Say Sankatalbaan a Kaso ed Korte a Manasaglawi ed Sika
“‘Iyarap yo so magutgut a kaso yo,’ kuan nen Jehova. ‘Pawalaen yoray sangsang.’”—ISAIAS 41:21.
1, 2. (a) Siopa so nalalanor ed sankaatapan a kaso ed korte a nasasangsang? (b) Anto so pansasalisalan?
DIAD interon awaran et wala so agnabilang iran kaso ed korte. Diad saraya, saray tastasi so indunget tan impresenta so ebidensya diad pangitalindeg ed sakey a dapag odino ed sananey. Dakel ed sarayan kaso so anaglawi ed saray sinansakey, bang saray arum so angapekta ed babaleg a bilang na totoo. Balet amin na saratan a kaso so mansumpal ed inkaandi-kana no ipareng ed sankatalbaan a kaso ed korte a nasasangsang natan. Sikato so sankaatapan a kaso ed korte diad awaran. Saray pansumpalan to so mangapekta ed kada too ed dalin, balanglan pilien to so nalanor odino andi.
2 Say sentron pigura ed sayan kaso et say sankatageyan a persona ed talba, si Jehova a Dios, “say Amalsa ed katawenan tan say Abalbaleg a Sakey a manginatnat ed saratan; say Sakey ya angigaton ed dalin tan say bunga to, say Sakey a mangiiter na linawa ed totoo diad tapew to.” (Isaias 42:5) Anto so isyu? Say inkadios to so isyu—say inkatunong na pananguley to ed interon talba, a pati say dalin tan saray manaayam ed tapew to. Saya so nayarin natawag na salisalan na sankatalbaan ya inkasoberano.
3. Antoran tepet so letnegan na salisalan ed sankatalbaan ya inkasoberano?
3 Say letnegan ed sayan salisalan et sarayan tepet: Dinan ed amin na saray dirios a dadayewen so apaneknekan a napanmatalkan a nayarian yon ipusta so bilay yo tan say arapen yo ed saratan? Dinan so peteg a wala, tan dinan iray imbento lambengat na totoo? Kasin wala so sakey a tua, mabilay, supremon Dios a makayarin mangiliktar ed katooan a manlapud peles a makapasinagem a kipapasen to tan mangitarok na suston nengneng na gobierno a mangipaseguro na peteg a kareenan, kaligenan, aligwas, tan bunigas?
4. Anto so nibaga ed saraman so manliknan anggapo so salisalan, lapud ikuan dan sikara la so mananisia ed Dios?
4 Liknaen na dakel a totoo ya anggapo so salisalan ed saratan, lapud ikuan da a sikara la so mananisia ed Dios. Balet kasin sikara so makapangipresenta na ebidensya a say dios a dadayewen da so peteg a tuan Dios, a saray sipan to so napanmatalkan, tan saray gagala to tan ganggan to so mangiwanwan ed saray bilay da? No saray ontan a totoo so onebat na on, sirin nayarian da met ya ebatan irayan tepet: Sirin anto so ebidensya a wala so sakey a tuan Dios a saray sipan to so napanmatalkan? Anto so gagala na Dios a para ed katooan tan say dalin? Iner so kawalaan tayo ed kurang na panaon na Dios, tan anto so itatarya na asingger ya arapen? Anto so labay to ed sikatayo a gawaen bilang sinansakey no sikatayo so mangitandoro ed sikato?
5. Diad siopa so nayarin kiparengan na totoo sano sikara so agmakapawala na ebidensyan manuporta ed pananisia ra ed Dios?
5 Maslak a totoon mangikuan a sikara so mananisia ed Dios so agmakayarin mangebat a tekep na autoridad ed sarayan tepet. Saray ontan so nayarin mipara ed saraman so angibagan mananisia ed Dios nen inmunan siglo balet saray kimey da so agmangipatua ed ibabaga ra. Diad sikara et imbaga na Salita na Dios: “Sikara so mangiyaabawag ed lapag a kabat da so Dios, balet ta sikato so intalirak da ed panamegley na saray gawa ra.” On, say “pananisian andian na saray gawa so inatey.” (Tito 1:16; Santiago 2:26) Sirin, saraman so mangibabagan mananisia ed Dios balet ta agmakayarin mamawala na putel ya ebidensyan panuporta ed satan so agmiduma ed saray totoo ed apalabas iran siglo ya anisia ed saray palson dirios ya abayaglan naandi a bilang dadayewen.
Saray Kaso na Inkasubok
6, 7. (a) Deskribien so relihyon na saray kadaanan ya Ehipsios. (b) Panon so inkalanor na saray Israelitas diad salisalan ed baetan nen Jehova tan diad saray dirios na Ehipto?
6 Sakey ya ehemplo na saya et say kason nitarok a sumpad saray dirios na karaanan ya Ehipto ed ngalngalin 1,500 taotaon sakbay na Komon a Panaon tayo. Saray Ehipsio so nandayew ed dakerakel a dirios, a pati saray ayayep a singa say baka, pusa, buaya, falcon, patang, jackal, leon, uleg, vulture, ason atap, tan arum nira. Dakel ed sarayan ayayep so impasen ya inkarnasyon na sakey a dios odino diosa, tan say ginagalan pamatey ed saratan so angitarok na dusan patey. Saray sagradon ayayep so imbalsamo tan inikdan na saray magastos a ponpon.
7 Sumpad amin na saratan a dirios et say Dios a dinayew na kadaanan ya Israel, si Jehova. Say manangilaman To, si Moises, so imbakin mangerew ed si Paraon a mangibulos ed saray totoo nen Jehova, a wala nensaman ed inkaaripen, lapud insipan nen Jehova a Dios ed sikara so kawayangan da. (Exodo 3:6-10) Balet imbaga nen Paraon: “Siopa si Jehova, ta pian nepeg kon tuloken so boses to pian ibakik so Israel? Agko kabat si Jehova a balot tan, sakey ni, agko ibulos so Israel.” (Exodo 5:2) Mataletalek si Paraon a saray dirios na Ehipto so superyor nen si Jehova.
8, 9. (a) Panon a pinaneknekan nen Jehova so inkasuperyor to ed saray dirios na Ehipto? (b) Nisengeg ed agawa, anto so nibaga ed saray dirios na Ehipto?
8 Siopa so napaneknekan a tuan Dios a makayarin manumpal ed saray sipan to tan makayarin manalimbeng ed totoo to? Say ebat so magano lan onsabi. Impasakbay nen Jehova: “Diad amin na saray dirios na Ehipto et idapok iray panangukom ko.” (Exodo 12:12) Kasin satan a propesiya so sinumpal to? On! intarok nen Jehova so samploran makadesyang a salot ya ingganan panmudmora ed saray dirios na Ehipto. Anggapo ed saraman a dirios so makayarin manalimbeng ed saray Ehipto. Tan say komaplon salot so nagkalautlan nikadkaduma, lapud pinatey to so papanguloan na Ehipto, a pati say ilalak nen Paraon. Saman so sakey a direktan basig ed hepen dios da a Ra (Amon-Ra), lapud saray manuley na Ehipto so angipasen ed inkasikara a dirios, saray anak nen Ra. Diad saray Ehipto, say impatey na panguloan ya anak nen Paraon so nankabaliksan na impatey na sakey a dios.
9 Anggaman kuan, anggapo so anggan sakey ed saray papanguloan ed saray Israelitas ya inatey, unong ta sikara so sinalimbengan nen Jehova. Ontan met, inter na Dios ed totoo to so kawayangan ya insipan to ed sikara. Tan bilang unor a basig ed saray palson dirios na Ehipto, si Paraon tan say armada to—amin da—so atawtaw ed Ambalangan Dayat. Sirin, apaneknekan a si Jehova so tua a Dios. Saray sipan to so asumpal, tan saray managdayew ed sikato so asalimbengan. (Exodo 14:21-31) Diad biek a dapag, saray dirios na Ehipto so andian-na-pakayarin ontulong ed saray managdayew da. Saraman a dirios so aliwan peteg a wala lamlamang balet ta sikara lambengat so imbento na totoo.
10. Anton salisalan so nidunget ed saray managdayew ed si Jehova tan Asiria?
10 Sananey a kason manasaglawi ed inkadios so pinmarungtal ed ngalngalin waloran siglos ed saginonor, diad panaon nen Arin Hezekias.a Saray managdayew ed si Jehova so kinigtot na masebeg a Pakayari na Mundon Asiria ya analtalo ed amin na saray nasyones ed dalan to. Natan et kinerew to so isuko na Jerusalem, say syudad a kawalaan na “trono nen Jehova,” a mangirerepresenta na panagdayew ed sikato diad dalin. (1 Awa. 29:23) Say ari na Juda, si Hezekias, so amidbir a saray Asirio ‘so nandesyang ed amin na saraman so wala ed arum a dalin tan impapoolan to so dirios na saratan a daldalin diad apuy lapud sikara so aliwan dirios, balet sikara so gawa na lima na too.’—Isaias 37:18, 19.
11. Panon so impangiliktar nen Jehova ed saray managdayew ed sikato, tan anto so idedemostra na saya?
11 Saman say matoor ya Hezekias so nampikasi ed si Jehova, a kinmerew na pananalimbeng to. Insipan nen Jehova ya anggapo so anggan sakey ya ayura na Asirio a mangabil ed Jerusalem. (Isaias 37:33) Tua ed satan a propesiya, anggapo so anggan sakey a nanggawa. Noag ingen, “say anghel nen Jehova so pinmaway tan angabil na sanlasus tan walumplo-tan-liman libo ed kampamento na saray Asirio.” Kayari na saman ya inkatalo, say ari na Asiria, si Senakirib, so binmatik. Saginonor, sanen sikato so mandadayew ed Dios ton Nisroch, sikato so pinatey na saray anak to. (Isaias 37:36-38) Sirin apaneknekan lamet a si Jehova so Dios na tuan propesiya a makayarin mangiliktar ed saray managdayew ed sikato. Saray dirios na Asirio tan saray kabangibang a nasyones so apaneknekan a tila, anggapo, agmakayarin manalimbeng ed saray patumbok da.
12. Diad anton dalan a niludlurey nen Belshazar si Jehova?
12 Ngalngalin duaran siglo ed saginonor, inabuloyan na Dios so totoo to, a sikara so nagmaliw ya aliwan matoor, a kautiboen na ontumbok a pakayari na mundo, say Babilonia. Say manunan naimano et saray dakerakel a dirios to, diosas, tan saray templo na panagdayewan. Balet dia ed kapangtaan, si arin Belshazar na Babilonia so nanludlurey ed si Jehova. Diad sakey a baleg a piesta, ingganggan to a saray sagradon basehan sinamsam ed templo diad Jerusalem so iloob. “Manlapud saratan et say ari tan saray manunaan to, saray kalugoran to tan saginonor a kaasawaan to so inminum. Sikara so inminum na alak, tan sikara so nandayew ed saray dirios a balitok tan ed pilak, gambang, balatyang, kiew tan bato.”—Daniel 5:1-4.
13. Anto so intenyeg nen Jehova ed si Daniel ya ibaga ed si Belshazar?
13 Saman so direktan pananginsulto ed si Jehova, sakey ya angat ed sikato ed ngaran na saray dirios na Babilonia. Sirin ingganggan nen Jehova si propeta ton Daniel a mangitarok na pantasin sitetepel ed si Arin Belshazar tan ed amin na saray wadman ed piesta. Intandoro nen Daniel so inkadios nen Jehova tan imbaga to ed si Arin Belshazar: “Agmo pinaabeba so pusom . . . Balet sumpa ed Katawan na katawenan et impaatagey mo so inkasika, . . . tan dinayew mo iray dirios lambengat a pilak tan ed balitok, gambang, balatyang, kiew tan bato, a sikara so agmakanengneng odino makadngel odino makaamta; balet say Dios a diad lima to so kawalaan na panlinawam tan kawalaan na saray amin a dalan mo so agmo inggloria.”—Daniel 5:22, 23.
14. Panon so pangidemostra nen Jehova a sikato so tuan Dios?
14 Sirin inyarap nen Daniel so mensahe nen Jehova, a saya: Say mapangayan Arin Belshazar tan say Babilonia so galpongen na saray Medo tan Persiano ed saman a mismon labi! (Daniel 5:24-27) Kasin sayan propesiya so tinmua? On. “Diad saman a mismon labi et si Belshazar ya arin Caldeo so pinatey tan si Dario a Medo so angawat ed panarian.” (Daniel 5:30, 31) Lamet, a singa ed Ehipto tan Asiria, si Jehova so apaneknekan a tuan Dios, say Dios a manumpal ed saray sipan to. Saray ariripen na Dios so agunggunaan, lapud sikara so nibulos a manlapud inkaaripen tan pinmawil ed nianakan dan dalin. Saraman so angipilit na intumbok ed saray palson dirios so adesyang.
Saray Propesiya ed Panaon Tayo
15. (a) Anton nengneng so wala ed dakel iran propesiya na Biblia? (b) Diad anto so panukoyan tayo met sano usaren tayo so salitan “dios”?
15 Si propeta Isaias so apuyanan a mangikurit ed saray propesiyan walaan na kasumpalan ed kadaanan iran panaon. Balet mabetbet a diad propesiya na Biblia, wala so sananey a babaleg a kasumpalan a walaan na kipaakaran ed panaon tayo. Saya so kipapasen ed dakel iran bengatla ya insulat nen Isaias. Kabiangan na mensahe to so nankarga ed saray propesiya nipaakar ed modernon-agew ya iyaangat nen Jehova ed amin na saray nasyones tan dirios da. Tan diad salitan “dirios” et tutukoyen tayo so aliwa lambengat ed saray dirios a direktan dadayewen na totoo ed amin a pasen na dalin, a pati saray tatawagen a paganon nasyones natan, noagta ontan met ed saraman so bengatlan onnepeg ed uker na satan a salita. Sakey a paliwawa na diksionaryo ed salitan “dios” so: “Sakey a mangukontrol na partikular a nengneng odino kabiangan na kapetegan; sakey a persona odino bengatla a walaan na supremon kablian.”
16. Antoran dirios so dadayewen natan na nasyones, a pati say Kakristianoan?
16 Saraman so impasen a bilang dirios natan so mangisasakup ed saray nilaksalaksan dirios a dadayewen na saray Hindu, tan ontan met ed saraman so dadayewen na saray Muslim, Budistas, Shintoistas, animistas, tan arum iran relihyonistas. Isasakup to met so dios na materyalismo, say bengatlan walaan na supremon kablian ed maslak a totoo ed dalin, say manunan mamapakiwas ed saray bilay da. Isasakup to met so dirios na biskeg na militar tan siensia a papapegan na nasyones a para ed kaligenan tan kilalaban. Ontan met, maslak a totoo ed anggan Kakristianoan a mangibabagan manisia ra ed Dios so aliwan peteg a manmamatalek ed sikato odino sitotoor a manlilingkor ed sikato, noag ingen sikara so manmamatalek tan manlilingkor ed totoo odino bengabengatla a bilang puntirya na manunan katooran da.
17. Diad anton babaleg a kasumpalan so ituturo na mensahe nen Isaias?
17 Say babaleg a kasumpalan na mensahe nen Isaias so nipaarap ed amin na saratan a dirios ed panaon tayo. Ibabaga nen Jehova a saray nasnasyon so mandaragup tan “mansalita.” Sikara so aangatan to: “Mandaragup itayo a para ed kaukom.” (Isaias 41:1) Natan, sikatayo so manbibilay ed panaon na “panangukom” ed sayan mundo. Sikato la so wala ed “kaunoran iran agew” to a singa nipasakbay ed 2 Timoteo 3:1-5 tan Mateo 24:1-14. Diad sayan panaon et aangatan nen Jehova iray dirios na nasyones a mangipasakbay a sustosusto ed arapen tan sirin napaneknekan a sikara so dirios. Sikara met so aangatan ton manalimbeng ed saray patumbok da no nayarian da. “Iyarap yo so magutgut a kaso yo,” kuanto. “Pawalaen yoray sangsang yo . . . tan ibaga yo ed sikami iray bengatlan nagawa.”—Isaias 41:21, 22.
18. Panon so impangipabidbir na makapanyarin-amin a Dios ed inkasikato, tan anto so insipan to ed saray managdayew ed sikato?
18 Say makapanyarin-amin a Dios so angipabidbir ed inkasikato no siopa: “Siak si Jehova. Satan so ngaran ko; tan agko iter so dilin gloriak ed siopaman, nisay dayew ko ed saray imbolik a talintao.” (Isaias 42:8) Tan ibabaga to ed amin na saraman so mangitatandoro ed sikato: “Ag-antakot, ta siak so wala ed sikayo. Agmanduaruwa, lapud siak so Dios yo. Pabiskegen ta kayo. Peteg a tulongan ta kayo.” Isisipan to ed sikara: “Amin na saraman so ampetang ya onsumpa ed sikayo so nibabaing tan nipaabeba. Saray lalaki a mangulkol ed sikayo so mansumpal ya anggapo.” “Anggapo so ayuran agawa ya onsumpa ed sikayo ya ontalona . . . Saya so tatawiren a kayarian na saray ariripen nen Jehova.”—Isaias 41:10, 11; 54:17.
19, 20. (a) Panoy impangipanengneng nen Isaias a wala so sakey ya aturon panaon diad pangareglo nen Jehova ed pamaakaran? (b) Siopa so pawalaen nen Jehova ed sarayan “kaunoran ya agew,” tan panon so pangirepresenta ra ed sikato?
19 Diad andukey a panaon, siniglos, si Jehova so angiyabuloy ed saray nasyones a mankurang ed dilin dalan da. Anggaman kuan, say aturon panaon to diad pangareglo ed saray pamaakaran ed dalin so sinmabi. Sirin inyabawag to: “Siak so mareen ed andukey a panaon. Siak so nantultuloy ya andi-esel. Siak so nantultuloy ya angagamil na dangka.” Balet natan, “singa sakey a makapanyarin too et si Jehova a mismo so ompaway. Singa sakey a mibabakal et sikato so mamaliing na gunaet. Sikato so oneyag, on, sikato so oneyag ed bakal; diad saray kakabusol to et ipanengneng to so inkasikato a mabibiskeg.” (Isaias 42:13, 14) Diad propesiya nen Isaias tan arum niran managsulat na Biblia, tan ontan met ed si Jesus, impasakbay nen Jehova so pamatalindeg to na sakey a katooan ed sarayan “kaunoran ya agew”a mantasin magunaet ed sikato, a singano sikara so tastasi to ed sakey a kaso ed korte.
20 Saray totoon itarok nen Jehova a manlingkor ed sikato so mangipresenta na ebidensya a sikato so tuan Dios, say Manangilaban ed saray managdayew ed sikato tan say Managderal ed saray palson dirios tan saray patumbok da. Saray totoo nen Jehova natan so ‘mankanta ed saray panagdayew ed sikato a manlapud kasampotan na dalin, manlapud amin na saray nasyones tan pulpulo, manlapud tuktok na saray kapalandeyan.’ (Isaias 42:10-12) Saya so manumpal ed sananey a propesiya nen Isaias ya angipasakbay: “Diad unor a kabiangan na saray agew [ed panaon tayo] . . . say palandey na abung nen Jehova [say tuan panagdayew ed sikato] so niletneg a malet ed tuktok na saray palandey tan sikato so peteg a nipaatagey ed labas na saray pukdol [ed labas na amin nin arum a nengneng na panagdayew]; tan dia ed sikato [saray totoo a manlapud] amin na saray nasyones so unagos.” Tan anto so ipaseseg da ed arum a gawaen? Sikara so mangibaga ed saray masimpit-impanpuson totoo: “Dago kayo, sikayon totoo, tan ontatdang itayo ed palandey nen Jehova, . . . tan bangatan to itayo ed saray dalan to, tan manakar itayo ed saray basbas to.”—Isaias 2:2-4.
21. Antoran tepet so pinatalindeg na angat nen Jehova ed saray dirios na nasyones?
21 Sirin, a singano mansasalita ed korte, kuan nen Jehova: “Natipon komon ya amin iray nasyones a mankakasakey ed sakey a pasen, tan saray ulop na nasyones so mandaragup. . . . Sikara komon so mamawala na saray tastasi ra, ta pian komon sikara so niyabawag a matunong, odino sikara komon so ondengel tan mangikuan, ‘Sikato so katuaan!’” (Isaias 43:9) Saya so direktan angat ed saray dirios na nasyones. Kasin wala so anggan siopa ed sikara a makapangibaga ed no anto so nagawa ed arapen? Kasin saya so nayarian dan gawaen ed apalabas? Kasin makaromog ira na siopaman a mangitarok na pantasi a tekep na putel ya ebidensyan saray ontan a dirios so apaneknekan a tua, makana ed katooran tayo? Anton kuritan so wala ed saray dirios na nasyones, tan saray patumbok da, so apawala ed panaon tayo? Kasin magmaong nen saray pinawala na dirios na karaanan ya Ehipsio, Asirio, tan Babilonia? Diad biek a dapag, kasin saraman so mangitatarok na pantasi ed si Jehova so akapawala na putel ya ebidensyan si Jehova so tuan Dios, say alenleneg a Sakey a makana ed panagdayew tayo? Say onggendan ya artikulo so manalaysay ed sarayan bengatla.
[Paimano ed Leksab]
a Say Enero 15 a paway tayo ed The Watchtower so analaysay no panon so impanumang nen Jehova ed si Hezekias diad impanmatalek ed Sikato. Saraman a dramatikon agawgawa so manasaglawi met ed inkadios.
Repason Tepetepet
◻ Anto so salisalan ed sankatalbaan ya inkasoberano?
◻ Antoran dirios na nasyones so nalalanor ed salisalan natan?
◻ Anton nansumpalan na taloran kaso na inkasubok so mangipanengneng na inkasuperyor nen Jehova ed saray palson dirios?
◻ Panoy pangipanengneng nen Isaias a si Jehova so mangareglo ed saray pamaakaran ed agew tayo?
◻ Antoran tepet so nakaukolan a naebatan nipaakar ed saray patumbok na amin a relihyon natan?
[Litrato ed pahina 9]
Saray dirios na Ehipto so andi-pakayari ed arap na tuan Dios, si Jehova
[Litrato ed pahina 10]
Saray dirios na Asirio tan saray patumbok da so binasigan na pananesyang na tuan Dios
[Litrato ed pahina 11]
Inyarap nen Daniel so mensahe nen Jehova ed saray managdayew ed palson dirios na Babilonia