CAPITULO 13
Celebracionnan Cu No Ta Agrada Dios
“Sigui haci sigur di loke ta agrada Señor.”—EFESIONAN 5:10.
1. Ki sorto di hende Jehova ta hala cerca dje, y dicon nan mester keda alerta?
HESUS a bisa cu “e adoradornan berdadero lo adora e Tata cu spirito y cu berdad, pasobra, en realidad, e Tata ta busca esnan cu kier ador’e asina.” (Juan 4:23) Ora Jehova haya personanan asina—mescos cu el a haya abo—e ta hala nan cerca dje y cerca di su Yiu. (Juan 6:44) Esta un gran honor esey ta! Sinembargo, hende cu ta stima e berdad di Bijbel tin cu “sigui haci sigur di loke ta agrada Señor”, pasobra Satanas ta un maestro di engaño, y nos ta core peliger di cay den su trampa.—Efesionan 5:10; Revelacion 12:9.
2. Splica kico Jehova ta pensa di hende cu ta purba mescla religion berdadero cu religion falso.
2 Por ehempel, wak kico a pasa na Sero di Sinai ora cu e Israelitanan a pidi Aaron traha un dios pa nan. Aaron a complace nan y a traha un bishe di oro, ma el a haci comosifuera e bishe a representa Jehova. E di: ‘Mañan lo tin un fiesta pa Jehova.’ Acaso Jehova no a worry cu nan a mescla religion berdadero cu religion falso? Claro cu el a worry! El a laga mata un 3.000 hende cu a adora e idolo. (Exodo 32:1-6, 10, 28) Kico nos por siña for di e relato aki? Si nos kier keda den e amor di Dios, nos tin cu percura pa nos “no mishi cu nada impuro” y haci esfuerso pa proteha e berdad contra tur forma di corupcion.—Isaias 52:11; Ezekiel 44:23; Galationan 5:9.
3, 4. Dicon nos mester tene cuenta cu e principionan di Bijbel ora nos ta analisa custumber- y celebracionnan popular?
3 Lamentablemente, den tempo di e prome cristiannan tambe tabatin intento pa desvia nan for di siñansa berdadero. Na principio esey no a logra, pasobra e apostelnan tabata frena e asunto. Despues cu nan a muri, e cristiannan falso, kendenan no tabata stima e berdad, a cuminsa adopta hopi custumber, celebracion y dia “sagrado” for di paganismo y haci comosifuera e cosnan ey tabatin un origen cristian. (2 Tesalonicensenan 2:7, 10) Den e capitulo aki nos lo analisa algun celebracion. Segun cu nos ta haci esey, tuma nota con nan ta refleha e spirito di mundo y no di Dios. Por lo general, e celebracionnan di mundo tin un cos en comun: Nan ta traha riba e deseonan di carni y ta promove creencia falso y bruheria, cosnan cu ta caracteristica di “Babilonia e Grandi.”a (Revelacion 18:2-4, 23) No lubida cu Jehova sa bon bon for di cua practicanan religioso repugnante hopi custumber popular a origina. No tin duda cu e ta haya e celebracionnan ey mes ofensivo awe cu antes. Acaso no ta su punto di bista mester ta esun di mas importante pa nos?—2 Juan 6, 7.
4 Como cristian berdadero, nos sa cu cierto celebracion no ta agrada Jehova. Pero nos mester ta firmemente determina tambe den nos curason pa no tin nada di haber cu nan. Pues, ta bon pa nos repasa dicon e celebracionnan ey no ta agrada Jehova. E ora ey nos lo ta mas dicidido pa evita cualkier cos cu lo por stroba nos di keda den e amor di Dios.
PASCO, UN OTRO NOMBER PA ADORACION DI SOLO
5. Dicon nos por ta sigur cu Hesus no a nace dia 25 di december?
5 Bijbel no ta menciona ningun caminda cu a celebra Hesus su fecha natal. De echo, nos no sa mes ki dia precies el a nace. Pero un cos ta sigur, e no a nace dia 25 di december ora cu ta winter den e parti ey di mundo.b Dicon nos ta bisa asina? Pa cuminsa, Lucas a skirbi cu ora Hesus a nace “tabatin wardado di carne ta biba pafo den cunucu”, cuidando nan carnenan. (Lucas 2:8-11) Si nan tabatin e custumber di “biba pafo den cunucu” henter aña, lo no tabata necesario pa menciona esey. Pero como cu awasero friu y sneeuw tabata cay na Betlehem den winter, e wardadonan no tabata keda “biba pafo den cunucu”, sino mas bien, nan tabata tene nan carnenan paden. Ademas, Jose cu Maria a bay Betlehem pasobra Cesar Augusto a duna ordo pa tene un censo. (Lucas 2:1-7) Ta masha straño cu Cesar lo a ordena e pueblo Hudiu, cu no tabatin ley cu e gobernacion Romano, pa bay e stad natal di nan antepasadonan den winter pa registra nan mes.
6, 7. (a) Di unda e custumbernan di Pasco a origina? (b) Ki contraste nos por mira entre dunamento di regalo durante Pasco y ora un cristian ta duna regalo?
6 Nos no ta haya e origen di Pasco den Bijbel, sino den fiesta pagano di antiguedad. Un di nan tabata Saturnalia, un celebracion dedica na Saturno, e dios Romano di agricultura. Un otro celebracion tabata “e fecha natal di e solo invencibel”, segun New Catholic Encyclopedia. E dia ey a cay riba 25 di december, segun calculo di e devotonan di e dios Mitra. E enciclopedia a sigui bisa cu “Pasco a origina den un epoca cu adoracion di solo tabata masha importante na Roma”, esta, un tres siglo asina despues di morto di Cristo.
Amor ta motiva cristian berdadero pa duna regalo
7 Durante e celebracionnan ey, e paganonan tabata duna otro regalo y organisa banketenan grandi, practicanan cu te awe ta parti di celebracion di Pasco. Mescos cu ta e caso awe, gran parti di e dunamento di regalo durante e temporada di fiesta ey no tabata na harmonia cu e spirito di 2 Corintionan 9:7, cu ta bisa: “Laga cada hende haci manera el a dicidi den su curason, no di mala gana, ni forsa, pasobra Dios ta stima hende cu ta duna cu alegria.” Amor ta motiva cristiannan berdadero pa duna, sin cu nan ta spera nada a cambio, y sin cu e dunamento ta mara na un cierto fecha. (Lucas 14:12-14; Echonan 20:35) Ademas, nan ta masha contento cu nan a ser libra di tanto e tension y ansiedad cu Pasco ta trece cu ne y tambe di e carga financiero.—Mateo 11:28-30; Juan 8:32.
8. Ta regalo di hacimento di aña e astrologonan a duna Hesus? Splica esey.
8 Pero tin hende ta insisti cu ta regalo di hacimento di aña e astrologonan a duna Hesus. En realidad, no ta asina. Nan simplemente a duna regalo como muestra di reconocemento na un persona importante, manera tabata e custumber den tempo biblico. (1 Reynan 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11) De echo, no ta e anochi cu Hesus a nace nan a bay cerca dje. Nan a bishita Hesus hopi luna despues, ora cu e no tabata un baby recien naci mas den pesebre, sino bibando den un cas.
LOKE BIJBEL TA BISA DI HACIMENTO DI AÑA
9. Kico a sosode na e unico fiestanan di hacimento di aña menciona den Bijbel?
9 Aunke semper nacemento di un baby tabata y ta un ocasion di alegria, Bijbel no ta menciona celebracion di e fecha natal di ningun sirbidor di Dios. (Salmo 127:3) Acaso e escritornan di Bijbel simplemente a lubida di menciona cu tabatin un celebracion di hacimento di aña pa e Yiu di Dios? No, pasobra Bijbel ta papia si di dos fiesta di hacimento di aña: di Farao di Egipto y di Herodes Antipas. (Genesis 40:20-22; Marco 6:21-29) Pero e ta presenta ambos suceso den un luz negativo. Durante e fiesta di hacimento di aña di Farao, nan a kita cabes di un di su sirbidornan. Pio ainda, durante e fiesta di hacimento di aña di Herodes, nan a kita cabes di Juan Bautista, un sirbidor di Dios.
10, 11. Con e cristiannan di prome a mira e celebracion di hacimento di aña, y dicon?
10 The World Book Encyclopedia ta bisa cu “e prome cristiannan a considera celebracion di un hende su dia di nacemento un custumber pagano.” Por ehempel, e Griegonan di antiguedad tabata kere cu cada persona tabatin un spirito wardado cu tabata presente na su nacemento y cu despues di esey a sigui proteh’e. E spirito ey “tabatin un relacion magico cu e dios riba kende su dia di nacemento e persona a nace”, segun e buki The Lore of Birthdays (E Tradicion di Hacimento di Aña). Ademas, pa hopi tempo caba hende ta conecta e fecha di nacemento cu astrologia y horoscop.
11 Sirbidornan di Dios di pasado a rechasa hacimento di aña no solamente pasobra e tabata conecta cu paganismo y spiritismo, sino probablemente pa un otro motibo tambe. Kico esey tabata? Nan tabata hende humilde y modesto cu no a mira e dia cu nan a bin na mundo como algo asina importante cu mester a celebr’e.c (Mikeas 6:8; Lucas 9:48) Al contrario, nan a duna gloria na Jehova y a gradicie pa e maraviyoso regalo di bida.d—Salmo 8:3, 4; 36:9; Revelacion 4:11.
12. Den ki sentido e dia cu nos muri ta mihor cu e dia cu nos nace?
12 Eclesiastes 7:1 ta bisa: “Un bon nomber ta mihor cu un bon enguente, y e dia di un hende su morto ta mihor cu e dia di su nacemento.” Den e versiculo aki, nos “nomber” ta e bon reputacion cu nos a adkiri cerca Dios pa medio di nos sirbishi fiel. Pa e motibo ey, tur hende cu muri fiel ta keda graba den e memoria di Dios y tin e garantia cu nan lo bolbe biba. (Job 14:14, 15) Ta bon pa tuma nota cu e unico cos cu Bijbel ta manda cristiannan pa conmemora no ta un nacemento, sino un morto, esta, esun di Hesus, kende su “nomber” ta esencial pa nos salbacion.—Lucas 22:17-20; Hebreonan 1:3, 4.
PASCO DI RESURECCION: UN CAPA PA RITO DI FERTILIDAD
13, 14. Di unda e custumbernan popular di Pasco di Resureccion a bin?
13 Hende ta bisa cu Pasco di Resureccion, of Pasco Grandi, ta pa conmemora e resureccion di Hesus, pero en realidad esey a sali for di religion falso. Pensa un rato, kico coneu y webo tin di haber cu Pasco di Resureccion? Segun Encyclopædia Britannica, for di hopi tempo pasa webo “tabata un simbolo importante di bida nobo y resureccion”, mientras cu coneu a fungi como simbolo di fertilidad. Pues, maske hende ta pretende di conmemora e resureccion di Cristo durante Pasco di Resureccion, ta bisto cu e ta un rito di fertilidad.e
14 Jehova lo a aproba pa nan conmemora e resureccion di su Yiu cu rito repugnante di fertilidad? Absolutamente cu no! (2 Corintionan 6:17, 18) De echo, Bijbel no ta manda mes pa conmemora e resureccion di Hesus y pa colmo, den algun pais nan a dun’e un nomber pagano, loke ta haci e celebracion un acto mas grandi di deslealtad ainda.
ORIGEN DI HALLOWEEN
15. Kico ta e origen di Halloween, y ki detayenan significativo bo por menciona relaciona cu e fecha cu ta celebr’e?
15 Kico ta e origen di Halloween? Halloween ta abreviacion di e nomber Ingles All Hallows’ Eve y ta nifica “bispo di Dia di Tur Santo” (na Spaño e yama Noche de Brujas). Nan ta celebra e fiesta aki, conoci pa su decoracionnan straño, manera heks y kabouter, dia 31 di october. Su origen ta di e epoca di e antiguo pueblo Celtico di Gran Britania y Irlanda. Tur aña, riba e anochi di e luna yen mas cerca di 1 di november, nan a celebra e fiesta di Samhain (cu ta nifica “Fin di Zomer”). Nan tabata kere cu durante e anochi di Samhain, e cortina entre e mundo humano y esun sobrenatural tabata habri y cu mal spirito y bon spirito tabata cana rond riba tera. Nan tabata kere cu alma di e defuntonan tabata regresa nan cas, y famianan tabata pone cuminda y bibida pa e spiritonan di bishita, cu e speransa di calma nan. Pues awe, ora mucha bisti na spirito of heks ta bay di cas pa cas, menasando di haci un travesura si nan no haya mangel, nan ta continua inconscientemente cu e antiguo ritual pagano di Samhain.
TENE BO DIA DI CASAMENTO PURO
16, 17. (a) Dicon parehanan cristian cu ta plania pa casa mester analisa e custumbernan local di casamento den luz di Bijbel? (b) Relaciona cu tradicionnan manera tira aros of strooichi, kico un cristian mester tene cuenta cu ne?
16 Bijbel ta menciona ‘stem di bruidegom y di bruid’ entre e cosnan cu ta caracterisa Babilonia e Grandi, e imperio mundial di religion falso. (Revelacion 18:23) Dicon? Pa un parti esaki ta debi na religion falso su tantisimo practicanan liga cu bruheria cu por contamina un matrimonio for di e dia di casamento.—Marco 10:6-9.
17 E tradicion- of custumbernan aki, cu ta varia di un pais pa otro, por parce inocente pero kisas nan a sali for di practicanan babilonico cu supuestamente ta trece “fortuna” of “suerte” pa e pareha recien casa y nan invitadonan. (Isaias 65:11; BPK) Tuma por ehempel e tradicion di tira aros of strooichi. E tradicion aki kisas a sali for di e idea cu cuminda ta calma mal spirito y ta evita cu nan ta causa daño na e bruid y bruidegom. Ademas, for di hopi tempo pasa hende misteriosamente tabata conecta aros cu fertilidad, felicidad y bida largo. Ta bisto cu ken cu kier keda den e amor di Dios lo evita tal custumber contamina.—2 Corintionan 6:14-18.
18. Menciona algun principio biblico cu por guia tanto un pareha cu ta bay casa como nan invitadonan.
18 Sirbidornan di Jehova ta evita tambe e practicanan di mundo cu ta kita e dignidad di un casamento y di e fiesta di casamento of cu por molestia e consenshi di algun hende. Por ehempel, nan no ta duna speech cu ta contene comentarionan sarcastico of dobel sentido, ni nan no ta haci mal chansa of bisa cosnan cu por brongosa e pareha recien casa y otro hende. (Proverbionan 26:18, 19; Lucas 6:31; 10:27) Tambe nan ta evita receptie extravagante cu ta parce un sprookje y cu no ta refleha modestia, sino mas bien ta pa “broma cu loke [nan] tin.” (1 Juan 2:16) Si bo ta planeando bo casamento, no lubida cu Jehova kier pa e dia special ey ta algo cu semper lo bo por recorda cu goso, y no cu duele.f
BRINDIS TA UN CUSTUMBER CU NIFICACION RELIGIOSO?
19, 20. Kico un fuente di mundo a bisa tocante e origen di brindis, y dicon e custumber aki ta inaceptabel pa un cristian?
19 Un custumber masha popular na casamento y otro ocasionnan social ta di dal un brindis (of, toast). Na aña 1995, e buki na Ingles Manual Internacional di Alcohol y Cultura a bisa cu e custumber ey “probablemente ta un aspecto no religioso cu a resta di e ofrendanan di bibida di antiguedad den cua nan tabata ofrece un likido sagrado na e diosnan . . . a cambio di un deseo, un oracion resumi den e palabranan ‘hopi aña mas di bida!’ of ‘salud!’”
20 Ta berdad cu hopi hende no ta considera un brindis un gesto religioso of supersticioso. Pero bo por mira e custumber di hisa un glas di biña na halto como un oracion of suplica na “cielo”, of na un forsa sobrenatural, pa un bendicion. E forma aki di pidi bendicion no ta na harmonia cu Bijbel.—Juan 14:6; 16:23.g
‘BOSO CU TA STIMA JEHOVA, ODIA MALDAD’
21. Ki celebracionnan popular un cristian lo evita a pesar cu nan no tin origen religioso, y dicon?
21 Mundo su norma- y balornan ta bayendo atras drasticamente, y ta Babilonia e Grandi ta fomenta esaki na un manera directo of indirecto. Tin pais cu tur aña ta organisa fiestanan manera carnaval, cu ta inclui baile indecente y cu hasta ta glorifica e estilo di bida homosexual. Ta apropia pa un hende cu ta ‘stima Jehova’ participa den e tipo di actividadnan ey of sinta wak nan? E ta demostra asina cu di berdad e ta odia maldad? (Salmo 1:1, 2; 97:10) Sin duda, ta mucho mas mihor pa nos tin e mesun actitud cu e escritor di salmo cu a pidi Dios: “Kita mi bista for di kosnan sin balor”!—Salmo 119:37, BPK.
22. Ki ora un cristian por dicidi a base di su consenshi si e ta participa den un celebracion of no?
22 Nos tin cu tene cuidou pa riba e dianan di fiesta cu no ta apropia pa un cristian nos comportacion no duna hende e impresion cu nos ta participa den e celebracion. Pablo a skirbi: “Sea cu boso ta come, bebe of kico cu boso ta haci, haci tur cos pa e gloria di Dios.” (1 Corintionan 10:31; wak e cuadro “Yudansa pa Tuma Decision Sabi.”) Pero kico di un custumber of celebracion cu no tin ningun nificacion religioso, cu no ta di caracter politico ni patriotico y cu no ta viola ningun principio biblico? Den tal caso, cada cristian mes por dicidi si e ta participa den dje of no. Pero ta claro cu lo e tene cuenta cu sintimento di otro hende pa e no pone nan trompica.
DUNA GLORIA NA DIOS CU ECHO Y PALABRA
23, 24. Con nos por duna un bon testimonio tocante Jehova su normanan husto?
23 Hopi hende ta mira cierto dia di fiesta popular principalmente como un oportunidad pa topa famia y amigo. Esey ta pone cu tin hende eroneamente ta pensa cu e punto di bista biblico di Testigonan di Jehova ta extremo y cu nan no tin amor pa prohimo. Den tal caso, nos por splica nan bondadosamente cu nos gusta pasa un rato contento hunto cu nos famia- y amigonan. (Proverbionan 11:25; Eclesiastes 3:12, 13; 2 Corintionan 9:7) Nos ta haci esey henter aña, pero como cu nos stima Dios y su normanan husto, nos lo no kier daña e dushi ocasionnan ey cu custumber cu ta ofend’e.—Wak e cuadro “E Religion Berdadero Ta Duna Mas Goso.”
24 Algun Testigo a haya bon resultado ora nan a uza algun punto for di capitulo 16 di e buki Kico Bijbel Ta Siña Realmente?h pa contesta pregunta di hende sincero. Pero no lubida cu nos meta ta pa gana curason, no gana discusion. Pues, nos manera di papia semper mester ta suave, cu respet y “cu gracia, sasona cu salo.”—Colosensenan 4:6.
25, 26. Con mayornan por fortalece e fe di nan yiunan y yuda nan stima Jehova mas?
25 Como sirbidor di Jehova, nos ta bon informa. Nos sa dicon nos ta acepta of rechasa cierto practica y creencia. (Hebreonan 5:14) Pues mayornan, siña boso yiunan compronde e principionan biblico riba cua nos posicion ta basa. Haciendo esey, boso ta fortalece nan fe, boso ta prepara nan pa duna un contesta biblico na e hendenan cu ta cuestiona loke nan ta kere y boso ta yuda nan keda den e amor di Jehova.—Isaias 48:17, 18; 1 Pedro 3:15.
26 Hende cu ta adora Dios “cu spirito y cu berdad” no solamente ta evita celebracion cu no ta na harmonia cu principio biblico, sino tambe ta haci esfuerso pa ta honesto den tur aspecto di bida. Awe, hopi hende ta haya cu no ta cumbini pa bo ta honesto. Pero manera nos lo bay mira den e siguiente capitulo, e normanan di Dios semper ta mihor.
a Wak e cuadro “Mi Mester Participa den e Celebracion?” E Indice di Publicacion Watch Tower, publica pa Testigonan di Jehova, ta menciona un cantidad di dia di fiesta y celebracion specifico.
b Basa riba cronologia biblico y historia, Hesus a nace probablemente na aña 2 prome cu nos era, den e luna Hudiu cu yama etanim, cu segun nos kalender actual ta cay den september/october.—Wak Perspicasia pa Compronde e Scritura, na Spaño, Volumen 2, pagina 84-85, publica pa Testigonan di Jehova.
c Wak e cuadro “Dianan ‘Sagrado’ di Satanismo.”
d Segun e pacto di Ley, un muher mester a presenta un ofrenda pa pica na Dios despues di duna luz. Esaki tabata un recordatorio bon cla cu mayornan ta pasa pica pa nan yiunan. (Levitico 12:1-8) E rekisito legal aki a yuda e Israelitanan tene un punto di bista balansa di nacemento di un yiu, y esey kisas a descurasha nan pa adopta custumber pagano relaciona cu hacimento di aña.—Salmo 51:5.
e E nomber Ingles pa Pasco di Resureccion, esta Easter, ta ser conecta cu Eostre (of Ostara), e diosa Anglosahon di aurora y lente. E tabata tambe un diosa di fertilidad. Segun The Dictionary of Mythology, e diosa ey tabatin un coneu riba luna cu gusta webo y den obranan di arte nan tabata present’e tin biaha como un diosa cu cabes di coneu.
f Wak e tres articulonan tocante casamento y reunion social den E Toren di Vigilancia di 15 di october 2006, pagina 18-31.
h Publica pa Testigonan di Jehova.