Туджы тыххӕй фӕдзӕхст ӕххӕст кӕнынӕн чи баххуыс кӕндзӕн, ахӕм ног документ
Разамонӕг совет бауынаффӕ кодта саразын юридикон документ, «Дохтыртӕн мӕ фӕндамынд ӕмӕ ӕууӕнчы гӕххӕтт», зӕгъгӕ (цыбыртӕй – «Фӕндамынд»). Ацы гӕххӕтт арӕзт у Уӕрӕсейы Федерацийы цӕрджытӕн. Уӕрӕсейы закъонмӕ гӕсгӕ «Фӕндамынд» йӕ тыхы уыдзӕн, куы йӕ байдзаг кӕнай, уымӕй ӕртӕ азы дӕргъы. Ног гӕххӕтт байдзаг кӕнын хъӕудзӕн ӕрмӕстдӕр ӕртӕ аххосагмӕ гӕсгӕ: 1) гӕххӕтты цыдӕртӕ фӕивын куы хъӕуа, зӕгъӕм, куыд фыст у, уый, кӕнӕ, тыхст уавӕры кӕмӕ хъӕуы фӕхабар кӕнын, уыдоны нӕмттӕ, йе та адристӕ ӕмӕ телефоны номыртӕ; 2) раздӕры гӕххӕт куы фесӕфа кӕнӕ куы нывзӕртӕ уа ӕмӕ 3) йӕ рӕстӕг куы фӕуа.
«Дохтыртӕн мӕ фӕндамынд ӕмӕ ӕууӕнчы гӕххӕтт» хъӕуы байдзаг кӕнын хӕдзары, Хуыцаумӕ скувгӕйӕ ӕмӕ хъуыддагыл лӕмбынӕг ахъуыды кӕнгӕйӕ; гӕххӕтт хъуамӕ уа сыгъдӕг, ӕнӕ рӕдыдтытӕй. Фӕлӕ йыл къух ӕрфыссыны размӕ хъӕуы ӕркӕсын, закъонмӕ гӕсгӕ алцыдӕр раст арӕзт цӕуы ӕви нӕ. Зӕгъӕм, гӕххӕттыл къух ӕрфыссын хъӕуы дыууӕ ӕвдисӕны раз. Чиныгахуырты цӕстдарджытӕн сӕ бон у, ӕмӕ, фарстатӕ кӕмӕ уа, уыдонӕн баххуыс кӕной.
Гӕххӕтт бакъӕдзтӕ кӕныны размӕ уал дзы къопи скӕн, «А4» форматӕй, стӕй афтӕ, цӕмӕй къопийыл ныв кӕронӕй нӕ, фӕлӕ тӕккӕ астӕуӕй уа. Къопи раттӕн ис ӕмбырды секретарӕн. Демӕ та хъуамӕ хӕссай къопи нӕ, фӕлӕ документӕн йӕхи.
Йӕ ныййарджытӕ Ӕвдисӕнтӕ кӕмӕн сты ӕмӕ аргъуыд чи нӕма райста, уыцы сывӕллӕттӕн арӕзт «Удгоймаджы ӕвдисӕндар»-ы (3/99 рауагъд) ницы фӕивдӕуыд. Ныййарджытӕ хъуамӕ сӕ хъус фӕдарой, сӕ ӕнахъом сывӕллӕттӕн сӕ гӕххӕттытӕ раст дзаг куыд уой, стӕй ма, куы хъӕуа, уӕд уыцы гӕххӕтт семӕ куыд уа, уымӕ.
Ӕнӕаргъуыд хъусынгӕнджытӕн сӕ бон у «Фӕндамынд» ӕмӕ «Удгоймаджы ӕвдисӕндар»-ы текст фӕивын, сӕхи ӕмӕ сӕ сывӕллӕтты хос кӕныны тыххӕй сӕм цы фӕндон ис, уымӕ гӕсгӕ. Ӕмбырды секретарь гӕххӕттыты бланктӕ дӕтдзӕн, ӕнӕаргъуыд хъусынгӕнӕг чи суа, уыдонӕй алкӕмӕн дӕр ӕмӕ йӕ ранӕуӕг кӕнын кӕй хъӕуа, уыдонӕн дӕр.