Nononoten nen Jehova Iray Mansasakit tan Maedad la

SAY iyarap ed sakey a “panaon na mauges” so nayarin mairap a tuloy. (Salmo 37:18, 19) Say ontan a panaon so nayarin onsabi diad itatatken a katekep toray kaleteyan. Saray arum so onloloob ed panaon na kalamidad sano sikaray manasagmak na grabe, manbayag ya inagem. Nayarin liknaen dan say pansasakit da so mogmon bengatla’d bilay da, a manodomina’d amin a kanonotan tan kiwakiwas da.

Balet, makapaseguro so pannonot a si Jehova so naynay a mangiimano ed amin ya ariripen to. Napaliket so puso to sano saray debotadon ariripen to so mantultuloy a mangipanengneng na katooran tan kakabatan anggaman ed inkatatken, sakit, odino arum nin onkakanan subok. (2 Awaran 16:9a; Uliran 27:11) Ipapaseguro nen Arin David ed sikatayo: “Si Jehova asinger ed amin ya ontawag ed sikato, . . . denglen to met so akis da.” On, amta toy pipupuligesgesan da; papabiskegen to ra diad panamegley na espiritu to. “Tan ilaban to ra.” Nononoten tora tan tutulongan tora a mansungdo. (Salmo 145:18, 19) Balet komusta tayo? Sikatayo ta, so singa si Jehova, a makanonot ed saray mansasakit tan maedad la?

Saray kaleteyan lapud sakit odino itatatken so kapetegan ed bilay diad sayan kaplesan a sistema. Saraya so katuaan a nepeg a pibakalan tayo anggad pangumpleto nen Jehova ed gagala to para’d dalin tan sankatooan. Natan, ondarakel iray totoo a manbibilay ed nagnap ya inkatatken, kanian dakel so makaamta’d katekep ton kaleteyan. Sakey ni, legan a malangwer ni, dakel so nadadapmeg na makasigensigen ed bilay odino mangiiter-baldadon aksidente odino sakisakit. Anggad wadia ni ’yan daan a mundo, say sakit tan inkatatken so mantultuloy a magmaliw a manuna iran angat.

Agaylay pangapresya tayo ed saray mansasakit tan maedad lara ed sikatayo a mantultuloy bilang uliran ed “inpantepel tan say anos”! On, “ibilang tayo a mapalar so saray managtepel.” (Santiago 5:10, 11) Dakel a maedad ya onkakapuy la natan so diad apalabas iran taon et akibiang ed panagbangat, panangipasal, tan panagmoldi ed saramay mangidadaulo natan ed kongregasyon. Dakel met a maedad la so mangagayaga ed pakanengneng ed saray anak da a mibibiang ed sigpot-panaon a ministeryo.​—Salmo 71:17, 18; 3 Juan 4.

Diad mipadparan paraan, papablien tayo iramay wala’d limog tayo a maniinagem a maong balet, anggaman ed saray paniirap da et siansian napapaseseg da itayo diad panamegley na inkamatoor da. Sano saraya so mamaneknek ed ilalo ra ya agmanduaruwa, say resulta so peteg a makapasagyat tan makapabiskeg na pananisia. Say deen na kanonotan tan inkakontento ra so mangipaparungtal na sakey a pananisian talagan makanepegan ya aligen.

Makapakebbiew no say sakey so biglan nadapoan na sakit a kanser, makasagmak na stroke, odino arum niran liliknaen a sigpot a manguman ed bilay na sakey. Sakey nin mairap a subok para’d saray ateng a saray anak da so mansasakit odino maniirap lapud resulta na aksidente. Anto so nagawaan na arum pian makatulong? Say ontan a panaon na kalamidad so sakey a subok para’d interon Kristianon impanaagi. Sakey itan a pankanawnawa pian ipanengneng a ‘say kaaro mangaro ed saray amin a panaon.’ (Uliran 17:17) Natural, aliwan amin ed mansasakit tan maedad la so makapanilalo na personal a tulong manlapud balang membro na kongregasyon. Balet gawaen nen Jehova diad panamegley na espiritu to a dakel so makaliknan ontulong ed nambabangil a paraan. Tan saray mamatatken so nayarin manaliston mangimano pian naseguro ya anggapoy nipuera.​—Nengnengen so Exodo 18:17, 18.

Panggunaetan a Talosan

Diad panggunaet a tulongan so siopaman, importanti so pakawalaan na maong a pitatalosan tan mankaukolan itan na panaon, anos, tan empatya. Bilang sakey a katulongan, natural a pilalek yon ‘pabiskegen takayo ed saray salitak’; balet ontalineng a maong sakbay a mansalita odino onkiwas, tano andi et ompan say pansumpalan yo et sakey a ‘masegsegang a managligliwa.’​—Job 16:2, 5.

Saray mansasakit tan maedad la so tunggal paminsan a nairapan a mangiyamot ed saray insaew da. Dakel so mamapabli ed ilalo ran manbilay pian makaliktar ed baleg a kairapan, tan natan et liknaen dan nalalanor ira ed pilulumba ed panaon, sakey a lumban liknaen dan agda naseguro no sikaray manalo. Ontan met, lapud kipapasen da et mabetbet a sikaray nakekesawan tan napapagaan. Say pamasiansia’d pananisia a mabilay tan mabiskeg so sakey a pipupuligesgesan, nagkalautla no say sakey so agla makatumbok ed pilalek na puso a nawalaan na sigpot a pibibiang ed Kristianon ministeryo. Sakey a Kristianon matatken so binmisita ed maedad lan agin bii; sanen manpipikasin kaiba, sinaglawi na matatken a perdonaen komon nen Jehova iray kasalanan tayo. Kayari na pikakasi naimano ton say agin bii so onaakis. Insalaysay na agin bii a kaukolan to so nikadkaduman panamerdona nen Jehova lapud agla pakapipibiang ed pankabkaabungan. On, say pakalikna na sakey ya anggapo la odino kulang na pakayari, anggaman mabetbet ya anggapoy basiyan, so mamaermen a tuloy ed sakey a too.

Kabaten a say panagpaga tan ikekesaw so makaapekto ed inkasimbang na kanonotan. Lapud saray kaleteyan ed inkatatken odino gonigon na makapakapuy a sakit, ompan liknaen na sakey a too a sikatoy pinaulyanan nen Jehova, angangko ta ibaga to ni ingen: “Anto ta so ginawak? Akin a siak ni? ” Tandaan iray salita ed Uliran 12:25: “Say kabelatan ed puso na too mamatuek ed sikato; balet say maong a salita mamagayaga ed sikato.” Mannonot na salitan makaligliwa. Saray maedad la a naiirapan ed kipapasen da so nayari ni ingen a singa si Job, a mangibabalikas ed pilalek ya ompatey. Saya so agkaukolan a mangigtot; panggunaetan a talosan. Saratan a reklamo so agmamapaneknek ed kakulangan na pananisia odino panagmatalek. Si Job so nampikasi a ‘niyamot ed Sheol,’ ingen saray salita to kayari impangibaga ed satan so mangipapatnag ed putel a pananisia to a diad saginonor et paolien nen Jehova. Say malet a pananisia so manggawan posible pian natalonaan iray egagel tan gonigon tan makapansiansia nin maapit ed si Jehova.​—Job 14:13-15.

Panamagalang ed Mansasakit tan Saray Maedad la

Importantin tuloy a saray mansasakit tan maedad la so pidenengan tekep na galang tan dignidad. (Roma 12:10) No sikaray ag-onkiwas a singa kapeles na dati odino agmakapanggawa na singa nagagawa da nen inmuna, agkayo naandian na anos. Agka manapuran mibabali tan idesisyonan ira. Anggan panon lay abig na getma tayo, no sikatayoy manastan dominante odino diktador, diad amin a pankanawnawa et mangipapanengneng iman ed sakey a toon panangiyan na dilin-importansya. Diad sakey a doctoral thesis ya impalapag nen 1988, sakey a managsukimat, si Jette Ingerslev, so angisalaysay no anto so ipapasen a sankaimportantian ed bilay na sakey a grupon 85-años: “Taloran bengatla so inikdan da na atagey a prioridad: piamong ed saray kakanayon; maong a bunigas; tan say unor balet importanti met et say kapasidad a manggawa na dili ran desisyon.” Imanoen a say patriarka a si Jacob so agpinaabeba na saray ilalak to sanen sikatoy minmasiken la; saray kaliktan to so nirespeto.​—Genesis 47:29, 30; 48:17-20.

Saramay maniinagem so kaukolan met a tratoen tekep na dignidad. Sakey a matatken so naandian na abilidad a mansalita, manbasa, tan mansulat lapud sakey a lingon agawa legan na operasyon to. Saya so mabiskeg a dapmeg, balet deniside na saray kapara ton mamatatken a gawaen so antokaman a nayarian pian agto isipen a sikatoy anggapoy serbi. Natan et babasaen da ed sikato so amin a sulat ed kongregasyon tan ipipibali ra ed panagplano ed arum a pamaakaran ed kongregasyon. Diad saray miting na mamatatken, sasalien dan amtaen so opinyon to. Ipapaamta ra ed sikato a siansian ipapasen dan kaparan matatken tan papablien da so kiwawala to diman. Diad Kristianon kongregasyon, amin tayo so makapansagpot pian agnonoten na saray mansasakit odino saray maedad la a sikaray ‘impulisay’ odino inkaindan.​—Salmo 71:9.

Tulong ta Pian Nagamoran so Biskeg ed Espiritual

Amin tayo so mankakaukolan na espiritual a tagano pian napansiansian mabilay tan mabiskeg so pananisia tayo. Satan so rason no akin a napapaseseg itayon manbasa na Biblia tan saray publikasyon na Biblia ed inagew-agew tan maseseg a mibiang ed saray Kristianon miting tan saray panagpulong a kimey. Mabetbet, saray mansasakit tan saray maedad la so mankakaukolan na tulong ed panumpal ed saya, tan makana so panggawa no anto so realistiko ed partikular a kipapasen da. Makapaliket met ta dakel ni so makakaatendi ed saray miting no ikdan ira na transportasyon tan daiset a tulong ed Kingdom Hall. Say iyaatendi ra ed saratan a miting so makapaseseg a tuloy ed kongregasyon. Say panagsungdo ra so makapaliing tan makapabiskeg na pananisia.

Diad dakel a kaso saray mansasakit tan saray maedad la so nayari met a nawalaan na makabaliksan a betang ed Kristianon ministeryo. Say arum so nipibiang ed sakey a grupon akakotsen mamaarap ed panagtasi, tan agpanduaruwaan a sikaray naliliketan no sikaray makapanggawa na pigara iran panagpawil. Sano saya so aliwa lan posibli, makaromog ira na gayaga ed impormal a panagtasi ed saray indibidual a nakatongtong da. Sakey ya agin bii so adapuan na kanser so nandesiden usaren toy nakekeraan ni ed bilay to ed nikabkabiig a sagpot diad kilaknab na maong a balita. Say tepel to ed panagpulong so sakey a panamaseseg ed amin. Implano to ni ingen so dilin ponpon to ta pian niiter so maabig a pantasi ed saray agmananisian kakanayon, katrabahoan, tan kakaabay. Saray makapagonigon a kipapasen to so “nagmaliw a diad kiyabante na maong a balita,” tan say determinasyon to a niyabawag so pananisia tan kumpiyansa so angiter ed kaunoran iran agew ed bilay to na nikadkaduman kabaliksan.​—Filipos 1:12-14, NW.

Maabig so itulong ed saray mansasakit tan maedad la pian napabiskeg ed espiritual. Saray pamilya so nayarin mangimbita ed sikara pian makapibiang ed sakey a labi na makapaliket a piuulop ed pamilya yo, odino kabiangan na panag-aral na pamilya ra so tunggal paminsan ya iyalis ed ayaman na sakey ya agmakapaway. Sakey ya ina so angitagar ed duaran sankayogtanan ya anak to ed ayaman na akulaw la pian ibasa ra’d sikaton nankakasakey so My Book of Bible Stories. Saya so amaliket ed maedad lan agin bii, tan saray ugugaw so nanggayaga ed impangimano to’d sikara.

Anggaman ontan, walaray panaon a say sakey a toon mansasakit so agnepeg ya istorboen a mabayag, tan say sankaabigan et say pangibasa ed sikaran tunggal paminsan na sakey a materyal. Balet, tandaan a no talagan makapkapuy so sakey pian mibiang ed tongtongan, sayan sakey so nayarin mankakaukolan tan manpipilalek ni na arum ya espiritual a pililimog. Sikatayoy makapanpikasin kaiba ira, mangibasa ed sikara, odino mangisalaysay ed sikara na saray eksperiensia; balet ta manalwar itayo ya agtayo parurukeyen so idalaw tayo nen say nasarag da.

Wala ni so sakey a sagradon serbisyon nagawaan na saray mansasakit tan saray maedad la: say panpikasi ed biang na arum. Saray akaunan babangatan so mamapabli ed sayan ministeryo. Aminsan et inapag-apag da so kimey ed kongregasyon pian saray apostol so makapangiyapasakey ed pikakasi. Say matoor ya Epafras so sinaglawi bilang ‘andi ebas so panseseet to ed kaabigan yo ed saray pikakasi to.’ (Colosas 4:12; Gawa 6:4) Say ontan a pikakasi so sankaimportantian tan makagungguna.​—Lucas 2:36-38; Santiago 5:16.

Sinononot si Jehova ed saray mansasakit tan saray maedad la tan aasikasoen tora ed panaon na kalamidad da. Makanepegan ya ilaloan to itayon mannonot met no anto so nagawaan tayo pian natulongan tan nasuportaan ira. Say panagpaga tayo so mangipapanengneng na determinasyon tayon pansiansiaen so dilin katooran tayo. Tan maliket tayon isipen iray salita nen Arin David: “Si Jehova amta to so saray agew na ayadyari; et saray tawir da magnayon lawas.”​—Salmo 37:18.

[Kahon ed pahina 28]

Panangiter na Praktikal a Tulong Tekep na Pakatalos

SARAY kakaaro tan kakanayon so nepeg a nawalaan na manunaan balet dugan pikakabat no panon so panasikaso ed saray mansasakit tan saray maedad la. Manuna ed amin, sikaray napaseseg a mansiansian nawalaan na positibon awawey ed bilay, nawalaan na liknaan a sikaray kaukolan tan naapresya, tan walaan na liknaan na dilin-kakanaan. Diad ontan, say kalidad na bilay da so mansiansian walad kipapasen a naaasikaso so gayaga ra ed si Jehova, anggaman walaan iray sakit tan ot-ot. Naimano a dakel ed saray Tasi nen Jehova so unaabot ed pantok na inkatatken tan naapresya lapud saya. Maseguron say sakey a mabiskeg a rason et say maligsan interes da ed ilalon walad unaan da, say masnag a disposisyon da ed nonot, tan say pibibiang da ed saray kimey nipaakar ed Panarian ed anggaay nayarian da. Say datin presidente na Watch Tower Society a si Frederick W. Franz, ya inatey ed koma-100 a taon to kayari na sakey a mabungan impanbilay a walaan na gayaga, so sakey a sankaabigan ya alimbawa ed saya.​—Ipareng so 1 Awaran 29:28.

Diad inkalapagan, say panangimano ed saray manunan pamaakaran ed inagew-agew a panangasikaso et baleg so nagawaan to: kalinisan, suston tagano, magenap a likido tan asin, dugarugan panag-ehersisyo, tariwan dagem, matamoy a panagmasahe, makapasagyat a tongtongan. Say suston tagano so mamawala na magmaong ya itatalineng, inengneng, andar na panagnonot, tan pisikal a bunigas, ontan met ed mabiskeg a resistansya sumpad sakit. Diad saray maedad la say simplin bengatla ed suston tagano tan dakel a likido so nayarin napanengnengan na pandumaan na maong a kipapasen tan inkakabaw. Nayarin mankaukolan itan na pannonot ed say pananap na sakey a nengneng na pisikal a panag-ehersisyo a tukoy ed akanlaman. Sakey ya agin bii ya oonla pian mangibasa ed sakey a maedad la tan ngalngali bulag lan agin bii so mangigagapo tan mangisusumpal ed sinimban panagbisita to diad kalkalnan pansayaw dan dua ed liber na kuarto. Say tape recorder so naynay ya akaparaan a walaan na pinilin musika, tan sikaran dua so naliliketan ed onian “ehersisyo.”

Diad dakel a bansa, say katulong na saray organisasyon so makapangitarok na makanan praktikal a tulong tan impormasyon tan simbawa no nipaakar ed espisipiko iran kondisyon tan no panon so panalona ed saratan. (Siempre, say sakey a Kristiano so lawas nepeg a maalwar ya agnatangguyor na saray gawan makasbel ed sikatayo ed tuan Kristianon ministeryo tayo.) No maminsan niiiter so tulong diad pormay sakey ya inpabayes a kama ed ospital, saray saklay, salala, yurongan a nandalig, hearing aid, tan arum ni. Lapud dakel a maedad la so manisian agda la kaukolan so antokaman odino anggapoy kakanaan na pakawalaan na onman iran bengatla, saray kakanayon so nepeg a lawas mangiter na mabiskeg iran simbawa odino mangusar ni ingen na panlagyat. Say sakey a praktikal a benbenan para’d pinto na banyo so nayarin magmaliw a sengegan na nagkalalon gayaga nen say kumpol na saray rosas.

Say panangasikaso’d saray maedad la so nayarin panlapuan na ankabaleg iran pakadesdesan ed kanonotan, nagkalautla no saman a too so magmamaliw a kabaw. Mabetbet a makapalikdo so inkakabaw. Nayarin panggunaetan na sakey a labanan itan diad pangamper ed pasiente ya agla mansalita no agmet nakakaukolan. Say sakey a toon kabaw so nayarin biglan umbarong ed sakey ya inararo to. Nepeg a moriaen na saray kakanayon a say ontatatken a too et nayarin nalingwanan to ni ingen so amin a bengatlan nipaakar ed katuaan​—sakey a makapaermen a resulta na pansakit, aliwan ebedinsya na pakabalang na pananisia.

No say pasiente so wala’d ospital odino ayaman para’d saray maedad la, kaukolan so maabig a relasyon ed saray personahe diman ta pian amta na saray wadman no anto so gawaen nipaakar ed agew-na-inkianak, Krismas, odino arum nin minumundon piestay opisyal. No kapilitan so sakey ya operasyon, saray kakanayon so makapangisalaysay tan makapangiyuksoy ed saray dokumento iran panmoria nipaakar ed panangiyalis na dala.