ਯੁੱਧਾਂ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਅਸਰ

“ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੁੰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਮਰਦਿਆਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਵੀ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।”​—ਗੈਰੀ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ।

“ਮੇਰੇ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਪਿੱਠ ʼਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਵੱਜੀਆਂ ਸਨ। ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਸਿਆਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਸਨ। ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਇੰਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਤੜਫਦਿਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ʼਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਤੁਸੀਂ ਪੱਥਰ-ਦਿਲ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹੋ।”​—ਵੀਲਮਾਰ, ਕੋਲੰਬੀਆ।

“ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੀਨ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਅਤੇ ਰੋਣਾ-ਕੁਰਲਾਉਣਾ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿਚ ਗੂੰਜਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਉਸ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦੇ।”​—ਜ਼ਾਫੀਰਾ, ਅਮਰੀਕਾ।

“ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਫਿਰ ਕਦੇ ਵੀ ਖ਼ੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਮੈਨੂੰ ਇਹੀ ਡਰ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਤੇ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਨਾ ਚਲੀ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਕਿਤੇ ਮੇਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤ ਨਾ ਮਾਰੇ ਜਾਣ।”​—ਓਲੇਕਸਾਂਦਰਾ, ਯੂਕਰੇਨ।

“ਸਾਨੂੰ ਖਾਣਾ ਲੈਣ ਲਈ ਸਵੇਰ ਦੇ 2:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਤ ਦੇ 11:00 ਵਜੇ ਤਕ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਘਬਰਾਏ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਤਿਓਂ ਵੀ ਆ ਕੇ ਗੋਲੀ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਸੀ।”​—ਦੇਲਰ, ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ।

“ਮੇਰੇ ਮੰਮੀ-ਡੈਡੀ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਮੈਂ ਅਨਾਥ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਜਾਂ ਮੇਰੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ।”​—ਮੈਰੀ, ਰਵਾਂਡਾ।