Pananalona ed Sanok​—Sika tan Diad Arum

SIKATAYO so manbibilay ed maisasanok a sosyedad. Saray panlulusbo ed trapiko, manggugutgotan tan mangumanuman iran panmoria, agpantatalosan, ag-inkahustisya, odino arum niran pakadismayaan ed inagew-agew a panagbilay so pansesengegan na baleg a gonigon. Say gonigon so natitipon, tan ngalngalin amin so walaan na onleluag a liknaan to. Sirin, nakaukolan tayon aralen so manrelaks. Nayarian tayo so onloob ed kada agew a tekep na positibon awawey​—ipanengneng so anos, inkamapalugar, tan maabig a liknaan. Kaslakan ed sikatayo so walaan na pamilyan mangaaro ed sikatayo. Saray Kristianos so walaan met na saray matoor a kaparan Kristiano ed kongregasyon, tan manuna ed amin, sikara so walaan na maaron Pastol, si Jehova a Dios. Sirin, anggapo so pankaukolan na itakot ed sakey a kaslakan a sengegan na sanok: say liknaan na inkabegtebegtew, kinaindanan.​—Salmo 23:1-6; Hebreos 13:5, 6.

No, anggaman kuan, nalikna tayo so sanok odino nakaukolan so pangarap ed sanok na sananey a too, nepeg tayon talonaan a manepeg ta pian nipreserba so liket tan bunigas tayo. Panon? Ibabaga ed sikatayo na Biblia: “Siopaman a matantan ya onsanok so magmaong nen say mabiskeg a too, tan say mamanlong na espiritu to nen say sakey a mangautibo ed sakey a syudad.” (Uliran 16:32) Imbes a mangganat a mandesidin ibalikas so sanok, nepeg tayon konsideraen so posiblen pansumpalan na saray kiwas tayo. Say pambilang na anggad samplora so nayarin mangamper ed sikatayo a manlapud panggawa na bengatlan nayarin pagbabawian tayo ed saginonor.​—Uliran 14:17.

Diad kipapasen a sikatayo so onsanok tan agtayo amta no akin, nepeg a sikatayo so manpaabeba tan simamatuan onkerew na tulong. Say pangawat ed arum, nagkalautla ed saraman so mangaaro ed sikatayo, saray kapagaan tayo odino pankaukolan na tulong so aliwan kakapuyan; sikato so sakey a kurang na kakabatan tan tepel. Insan nakutkot tayo so lamut na problema. Ibabaga na Biblia: “Wala so kadidismaya ed kanonotan no anggapo so maamot a tongtong, balet dia ed dakel a managsimbawa et wala so nagawaan.”​—Uliran 15:22.

Diad panalin mantalos ed saray rason no akin a saray arum so manugali ed nengneng a gawaen da, so ontulong ed sikatayon mangontrol ed saray emosyonal a reaksion tayo. Nagkalalo ni, no sikatayo so onebat ed mamapasnok a too, “Natalosan ko no akin a sika so onsasanok,” nayarin sikato so tampol ya onkepa. Isisimbawa na Biblia: “Say [pakatebek] na sakey a too so peteg a mamatayer ed sanok to, tan kalimgasan ed biang to so pamalabas ed impakalukso.”​—Uliran 19:11.

No agtayo ginagalan apasakitan so sakey, utang tayo ed sikato so ikerew na dispensa. Alimbawa, no agatinan na sakey so sali yo, nayarin liknaen yo so onsanok. Balet tano sikato so onkerew na dispensa, say sanok yo so onkepa. Say gamet na sali yo so siansia nin ansakit, balet say dignidad yo so nirespeto. Mipadpara, saray maabig ya ugali ed biang tayo, a tekep na kaslakan a kortesiya tan mabunigas a liknaan, so manunaw na ingongot tan mamemben na respeto ed sikatayo diad relasyon tayo ed asawa tayo, ananak, kakaaro, tan saray membro na Kristianon kongregasyon.​—Uliran 16:24; Colosas 4:6; 1 Pedro 3:8.

Diad piarap ed sakey a kipapasen a managdag ed sikatayon onsanok, tulongan to itayon mangamta no panon so panongtong ed sanok tayo ya agtayo atakien so sananey a too. Wala so atandaan a pandumaan ed baetan na insangin pangataki (“Sikan tangaw!” odino, “Deslengen ko so eleng mo!”) tan diad panangibalita ed sanok na sakey (“Siak so nanaungangetan a tuloy” odino, “Siak so asakitan”) Say insangin panangataki so gendagendat ya onsaew lapud pasaboen to so sananey a toon ombales, bangta say pangipaliwawa ed no panon so liknaan yo so aliwan panangataki, tan say sananey a too so nayarin natenyeg a mikareenan. A singa ibabaga na Biblia: “Say ebat, sano mabanayar, paarawien to so sanok, balet say salitan mamasakit so mamatulo ed sanok. Say sinmanok a too so mamaluag na kulkol, balet say matantan ya onsanok so mamakepa ed pankukulkol.”​—Uliran 15:1, 18.

Matunong a Sanok

Para ed maslak ed sikatayo et natural so panliknan onsanok a panapanaon. Ibabaga na Biblia ya anggan si Jehova so onsanok. (Sofonias 2:2, 3; 3:8) Sirin aliwan makapakelaw a say toon agawa ed indengan To, so managmak na mipadparan liknaan. (Genesis 1:26) Sirin, say liknaan na isanok so diad inkasikaton dili et aliwan sakey a kasalanan.

Anggaman kuan, sano si Jehova so onsanok, naynay a dia ed manepeg a rason: Saray matunong a prinsipyo so nasumlang. Tan say kiwas to so naynay ya eksakton maptek tan ayadyarin akontrol. Diad saray ag-ayadyarin totoo et sikato so miduma. Mabetbet a nalikna tayo so isanok lapud say kinon tayo so asakitan odino lapud arum a kaleteyan na too. Sirin wadtan so pankaukolan na pangasikaso ed dalan na pamemben tayo ed sanok tayo. A singa impasakbay nen apostol Pablo: “Onsanok, tan ingen agmankasalanan; agpaseseleken so agew a wala kayo nin sisasanok, nisay abuloyan so pasen na Diablo.” (Efeso 4:26, 27) On, nayarian nen Satanas ya anamoten so ag-abanlongan a sanok tayo. Diad tua, “saray sanok” so nilista ed limog na “saray bunga na laman” a mangamper ed sakey a toon manawir ed Panarian na Dios.​—Galacia 5:19-21.

Sikato no akin ya isisimbawa nen babangatan a Santiago: “Kabaten mo so saya, inararok ya agagi. Balang too so nepeg . . . matantan ed sanok; ta say sanok na too so agmanggawa ed inkatunong na Dios.” (Santiago 1:19, 20) Anggano say sanok tayo so para ed makatunongan a rason, say ag-inkayadyari so nayarin mangitonton ed sikatayon onkiwas ed ag-abanlongan, lingon dalan. Sirin, sikatayon naynay so nepeg ya igiya na prinsipyo: “Agkayo ombabales, inararo, noagta ipalugar so pasen na sanok; ta walan nisulat: ‘Say panangibales so betang ko; siak so ombales, kuan nen Jehova.’” (Roma 12:19) Nodnonoten, met, a bilang ag-ayadyarin totoo, nayarin sikatayo so alingo. Sirin, mapeligro so maples a pangukom ed arum diad ngaran na matunong a sanok.​—Santiago 2:13; 4:11, 12; 5:9.

Unong ed Kasulatan, sikatayo so manbibilay ed panaon na anggaan. Diad sarayan kaunoran ya agew, “saray nasyones so sinmanok” a sumpad Panarian na Dios, tan say Diablo so walaan na “baleg a sanok, a kabat ton sikato so walaan na antikey a panaon.” (Apocalipsis 11:17, 18; 12:10-12) Sirin, say pambibilay tayo unong ed Salita na Dios so alenleneg a peteg a salimbeng tayo. (Salmo 119:105) Agla mabayag et idapo na Dios so panangukom ed saray nasyones, tan say dalin so nalinisan ed amin ya ag-inkatunong. (Isaias 35:10; 65:23; Miqueas 4:3, 4) Kaleganan to, nakaukolan tayon seguroen ya ag-aligen iray dalan na sayan masanok a mundo. Say manepeg a panamanlong ed sanok tayo so ontulong a mangipreserba ed arowan na panamaley, Kristianon pankakasakey, tan personal a kareenan tan liket. Tan lalon importante, tulongan to itayon mantultuloy a manggayaga ed pabor nen Jehova a Dios tan bendisyon.​—Salmo 119:165.