BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • g97 8/1 pág. 24-25
  • Cabaron Un Delicatesse for di un Cultivo?

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Cabaron Un Delicatesse for di un Cultivo?
  • Spièrta!—1997
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • Un Bishita na un Criadero
  • Caminda e Cabaronnan Ta Madurá
  • Tempu di Cosecha
  • Coral—Den Peliger i Muriendo
    Spièrta!—1996
  • Un Show di Lus Bibu bou di Awa
    Spièrta!—2004
Spièrta!—1997
g97 8/1 pág. 24-25

Cabaron Un Delicatesse for di un Cultivo?

DJE CORESPONSAL DI SPIERTA! NA ECUADOR

SÍ, MIYONES di hende ta disfrutá dje delicatesse for di laman aki cu hopi bes ta bini di un cultivo. Sin embargo, e consumidor a lo mehor nunca lo ripará esaki pasobra cabaron cultivá ta diferenciá poco, of nada mes, dje tipo cu ta crece den océano. Sí, hopi dje lagunnan di cabaron na Ecuador ta yen-yen di cabaron yong cu a ser tumá directamente for di océano.

Piscadónan yamá larveros ta coge cu net e cabaronnan yong aki, no mas largu cu un centimeter i mei, sea na boca di riu caminda tin palu di mangel a lo largu dje costa, of caminda e olanan ta scuma na oriya. Despues nan ta trece nan na e lagunnan pa nan crece. Sin embargo, no por proveé suficiente cabaron den e manera aki. P’esei, hopi cultivo di cabaron ta dependé riba criaderonan cu métodonan di acuacultura moderno pa proveé cabaronnan yong pa nan lagunnan. Laga nos tira un bista mas djacerca con cultivonan di cabaron ta funcioná.

Un Bishita na un Criadero

E criadero cu nos a bishitá tabata situá na un bunita playa n’e Costa Pacífico. Un criadero di cabaron mester ta situá cerca di un gran cantidad di awa salu afin di por satisfacé e necesidadnan di su sistema complicá di distribucion di awa. Ta pomp awa for dje océano bin paden, ta filtr’é, keint’é segun cu ta necesario, i ta mand’é den e vários tankinan paden.

Un grupo amical di biólogonan marino, técniconan i otro trahadornan, bistí casualmente, a bin yama nos bon biní. Nos promé parada tabata e cuarto di maduracion. Aki, cabaronnan adulto for di océano ta ser tené den tankinan di maduracion di 17.000 liter. “E cabaronnan aki no ta pa come,” nos guia a splica. “A coge nan adulto i a trece nan pa nan brui.”

Ta sigui un programa estricto di cende i paga lus den e cuarto di maduracion. Entre 3:00 p.m. i meianochi—e periodo pa rasa—ta paga e lusnan di intensidad abou, i trahadornan cu ‘flashlight’ ta busca e hembranan cu ta cla pa pone webu. Ta fácil pa detectá e hembranan dje especie Penaeus vannemei, ya cu e machu ta pega un sacu di sperma pafó di nan área abdominal. Una bes e trahadornan haña un hembra na estado, nan ta sak’é i ta hib’é na un tanki di pone webu mas chikitu, unu di 260 liter.

Einan ta pone e hembra na estado riba un plataforma cerca dje rand di un tanki forma di papureshi [‘cone’]—un hembra pa tanki—te ora e pone su 180.000 of mas webunan. Segun cu e webunan ta ser sacá, nan ta ser fertilisá asina cu nan bin den contacto cu e sacu gelatinoso di sperma. Despues di esei, ta laga e webunan huntu cu e awa sali dor dje fondo cu forma di tregter dje tanki di pone webu. Técniconan ta registrá e cantidad di webu di cada ponementu.

Oranan despues cu e webunan a brui, ta trasladá e larvanan den cantidadnan controlá na loke ta conocí como tankinan di cultivacion. Esakinan ta parce badkuipnan gigantesco, i nan ta carga rond di 11.000 liter di awa. Pa e próximo 20 pa 25 dianan, e tankinan aki ta sirbi como hogar pa e larvanan den desaroyo, cu ta come lima i cuminda secá di laman.

Caminda e Cabaronnan Ta Madurá

E cabaronnan, awor yamá postlarva, ta ser trasladá na e cultivonan. Una bes einan, tantu e cabaronnan producí den e criadero como esnan cu a brui den océano ta ricibí e mésun cuido. Ta pone nan den poelnan chikitu pa controlá con nan ta ahustá na e awa su temperatura i nivelnan di salu nobo. Despues di algun dia, nan ta cla pa bai den e lagunnan grandi. E lagunnan aki trahá dor di hende ta situá banda di un canal di reserva di awa. Regularmente ta pomp awa for di océano of for di boca di riu den e canal aki. E lagunnan cerca ta entre 5 pa 10 hectar den tamaño. Entre tres pa cincu luna, ta permití e cabaronnan yong pa crece den e lagunnan aki.

Durante e periodo di crecementu, ta controlá e nivel di oxígeno den e awa dje lagunnan tur dia. Tambe, tur siman ta chek con lihé e cabaronnan ta creciendo, afin di ahustá e programa di alimentacion. Ta haci un esfuerso pa mantené un aumento di peso di 1 pa 2 gram pa siman.

Tempu di Cosecha

Na tempu di cosecha, miéntras cu ta laga e awa den e lagun sali, ta coge e cabaronnan den net of ta pomp saca nan afó segun cu nan ta yega cerca dje porta dje lagun. Despues, ta hawa e cabaronnan cu a caba di ser cosechá i ta cubri nan cu ijs pa bai di biaha na e fábrica cu ta empaketá nan. Einan, a ménos cu e cumprador indicá algu otro, ta kita cabes dje cabaronnan, pero no e casca di nan rabu. Ta laba e cabaronnan i ta surti nan segun tamaño, despues di cua nan ta ser empaketá i congelá pa manda, por lo general den cahanan di cincu liber.

Pues, e próximo biaha cu bo disfrutá di cabaron, corda cu e delicatesse aki di laman a lo mehor a crece den un lagun den un lugá manera Latinoamérica of Asia.

[Plachi na página 24]

Tamaño di cabaron ora di cosecha

[Plachi na página 24]

Piscadónan cogiendo cabaronnan yong cu net

[Plachi na página 25]

Tankinan di cultivacion den e criadero

[Plachi na página 25]

Limpiando cabaron na e fábrica cu ta empaketá

[Plachi na página 25]

Empaketando cabaron segun tamaño

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí