NKHANI YOPHUNZILA N.° 6
NYIMBO N.° 18 Tutembeja chifukwa cha dipo
Tutembeja ngako kuti Yehova otikhululukila machimo ŵasu
“Mulungu ekonda ngako chalo mwakuti epeleka Mwana wake wovyalika yeka.”—YOH. 3:16.
CHOLINGA CHANKHANI
Munkhani ino, tiphunzile vinthu vechikatishila ntchito Yehova pofuna kutikhululukila machimo ŵasu vamene vitiyavye kuti tikomutembeja ngako.
1-2. Kansi vinthu pamoyo wasu vulingana tyani na mulumbwana watomolewa mundime 1?
GANIZILANI vokhuza mulumbwana wamene olelewa na makolo olemela. Koma nsiku iyakine kuchitika ngozi ya m’chilengedwe; ndipo makolo ŵake onse akufwa. Mulumbwana wamene uyo ali na chisoni chikulu ngako. Koma olo n’tetyo, palisoti nkhani iyakine iipa ngako kuli yove. Yove akumvwa kuti makolo ŵake ewononga ndalama zinyinji za ŵanthu ndipo amusiila nkhongole ikulu ngako. Ganizilani tyala: M’malo mwakuti makolo ŵake amusiile chuma, omusiila nkhongole ikulu ndipo ankhongole ofuna kupasiwa zawo, koma yove angakwanishelini kulipila nkhongole zonse.
2 Mwanjila iyakine, vinthu pamoyo wasu nivolingana na mulumbwana wamene uyu. Makolo ŵasu oyambilila Adamu na Hava, enze amngwilo ndipo enzenkhala m’paladaiso muweme ngako. (Gen. 1:27; 2:7-9) Ove enze na mwayi wosangalala na moyo mpaka kale-kale. Koma pavuli pake, chilichonse chechinja pamoyo wawo. Ove etaya mwayi wonkhala m’paladaiso komasoti moyo wosasila. Kansi ŵana ŵechivyala pavuli pake, elondela chinji kufumila kuli ove? Baibolo yufotokoza kuti: “Uchimo wiloŵa m’chalo kupitila muli munthu mmozi [Adamu] ndipo uchimo wamene uyo wileta imfwa. Tetyo imfwa yamene iyo ifalikila kuli ŵanthu onse chifukwa onse echimwa.” (Alo. 5:12) Adamu echitisha kuti sewo tinkhale ochimwa vamene vuchitisha kuti tikokufwa. Uchimo wamene uyu uli monga ni nkhongole ikulu ngako, yamene paliye munthu angakwanishe kuilipila.—Sal. 49:8.
3. Ndaŵa yanji machimo ŵasu tingaŵalinganije na “nkhongole”?
3 M’Baibolo, chimo yulinganijiwa na nkhongole. (Mat. 18:32-35) Tikachita chimo, vunkhala monga takongola ndalama kwa Yehova. Yehova ali na ufulu wotipasa chilango tikachita chimo iliyonse. Kuti Mulungu aliyechitepo kanthu kuti atikhululukile nkhongole yamene iyi sembe yusila peka-peka tikamwalila, paliye mwayi woushiwasoti.—Alo. 6:7, 23.
4. (a) Paliye kuyavyiwa na Mulungu, kansi n’chinji chingachitikile ŵanthu onse ochimwa? (Salimo 49:7-9) (b) Kansi mawu akuti “uchimo” otanthauza chinji m’Baibolo? (Onani bokosi yakuti “Uchimo.”)
4 Kansi tizakwanishesoti kufwana vinthu vonse vechitaya Adamu na Hava? Pasewo seka nivosakwanishika. (Ŵelengani Salimo 49:7-9.) Paliye kuyavyiwa na Mulungu, tingaŵelini na chiyembekezo chilichonse komasoti mwayi woushiwasoti kuti tinkhale na moyo. Sembe tili monga ni vinyama, vamene vikafwa vuukalinisoti.—Mlal. 3:19; 2 Pet. 2:12.
5. Kansi Atata ŵasu achikondi etiyavya tyani kulipila uchimo wetilondela kuli makolo ŵasu? (Onani chithunzi .)
5 Ganizilani vokhuza mulumbwana watatomola kumayambililo kwa ino nkhani. Kansi muganiza kuti angamvwe tyani kuti munthu wolemela walipeleka kuti amulipilile nkhongole zake zonse? N’vowonekelatu kuti yove angatembeje ngako, ndipo angavomele kuti munthu muweme ntima wamene uyo amuyayve. Molingana na vamene ivi, Atata ŵasu achikondi Yehova etipasa mphaso pofuna kulipila uchimo wetilondela kuli Adamu. Ponena za mphaso yamene iyi, Yesu efotokoza kuti: “Mulungu ekonda ngako chalo mwakuti etwala Mwana wake wovyalika yeka, kuti aliyense wamene omukhulupilila osati awonongewe koma ankhale na moyo wosasila.” (Yoh. 3:16) Mphaso yamene iyi yutiyavyasoti kuti tinkhale paushamwali uweme na Yehova.
Yesu olalikila uthenga uweme wokhuza vechichita Yehova kuti atikhululukile machimo kupitila munsembe ya dipo. (Yoh. 3:16) Pavuli pake, yove olipeleka mofunishisha kuti ankhale nsembe ya dipo (Onani ndime 5)
6. Kansi tikambilane mawu otyani am’Baibolo munkhani ino, ndipo ndaŵa yanji?
6 Kansi tingachite tyani kuti Mulungu atikhululukile machimo ŵasu pokatishila ntchito mphaso yamene iyi yapadela? Yankho tuifwana pa mawu aŵa okonkhapo ŵayukatishila ntchito Baibolo akuti: kukatijanasoti na Mulungu, kuziŵilija machimo, nsembe yankatijano, dipo, kuwombolewa, komasoti kuwonewa kuti ni olungama. Munkhani ino, tikambilane tanthauzo ya mawu amene aŵa paŵeka-paŵeka. Keno tuganizila vechichita Yehova kuti atikhululukile machimo ŵasu, tikomutembeja ngako.
CHOLINGA CHA YEHOVA POTIKHULULUKILA MACHIMO: NI KUKATIJANA NAYESOTI
7. (a) Kansi Adamu na Hava etayasoti mwayi wotyani? (b) Monga ŵana ŵa Adamu na Hava, kansi chinji chatufunikila? (Aloma 5:10, 11)
7 Adamu na Hava aliyetaye tyala mwayi wonkhala na moyo kosasila, koma eluzasoti mwayi wapadela wonkhala paushamwali na Atata ŵawo Yehova. Poyamba, Adamu na Hava enze m’banja ya Mulungu. (Luk. 3:38) Koma pechikangiwa kumvwila Yehova, Mulungu aliyeŵalole kuti apitilije kunkhala m’banja yake. Vamene ivi vechitika ove akaliyeyamba kuvyala ŵana. (Gen. 3:23, 24; 4:1) Chifukwa chakuti nise ŵana ŵawo, sewo tenzefunikila kuyavyiwa kuti tikatijanesoti na Yehova. (Ŵelengani Aloma 5:10, 11.) M’mawu ayakine, tinganene kuti sewo tufunikila kutang’isha ushamwali wasu na yove. Mokatijana na veinena buku iyakine, mawu Achigiliki ŵechikatishila ntchito ponena za “kukatijanasoti na Mulungu” angatanthauze kuti “kupanga ushamwali na mdani wako.” N’vodabwisa kuti Yehova niye eyamba kuchitapo kanthu kuti vamene ivi vikwanishike. Kansi echita tyani vamene ivi?
MAKONZEDWE ŴECHINKHAZIKISHA KUTI ATIKHULULUKILE: NI KUZIŴILIJA MACHIMO
8. (a) Kansi kuziŵilija machimo n’kuchita tyani? (b) Kansi kukatijana na Mulungu n’kuchita tyani?
8 Nsembe yoziŵilija machimo, nimakonzedwe ŵechipanga Yehova pofuna kuti ŵanthu ochimwa ankhale nayesoti paushamwali uweme. Mulungu epanga makonzedwe kuti ŵanthu afwane vinthu vechitaya Adamu, mwakulipila vinthu vechiluza yove. Malemba Achigiliki Achikhilisitu ofotokozasoti vinthu vechichita Yehova pofuna kupeleka mwayi kuli munthu aliyense wonkhala naye paushamwali uweme. (Alo. 3:25) Makonzedwe a Mulungu akuti ŵanthu akatijane nayesoti oyavya kuti ŵanthu ankhale naye pantendele komasoti paushamwali uweme.
9. Kansi ni makonzedwe otyani akanthawe ŵechinkhazikisha Yehova pofuna kukhululukila machimo ŵa Aisilaeli?
9 Pofuna kuyavya Aisilaeli kuti ankhale naye paushamwali uweme, Mulungu enkhazikisha makonzedwe akanthawe pofuna kuti akoŵakhululukila machimo ŵawo. Aisilaeli, enzechita Mwambo woziŵilija machimo kamozi chaka chilichonse. Pa nsiku yamene iyo, nkulu wa ansembe enzefunika kupeleka nsembe zanyama kuti Mulungu akhululukile ŵanthu. N’chendi kuti nsembe zanyama sembe ziliyekwanishe kuziŵilijilatu machimo amunthu aliyense, chifukwa moyo wa munthu niwapalulu ngako kupambana wa nyama. Koma Yehova akalondela nsembe zofumila kuli Aisilaeli olapa, yove enzeŵakhululukila mofunishisha. (Ahe. 10:1-4) Kuyangijila pamene apo, Aisilaeli akaganizila makonzedwe amene aŵa komasoti nsembe zenzepeleka nthawe zonse kuti machimo ŵawo akhululukiliwe, enzemvwisha kuti uchimo ni nkhani ya siliyasi ndipo ofunikila nsembe yamene ingaziŵilije machimo ŵawo mpaka kale-kale.
10. Kansi ni makonzedwe otyani onkhalisha ŵechinkhazikisha Yehova pofuna kukhululukila machimo aŵanthu?
10 Kansi Yehova echita chinji kuti machimo aŵanthu akhululukiliwe? Mulungu etumija Mwana wake wokondewa kuti ‘apelekewe nsembe kamozi tyala kuti anyamule machimo aŵanthu anyinji.’ (Ahe. 9:28) Yesu epeleka “moyo wake dipo kuti awombole ŵanthu anyinji.” (Mat. 20:28) Kansi dipo nichinji?
MALIPILO ŴECHIPELEKA KUTI TIKHULULUKILEWE: NI DIPO
11. (a) Mokatijana na vayunena Baibolo, kansi dipo n’chinji? (b) Kansi n’chinji chenzefunikila kuti dipo ipelekewe?
11 Mokatijana na vayunena Baibolo, dipo ni malipilo ŵechipeleka Mulungu pofuna kuziŵilija machimo ŵasu komasoti kuti tiyambesoti kukatijana naye.a Mokatijana na kuwona kwa Mulungu, dipo yamene iyi ipeleka malipilo kuti ŵanthu afwanesoti vinthu vechitaya Adamu. Mwanjila yotyani? Kumbukilani kuti Adamu na Hava, etaya moyo wamngwilo komasoti mwayi wonkhala na moyo mpaka kale-kale. Tetyo, ntengo wa dipo wenzefunikila kunkhala wolingana ndendende na vinthu vechitaya ove. (1 Tim. 2:6) Dipo yamene iyo sembe ipelekewa tyala na munthu nkulu wamene (1) enze wamngwilo; (2) enze na mwayi wonkhala na moyo mpaka kale-kale; komasoti (3) wamene enzewokonzeka kufwa, olo kuti kupeleka moyo wake monga nsembe chifukwa cha sewo. Mwanjila yamene iyi yeka, moyo wa munthu wamene uyo sembe welowa m’malo, olo kuti kuziŵilija moyo wechitaya Adamu.
12. Ndaŵa yanji Yesu enze munthu woyenelela kupeleka ntengo wa dipo wetenzefunikila?
12 Ganizilani vifukwa vitatu vatinganenele kuti Yesu enzewoyenelela kupeleka ntengo wa dipo. (1) Yove enze wamngwilo—ndipo “yove aliyechite chimo.” (1 Pet. 2:22) (2) Chifukwa chakuti enze wosachimwa, yove enze na mwayi wonkhala pano pachalo kosasila. (3) Yove enzewokonzeka kufwa nopeleka moyo wake monga nsembe chifukwa cha sewo. (Ahe. 10:9, 10) Chifukwa chakuti enze wamngwilo, Yesu enze wolingana na munthu woyambilila Adamu, penze akaliye chimwa. (1 Ako. 15:45) Tetyo, chifukwa chakuti etifwila, Yesu ekwanisha kuziŵilija chimo yechichita Adamu, kutanthauza kuti elipila vinthu vechitaya yove. (Alo. 5:19) Tetyo, Yesu enkhala “Adamu wosilijila.” Pofunikilalinisoti munthu muyakine wamngwilo kuti azalipile vinthu vechitaya Adamu. Yesu etifwila “kamozi tyala.”—Ahe. 7:27; 10:12.
13. Kansi pali kusiyana kotyani pakati pa makonzedwe oziŵilijila machimo na dipo?
13 Lomba pali kusiyana kotyani pakati pa kuziŵilija machimo na dipo? Kuziŵilija machimo, ni makonzedwe ŵechinkhazikisha Mulungu pofuna kuti ayambesoti kunkhala paushamwali uweme na ŵanthu. Dipo, ni ntengo ŵechipeleka Mulungu kuti vikwanishike kuziŵilija machimo aŵanthu. Mulungu epeleka malipilo amene aŵa pokatishila ntchito milopa yapadela ngako ya Yesu, wamene echifwa chifukwa cha sewo.—Aife. 1:7; Ahe. 9:14.
VOKONKHAPO VA KUKHULULUKA KWAKE: NI KUWOMBOLEWA NOWONEWA KUTI NISE OLUNGAMA
14. Kansi n’chinji chatikuti tikambilane, ndipo ndaŵa yanji?
14 Kansi makonzedwe oziŵilija machimo ali na vokonkhapo votyani? Baibolo, yukatishila ntchito mawu osiyana-siyana ponena vokhuza mapindu ŵatufwana chifukwa cha makonzedwe amene aŵa. Olo kuti mawu amene awo ali na matanthauzo osiyana-siyana, mawu aliwonse paŵeka osimikijila ngako chinthu chiyakine chokhuza kuziŵilija machimo, chamene cheyavya kuti Yehova atikhululukile machimo ŵasu. Kukambilana mawu amene aŵa, kutiyavye kuwona mwakukhuzila aliyense payeka-payeka.
15-16. (a) Kansi mawu akuti ‘kuwombola’ otanthauza chinji m’Baibolo? (b) Kansi vamene ivi vutikhuza tyani sewo?
15 Mawu akuti kuwombolewa amene opezeka m’Baibolo, angatanthauze kufumyiwa mudjeli, olo kugamuliwa kuti uliye mulandu, vamene vikwanishika chifukwa cha malipilo a dipo. Pofotokoza mfundo yamene iyi, ntumwi Petulo enena kuti: “Mwewo muziŵa kuti vinthu vekumasulani [olo kuti “vinthu vekuwombolani”] ku moyo wanu uliye pindu wemwitolela kuli makolo ŵanu, venzelini vinthu vokwanisha kuwonongeka monga siliva olo golide. Koma mwemasuliwa na milopa ya ntengo wapatali ya Khilisitu, yamene niyolingana na milopa ya mbelele iliye chilema komasoti viŵanga.”—1 Pet. 1:18, 19; mawu amnyansi.
16 Chifukwa cha nsembe ya dipo, sewo tingamasuliwe ku ulamulilo uipa wa uchimo na imfwa. (Alo. 5:21) Kulaŵila chendi, tili na vifukwa viweme voliwona kuti tiliyesoti nkhongole kwa Yehova na Yesu chifukwa chakuti temasuliwa na milopa yantengo wapalulu ya Yesu, wamene elolela kufwa chifukwa cha sewo.—1 Ako. 15:22.
17-18. (a) Kansi kuwonewa wolungama kutanthauza chinji? (b) Kansi vamene ivi vutikhuza tyani sewo?
17 Kuwonewa kuti nise olungama, kutanthauza kuti tiliyesoti mulandu kwa Mulungu ndipo vinthu viipa vetichita Yehova evifinvya m’buku yake. Pechichita vamene ivi, Yehova aliyefwaye mfundo zake zolungama. Yove otiwonalini kuti nise olungama chifukwa chakuti nise oyenelela. Komasoti Yehova ozondana ngako na uchimo. Koma chifukwa chakuti tukhulupilila makozedwe ŵake okhuza kuziŵilija machimo komasoti ntengo wa dipo yechipeleka, Yehova okatishila ntchito vinthu vamene ivi monga fandeshoni kuti atikhululukile nkhongole yasu.—Alo. 3:24; Agal. 2:16.
18 Kansi vamene ivi vutikhuza tyani aliyense payeka-payeka? Akhilisitu osankhiwa amene akuti akalamulile pamozi na Yesu kululu, Mulungu oŵawona kale kuti ni olungama monga ŵana ŵake. (Tito 3:7; 1 Yoh. 3: 1) Mulungu oŵakhululukila machimo ŵawo. Yove okumbukilalinisoti vinthu viipa vechichita, n’chifukwa chake ni oyenelela kuyalamulila mu Ufumu wa Mulungu. (Alo. 8:1, 2, 30) Ŵanthu amene oyembekezela kuzalondela chalo, Mulungu oŵawona kuti ni olungama chifukwa chakuti ni azishamwali ŵake, ndipo oŵakhululukila machimo ŵawo. (Yako. 2:21-23) Gulu ikulu ya ŵanthu amene akuti azapulumuke pa Alumagedo, ali na mwayi wakuzankhala na moyo kosasila. (Yoh. 11:26) “Ŵanthu olungama” komasoti “osalungama” amene echifwa, Mulungu azaŵaushe. (Mach. 24:15; Yoh. 5:28, 29) Posilijila pake, atumiki onse a Mulungu amene omumvwila ndipo oyembekezela kuti azankhale pano pachalo, ‘azankhale na ufulu waulemelelo wa ŵana a Mulungu.’ (Alo. 8:21) Tili na madaliso aweme ngako chifukwa cha makonzedwe oziŵilija machimo ŵechinkhazikisha Mulungu—sewo tayambasoti kukatijana ngako na Atata ŵasu, Yehova!
19. Kansi vinthu vachinja tyani pamoyo wasu chifukwa cha vinthu vechitichitila Yehova na Yesu? (Onani bokosi yakuti “Vakuchita Yehova potikhululukila.”)
19 Kulaŵila chendi, sewo tenze monga nimulumbwana watatomola kumayambililo kwa ino nkhani, wamene eluza chilichonse nopezeka na nkhongole ikulu ngako yamene sembe aliyekwanishe kuiweja. Koma Yehova etiyavya. Vinthu pa moyo wasu vili luweme chifukwa chakuti Mulungu enkhazikisha makonzedwe oziŵilija machimo, komasoti epeleka malipilo a dipo. Mulungu etiwombola, olo kuti etimasula ku uchimo na imfwa. Chifukwa chakuti tumukhulupilila Yesu Khilisitu, Mulungu angatikhululukile machimo ŵasu, komasoti angafinvye mulandu wasu m’buku yake. Koma chinthu chofunika ngako kupambana vonse, n’chakuti tingakwanishe kunkhala paushamwali uweme na Atata ŵasu akululu achikondi, Yehova.
20. Kansi tizakambilane chinji munkhani ikuza?
20 Tikaganizila vechitichitila Yehova pamozi na Yesu, tutembeja mofumila pansi pa ntima. (2 Ako. 5:15) Paliye thandizo yawo, sewo sembe tiliye chiyembekezo chilichonse! Koma kansi vechichita Yehova potikhululukila vutikhuza tyani aliyense payeka-payeka? Tizakambilane vamene ivi munkhani ikuza.
NYIMBO N.° 10 Tamandani Yehova Mulungu wasu!
a M’vilaŵilo viyakine pomasulila mawu akuti “dipo”, okatishila ntchito mawu amene otanthauza “ntengo wa moyo,” olo “malipilo achinthu.”