NKHANI YOPHUNZILA N.° 32
NYIMBO N.° 44 Pemphelo ya munthu wovutika
Yehova ofuna kuti ŵanthu onse alape
“Yehova . . . ofunalini kuti munthu aliyense azawonongewe, koma ofuna kuti ŵanthu onse alape.”—2 PET. 3:9.
CHOLINGA CHANKHANI
Munkhani ino tiphunzile tanthauzo ya kulapa, chifukwa chake n’kofunika, komasoti vakuchita Yehova poyavya ŵanthu onse kuti alape.
1. Kansi kulapa kupamikijapo kuchita tyani?
KENO tachita chinthu chiyakine chiipa, kulapa n’kofunika ngako. Baibolo yunena kuti munthu owonesha kuti walapa chendi keno wayamba kuzondana na chinthu chiipa, kuchinja vochita vake, komasoti kusimikijila muntima kuti azawelejelinisoti.—Onani Matanthauzo a Mawu Ena a MʼBaibulo, “Kulapa.”
2. Ndaŵa yanji tonse tufunikila kuphunzila vinyinji pankhani ya kulapa? (Nehemiya 8:9-11)
2 Munthu aliyense wamene ali moyo, ofunikila kuziŵa vinyinji pankhani ya kulapa. Ndaŵa yanji? Chifukwa chakuti tonse tuchimwa nsiku iliyonse. Chifukwa chakuti nise ŵana ŵa Adamu na Hava, tonse nise ochimwa komasoti tikufwa. (Alo. 3:23; 5:12) Chifukwa chakuti paliye munthu wangwilo, tonse tufunikila kulapa kwa Mulungu. Olo ŵanthu achikhulupililo chotang’a monga ntumwi Paulo, enzelimbana na uchimo. (Alo. 7:21-24) Kansi vamene ivi vutanthauza kuti tizankhale ŵanthu omvwisha chisoni mpaka kale-kale chifukwa cha machimo ŵasu? Yayi, Yehova ni Mulungu wachifundo chikulu ndipo ofuna kuti tikosangalala. Ganizilani vechitikila Ayuda munthawe ya Nehemiya. (Ŵelengani Nehemiya 8:9-11.) Yehova enzefunalini kuti Ayuda akolimvwila chisoni ngako chifukwa cha machimo ŵechichita kuvuli. Yove enzefuna kuti Ayuda akomulambila mosangalala. Yehova oziŵa kuti munthu akalapa onkhala wosangalala. N’chifukwa chake yove otiphunzisa mwatingachitile vamene ivi. Tikalapa machimo ŵasu, tingankhale na chidalilo chakuti Atata ŵasu achifundo chikulu azatikhululukile.
3. Kansi tikambilane chinji munkhani ino?
3 Munkhani ino, tikambilane ngako vokhuza kulapa. Tikambilane vinthu vokwanila vitatu. Poyamba, tikambilane vechichita Yehova kuti aphunzise Aisiraeli kuziŵa vangachite munthu powonesha kuti walapa. Pavuli pake, tikambilane venzechita Yehova poyavya ŵanthu kuti alape. Ndipo posilijila pake, tikambilane vechiphunzila ophunzila a Yesu pankhani ya kulapa.
YEHOVA EPHUNZISA AISIRAELI TANTHAUZO YA KULAPA
4. Kansi Yehova eŵaphunzisa chinji Aisiraeli pankhani ya kulapa?
4 Yehova pechipeleka malamulo kuli Aisiraeli, ove elonjeza kuti akomumvwila. Kuti ove epitilija kumvwila malamulo ŵake, yove sembe enzeŵateteza komasoti kuŵadalisa. Ponena za malamulo ŵake, Mulungu eŵasimikijila kuti: “Lamulo yamene iyi yanukupasani lelo niyosavuta kuli mwewo kuikonkheja, ndipo ililini pamalo ŵakuti mungakwanishelini kuifwana.” (Deut. 30:11, 16) Koma kuti ove eleka kumvwila malamulo ŵake—olo kuyamba kutumikila milungu iyakine,—yove sembe aliyepitilije kuŵateteza. Koma vamene ivi vutanthauzalini kuti Yehova sembe eŵatailatu mpaka kale-kale. Ove enze na mwayi ‘wojokelasoti kwa Yehova Mulungu [wawo] komasoti kumvwila Mawu ŵake.’ (Deut. 30:1-3, 17-20) Kulaŵila mwanjila iyakine, ove enze na mwayi wakuti alape. Mwakuchita vamene ivo, Yehova sembe enkhalasoti nawo paushamwali komasoti kuŵadalisa.
5. Kansi Yehova ewonesha tyani kuti enzeŵatayalini ŵanthu ŵake? (2 Mafumu 17:13, 14)
5 Aisiraeli enzemupandukila Yehova moweleja-weleja. Ove enzelambila mafano komasoti kuchita vinthu viyakine viipa ngako. Monga vokonkhapo vake, ove enzekumana na mavuto. Koma Yehova epitilija kuyeja-yeja poyavya ŵanthu ŵake kuti ayambesoti kumulambila. Yove enzetumija aneneli moweleja-weleja kuti akachenjeje ŵanthu ŵake kuti alape nojokela kuli yove.—Ŵelengani 2 Mafumu 17:13, 14.
6. Kansi Yehova enzeŵakatishila ntchito tyani aneneli pophunzisa ŵanthu ŵake kuti kulapa n’kofunika? (Onanisoti chithunzi.)
6 Nthawe zinyinji, Yehova enzetumija aneneli ŵake kuti akachenjeje komasoti kuzuzula ŵanthu ŵake. Mwachisanzo, kupitila muli Yeremiya Mulungu enena kuti: “Jokela wewo Isiraeli wopanduka. Nizakuloleshelini mokalipa chifukwa nine wokhulupilika . . . nizankhalelini wokalipa mpaka kale-kale. Koma vomelani kuti nimwe ophoniya chifukwa mwapandukila Yehova Mulungu wanu.” (Yer. 3:12, 13) Kupitila muli Yoweli Yehova enena kuti: “Jokelani kuli newo na ntima wonse.” (Yow. 2:12, 13) Kupitila muli Yesaya Yehova enena kuti: “Sambani, lituŵisheni. Chosani vochita vanu viipa pamenso pangu.” (Yes. 1:16-19) Komasoti kupitila muli Ezekieli, Yehova ekonsha kuti: “Kansi newo nukondwela na imfwa ya munthu wochimwa? Kansi newo nufunalini kuti munthu wamene uyo wochimwa alape kuti apitilije kunkhala na moyo? . . . Newo nukondwelalini na imfwa ya munthu aliyense, . . . tetyo lekani kuchita vinthu viipa kuti mupitilije kunkhala na moyo.” (Eze. 18:23, 32) Yehova okondwela ngako ŵanthu akalapa chifukwa ofuna kuti ŵanthu apitilije kunkhala na moyo—mpaka kale-kale! Koma Yehova oyembekezelalini kuti munthu ayambe walapa poyamba kuti ayambe bwino kumuyavya. Tiyeni tiwone visanzo viyakine vokhuza nkhani yamene iyi.
Nthawe zinyinji, Yehova enzekatishila ntchito aneneli kuti akachenjeje ŵanthu ŵake kuti alape (Onani ndime 6-7.)
7. Pokatishila ntchito nkhani ya Hoseya na mwanakazi wake, kansi Yehova eŵaphunzisa chinji ŵanthu ŵake?
7 Onani vechiŵaphunzisa ŵanthu ŵake Yehova kupitila muli mneneli wake Hoseya na mwanakazi wake—Gomeli. Pavuli pakuti wachita chigololo, yove emusiya Hoseya noluta kuli analume ayakine. Kansi Yehova echita tyani? Yehova wamene okwanisha kuziŵa vili muntima mwa munthu, euja Hoseya kuti: “Luta ukayambesoti kukonda mwanakazi wamene okondewa na munthu muyakine ndipo ochita chigololo. Ukamukonde monga nimwakuchitila Yehova pokonda Aisiraeli olo kuti ove olambila milungu iyakine.” (Hos. 3:1; Miy. 16:2) Onani kuti mwanakazi wa Hoseya enze akaliyeleka kuchita chimo ikulu. Koma olo n’teyo, Yehova euja Hoseya kuti amukhululukile noyambasoti kunkhala naye pamozi monga mwanakazi wake.a Pokatishila ntchito chisanzo chamene ichi, Yehova enzefuna kuphunzisa ŵanthu ŵake kuziŵa mwenzemvwila muntima mwake akaganizila za ove. Olo kuti ove enze akaliyeleka kuchita vinthu viipa, Mulungu enzeŵakonda. Yove epitilija kuŵatumijila aneneli ŵake poŵayavya kuti alape komasoti kuti achinje vochita vawo. Kansi chisanzo chamene ichi chuwonesha kuti Yehova wamene “oyesa mitima” ya ŵanthu angayavye munthu aliyense wamene ochita chimo ikulu kuti alape? (Miy. 17:3) Tiyeni tiwone.
VAKUCHITA YEHOVA POYAVYA ŴANTHU OCHIMWA KUTI ALAPE
8. Kansi Yehova echita tyani pomuyavya Kaini kuti alape? (Genesis 4:3-7) (Onanisoti chithunzi.)
8 Kaini, enze mwana wayamba wa Adamu na Hava. Molingana na ŵana onse ŵa Adamu na Hava, Kaini elondela uchimo kuli makolo ŵake wamene uchitisha munthu kunkhala na ntima wofuna kuchita viipa. Ponenasoti za yove, Baibolo yunena kuti: “Vochita vake venze viipa.” (1 Yoh. 3:12) Payakine n’chifukwa chake Yehova “aliyekondwele na Kaini komasoti nsembe yake na patontho kumo.” Mmalo mwakuti achinje vochita vake, “Kaini echipya ntima ngako ndipo chinso chake chipona chifukwa cha chisoni.” Kansi Yehova echita tyani pavuli pake? Yove elaŵila naye Kaini. (Ŵelengani Genesis 4:3-7.) Onani kuti Yehova elaŵila na Kaini mowama ntima, enze emupasa chiyembekezo, komasoti emuchenjeja kuti akachita chimo vinthu vimuipile ngako. N’vomvwisha chisoni kuti Kaini aliyemvwile vechimuuja Mulungu. Yove ekana Yehova penzemuyavya kuti alape. Kansi vamene ivi pevichitika, Yehova eleka kuyavya ŵanthu ayakine ochimwa kuti alape? Kutali-tali !
Yehova echita vonse vangakwanishe pomuyavya Kaini kuti alape ndipo emuuja kuti azamudalise akalapa (Onani ndime 8.)
9. Kansi Yehova emuyavya tyani Davide kuti alape?
9 Yehova enzemukonda ngako Mfumu Davide. Mulungu efwika pomuita kuti “munthu wapantima pangu.” (Mach. 13:22) Koma Davide echita vinthu viyakine viipa ngako, yove echita chigololo komasoti epaya munthu. Mokatijana na Chilamulo cha Mose, Davide enzefunikila kupaiwa. (Lev. 20:10; Num. 35:31) Koma Yehova enzefuna kumuyavya Davide kuti alape.b Yove etumija mneneli wake Natani kuti akalaŵile na mfumu yamene iyo, olo kuti yove enze akaliyewonesha mwanjila iliyonse kuti walapa. Natani ekatishila ntchito fanizo pofuna kumuyavya Davide kuziŵa kuti wachita machimo akulu-akulu ngako. Davide eziŵa kuti Yehova wakhumudwa ngako, ndipo elapa. (2 Sam. 12:1-14) Yove elemba salimo yokhuza ntima ngako yamene yuwonesha kuti enze na ntima wolapa. (Sal. 51, mawu apalulu) Salimo yamene iyi yayavya ŵanthu anyinji ngako amene echimwa kuti alape. Kansi tusangalalalini kuti Yehova ni wachikondi ndipo eyavya ntumiki wake wokondewa Davide kuti alape?
10. Kansi mukumvwa tyani mukakumbukila kuti Yehova ni woleza ntima komasoti otikhululukila?
10 Yehova osangalalalini na chimo ya ntundu uliwonse. (Sal. 5:4, 5) Koma Yehova otikonda, ndipo tikachita chimo yove ofuna kutiyavya. Yove nthawe zonse oyeja-yeja kuyavya ŵanthu kuti alape nonkhala nayesoti paushamwali, olo amene ni ochimwa ngako. Nivotang’isha ngako kuziŵa kuti Yehova ofuna kutikhululukila! Tikaganizila kuti Yehova niwoleza ntima komasoti wokhululuka, vutiyavya kusimikijila muntima kuti tipitilije kunkhala okhulupilika kuli yove, komasoti kukulumija kulapa keno tachita chimo. Tiyeni tikambilane vechilaŵila Yesu pophunzisa ophunzila ŵake vokhuza kulapa.
VECHIPHUNZILA OPHUNZILA A YESU PANKHANI YA KULAPA
11-12. Kansi Yesu ekatishila ntchito fanizo yotyani potiphunzisa kuti Yehova ofunishisha ngako kutikhululukila? (Onani chithunzi .)
11 Mu 29 C.E., yenze nthawe yakuti Mesiya awonekele. Mokatijana na mweinenela nkhani yapita, Yehova ekatishila ntchito Yohani m’Batizi komasoti Yesu Khilisitu kuti aphunzise ŵanthu kuti kulapa n’kofunika.—Mat. 3:1, 2; 4:17.
12 Pautumiki wake wa pano pa chalo, Yesu ephunzisa ŵanthu amene enzemumvwishila kuti Atata ŵake ofunishisha kukhululukila ŵanthu ochimwa. Yesu ephunzisa mfundo yamene iyi yofunika ngako pechilaŵila fanizo ya mwana woloŵelela. Mulumbwana wa mufanizo yamene iyo, efuluka pang’anda ndipo enkhala ochita machimo kwa nthawe itali. Koma olo n’tetyo, ‘nzelu zimuwelela’ ndipo ejokela kung’anda. Kansi atata ŵake echita tyani? Yesu enena kuti mwana wamene uyo “ali patali, atata ŵake emuwona ndipo ekatiwa na chifundo. Tetyo emuutukila nomukumbatila komasoti emukising’a mwachikondi.” Mwana wamene uyo enzeyembekezelalini kuti atata ŵake amukhululukile. Tetyo, eŵasenga kuti akankhale wantchito kung’anda kwawo. Koma atata ŵake enze okonzeka kumukhululukila. Ove emuita kuti “mwana wangu”, ndipo emutola kuti ankhalesoti m’banja mwawo. Atata ŵake enena kuti: “Enze etaika koma wapezeka.” (Luk. 15:11-32) N’vowonekelatu kuti Yesu penze akali kululu akaliyewela pano pa chalo, ewona Atata ŵake penzewonesha chifundo mwanjila yamene iyi kuli ŵanthu ochimwa osaŵelengeka. Nkhani yamene iyi yechilaŵila Yesu niyotang’isha ngako komasoti yuwonesha kuti Atata ŵasu Yehova, ali na chifundo chikulu!
Tata wa mufanizo ya Yesu ya mwana woloŵelela, outukila mwana wake wosamvwila kuti akamukumbatile pakujokela kung’anda (Onani ndime 11-12.)
13-14. Kansi ntumwi Petulo ephunzila chinji pankhani ya kulapa, ndipo eŵauja chinji Akhilisitu ayake? (Onanisoti chithunzi.)
13 Ntumwi Petulo ephunzila phunzilo yofunika ngako kuli Yesu pankhani ya vakuchita Mulungu pokhululukila ŵanthu ochimwa. Nthawe zinyinji Petulo enzefunika kukhululukiliwa, ndipo Yesu enzemukhululukila na ntima wonse. Mwachisanzo, Petulo eliimba mulandu ngako pechikana Ambuye wake kwamaulwendo atatu. (Mat. 26:34, 35, 69-75) Koma Yesu pechiushiwa ewonekela kuli Petulo—ndipo vuwoneka kuti panthawe yamene iyo Petulo enze yeka. (Luk. 24:33, 34; 1 Ako. 15:3-5) N’vosakaikisha kuti panthawe yamene iyi, Yesu ekhululuka komasoti emutang’isha ntumwi wake wamene uyu wamene enze na ntima wolapa.—Mko. 16:7
14 Petulo enzeziŵa luweme mwakumvwila munthu muntima mwake akalapa komasoti akakhululukiliwa. Nthawe iyakine pavuli pa Chikondwelelo cha Pentekosite, Petulo elaŵila nkhani pamenso pa Ayuda amene enze osakhulupilila ndipo eŵafotokozela kuti ove epaya Mesiya wolonjezewa. Koma olo n’tetyo, yove eŵalangiza mwachikondi kuti: “Tetyo, lapani notembenuka kuti machimo ŵanu afimvyiwe, komasoti kuti nthawe zosisimula ziwele kufumila kwa Mulungu.” (Mach. 3:14, 15, 17, 19) Petulo enena kuti munthu wochimwa owonesha kuti walapa akatembenuka. Vamene ivi vutanthauza kuti oleka kuganizila vinthu viipa, kuleka kuvichita, noyamba kuchita vinthu vakukondwela navo Yehova. Ntumwi wamene uyu ewoneshasoti kuti Mulungu ofimvya machimo a munthu wolapa ndipo oŵawonalinisoti. Komasoti pavuli pa vyaka vinyinji, Petulo eŵasimikijila Akhilisitu ayake kuti: “Yehova . . . okulezelani ntima chifukwa ofunalini kuti munthu aliyense azawonongewe, koma ofuna kuti ŵanthu onse alape.” (2 Pet. 3:9) Keno sewo talapa machimo ŵasu tufwana ntendele olo kuti machimo amene awo enze akulu-akulu, chifukwa tuziŵa kuti Yehova otikonda komasoti—otikhululukila na ntima wonse!
Yesu omukhululukila mwachikondi ntumwi wake pavuli pakuti walapa ndipo omunkhajika ntima pansi (Onani ndime 13-14.)
15-16. (a) Kansi Paulo ephunzila tyani kukhululukila ayakine? (1 Timoteyo 1:12-15) (b) Kansi tizakambilane chinji munkhani ikuza?
15 Paulo waku Tariso enzechita vinthu vinyinji viipa ngako. Yove enzenzunza ophunzila a Yesu mwankhanza ngako. Payakine Akhilisitu anyinji enzeganiza kuti yove angakwanishelini kuchinja. Koma Yesu enzeziŵa kuti Paulo angakwanishe kuchinja vochita vake nolapa. Yove pamozi na Atata ŵake enzewona minkhalidwe iweme ya Paulo. Yesu enena kuti: “Munthu wamene uyu ni chiya changu.” (Mach. 9:15) Yesu efwika pochita chodabwisa pofuna kuyayva Paulo kuti alape. (Mach. 7:58–8:3; 9:1-9, 17-20) Paulo ekwanisha kulapa ndipo enkhala Nkhilisitu. Yesu emupasa ntchito yakuti akokata monga ntumwi wake. Nthawe zinyinji, Paulo enzetembeja ngako akakumbukila kuti Yehova pamozi na Yesu emuwonesha kuwama ntima komasoti chifundo. (Ŵelengani 1 Timoteyo 1:12-15.) Paulo enena kuti: “Mulungu okuwonesha kuwama ntima kwake kukulu [. . . ] na cholinga chakuti ulape.”—Alo. 2:4.
16 Panthawe iyakine, Paulo echimvwa kuti mpingo waku Kolinto wenzelekelela mwanalume muyakine wamene enze na nkhalidwe iipa ya chiwele-wele kuti apitilije kunkhala mumpingo. Kansi Paulo eŵauja kuti achite naye tyani munthu wamene uyo? Vinthu vechilaŵila, vuwonesha kuti Yehova owonesha chikondi akafuna kupeleka chilango kuli atumiki ŵake, komasoti oŵawonesha chifundo ove akalapa. Komasoti tiwone vatingaphunzile kuti tikomukonkheja. Munkhani ikuza, tizakambilane vechitika mumpingo waku Kolinto.
NYIMBO N.° 33 Tulila Yehova nkhaŵa zako
a Chochitika chamene ichi chenze chapadela. Masiku ŵano, Mulungu okakamijalini Nkhilisitu wosaphoniya kuti apitilije mphela kunkhala m’banja keno muyake wachita chigololo. Mwachikondi, Yehova elamula Mwana wake kuti afotokoze kuti mwanalume olo mwanakazi ali na ufulu wosilija ukwati keno yove ofuna, pavuli pakuti muyake wachita chigololo.—Mat. 5:32; 19:9.
b Onani nkhani yakuti “Yehova Ndi Wofunitsitsa Kukukhululukirani” mu Nsanja ya Olonda ya 15 Novemba 2012, pedji 21-23, ndim. 3-10.