Ta Bale la Pena pa Lucha Contra Obesidad?
SPIERTA! a entrevista varios persona cu a lucha contra e problema di obesidad. Nan a haya bon resultado? Ki sugerencianan nan tin pa otro victimanan di e epidemia aki?
◼ Laga nos papia cu Mike, di 46 aña, kende tin un estatura di 1,83 meter y actualmente ta pisa 130 kilo. Na su punto maximo, e tawata pisa 157 kilo.
Mike: “For di mucha, mi tawatin sobrepeso. Esei ta bin di famia, mi ruman homber y mi ruman mohenan tur tin peso di mas. Nos tawatin e tradicion di nunca laga nada den nos tayo, ni maske si e cuminda tawata mucho hopi. Kico a pone mi cambia mi estilo di come? Ora cu docter a bisa mi cu mi tin hopi chens di bira diabetico! E idea di depende di insulina pa e resto di mi bida realmente a spanta mi. Tambe mi colesterol tawata hopi halto te cu mi mester a bebe remedi.
Pa mi trabou mi tin cu sinta hopi, y esei no a cambia. Pues, pa compensa esei mi tin un programa regular pa haci ehercicio, cu ta inclui cana mei ora riba un mashin por lo menos tres biaha pa siman. E siguiente paso importante tawata di skirbi un lista di tur loke mi a come tur dia. Sabiendo cu e dietista tawata bai controla mi lista tur siman, a yuda mi uza dominio propio. Mi tawata pensa: ‘Si bo no com’e, bo no tin nodi skirbie!’
Haciendo asina, mi a baha 28 kilo durante e ultimo 15 lunanan, aunke mi tin cu baha mas, ya cu mi kier pisa 102 kilo. Pa logra esaki, mi a kita tur cos di pasaboca, potato chips y cuminda hopi vet. Den e ultimo lunanan aki mi a come mas salada y berdura cu mi a come den henter mi bida!
Un otro factor cu a motiva mi pa tuma accion tawata cu como chauffeur di truck, tur aña mi tin cu haci un control medico pa renoba mi rijbewijs. Mi tawata core e riesgo di perde mi rijbewijs door cu mi tawatin hopi chens di bira diabetico. Awor cos a cambia. Mi no tin cu bebe remedi mas pa mantene mi colesterol bou di control. Mi presion a baha, y mi ta tumando menos remedi p’e. Mi tin mas energia, y asta mi problemanan serio di lomba a bira menos. Tambe mi ta saliendo pocopoco for di e categoria di ta obeso!”
Spierta!: “Un hende su casa por yud’e baha di peso?”
Mike: “Ora bo ta lucha contra sobrepeso, bo tin mester di un persona pa curasha bo. Antes mi casa tawata sinti cu e ta mustra mi cariño door di percura pa mi no tin falta di cuminda. Pero awor e ta yuda mi controla e porcionnan riba mi tayo. Mi no por permiti mi mes e luho di baha mi vigilancia pasobra si mi haci esei, den poco tempo mi ta bolbe subi e kilonan bek.”
◼ Wak e caso di un otro homber cu tambe yama Mike, di Kansas, Merca. E tin 43 aña y su estatura ta 1,73 meter. Nos a puntr’e kico tawata su peso maximo y kico a causa su problema cu peso.
Mike: “Mi peso maximo tawata 135 kilo. Semper mi tawata cansa y mi no tawatin energia pa haci nada. Mi no por a drumi debi na problema cu halamento di rosea. Pues mi a bai docter, y el a determina cu un di e causanan di mi problema cu peso tawata cu durante soño mi tawata stop di hala rosea brevemente (apnea obstructivo).a Tambe el a ripara cu mi tawatin presion halto.”
Spierta!: “Kico tawata e solucion pa bo problema?”
Mike: “Docter a prescribi un aparato cu ta percura presion continuo di aire ora mi ta drumi. Di e manera ei mi garganta no ta sera, y mi por hala rosea normalmente. Como resultado, mi a bira mas activo den dia y a cuminsa baha di peso. Tambe mi a cuminsa cana riba mashin tres biaha pa siman. Mi a cuminsa tene dieta, locual a nifica controla e porcionnan cu mi ta come y evita di bai un di dos rond. Awor mi a baha 20 kilo den poco mas cu un aña, y mi tin cu baha 20 kilo mas. E ta un proceso lento, pero mi sa cu mi por hacie.”
Spierta!: “Kico mas a motiva bo pa baha di peso?”
Mike: “No ta dushi ora cu bo tin cu tende hende haci comentarionan skerpi y desagradabel tocante bo aparencia. Hende tin e custumber di pensa cu simplemente bo ta un persona floho. Nan no ta realisa cu obesidad por tin hopi causa. Mi ta kere cu den mi caso, e problema pa un parti ta bin di famia, ya cu mayoria hende den mi famia tin problema cu peso di mas.
Sinembargo, mi tin cu admiti cu pa baha di peso, mi mester keda activo y controla strictamente kico mi ta come.”
◼ Spierta! a entrevista tambe Wayne di 38 aña, kende ta di Oregon. Tempo e tawatin 31 aña, e tawata pisa 112 kilo.
Wayne: “Mi tawatin un trabou di sinta hopi, y mi no tawata haci ningun ehercicio. Ora mi a bai docter, mi a keda geshock cu mi tawatin presion halto y tawata core peliger di haya complicacion cu curason. El a manda mi serca un dietista. E dietista a pone mi riba un programa stricto di ehercicio y un menu di porcionnan precis di cuminda. Mi a cuminsa cana cinco kilometer nonstop tur dia, y mi tawata lanta tur mainta tempran pa haci ehercicio. Mi tawatin cu reeduca mi mes tocante mi custumbernan di come y bebe. Mi a stop di come junk food y a baha man na pan y refresco, y mi ta come mas fruta y berdura. Awor mi ta pisa 80 kilo!”
Spierta!: “Ki beneficionan bo a nota?”
Wayne: “Mi ta sinti cu mi ta mas salu y cu realmente mi ta na bida atrobe. Prome aya, tawata como si fuera mi no ta na bida, tawata manera cu mi a stanca. Un otro beneficio ta cu mi por a stop cu e remedinan pa presion halto. Y mi ta sinti cu mi por wak hende den nan cara, sabiendo sigur cu lo mi no mira ningun critica silencioso debi na mi peso di mas.”
◼ Charles (no ta su nomber mes) tin un estatura di 1,96 meter. Na su peso maximo, e tawata pisa 168 kilo.
Charles: “Mi tawatin problemanan serio di salu, y nan tawata empeora. Mi no por a subi trapi. Mi no tawatin e energia necesario pa caba mi trabou. Mi tin cu sinta hopi pa mi trabou, y e ta encera investigacion y responsabilidad. Mi tawata sa cu mi mester haci algo tocante mi peso, specialmente despues di a bishita mi docter. El a spierta mi cu mi tawata na caminda pa haya un atake celebral. Y mi a yega di mira kico esei por haci cu un hende. Esaki a combence mi cu mi mester tuma accion. Mi docter a pone mi riba un programa di ehercicio bou di supervision uzando un mashin di cana, y mi a haya un dieta stricto pa tene na dje. Awor, despues di mas o menos un aña, mi ta pisa 136 kilo, pero mi sa cu mi tin cu baha mas. E beneficionan cu mi a mira caba ta combence mi cu e sacrificio y esfuerso ta bale la pena. Awor mi por subi trapi, y mi tin mas energia.”
◼ Marta, originalmente di El Salvador, na dado momento tawata pisa 83 kilo. Esaki a pon’e den e categoria di ta obeso debi na su estatura di 1,65 meter.
Marta: “Mi a bai un docter, y el a urgi mi pa cuminsa baha di peso. Mi a respeta su opinion profesional. El a manda mi serca un specialista di nutricion pa haya conseho. E specialista a splica mi e detayenan di e dieta cu mi mester a tene. El a mustra mi con pa limita mi porcionnan di cuminda y con pa mantene control riba loke mi tawata come. Na prome instante, tur siman mi tawatin cu bai bek serca dje; y despues, un biaha pa luna, pa e wak mi progreso. Tanto e docter como e specialista di nutricion a anima mi pa e bon progreso cu mi tawata haci. Cu tempo mi a baha 12 kilo, y awor mi ta mantene mi peso na 68 kilo.”
Spierta!: “Kico di ehercicio y remedi?”
Marta: “Mi no tawatin problema cu colesterol, y mi no tawatin nodi uza remedi. Mi a cuminsa inclui mas canamento duro den mi rutina diario.”
Spierta!: “Kico bo tawata haci ora bo bishita amigonan y nan a insisti pa bo come mas di bo porcion normal?”
Marta: “Mi tawata djis bisa nan: ‘Mi docter kier pa mi sigui e dieta aki pa mi salu’, y normalmente nan no a insisti.”
Pues si bo tin sobrepeso of ta obeso, kico bo por haci al respecto? E dicho Hulandes “waar een wil is, is een weg” (basta tin boluntad, tin salida), ta berdad. Bo tin e motivacion y e forsa di boluntad pa haci algo al respecto? Si bo ta un mucha cu peso di mas of un adulto cu peso di mas, ki opcionnan bo tin? Bo por sea perde peso of perde añanan di bo bida. Sigui un estilo di bida activo, y sinti e satisfaccion di logra algo, asta un cos chikito, manera un size mas chikito di paña!
[Nota]
a Pa mas informacion riba apnea, wak e Spierta! na Spaño di 8 di februari 2004, pagina 10-12.
[Komentario di e plachi na página 11]
Liposuccion ta e solucion pa bo?
[Komentario di e plachi na página 11]
Kico ta liposuccion? Por lo general e ta un operacion cosmetico den cua nan ta chupa exceso di vet for di un area spesifico di e curpa, manera bil di pia of bariga. Sinembargo, esei kiermen cu e ta un solucion pa obesidad?
E buki Mayo Clinic on Healthy Weight ta bisa cu liposuccion ta un operacion cosmetico. E no ta un programa pa baha di peso. Nan ta chupa celnan di vet for di e curpa mediante un tubo smal cu nan ta hinca bou di cuero. Den un solo operacion por kita varios liber di vet. Sinembargo, “e operacion no ta un tratamento pa obesidad.” E ta un procedura safe? “Hende cu cierto problemanan medico relaciona cu peso, incluso diabetes y malesa di curason, ta core mas riesgo di haya complicacion door di liposuccion.”