Kico Ta e Solucion pa Obesidad?
SPIERTA! a entrevista Diane (un dietista) y Ellen (un verpleegster), ambos specialisa den traha cu pashentnan cu tin sobrepeso of cu ta obeso. Nan tur dos ta di acuerdo cu cierto dietanan cu ta consentra riba elimina tur cuminda cu tin carbohidrato (por ehempel, pan, pasta of batata) y come mas proteina (carni) por hiba na bahamento di peso. Sinembargo, nan ta bisa cu riba largo plaso esei por tin efectonan secundario negativo.a Un tabel medico cu yama Mantene un Peso Salu ta confirma esaki. E ta bisa: “Dietanan di tiki carbohidrato, specialmente si tene nan sin supervision medico, por ta peligroso.” E ta sigui bisa: “[Nan] ta diseña pa causa un perdida rapido di peso door di promove un consentracion halto y indeseabel di elementonan keton (un producto secundario di e curpa ora e ta kima vet).” Si bo tin pensa di tene un dieta di tiki carbohidrato, haci sigur di consulta cu un docter prome.
Si bo meta ta pa baha di peso, no desespera. Segun dr. Walter C. Willett: “Mantene peso bou di control no ta imposibel, ni e no ta nifica pasa hamber ni un dieta laf y repetitivo. Cu esfuerso conciente y creatividad, mayoria hende por tin exito den mantene nan peso bou di control pa tempo largo siguiendo un dieta dushi y rasonabel y haciendo ehercicio casi tur dia. Un bida mas largo y mas salu definitivamente ta bale la pena.”b—Letter schuin ta di nos.
Con Importante Ehercicio Ta?
Dr. Willett ta bisa: “Fuera di no huma, ehercicio ta e miho cos cu bo por haci pa bira salu of keda salu y pa preveni malesa cronico.” Cu ki frecuencia un hende mester haci ehercicio? Kico ta e beneficionan di esfuerso fisico?
Segun e conseho di algun experto, haci ehercicio tur dia, maske ta pa solamente 30 minuut, por tin gran beneficio. Pero nan a asta sugeri cu haci ehercicio tres biaha pa siman por yuda un persona evita problemanan grave den futuro. Ehercicio ta kima caloria, y e pregunta principal cu un hende cu ta purba baha di peso mester haci ta: Mi ta kima tur dia mas caloria di loke mi ta ingeri? Si bo ta haci net contrario, y ta ingeri mas caloria di loke bo ta kima, e ora ei bo peso lo subi sigur. Pues, cana of core bais en bes di core den auto. Subi trapi en bes di uza lift. Haci ehercicio! Kima caloria!
Dr. Willett ta splica: “Pa hopi hende, canamento ta un excelente alternativa compara cu otro tipo di actividad fisico pasobra e no ta rekeri ningun ekipo special. Bo por hacie na cualkier momento y cualkier luga, y por lo general e ta basta safe.” Claro cu su conseho ta referi na cana duro, no djis cana keiro. E ta recomenda 30 minuut di actividad fisico tur dia si ta posibel.
Operacion Ta e Miho Solucion?
Den un esfuerso pa baha di peso y preveni cu nan ta subi di peso den futuro, algun pashent extremadamente gordo a sigui e conseho di specialistanan riba tereno di obesidad cu ta recomenda varios tipo di operacion. Pa ken e operacionnan aki lo por ta un solucion? E escritornan di e buki Mayo Clinic on Healthy Weight ta sugeri lo siguiente: “Bo docter lo por considera operacion si bo body mass index ta riba 40, locual ta indica cu bo ta extremadamente obeso.” (Wak e tabel na pagina 5.) E Mayo Clinic Health Letter ta sugeri: “Operacion pa reduci obesidad por lo general ta recomendabel solamente pa personanan entre 18 pa 65 aña cu tin un body mass index riba 40 y kende nan obesidad ta creando un riesgo medico serio.”—Letter schuin ta di nos.
Cua ta algun di e operacionnan aki? Wel, tin operacion pa reduci e tripa, y operacion pa cose stoma of pa reduci e tamaño di stoma. Pa reduci e tamaño di stoma docternan ta niet e parti ariba di e stoma, lagando un saco chikito cu ta carga solamente un 15 gram di cuminda. Caba nan ta corta e tripa y peg’e na e saco aki. Di e manera aki ta pasa gran parti di e stoma voorbij y tambe e prome parti di e tripa.
Pero kico di e personanan cu a perde e peso di mas cu nan tawatin? Tawata bale la pena?
[Nota]
a Esakinan ta entre otro demasiado hero den sanger, problema cu nier y seramento di bariga.
b Cristiannan dedica cu kier uza nan bida na un manera aceptabel den Dios su sirbishi sagrado tin mas motibo ainda pa baha di peso y ser salu. Na luga di muri prematuramente, nan por dedica mas aña di bida util den Dios su sirbishi.—Romanonan 12:1.
[Cuadro/Plachinan na pagina 7]
Piramida di Sugerencianan pa Come Salu
Cos Dushi Productonan zoet consentra
of procesa (masha poco; limita nan na
75 caloria pa dia)
Vet Azeta di oleifi, noot, azeta di canola,
awacati (3-5 porcion diario; un porcion ta
1 telep di azeta of 2 cuchara di noot)
Proteina y Productonan di Lechi Bonchi, pisca, carni
sin vet, webo, productonan di lechi cu tiki vet,
keshi (3-7 porcion diario; un porcion ta 90 gram di
carni of pisca cushna)
Carbohidrato Specialmente grano integral—pasta, pan, aros,
cereal (4-8 porcion diario; un porcion ta un snechi
di pan)
Fruta y Berdura Un variedad amplio (no tin limite di porcion diario; un minimo di 3 di cada un)
Spierta! no ta boga pa ningun metodo en particular di dieta of pa controla peso. Simplemente e ta informa su lectornan di algun di e opcionnan cu tin disponibel. Cada persona mester consulta su docter prome cu e sigui cualkier ehercicio of programa di dieta.
[Reconocemento]
Basa riba sugerencianan di Clinica Mayo
[Cuadro/Plachi na pagina 8, 9]
Algun hende a purba e tipnan aki pa baha di peso:
1 Sea conciente di e cantidad di caloria cu tin den loke bo ta come y bebe. Nota: Cos di bebe por ta un
fuente principal di caloria, specialmente juice cu tin sucu aden. Bebidanan alcoholico tambe tin hopi caloria. Y tene cuidou cu e refresconan cu hende ta haci hopi propaganda p’e. Wak riba nan etiket cuanto caloria nan tin. Lo bo keda sorprendi.
2 Evita tentacion. Si bo tin chips, chuculati of buscuchi na man, lo bo come nan sigur! Na nan luga, busca cos cu tin tiki caloria, manera apel, wortel y buscuchi di grano integral (volkoren).
3 Tuma un snack of aperitivo prome cu cuminda. Esei lo baha bo apetit y por pone bo come menos.
4 No come tur loke cu hende pone bo dilanti. Sea selectivo. Nenga loke bo sa cu lo duna bo demasiado caloria.
5 Come trankil. Ki pura bo tin? Disfruta di bo cuminda door di tuma nota di loke bo ta comiendo: nan color, nan sabor y e manera cu cuminda ta combina. Scucha ora bo stoma manda señal cu ta indica: “Mi ta yen. Mi no tin mester di mas cuminda.”
6 Stop di come prome cu bo sinti bo yen.
7 Den algun pais, ta bon conoci cu restaurantnan ta sirbi porcionnan demasiado grandi. Come solamente mitar di bo plato principal, of compartie cu un hende mas.
8 Postre no ta esencial pa completa
un cuminda. Ta miho bo termina un cuminda cu fruta of un otro cos cu tin tiki caloria.
9 Productornan di cuminda kier pa bo come mas. Nan meta principal ta ganashi. Nan lo purba saca probecho di bo debilidadnan. No laga nan nek bo cu nan propagandanan astuto y plachinan bunita. Bo por bisa no!
[Reconocemento]
Lista adapta for di e buki Eat, Drink, and Be Healthy, di dr. Walter C. Willett
[Plachinan na pagina 8, 9]
Haci Ehercicio!