NKHANI YOPHUNZILA N.° 52
Mukoyavya ayakine kuti apilile pa nthawe yovuta
“Osaleka kuchitila viweme ŵanthu amene ofunikila viweme, pamene kwanja yako ingakwanishe kuchita vamene ivo.”—MIY. 3:27.
NYIMBO N.° 105 ‘Mulungu niye chikondi’
VATIKUTI TIPHUNZILEa
1. Kansi Yehova kanyinji-kanyinji oyankha tyani mapemphelo ŵa atumiki ŵake?
KANSI muziŵa kuti Yehova angakukatishileni ntchito kuyankha pemphelo yofumila pansi pa ntima ya munthu muyakine? Viliyekanthu keno nimwe nkulu, ntumiki wothandiza, mpainiya, olo wofalisa mumpingo, mwewo mungayavye. Mungayavyesoti viliyekanthu keno nimwe ntontho olo nkulu, nimwe m’bale olo mulongo. Mkhilisitu muyakine wamene okonda Yehova akasenga thandizo kuli yove, Mulungu wasu kanyinji-kanyinji okatishila ntchito akulu na atumiki othandiza ayakine okhulupilika kuti ‘ayavye nolimbikisa’ munthu wamene uyo. (Akol. 4:11) Ni mwayi ukulu ngako kutumikila Yehova na abale ŵasu mwa njila yamene iyi! Tingayavye notonthoja abale ŵasu akakumana na matenda, masoka achilengedwe, olo keno otamanishiwa.
MUKOYAVYA AYAKINE AKAKUMANA NA MATENDA
2. Ndaŵa yanji vingankhale vovuta kuyavya ayakine akakumana na matenda?
2 Matenda angachitishe kuti vinkhale vovuta kuyavyana muyake na muyake. Mwachisanzo, payakine tingankhale ofunishisha kuyendela shamwali wasu, koma nthawe ziyakine kuchita vamene ivi kungankhale kovuta. Payakine tingankhale ofunishisha kuitako ŵanthu ayakine amene ovutika kupeza ndalama, kuti tizalye nawo pamozi chakulya kung’anda kwasu, koma vamene ivi vingankhale vosakwanishika. Payakine tingafune kuyavyakosoti ayakine, koma kuchita vamene ivi kungankhale kovuta keno ŵanthu a m’banja mwasu ovutika. Koma olo n’tetyo, tufuna kuyavya abale ŵasu ndipo Yehova okondwela keno tuchita vatingakwanishe poŵayavya. (Miy. 3:27; 19:17) Kansi tingachite tyani?
3. Kansi tuphunzila chinji kufumila pa chisanzo cha akulu a mumpingo wa Desi? (Yeremiya 23:4)
3 Vangachite akulu. Keno nimwe nkulu, ziziŵeni bwino mbelele zanu. (Ŵelengani Yeremiya 23:4.) Mulongo muyakine zina yake Desi, wetitomola mu nkhani yapita enena kuti, “Nkulu muyakine wa m’kagulu kasu enzelalikila nane pamozi na ŵanthu ayakine, ndipo enzenkhala nase tikotandala.”b Vamene ivi vechitisha kuti vinkhale vosavuta kuli akulu amene aŵa kuyavya Desi pa nthawe ya mulili wa COVID-19, komasoti pechiluza ŵanthu a m’banja mwake mu imfwa chifukwa cha mulili wamene uyu.
4. Ndaŵa yanji akulu ekwanisha kumuyavya Desi, ndipo tuphunzilapo chinji?
4 Desi efotokoza kuti, “Chifukwa chakuti nenzewona akulu kunkhala azishamwali ŵangu, venze vosavuta kuli newo kuŵafotokozela mwenenzemvwila komasoti nkhaŵa zangu.” Kansi akulu ophunzilapo chinji? Ziziŵeni bwino mbelele zanu, mavuto akaliyechitika. Nkhalani azishamwali ŵawo. Keno chifukwa cha matenda mungakwanishelini kuyendela abale na alongo menso na menso, yejani njila ziyakine. Desi enena kuti: “Nthawe ziyakine akulu osiyana-siyana enzenitumila foni olo kunilembela mesedji pa nsiku imozi. Malemba ŵenzenitumijila enzenifwika pantima olo kuti nenzeŵaziŵa kale bwino.”
5. Kansi n’chinji chingayavye akulu kuziŵa vakufunikila abale na alongo noŵayavya?
5 Njila imozi yamungaziŵile vakufunikila abale na alongo ŵanu, ni kuŵakonsha makonsho amene angaŵachitishelini nsoni. (Miy. 20:5) Kansi ove ali na chakulya chokwanila, mankhwala, na vinthu viyakine vofunika? Kansi odela nkhaŵa kuti angaluze ntchito olo ng’anda yawo? Kansi ofunika kuyavyiwa kusenga thandizo ku boma? Desi eyavyiwa na Akhilisitu ayake mwakuthupi. Koma thandizo ya m’maganizo na yauzimu yechipeleka akulu, niye imuyavya ngako kuti apilile mavuto ŵake. Yove enena kuti: “Akulu epemphela nane. Olo kuti ningakwanishelini kukumbukila ngavo-ngavo vechilaŵila, nukumbukila mwenimvwila. Ndipo venze monga Yehova oniuja kuti, ‘Wewo ulilini weka.’”—Yes. 41:10, 13.
M’bale wamene ochitisha mbali iyakine pamisonkhano, osangalala kumvwa ndemanga zolimbikisa za abale na alongo kupamikijapo m’bale wamene olwala ndipo ochita nawo misonkhano kupitila pa videoconference (Onani ndime 6.)
6. Kansi ŵanthu anyinji mumpingo angachite tyani poyavya ayakine? (Onani chithunzi.)
6 Vangachite ŵanthu ayakine. Tili na vifukwa viweme voyembekezela kuti akulu akotisogolela. Koma Yehova ofuna kuti tonse tikoyavya ayakine noŵalimbikisa. (Aga. 6:10) Olo keno tingachite kanthu katontho poyavya munthu olwala, angalimbikisiwe ngako. Mwana ntontho angatumije khadi olo kulemba chithunzi kuti alimbikise m’bale. Wachilumbwana angalute kuyagula chinthu ku shopu olo kuyavya mulongo pa ntchito ziyakine. Ayakine mumpingo angakonze chakulya na kuyapasa munthu olwala kung’anda kwake. Kulaŵila chendi, pa nthawe ya kufalikila kwa matenda, aliyense mumpingo ofunika kulimbikisiwa. Misonkhano ikasila, payakine tingatandaleko patontho na abale na alongo ŵasu, keno ni pamenso na pamenso olo kupitila pa videoconference. Akulu nawo ofunikasoti kulimbikisiwa. Akhilisitu ayakine etumija uthenga wotembeja akulu amene kanyinji-kanyinji enzenkhala ngako bize poyavya abale na alongo nkati mwa mulili. N’chinthu chiweme ngako kuchita vonse vatingakwanishe kuti ‘tipitilije kutonthojana na kulimbikisana’!—1 Ates. 5:11.
MUKOYAVYA AYAKINE AKAKUMANA NA MASOKA ACHILENGEDWE
7. Kansi ni mavuto otyani angankhalepo pakachitika masoka achilengedwe?
7 Masoka achilengedwe angachitishe munthu kunkhala na chisoni komasoti kutaya chiyembekezo. Ayakine payakine angaluze katundu wawo, ng’anda yawo olo munthu wakukonda mu imfwa. Vinthu vamene ivi vuchitikilasoti abale na alongo ŵasu. Kansi tingaŵayavye tyani?
8. Kansi akulu komasoti mitu ya mabanja ofunika kuchita chinji masoka akaliyechitika?
8 Vangachite akulu. Akulu, mukoyavya abale ŵanu kuti akonkhala okonzeka masoka akaliyechitika. Mukowoneshesha kuti onse mumpingo oziŵa vangachite kuti ankhale otetezeka komasoti kulaŵijana na akulu. Margaret, wetitomola mu nkhani yapita, enena kuti: “Akulu elaŵila nkhani ya vofunika vapampingo, ndipo etichenjeja kuti mulilo woyofwa wenze ukalichitika mu dela yasu. Etiujasoti kuti keno a boma angatilamule kuti tithaŵe m’mang’anda ŵasu olo kapena vinthu vikavuta, tufunika kuthaŵa mokulumija.” Malangizo amene aŵa enze a panthawe yake chifukwa mulilo woyofya weyambasoti pepapita masondo 5. Pa kulambila kwa pabanja, mitu ya mabanja ingakambilane na ŵanthu a m’banja mwawo vakufunika kuchita. Keno mwewo pamozi na ŵana ŵanu mwakonzekela, muzapitilije kunkhala odekha pakazachitika masoka achilengedwe.
9. Kansi akulu angalinganije tyani vinthu masoka achilengedwe akaliyechitika komasoti pavuli pakuti achitika?
9 Keno nimwe wopanamila kagulu, wonesheshani kuti muli na manamba komasoti ma adilesi ngawo-ngawo a ŵanthu onse a m’kagulu kanu ka utumiki ndipo wonesheshani kuti mwachita vamene ivi masoka akaliyechitika. Lembani ndandanda noisunga ndipo mukoiwona pafupi-pafupi. Ndipo pakazachitika masoka achilengedwe, mungazakwanisha kulaŵila na wofalisa aliyense nowona vakufunikila. Mokulumija, ziŵishani wogwilizanisa bungwe ya akulu kuti alaŵile na wopanamila dela. Keno abale amene aŵa okatila ntchito pamozi, angayavye mu njila iweme. Pavuli pa mulilo woyofya, wopanamila dela wa mumpingo wakusonkhana Margaret aliyeyone kwa ma awazi 36. Yove enze bize kulinganija ntchito za akulu penzeyeja-yeja kulaŵila na abale na alongo okwana 450 noŵasamalila, amene enzefunika kusiya mang’anda ŵawo. (2 Akor. 11:27) Mwa njila yamene iyi, ove ekwanisha kuŵayavya. Tetyo, onse amene enzefunikila malo onkhala epasiwa.
10. Ndaŵa yanji akulu owona ntchito ya uchiŵeta kunkhala yofunika? (Yohane 21:15)
10 Akulu ali na udindo wolimbikisa abale na alongo pokatishila ntchito Baibolo, noyavya ŵala amene ali na nkhaŵa. (1 Pet. 5:2) Pakachitika masoka achilengedwe, choyamba akulu ofunika kuwoneshesha kuti m’bale olo mulongo aliyense ni wotetezeka, ali na chakulya, ali na vovwala, komasoti malo oyona. Koma pavuli pakuti papita miyezi inyinji, ŵala apulumuka azafunikile kulimbikisiwa mwauzimu komasoti mwa maganizo. (Ŵelengani Yohane 21:15.) M’bale Harold wamene otumikila mu Komiti ya Nthambi, ndipo wakumanapo na abale na alongo anyinji amene ekhuziwapo na masoka achilengedwe, enena kuti: “Pangatole nthawe kuti munthu aluŵe. Payakine ove angavutikelini ngako kuluŵa vinthu vechiluza, koma angapitilije kukumbukila okondewa ŵawo emwalila, katundu wawo wantengo wapatali, olo vinthu vechikumana navo pa ngozi. Kukumbukila vinthu vamene ivi kungaŵachitishe kuti ayambesoti kumvwa chisoni. Vamene ivi vutanthauzalini kuti aliye chikhulupililo, koma n’kwachibadwa kumvwa teti.”
11. Kansi mabanja angankhale na vosoŵa votyani?
11 Akulu okatishila ntchito malangizo akuti “lilani pamozi na ŵanthu ŵala olila.” (Aro. 12:15) Akulu ofunika kuŵasimikijila ŵala akumana na masoka kuti Yehova na abale komasoti alongo oŵakonda. Akulu ofunika kuyavya mabanja kuti apitilije kuchita vinthu vauzimu, monga kupemphela, kuphunzila, kupezeka pa misonkhano, komasoti kulalikila. Akulu angayavyesoti makolo kuti akoyavya ŵana ŵawo kuti akoika ngako maganizo ŵawo pa vinthu visawonongeka. Makolo, mukokumbusha ŵana ŵanu kuti Yehova nthawe zonse angankhale shamwali wawo, ndipo yove akoŵayavya nthawe zonse. Ndipo mukowoneshesha kuti muŵafotokozela ŵana ŵanu kuti ove angapitilije kunkhala mbali ya banja ya pachalo chonse ya abale na alongo amene ni okonzeka kuŵayavya.—1 Pet. 2:17.
Kansi mungalipeleke kuti muyavyeko m’dela yanu mukachitika masoka achilengedwe? (Onani ndime 12.)e
12. Kansi ŵanthu ayakine angachite tyani kuti ayavyeko pakachitika masoka achilengedwe? (Onani chithunzi.)
12 Vangachite ŵanthu ayakine. Keno masoka achilengedwe achitikila pafupi na kwamunkhala, konshani akulu mwamungayavyile. Payakine mungalole kuti ŵanthu amene athaŵa m’mang’anda ŵawo, olo ŵala amene oyavya pakachitika masoka kuti ankhale m’mang’anda ŵanu kwa kanthawe. Payakine mungapeleke chakulya komasoti vinthu viyakine kuli ofalisa amene ofunikila thandizo. Keno masoka achitikila kutali na kwamunkhala, mungayavyeko mphela. Motyani? Mwa kupemphelela ŵala akhuziwa. (2 Akor. 1:8-11) Mungayavyesoti popeleka ndalama zothandizila pa ntchito ya pachalo chonse. (2 Akor. 8:2-5) Keno mungakwanishe kuluta kudela kwamene kuli ŵanthu amene akhuziwa na masoka kuti mukayavye, konshani akulu kuti akuujeni mwamungayavyile. Keno mwavomelejewa kuti mukayavyeko, mosakaikila muzaphunzisiwe mwamungayavyile kuti muzakwanishe kuyavya ŵala ofunikila thandizo mu njila iweme.
MUKOYAVYA ABALE AMENE OTAMANISHIWA KUTI APILILE
13. Kansi abale ŵasu okumana na mavuto otyani m’vyalo mwamene ntchito yasu ni yoleshewa?
13 M’vyalo mwamene ntchito yasu ni yoleshewa, kutamanishiwa kuchitisha moyo kunkhala wovuta ngako. Abale amene onkhala m’vyalo vamene ivi, okumana mphela na mavuto a kusoŵa kwa ndalama, okumana na matenda, komasoti kuluza okondewa ŵawo mu imfwa. Koma chifukwa cha vinthu vakuleshewa, akulu payakine okwanishalini kuyendela nolaŵila momasuka na ŵala ofunikila kulimbikisiwa. Ivi niye vichitikila Andrei, wetitomola mu nkhani yapita. Mulongo muyakine wa m’kagulu kake ka utumiki enzevutika kufwana ndalama. Pavuli pake, mulongo wamene uyo echita ngozi na motoka. Ndipo enzefunika kuchitiwa maopaleshoni, mwakuti enzekwanishalini kukata ntchito. Olo kuti ntchito yenze yoleshewa komasoti yenze nthawe ya mulili, abale echita vonse vangakwanishe kuti ayavye, ndipo Yehova enzewona venzechitika.
14. Kansi akulu angapeleke tyani chisanzo mwa kudalila Yehova?
14 Vangachite akulu. Andrei epemphela ndipo echita vonse vangakwanishe. Kansi Yehova eyankha tyani pemphelo yake? Yove ekatishila ntchito Akhilisitu ayake amene enze na ufulu woyenda. Ayakine enyamula mulongo noluta naye kuchipatala. Ndipo ayakine epeleka thandizo ya ndalama. Yehova eŵayavya kuchita vangakwanishe, ndipo edalisa kuyeja-yeja kwawo pochita vinthu mokatijana. (Ahe. 13:16) Akulu, keno ntchito yaleshewa mukosenga ayakine kuti akuyavyeni. (Yer. 36:5, 6) Kupambana vonse, mukodalila Yehova. Yove angakuyavyeni kuti muchite vonse vamungakwanishe posamalila vosoŵa va abale na alongo ŵanu.
15. Kansi tingachite tyani kuti tipitilije kukatijana na abale ŵasu keno tutamanishiwa?
15 Vangachite ŵanthu ayakine. Keno ntchito yasu yaleshewa, payakine tingafunike kusonkhana na abale ŵasu m’tumagulu tutontho-tutontho. Tetyo, n’chinthu chofunika ngako kupitilja kunkhala mwantendele kupambana kale yonse. M’malo molimbana na abale na alongo ŵasu, tikolimbana na Satana. Mukonyalanyaza vophoniya va abale ŵanu, kapena kuti mukoyeja-yeja kusilija kusamvwana mokulumija. (Miy. 19:11; Aef. 4:26) Mukonkhala okonzeka kuyavyana muyake na muyake. (Tit. 3:14) Thandizo yechipeleka ayakine pa vosoŵa va mulongo, chenze chisanzo chiweme ngako kuli ŵanthu a m’kagulu kake ka utumiki. Ove eyamba kukatijana ngako monga ni ŵanthu a m’banja imozi.—Sal. 133:1.
16. Mokatijana na Akolose 4:3, 18, kansi tingaŵayavye tyani abale na alongo ŵasu amene otamanishiwa?
16 Abale na alongo ŵasu masauzande anyinji, otumikila Yehova olo kuti ayakine mwa ove onkhala m’vyalo mwamene ntchito yasu ni yoleshewa. Ayakine mwa ove, eikiwa mudjeli chifukwa cha chikhulupililo chawo. Tingaŵapemphelele ŵanthu amene aŵa, kupemphelela mabanja ŵawo, komasoti kupemphelela ŵala amene oika moyo wawo pangozi kuti ayavye abale na alongo amene aŵa mwauzimu, mwakuthupi, komasoti mwalamulo.c (Ŵelengani Akolose 4:3, 18.) Osaluŵa kuti mapemphelo ŵanu angayavye abale na alongo onse amene aŵa!—2 Ates. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2.
Kansi mungaikonzekeleshe tyani banja yanu palipano mukaliyeyamba kutamanishiwa? (Onani ndime 17.)
17. Kansi mungakonzekele tyani palipano mukaliyeyamba kutamanishiwa?
17 Mwewo pamozi na banja yanu mungakwanishe kukonzekela palipano mukaliyeyamba kutamanishiwa. (Mac. 14:22) N’chinthulini chanzelu kuganizila vinthu vonse viipa vingazakuchitikilani. M’malomwake, tang’ishani ushamwali wanu na Yehova ndipo yavyani ŵana ŵanu kuchitasoti chimozi-mozi. Keno nthawe ziyakine mudela nkhaŵa, mukomufotokozela Mulungu vonse va muntima mwanu. (Sal. 62:7, 8) Monga banja, mungachite bwino kukambilana chifukwa chake mudalila Mulungu.d Ziŵani kuti keno mukonzekelesha ŵana ŵanu masoka achilengedwe akaliyechitika, vingazankhalasoti vosavuta kuli ŵana ŵanu kupilila keno otamanishiwa. Ove ankhale otang’a ntima komasoti odekha mukaŵaphunzisa kudalila Yehova.
18. Kansi tuyembekezela chinji kusogolo?
18 Ntendele wa Mulungu utichitisha kumvwa kuti nise otetezeka. (Afil. 4:6, 7) Chfukwa cha ntendele wamene uyu, Yehova otitonthoja olo kuti tukumana na matenda, masoka achilengedwe, olo kutamanishiwa, vamene vingatikhuze ngako masiku ŵano. Yove okatishila ntchito akulu amene okata ntchito yoŵetela mbelele zake mwakhama. Ndipo wapeleka mwayi kuli aliyense wa sewo kuti tikoyavyana muyake na muyake. Ntendele watili nawo palipano, utikonzekelesha ku viyeso vikulu-vikulu vati tizakumane navo kusogolo, olo pa “chisauso chikulu.” (Mt. 24:21) Pa nthawe yamene iyo, tizafunike kupitilija kunkhala mwantendele komasoti kuyavya abale ŵasu kuchita chimozi-mozi. Vamene ivi vikazachitika, tizakumanelini na mavuto odesa nkhaŵa. Pamapeto pake, tizasangalale na kukwanilishiwa kwa chifunilo cha Yehova kuli sewo—chamene ni ungwilo na ntendele wosasila.—Yes. 26:3, 4.
NYIMBO N.° 106 Kulishani nkhalidwe wa chikondi
a Kanyinji-kanyinji Yehova okatishila ntchito atumiki ŵake okhulupilika kuti ayavye ŵala amene akumana na mavuto. Yove angakukatishileni ntchito kuti mulimbikise abale na alongo ŵanu. Tiyeni tiwone mwatingayavyile ayakine amene ofunikila thandizo.
b Mazina ayakine achinjiwa.
c Ofesi ya nthambi olo ŵala amene ali ku likulu ya pachalo chonse, angakwanishelini kutumijila makalata m’bale olo mulongo aliyense payeka-payeka wamene ali mu djeli.
d Onani nkhani yakuti, “Tizikonzekera Kuti Tidzathe Kupirira Pozunzidwa” mu Nsanja ya Olonda ya July 2019.
e MAWU OFOTOKOZA CHITHUNZI: Banja iyakine yupeleka chakulya kuli abale amene ali pa malo oyembekezela pavuli pa masoka achilengedwe.