Si Jehova So Mananulong Ko
“Manpakpel tan ikuan: ‘Si Jehova so mananulong ko; agak antakot. Anto so nagawaan na too ed siak?’”—HEBREOS 13:6.
1, 2. (a) Namparan say salmista tan si apostol Pablo so angibalikas na anton talek ed si Jehova? (b) Antoran tepet so onlesa?
SI Jehova a Dios so ag-onsaew a sengegan na tulong. Saya so kabat na salmista a manlapud eksperiensia tan nayarian ton ikuan: “Si Jehova so wala ed dapag ko; agak antakot. Anto so nagawaan na mangaraldalin a too ed siak?” (Salmo 118:6) Saray miulibay a liknaan so imbalikas nen apostol Pablo sanen insulat to so madibinon apuyanan a sulat to ed saray Hebreon Kristianos.
2 Mapatnag ya inaon toray salita na salmista a manlapud Griegon Septuagint, imbaga nen Pablo ed saray Hebreon kapara ton managdayew: “Manpakpel tan ikuan: ‘Si Jehova so mananulong ko; agak antakot. Anto so nagawaan na too ed siak?’” (Hebreos 13:6) Akin a say apostol so nansulat ed onian nengneng? Tan anto so naaralan tayo a manlapud konteksto?
Pankaukolan ed Tulong nen Jehova
3. (a) Diad leksab na antoran sirkumstansya a si Jehova so apaneknekan a Mananulong nen Pablo? (b) Akin a saray Hebreon Kristianos so nagkalautlan nakaukolan ed si Jehova a bilang Mananulong da?
3 Si Pablo so sakey a dilin-managsakripisyon tasi a walaan na ebidensyan si Jehova so Mananulong to. Tinulongan na Dios so apostol ed arap na dakel iran kairapan. Si Pablo so nipriso, pinekpek, tan binato. Diad saray impanbaroy to bilang sakey a Kristianon ministro, naeksperiensia to so inkakneb tan ontan met ed dakerakel niran arum a kaatapan. Sikato so sikakabat-a-maong ed panagsagpot, agpakaugip iran labi, eras, inkapgaan, anggan inkalakseban. “Nilikud ed saratan a bengatlan akinpaway,” inkuanto, “wala so pankaganatan ed siak ed inagew-agew, say panagpaga ed amin na saray kongregasyon.” (2 Corinto 11:24-29) Si Pablo so walaan na ontan a nengneng na panagpaga ed saray Hebreon Kristianos. Saray agew na Jerusalem so abilang la, tan saray Judion agagin lalaki tan bibii na apostol ed Judea so nidunget ed baleg iran subok na pananisia. (Daniel 9:24-27; Lucas 21:5-24) Sirin nakaukolan da si Jehova a bilang Mananulong da.
4. Anton manunan bilin so nipresenta ed interon sulat ed saray Hebreos?
4 Diad impangilukas to ed sulat to ed saray Hebreon Kristianos, impanengneng nen Pablo a say madibinon tulong so naeksperiensia lambengat no sikara so ontalineng ed Anak na Dios, si Jesu-Kristo. (Hebreos 1:1, 2) Sayan punto so asalaysay ed sulat. Alimbawa, diad pamabiskeg ed sayan simbawa, pinanonotan na apostol iray bumabasa to a saray Israelitas so adusa nisesengeg ed katutunganga diad kalawakan. Agaylan mairap ed saray Hebreon Kristianos so pakaliktar ed dusa no ipulisay da so imbaga na Dios ed sikara diad panamegley nen Jesus tan magmaliw iran apostata ya ompepeket ed Mosaikon Ganggan ya impireg na bagat nen Kristo!—Hebreos 12:24-27.
Inaagin Aro ya Onkikiwas
5. (a) Anton arum a simbawa so iter na sulat ed saray Hebreos? (b) Anto so imbaga nen Pablo nipaakar ed aro?
5 Say sulat ed saray Hebreos so angiter ed saray prospektibon mananawir ed mangatatawen a Panarian na simbawa ed no panon so panumbok ed Ehemplo ra, si Jesu-Kristo, a ‘mangisaklang na sagradon lingkor a tekep na maridios a takot tan galang,’ tan gawaen da si Jehova a bilang Mananulong da. (Hebreos 12:1-4, 28, 29) Pinaseseg nen Pablo iray kapananisiaan a mandaragup a maparanay tan ‘mansasagyatan so balang sinansakey ed aro tan maabig iran kimey.’ (Hebreos 10:24, 25) Natan et insimbawa to: “Komon ta say inaagin arowan yo so mantultuloy.”—Hebreos 13:1.
6. Diad anton pantalos ya inikdan nen Jesus iray patumbok to na “sakey a balon ganggan” nipaakar ed aro?
6 Kinaukolan nen Jesus so ontan ya aro ed saray patumbok to, ta inkuanto: “Ikdan takayo na sakey a balon ganggan, a manaarowan so balang sinansakey; a singa impangarok ed sikayo, a sikayo met so manaarowan ed balang sinansakey. Diad saya et amin so makaamta a sikayoray babangatan ko, no walaan kayo na aro ed limog yon dili.” (Juan 13:34, 35) Saya so “sakey a balon ganggan” unong ta kinaukolan to so mas nagkalalo nen say Mosaikon Ganggan, a kuanto: “Nepeg mon aroen so kapara [odino, kaabay] a singa sikan dili.” (Levitico 19:18) Say “balon ganggan” so mankaukolan na mas nagkalalo a say sakey a too et aroen to so kaabay to a singa panangaro to ed inkasikaton dili. Kinaukolan to so dilin-sakripisyon aro ya angga ed punton iter na sakey so bilay to a nisesengeg ed sananey. Say bilay tan patey nen Jesus so angipanengneng na ehemplo ed ontan a klase na aro. Sayan pakabidbiran a tanda so tinukoy nen Tertullian sanen inaon toray balikas na minumundon totoo nipaakar ed saray Kristianos tan kuanto: “‘Nengnengen,’ kuanda, ‘no panon so panaarowan da ed balang sinansakey . . . tan no panon a sikara so akaparaan ya ompatey a nisesengeg ed sananey.’”—Apology, kapitulo XXXIX, 7.
7. Panon a say inaagin arowan so mapatnag kayari na Pentecostes 33 K.P.?
7 Say inaagin arowan so mapatnag ed limog na saray babangatan nen Jesus kayari na Pentecostes 33 K.P. Kanian dakel ed saray balobalon abautismoan a mananisia a nanlapud arawin paspasen so akayarin anginatnat na panayam da ed Jerusalem tan manaral na mas malaem nipaakar ed tarya na Dios ed kilalaban ed panamegley nen Kristo, “amin na saraman so nagmaliw a mananisia so nankakasakey diad impakawalaan na amin a bengatlan nannanagnagan, tan inlako daray kagkagawaan da tan kaykayarian tan inyutob da so nanlakoan ed amin, unong ed pankaukolan na siopaman.”—Gawa 2:43-47; 4:32-37.
8. Anton prueba so wala a say inaagin arowan so wala ed limog na saray Tastasi nen Jehova natan?
8 Say ontan ya inaagin arowan so wala ed limog na saray Tasi nen Jehova ed panaon tayo. Alimbawa, kayari na Guerra Mundial II, say ontan ya aro so amakiwas ed saray totoo na Dios a mangipakurang ed duara-tan-kapalduan-taon a kampanya na panangiter na tulong. Saray Tastasi ed Canada, Sweden, Switzerland, say Estados Unidos, tan arum iran daldalin so angidona na kawes tan kuarta diad panaliw na tagano a para ed saray kapananisiaan ed saray tinabek-na-bakal a bansa na Austria, Belgium, Bulgaria, Tsina, Czechoslovakia, Denmark, Inglatera, Finland, Pransya, Alemanya, Gresya, Hungarya, Italya, say Netherlands, Norway, say Pilipinas, Poland, tan Romania. Saya lambengat a sakey ya ehemplo, lapud say ariripen na Dios ed lalon agano ni so angipanengneng na ontan ya aro ed saray Kristianon biktima na yegyeg ed Peru tan Mexico, bagyo ed Jamaica, tan saray miulibay a desyang ed arum a pasen. Diad saya tan dakel niran arum a dalan, saray totoo nen Jehova so ‘angitultuloy ed inaagin arowan da.’
Magmaliw a Maparawes
9. (a) Anton maridios a kalidad so asalambit ed Hebreos 13:2? (b) Panon a saray arum so agsikakabat ya ‘amarawes ed saray angheles’?
9 Ontumbok a sinalambit nen Pablo so sananey a kalidad ya impatnag na saraman so manutumbok ed si Kristo, ‘mangisaklang na sagradon lingkor a tekep na maridios a takot tan galang,’ tan ginawa ra si Jehova a bilang Mananulong da. Impaseseg to: “Aglilingwanan so inkamaparawes, ta diad panamegley na satan et arum, agda kabat, so angabrasa ed saray angheles.” (Hebreos 13:2) Siopa so agsisikabat ya “angabrasa ed saray angheles”? Bueno, say patriarkan Abraham so anankaili ed taloran angheles. (Genesis 18:1-22) Duara ed sikara so tinmaynan, tan say kaanakan ton Lot so angimbita ed sarayan mismon estranghero ed abung to diad Sodoma. Sakbay na pampainawa ra, anggaman kuan, say abung nen Lot so niliktub na magulon ulop, “manlapud ugaw ya anggad masiken.” Kinerew dan iyawat nen Lot iray sankaili to a para ed imoral a gagala, balet mabiskeg ya agnilabay nen Lot. Anggaman agkabat nen Lot ed gapo, sikato so angabrasa ed saray angheles, a kabekta et tinmulong ed sikato tan saray mamarikit to a makaliktar ed patey sanen ‘pinauran nen Jehova na apuy tan asupre a manlapud tawen diad Sodoma tan Gomorra.’—Genesis 19:1-26.
10. Antoran bendisyon so panggagayagaan na saray maparawes a Kristianos?
10 Saray maparawes a Kristianos so mannananam na dakel iran bendisyon. Narengel daray makapaligsan eksperiensian isalaysay na saray sankaili ra tan nagunggunaan na makatumang ed espiritual a pililimog da. Si Gayo so akomendaan diad impangawat ton sipaparawes ed saray kapananisiaan, “tan saray sankaili ed ontan,” unong a singa dakel ed saray totoo nen Jehova natan so mamaparawes ed saray managbiahen manangasikaso. (3 Juan 1, 5-8) Say pagmaliw a maparawes so sakey a kualipikasyon diad katuro a bilang sakey a matatken. (1 Timoteo 3:2; Tito 1:7, 8) Makatantanda met ya insipan nen Jesus iray bendisyon na Panarian ed saray malakarneron sinansakey a sipaparawes a nanggawa na maabig ed saray alanaan ya “agagi” to.—Mateo 25:34-40.
Nonoten Iraman So Apasegsegang
11. Akin a say simbawa ed Hebreos 13:3 so matukoy?
11 Saramay manpilalek ed tulong nen Jehova tan ‘mangisaklang na sagradon lingkor ed sikato a tekep na maridios a takot tan galang’ so nepeg ya agmakalingwan ed saray kapananisiaan a maniirap. Atalosan nen Pablo iray kairapan a sinungdoan na saray pinairap a Kristianos. Pigaran panaon ed asasakbay, saray babangatan so intaytayak na panamasegsegang, tan si Timoteo a kakimeyan to so nibulos a manlapud pangawan. (Hebreos 13:23; Gawa 11:19-21) Saray Kristianon misionero so manbibiahe met diad pamuporma ed saray balon kongregasyon odino pamabiskeg ed saray wala la diad espiritual. Lapud dakel ed saray agagin lalaki tan bibii ya onkikiwas ed saman so Hentil, arum ed saray Hebreon Kristianos so nayarin aliwan magenap a mapaga ed sikara. Matukoy, sirin, so simbawa: “Nonoten iraman so walad balor na pangawan a singano sikayo so nibalor ed sikara. Tan saraman so apairap lapud sikayon mismo met so siansian wala ed sakey a laman.”—Hebreos 13:3.
12. Panon so nayarin pangiyaplika tayo ed simbawa a lawas nonoten iray napapairap a kapananisiaan?
12 Saray Hebreos so “angibalikas na panangiyansakit ed saraman so walad pangawan” balet agda lilingwanan so ontan a matoor a kaparan managdayew, balanglan sikara so Judios odino Hentiles. (Hebreos 10:34) Balet kumusta itayo? Panon so nayarin pangipanengneng tayo a sankanonot tayoray napapairap a Kristianos? Diad arum a kipapasen et nayarin matukoy ed sikatayo so iyapelo ed saray autoridad na gobierno diad panamegley na sulat ed sagpot a panulong ed saray kapananisiaan a nipriso nisengeg ed pananisia ra diad saray daldalin a say kimey na panangipulong-ed-Panarian so insebel. Nagkalautlan sikara so nonoten tayo ed saray pikakasi tayo, anggan salambiten ni ingen so arum diad ngaran, no nayari. Say kapapasegsegang da so mangaapekta ed sikatayon tuloy, tan derengelen nen Jehova iray magunaet a pikakasi tayo a nisesengeg ed sikara. (Salmo 65:2; Efeso 6:17-20) Manwarin anggapo itayo ed parehon selda na prisowan, sikato so singano sikatayo so nibalor ed sikara tan makayarin mangiter na tulong tan panamaseseg. Saray nailalak-ed-espiritun Kristianos so peteg a makapangiyansakit ed saray napapairap ya alanaan. (Ipareng so 1 Corinto 12:19-26.) Saraya so walaan na miulibay a panagpaga ed saray napapasegsegang a kakaiba ra a walaan na mangaraldalin ya ilalo, a manasagmak met na kapapairap ed dakerakel a nengneng diad lima na saray managpasegsegang. Say ontan a pililikna so matukoy, lapud amin tayo so siansia nin wala ed sakey a laman na too tan nisilong ed saray irirap tan panamasegsegang bilang managdayew ed si Jehova.—1 Pedro 5:6-11.
Nepeg a Narayew So Panangasawa
13. Diad segek, anto so imbaga nen Pablo ed Hebreos 13:4?
13 Say panumbok ed uliran nen Kristo tan ‘panangisaklang na sagradon lingkor ed si Jehova a tekep na maridios a takot tan galang’ so nepeg a mangapekta na kapagaan tayo ed arum diad dakel iran dalan. Diad impangikuanto a “sikayon mismo met so siansian wala ed sakey a laman,” sinalambit nen Pablo so sakey a siglaotan a walaan na silalaman, odino pisikal, nengneng a mangiter na pankanawnawan pangipanengneng na manepeg a galang ed arum. (Hebreos 13:3) Sayan bilin so inter to ed saray Hebreon Kristianos: “Komon ta say panangasawa so narayew ed limog na amin tan say dukolan na panangasawa so andian komon na tilol, lapud ukomen na Dios iray managlawan tan managkalugoran.” (Hebreos 13:4) Agaylan sayan simbawa so matukotukoy, lapud say seksual ya imoralidad so kasmak ed Imperyo na Roma! Saray kaplesan-agew a Kristianos so mankaukolan met a mangimano ed sarayan salita nisesengeg ed abebbeban estandarte ed moral na mundo tan say katuaan a kada taon et nilibulibo so nadidispelosip a manlapud kongregasyon nisesengeg ed seksual ya imoralidad.
14. Akin a nibaga yon say panangasawa so narayrayew?
14 Arum ed saramay ag-amagalang ed panangasawa et saray Essenes ed panaon nen Pablo. Sikara so gendagendat ya agmangaasawa, a singa arum ed limog na klero natan a lingon mangipapasen ed selibasya a mas masanto nen say matrimonya. Diad samay imbaga nen Pablo ed saray Hebreon Kristianos, anggaman kuan, malinlinew ya impanengneng ton say panangasawa so narayrayew. Say atagey a panangigalang ed satan so mapatnag sanen sayan pilalek nen Noemi so imbalikas to a para ed saray abalon mamanugang-ton-bibii, Rut tan Orpa: “Komon ta si Jehova so manggawa na sakey a langkap ed sikayo, tan makaromog so balang sakey na painawaan-a-pasen ed abung na asawa to.” (Rut 1:9) Diad arum a pasen, inturo nen Pablo a mismo a ‘diad saginonor iran panaon et arum so onkasipa ed pananisia, ya isebel da so panangasawa.’—1 Timoteo 4:1-5.
15. Sioparay impasen a managlawan tan managkalugoran diad Hebreos 13:4 tan panon so pangukom na Dios ed sikara?
15 Saray Hebreos ya aminsan et walad silong na Ganggan balet ta nitarok ed balon sipanan so mikabat ed ganggan: “Agmanggagawa na pikakalugoran.” (Exodo 20:14) Balet ta sikara so wala ed sakey a mundon imoral tan nankaukolan na pasakbay: “Komon . . . say dukolan na panangasawa so andian na tilol, lapud ukomen na Dios iray managlawan tan managkalugoran.” Diad limog na saray managlawan et saray andian na asawan totoo a mibiang ed seksual a panakdol. Saray managkalugoran et nagkalalon saray walaan na asawan totoo a mirelasyonan ed sekso diad saraman so agda asawa, a tilolan da so dilin dukolan na panangasawa ra. Lapud saray agmanagbabawin managagamil na pilalawanan tan pikakalugoran so mankanepegan na maruksan panangukom na Dios, sikara met so agnaawat ed mangatatawen a Balon Jerusalem nisay panggayagaan da so maandon bilay ed dalin diad leksab na uley na Panarian. (Apocalipsis 21:1, 2, 8; 1 Corinto 6:9, 10) Sayan pasakbay na agpanilol ed dukolan na panangasawa so nepeg met a manggawa ed saray walaan na asawan Kristianos ya ompaliis diad panilol ed seksual a kondukta ed saray kaasawaan da, anggaman anggapo so bengatlan agmalinis nipaakar ed manepeg iran pisikal ya inkamaapit ed loob na panamaley.—Nengnengen so The Watchtower, Marso 15, 1983, pahina 27-31.
Pamasarag ed Peles a Bengabengatla
16, 17. Anto so nibaga ed Hebreos 13:5, tan akin a sayan simbawa so nakaukolan na saray Hebreos?
16 Makaromog itayo na inkakontento no tumboken tayo so Ehemplo tayo tan ‘mangisaklang na sagradon lingkor a tekep na maridios a takot tan galang,’ a sitatalek a si Jehova so Mananulong tayo. Say alablabas a kipasubsob ed materyalistikon gegemtan so magmaliw ya ontanlan sakey a tukso. Balet saray Kristianos so agnepeg ya onsuko ed satan. Nibaga ed saray Hebreos: “Komon ta say nengneng na bilay yo so bulos ed aro ed kuarta, ambegyan sikayo so mamasarag ed saray peles a bengabengatla. Ta inkuanto: ‘Agtakan balot taynanan nisay kaindanan.’” (Hebreos 13:5) Akin a sayan simbawa so nakaukolan na saray Hebreos?
17 Anganko ta saray Hebreos so alablabas a mapaga ed kuarta lapud nanonotan da so “baleg ya eras” diad uley nen Claudius Caesar (41-54 K.P.). Saman ya eras so sankaugesan a tuloy a saray Kristianos ed arum a pasen so angipawit na tulong ed saray agagi ra ed Judea. (Gawa 11:28, 29) Unong ed si Josephus a Judion manag-awaran, say eras so nambayag ed taloran taon odino onsulok, ya indapo to so maruksan kairapan ed Judea tan Jerusalem.—Antiquities of the Jews, XX, 2, 5; 5, 2.
18. Say simbawa ed Hebreos 13:5 so mangiter na anton leksion ed sikatayo?
18 Kasin wala so sakey a leksion dia ed sikatayo? On, ta anggaman panon la so nayarin inkapobre tayo, agtayo nepeg ya aroen so kuarta odino alablabas a mapaga nipaakar ed satan. Imbes a mapaga ed materyal a kaligenan, nayarin anggan magmaliw a maagum, nepeg a sikatayo so “mamasarag ed peles a bengabengatla.” Inkuan nen Jesus: “Itultuloy, sirin, ya anapen ya ununa so panarian tan say inkatunong [na Dios], tan amin na sarayan arum a bengatla so niarum ed sikayo.” (Mateo 6:25-34) Impanengneng to met a nepeg tayon iyapasakey so pagmaliw a “mayaman ed Dios” lapud say ‘bilay tayo so agmansumpal ed saray bengatlan kayarian tayo.’ (Lucas 12:13-21) No say aro ed kuarta so mamebegya ed espiritualidad tayo, sirin, imanoen tayo so simbawa nen Pablo ed saray Hebreos tan nonoten met a say “maridios a debosyon a tekep na panamasarag” so “sakey a paraan na baleg a gungguna.”—1 Timoteo 6:6-8.
Manmatalek ed Si Jehova
19. Anton paseguro so inter na Dios ed si Josue tan panon so nepeg a pangapekta na saya ed sikatayo?
19 Bilang patumbok nen Jesus a mankaliktan a ‘mangisaklang na sagradon lingkor a tekep na maridios a takot tan galang,’ nepeg ya ipasen tayo so talek tayo aliwan diad kuarta noagta diad mangatatawen ya Ama tayo, a say tulong to so makanakana. Antokaman so probleman arapen tayo, nepeg tayon nonoten so panamaseguro to: “Agtakan balot taynanan nisay kaindanan.” (Hebreos 13:5) Dia et tinukoy nen Pablo iray salita na Dios ed si Josue: “Agtaka kaindanan nisay taynanan a sigpot.” (Josue 1:5; ipareng so Deuteronomio 31:6, 8.) Agbalot kinaindanan nen Jehova si Josue, tan sikato so agmangikaindan met ed sikatayo no sikatayo so manmatalek ed Sikato.
20. (a) Anto so tinaon-a-teksto a para ed 1990? (b) Anggapo so takot, anto so nepeg tayon itultuloy a gawaen?
20 Say ag-onsaew a pananulong na Dios so nidanet ed limog na saray Tastasi nen Jehova ed arapen iran bulan, lapud say 1990 a tinaon-a-teksto ra so nabasa: “Manpakpel tan ikuan: ‘Si Jehova so mananulong ko.’” Sarayan salita so naromog ed Hebreos 13:6, ya inaon nen Pablo so salmista tan imbaga to ed saray Hebreos: “Ta pian sikatayo komon so manpakpel tan ikuan: ‘Si Jehova so mananulong ko; agak antakot. Anto so nagawaan na too ed siak?’” (Salmo 118:6) Anggaman napasegsegang, sikatayo so ag-ontakot, lapud saray totoo so agmakagawa na alablabas nen say iyabuloy na Dios. (Salmo 27:1) Anggano sikatayo so nakaukolan ya ompatey bilang manamemben na katooran, sikatayo so walaan na ilalo ed kioli. (Gawa 24:15) Sirin itultuloy tayon tumboken so Ehemplo tayo diad ‘panangisaklang na sagradon lingkor a tekep na maridios a takot tan galang,’ a sitatalek a si Jehova so Mananulong tayo.
Panon So Iyebat Yo?
◻ Akin a saray Hebreon Kristianos so nagkalautlan nankaukolan na tulong nen Jehova?
◻ Panon a saray totoo nen Jehova so ‘angitultuloy ed inaagin arowan da’?
◻ Akin a magmaliw a maparawes?
◻ Anto so nagawaan tayo diad pangipanengneng a nononoten tayoray napapairap a kapananisiaan?
◻ Akin a say panangasawa so nepeg a pansiansiaen a narayew?