Pagalangan na Saray Tuan Kristianos So Matatatken!

“SARAY matatatken,” kuan nen manag-usisan Suzanne Steinmetz, “so wala ed sampot na ekonomikon mabungan bilay da, a sikato so letnegan a pamapablian na kultura tayo ed saray sinansakey tan mangiter ed sikara na galang, talindeg, respeto tan tumang.” Say panmoria na modernon sosyedad ed matatatken so sirin maudiem, negatibo. Agtanto pankelawan, sirin, a mabetbet so pakababasa tayo ed kapapaulian tan kakaabuso ra.

Anggaman kuan, anto so panmoria na Biblia ed saray matatatken? Simamatuan bibidbiren na Salita na Dios a say itatken so aliwan mainomay. Impikasi na salmista: “Agmoak ipupulisay ed panaon na inkamasiken ko; a singa sano say biskeg ko so onkapuy, agmoak tataynanan.” (Salmo 71:9) Diad inkamasiken to, alikna to so mas nagkalalon pananulong nen Jehova. Tan say panmoria na Biblia so positibo diad pangipanengneng a sikatayo, met, so nepeg a mangiter na imano ed nakakaukolan na saray matatatken.

Tua, tinawag nen Solomon so inkatatken a “say makadesyang iran agew” ya “andian na liket.” (Eclesiastes 12:1-13) Balet say “dukey na saray agew tan taotaon na bilay” so nisiglaot met ed Biblia diad saray bendisyon a manlapud Dios. (Uliran 3:1, 2) Diad pangiyilustra, insipan nen Jehova ed si Abraham: “No nipaakar ed sika, . . . sika so niponpon ed maabig ya inkatatken.” (Genesis 15:15) Peteg, agsesentensyaan na Dios si matoor ya Abraham ed kadidismaya, “makadesyang iran agew” ya “agto panliketan.” Aromog nen Abraham so kareenan tan kaulimekan diad saray katatkenan a taon to, ya onlingaw ed kapenek diad bilay a nausar ed serbisyo ed si Jehova. Nayarian to met so onnengneng ed arapen ed sakey a “syudad a walaan na saray peteg a letnegan,” say Panarian na Dios. (Hebreos 11:10) Sirin nayarian to so ompatey ed “inkatatken tan napnek.”​—Genesis 25:8.

Akin, sirin, a tinawag nen Solomon so inkatatken a “saray makadesyang ya agew”? Tinukoy nen Solomon so agnaamper ya ikesay na bunigas a nagawa ed inkatatken. Anggaman kuan, say sakey a sinmaew a ‘mannonot ed Baleg a Manamalsa to ed saray agew na inkatobonbalo’ so makaromog ed saray onleletey a taon a nagkalautlan makadesyang. (Eclesiastes 12:1) Lapud dinarak to so bilay to, say ontan a toon matatken so ‘andian na liket’ diad saginonor iran agew to ed bilay. Say andi-dios ya estilo-na-bilay to so nayarin mansumpal ni ed pisikal iran problema a mangitarok na gonigon ed inkatatken. (Ipareng so Uliran 5:3-11.) Sirin sano onnengneng ed unaan, anggapo so nanengneng to ed arapen noagta say lubok. Say sakey a too ya angideboto na bilay to a manserbi ed Dios so makaeksperiensia met na “makadesyang iran agew” legan a say laman to so onkapuy. Balet singa si Abraham, sikato so makaromog na gayaga tan kapenek diad bilay a nausar a maong tan diad impangusar ed nakekeraan a biskeg to diad serbisyo ed Dios. “Say ubanan ya ulo so balanget na kalimgasan sano naromog ed dalan na inkatunong” so kuan na Biblia.​—Uliran 16:31.

Diad tua, say inkatatken so walaan ni na saray bentaha. “Say inkatobonbalo tan say kaksilan ed bilay so kaapaaan,” so kuan nen Solomon. Manwarin saray walad kalangweran a totoo so nayarin manggayaga na kabunigasan, sikara so mabetbet a kulang na eksperiensia tan panangukom. Say inkatatken, anggaman kuan, so mangitarok ed satan na sakey a legay-bilay ya eksperiensia. Say matatken so ‘mangipulisay ed desyang,’ ya aliwan singa say marlas a tobonbalon mabetbet a mangganat a mamaarap ed satan. (Eclesiastes 11:10; 2 Timoteo 2:22) Kanian sirin, nayarian nen Solomon ya ibaga: “Say kalimgasan na saray mamasiken et say ubanan-ya-ulo ra.”​—Uliran 20:29.

Say Biblia sirin so mamapagalang ed saray matatatken. Panon so pangapekta na saya ed nengneng na pideneng na saray Kristianos ed sikara?

‘Onalagey’ ed Arap na Matatatken

Say panagrespeto ed matatken so ginawa na Dios a sankanasyonan a totontonen ed Israel. Imbaga na Mosaicon Ganggan: “Onalagey ka ed arap na ubanan ya ulo, tan nepeg mon pagalangan so toon masiken.” (Levitico 19:32) Saray Judios ed saginonor a taon so mapatnag ya anumpal ed sayan ganggan a literal. Inkuan nen Dr. Samuel Burder ed libro ton Oriental Customs: “Saray managsulat a Judios so mangibabagan say ganggan so, onalagey ed sikara sano sikara so wala ed kaarawi na apatiran kubiko; tan anggad sikara la so naandi, sikara so onyurong lamet, pian ompatnag a sikara so onalagey diad sigpot a panagrespeto ed sikara.” Say ontan a panagrespeto so agnigeter ed saray lalakin prominente. “Respetoen so anggan say masiken ya andian na aral,” so inkuan na Talmud. Insangsang na sakey a rabbi a sayan respeto so nepeg a mangisakup ed sakey ya ignorante tan agmakabasan masiken. “Say mismon katuaan a sikara so tinmatken,” inkatunongan to, “so nepeg a nisesengeg ed arum a merito.”​—The Jewish Encyclopedia.

Saray Kristianos natan so anggapo la ed silong na Mosaicon Ganggan. (Roma 7:6) Balet agkabaliksan na saya a sikara la so aliwan obligadon mangipanengneng na nikaduman panamagalang ed saray matatatken. Saya so mapatnag a manlapud saray bilin nen apostol Pablo ed Kristianon manangasikaso a Timoteo: “Agmo babalawen na ansakit so sakey a masiken. Diad kasuniyan, sikato so ipasen mon singa sakey ya ama, . . . saray bibii a singa kainaan.” (1 Timoteo 5:1, 2) Imbaga nen Pablo ed si walad kalangweran a Timoteo a sikato so walaan na autoridad a “mangiganggan.” (1 Timoteo 1:3) Anggaman kuan, no wala so matatken nen sikato​—nagkalautla ed sakey a manlilingkor a bilang sakey a manangasikaso​—so alingo ed panangukom odino akapangibalikas na aliwa, si Timoteo so “agmamalaw ed sikato na ansakit” a bilang abebbeba. Imbes, sikato so magalang a “mangipasen ed sikato a singa sakey ya ama.” Ipanengneng nen Timoteo so miulibay a respeto ed saray akukulaw ed kongregasyon. On, sikato nin siansia, ed epekto, so ‘onalagey ed arap na ubanan ya ulo.’

Say Inkakristiano sirin so sakey a relihyon a manrespeto ed saray matatatken. Anggaman kuan, dakel ed saray mauges a panagtrato ed saray matatatken so nagagawa ed saray nasyones a mangibabagan Kristiano. Wala ra, anggaman kuan, so managdaydayew a siansia nin manutumbok ed saray estandarte na Biblia. Saray Tasi nen Jehova, alimbawa, so manggagayaga ed kiwawala na dakel a nilibon matatatken ed pegley da, sikara so agda ipapasen a bilang detdet o pakabelatan. Manwarin say kaleteyan ed bunigas so nayarin manebel ed ontan iran matatatken diad pagmaliw ya aktibo a singa aminsan a kipapasen, dakel so walaan na andukey a rekord na matoor a Kristianon serbisyo, tan saya so mamaseseg ed saray walad kalangweran a Tastasin mangalig ed pananisia ra.​—Ipareng so Hebreos 13:7.

Saray matatatken, anggaman kuan, so agnailaloan ya ipasen a baliwala ed kongregasyon. Sikara so napaseseg a mangipanengneng na maabig ya ehemplo diad pagmaliw ya “asimbang ed saray ugali, mabinta, maabig ed nonot, mabunigas ed pananisia, . . . galgalangen ed ugali,” a sibubulos a mangipanabang na kakabatan tan eksperiensia ra ed arum. (Tito 2:2, 3) Impropesiya nen Joel a diad limog na saramay mibiang ed panangiyabawag na mensahe na Biblia, et “saray mamasiken.” (Joel 2:28) Andi-duaruwan naimatonan yon personal a dakel ed saray matatatken a Tastasi so siansia nin manggagayagan mibibiang ya aktibo ed kabkaabungan a kimey na panagpulong.

Panangipanengneng ed Sikara na Galang “diad Nanagnap a Sukat”

Pambabanikelan na saray Tasi nen Jehova so pangiter ed matatatken na nikaduman panangimano ed dakel iran dalan. Diad saray tinaon a relihyoson kumbension, alimbawa, mabetbet ya iyuksoy daray yurongan a para ed saray matatatken. Nipanengneng met ed sikara so panangimano diad indibidual a letnegan. Diad Hapon inter na sakey a Tasi so yurongan to ed kotse na pamilya ta pian say 87-anyos a bii so makapilugan ya onla ed saray miting ed kongregasyon. Panon balet so pakakar na agin lakin Hapon ed saray miting? Diad panamegley na bisikleta. Diad Brazil et wala so sakey a sigpot-panaon ya ebanghelisador a manedad na 92 anyos. Inreport na saray akaimaton a saray Tastasi so “nanrespeto ed sikato, mitongtong ed sikato . . . Sikato so makanakanan kabiangan na kongregasyon.”

Agkabaliksan na saya ya anggapo lay lugar na pamaaligwas diad pamagalang ed saray matatatken. Nansulat si Pablo ed saray Kristianos ed Tesalonica: “Anggaman kuan, no nipaakar ed arowan na sanaagi, . . . satan so gagawaen yo ed amin ya agagi ed amin a Macedonia. Balet bilinen mi kayo, agagi, a gawaen yo ed nanagnap a sukat.” (1 Tesalonica 4:9, 10) No maminsan et nakaukolan natan so miulibay a simbawa sano nipaakar ed panagtrato ed saray matatatken. Sakey a Kristianon manedad na 85 anyos, alimbawa, so adismayan tuloy sanen sikato so ag-akaawat na sakey a kopya na balon nibase-ed-Biblian palapagan. Problema? Sikato so medyo telek tan agto nadngel so anunsyon mangipanonot ed siopaman a mamedido ed libro; nisay naisip na siopaman ed kongregasyon ya ipididoan. Say kipapasen, siempre, so tampol ya apetek. Anggaman kuan et iyilustra to a wala so pankaukolan na nagkalautlan inkamanonot ed nakakaukolan na saray matatatken.

Wala so anggan dinan a dalan a nayarin pakapanggawaan na saray totoo na Dios ed saya “diad nanagnap a sukat.” Saray Kristianon pantitipon so mangiter na pankanawnawan “managyat” ed saray matatatken “a mangaro tan diad maabig iran kimey.” (Hebreos 10:24, 25) Tan manwarin saray walad kalangweran tan matatatken so manlilimog a bulobulos diad saray Kingdom Hall na Tastasi nen Jehova, angangko ta nagkalalo nin sagpot so nagawaan ed saraya. Alimbawa, arum ya atateng so mamapaseseg ed saray anak dan sirerespeton onasingger tan mitongtong ed saray matatken lan membro na kongregasyon.

Say panamagalang so nitultuloy met a nipanengneng ed saray matatatken diad impormal a paraan. Mitukoyan ed prinsipyon indatak nen Jesus ed Lucas 14:12-14, nagawaan so lalon sagpot diad pangimbita ed matatatken ed saray sosyal a pantitipon. Anggaman sikara so agmakaatendi, sikara so peteg a mangapresya diad pakanodnonot yo ed sikara. Saray Kristianos so malaknab nin abilin a “manumbok ed kurang na panagparawes.” (Roma 12:13) Saya so agmankaukolan na bengatlan alablabas. Insuhiri na sakey a Tasi ed Alemanya: “Imbitaan iray matatatken diad iyinum ed sanlusor a tea, tan kerewen ed sikara so pangisalaysay da ed saray eksperiensia ra ed abenegan.”

Inkuan nen apostol Pablo: “Diad panangipanengneng na galang ed balang sinansakey et mangipangulo.” (Roma 12:10) Diad limog na saray Tasi nen Jehova, saray aturon mamatatken ed kongregasyon so nagkalalon mangipangulo diad pangipanengneng na panamagalang ed saray matatatken a Kristianos. Mabetbet a saray mamatatken so makayarin mangipabtang ed matatatken na matukoy a kimey a gawaen, a singa say panangipasal ed saray balobalo a bilang ebanghelistas odino ontulong diad panagmintina ed pasen a pantitiponan na Kristiano. Saray walad kalangweran a lalakin manlilingkor a bilang mamatatken ed kongregasyon so mangipanengneng na panamagalang ed saray matatken lan manangasikaso diad mapaabeban ikerew ed sikara na simbawa, ya usaren so pakatebek dan mangala ed matatken iran punto de bista ra. (Uliran 20:5) Diad saray miting na saratan a mamatatken, tutumboken da so Biblical ya ehemplo nen walad kalangweran ya Elihu tan sirerespeton pinagalangan toray matatatken, lalon eksperiensiadon lalaki, diad impangiter to ed sikara na nagnap a pankanawnawan mangibalikas na inkasikara ya ununa.​—Job 32:4.

Akuen, mainomay so pagmaliw ya agmakankaanos ed saray matatatken lapud nayarin aglara makayarin onkiwas o mannonot a maples a singa nagawaan na saray ug-ugaw. Maabig so impaneskribe nen Dr. Robert N. Butler diad arum ed saray probleman itarok na inkatatken: “Nabalang na sakey so biskeg ed pisikal, abilidad na sakey a mibansag, tan diad sikaton mismo et alablabas a makapakigtot. Nayarin nabalang na sakey so importantin pakatebek iran elemento a singa say pakadngel o pakanengneng.” Diad pangapresya ed saya, agta saray walad kalangweran so mangipanengneng na pililikna tan panangabagey?​—1 Pedro 3:8.

On, saray Kristianos natan so naobligan mangipanengneng na tuan aro, panangimano, tan respeto ed saray matatatken a wala ed pegley da. Tan diad limog na saray Tasi nen Jehova, saya so nagagawa dia ed maabig ya ehemplo. Anto so nagawa, anggaman kuan, sano saray matatken a Kristianos​—odino saray atateng na Kristianos​—so mansakit odino manirap? Siopa responsabilidad so panangumponi ed sikara? Saray onggendan ya artikulo so mangisalaysay ed no panon so pangebat na Biblia ed sarayan tepet.

[Saray Litrato ed pahina 7]

Diad saray kongregasyon na Tastasi nen Jehova, saray matatatken so makaromog na dakel iran makapnek a kimey a gawaen