Een alcoholist in het gezin

„Onder alcoholisme gaan onder meer alcoholisten gebukt . . . Het kan zijn dat er maar één alcoholist in een gezin is, maar het hele gezin lijdt onder het alcoholisme.” — Dr. Vernon E. Johnson.

DE VIJFJARIGE Alice lag in bed, met een pijnlijk kloppend beentje. Twee dagen voordien opgelopen letsel had het nodig gemaakt dat haar hele been in het gips werd gezet. Maar het gipsverband zat te strak en haar beentje zwol op onder de druk. Alice smeekte haar ouders met haar naar de dokter te gaan, maar haar vader had een kater en haar moeder verkeerde in tweestrijd, onzeker wie het hardst haar aandacht nodig had.

Binnen enkele dagen werd het beentje van Alice gevoelloos. Toen er een donkere vloeistof uit haar teen begon te druppen, haastten haar ouders zich eindelijk met haar naar het ziekenhuis. Het gipsverband werd verwijderd, waarop een verpleegster flauwviel bij de aanblik van het beentje. Gangreen maakte het nodig dat het werd geamputeerd.

Alcoholisme en medeafhankelijkheid

De tragedie van dit incident gaat veel verder dan het verlies van een van de ledematen. De vader van Alice was alcoholist. Als zodanig was hij emotioneel en fysiek niet beschikbaar toen zijn dochtertje hem verschrikkelijk hard nodig had. „Het wezen van het alcoholisme brengt onvermijdelijk met zich mee dat voor de alcoholist zijn gezin op de laatste plaats komt — na de alcohol en alles wat er onverbrekelijk mee gepaard gaat”, zegt de adviseur Toby Rice Drews.

En de moeder van Alice? Ook zij was afhankelijk; bij haar was het geen alcoholafhankelijkheid maar een afhankelijkheid van haar alcoholische echtgenoot. Typerend is dat de niet-alcoholische huwelijkspartner totaal in beslag wordt genomen door pogingen om een eind te maken aan het drinken van de alcoholist of op zijn minst zijn onvoorspelbare gedrag op te vangen.a Zij wordt zo geabsorbeerd door het probleem van de alcoholist, dat zij dezelfde afhankelijkheidskenmerken vertoont — zij het zonder de alcohol. Om die reden worden mensen zoals de moeder van Alice vaak medeafhankelijk genoemd.

Zowel de alcoholist als de medeafhankelijke worden onbewust beheerst door iets of iemand buiten henzelf. Beiden worden verblind door ontkenning. Beiden zijn emotioneel niet beschikbaar voor hun kinderen. Beiden zitten gevangen in een leven van frustratie, want net zomin als de alcoholist zijn drinken onder controle heeft, heeft de medeafhankelijke de alcoholist onder controle, en geen van beiden heeft de uitwerking onder controle die het alcoholisme op hun kinderen zal hebben.

De alcoholist en zijn gezin zijn echter te helpen. Dat wordt in de volgende artikelen besproken.

[Voetnoot]