LÈS 27
Improvisá for di un Boskeho
KISAS bo a traha duru riba bo diskurso. Bo informashon ta interesante, e tin lógika su tras i bo por present’é ku fluides. Pero si bo ouditorio su atenshon ta dividí—nan ta skucha pida-pida di loke bo ta bisa pasobra kada bes nan mente ta dual bai riba otro kos—bo presentashon lo logra su meta? Si e ouditorio tin problema pa konsentrá riba e diskurso, bo ta kere ku lo bo yega na nan kurason?
Unda e problema ta sinta? Vários faktor lo por kontribuí na esei. Den mayoria kaso ta pasobra e oradó no ta laga e palabranan di e diskurso sali na un manera spontáneo. Ku otro palabra, e oradó ta wak su notanan demasiado biaha, òf su estilo di presentá e diskurso ta muchu formal. Sin embargo, e problemanan aki ta direktamente relashoná ku e manera ku el a prepará e diskurso.
Si bo kuminsá na skirbi bo diskurso kompletu anto kaba purba kambi’é den un skema òf boskeho, lo bo ripará ku ta difísil pa improvisá for di loke bo tin skirbí. Dikon? Pasobra ya bo a skohe e palabranan eksakto ku bo tin pensá di usa. Maske bo usa e boskeho ora di presentá e diskurso, sin ku bo por yuda, bo ta bai purba kòrda e palabranan di e vershon original. Ora bo skirbi un informashon, e lenguahe ta mas formal i e struktura di e frasenan ta mas kompliká ku den papiá di tur dia. Esei lo bira notabel den bo presentashon.
En bes di skirbi un diskurso detayá, purba lo siguiente: (1) Skohe un tema i e aspektonan prinsipal di dje ku bo ta bai desaroyá. Pa un diskurso kòrtiku, dos punto prinsipal ta sufisiente; un diskurso mas largu por tin kuater òf sinku punto prinsipal. (2) Bou di kada punto prinsipal, skirbi e tekstonan bíbliko ku bo ta bai usa pa desaroyá e punto; hasi nota tambe di bo ilustrashonnan i argumentunan klave. (3) Pensa riba e introdukshon ku bo ta bai usa. Lo bo por asta skirbi un òf dos frase kompletu. Planea bo konklushon tambe.
Ounke ta hopi importante pa bo prepará bo presentashon, no repasá e diskurso palabra pa palabra ku e intenshon di siñ’é for di kabes. Ora bo ta prepará pa papia for di un boskeho, no konsentrá riba e palabranan, sino riba e ideanan ku bo ta bai ekspresá. Bo tin ku keda repasá e ideanan mentalmente te ora nan ta drenta otro na un manera natural. Esaki lo no ta difísil si bo a desaroyá e struktura di bo diskurso na un manera lógiko i bon planeá. Di e manera ei, ora di presentá e diskurso e ideanan lo bini di mes i ku fasilidat.
Pensa Riba e Benefisionan. Un bentaha importante di improvisá despues di a prepará e ideanan bon ta ku lo bo papia na un manera kla. E ora ei mayoria hende lo reakshoná mesora riba loke bo ta bisa. Bo presentashon lo ta mas animá, i pues mas interesante pa bo ouditorio.
E manera di papia aki ta permití bo tene mas tantu kontakto visual posibel ku bo públiko, loke ta drecha bo komunikashon ku nan. Ya ku bo no ta dependé di bo notanan pa haña e palabranan di kada frase, bo oyentenan lo ta mas inkliná na pensa ku bo konosé bo tema bon i ku bo mes ta kere loke bo ta bisando. Pues, e forma di duna diskurso aki ta yuda bo papia di un manera mas kaluroso i natural. Esaki realmente lo yuda bo yega na kurason di bo ouditorio.
Un diskurso ku bo no a prepará palabra pa palabra tambe ta duna bo mas fleksibilidat. E informashon no ta asina estriktamente fihá ku bo no por trese kambio den dje. Suponé ku mainta trempan riba e dia ku bo tin ku duna bo diskurso, bo ta tende un informe di notisia ku ta direktamente relashoná ku bo tema. Lo no ta na su lugá pa referí na dje? Òf kisas segun ku bo ta dunando bo diskurso bo ta ripará ku tin hopi mucha di edat eskolar den ouditorio. Lo ta hopi bon si bo adaptá bo komparashonnan i e aplikashon na nan, ku e meta di yuda nan komprondé kon e informashon ta toka nan bida!
Un otro bentaha di laga e palabranan sali spontáneamente ta ku e ta stimulá bo propio mente. Ora bo ouditorio ta mustra apresio i ta skucha bo ku atenshon, bo mes ta bira mas entusiasmá i bo ta amplia riba algun idea òf ta tuma tempu pa ripití sierto puntonan pa énfasis. Si bo ripará ku e interes di e ouditorio ta mengua, bo por tuma medida pa solushoná e problema, en bes di djis sigui papia ku hende kende nan mente ta otro kaminda.
Evitá e Riesgonan. Pero bo mester tene kuenta ku ora bo ta improvisá for di un boskeho, esei por trese sierto riesgo kuné. Un di nan ta e tendensia di bai overtaim. Si bo agregá demasiado idea nobo durante e diskurso, lo por bira difísil pa kaba na tempu. Bo por evitá esaki dor di anotá riba bo boskeho kuantu tempu bo tin pa kada sekshon di bo diskurso. Anto pega mas tantu posibel na esaki.
Un otro peliger, foral pa oradónan eksperensiá, ta demasiado konfiansa. Komo ku nan a kustumbrá papia den públiko, ta fásil pa algun oradó pone un par di idea den purá riba papel i yena e tempu asigná. Pero nos humildat i e echo ku nos ta konsiente ku nos ta partisipando den un programa edukativo di kua Yehova mes ta e Magnífiko Instruktor, mester motivá nos pa prepará bon pa kada asignashon, trata nan ku seriedat i pida yudansa den orashon.—Isa. 30:20, NW; Rom. 12:6-8.
Kisas loke mas ta preokupá mayoria oradó ku no tin eksperensia den improvisá for di un boskeho ta ku nan lo por lubidá loke nan kier a bisa. Pero no laga e temor ei pone bo keda sin dal e paso importante aki ku por yuda bo bira un bon diskursante. Prepará bon, i akudí na Yehova pa haña yudansa di su spiritu.—Huan 14:26.
Otro oradónan ta tene nan mes atras pasobra nan ta muchu preokupá pa usa e palabranan eksakto. Ta bèrdat ku un diskurso kaminda bo ta improvisá for di un boskeho kisas no tin e mihó palabranan i e presishon gramatikal di un diskurso lesá, pero su presentashon atraktivo estilo di kòmbersashon ta kompensá tur eseinan. Hende ta reakshoná mas mihó riba ideanan presentá ku palabranan ku ta fásil pa komprondé i den frasenan ku no ta kompliká. Si bo prepará bon, e frasenan korekto lo bini di mes, no pasobra bo a siña nan for di kabes, sino pasobra bo a repasá e ideanan sufisiente biaha. I si semper bo ta usa bon manera di papia den bo kòmbersashonnan di tur dia, riba plataforma tambe esei lo bini di mes.
Ki Tipo di Nota Bo Mester Usa. Ku tempu i ku práktika, lo bo por redusí bo boskeho na solamente un par di palabra pa kada punto di bo diskurso. Bo por pone tur e puntonan aki, huntu ku e tekstonan bíbliko ku bo tin pensá di usa, riba un karchi òf un papel i asina bo boskeho ta bira mas fásil pa konsultá. Pa sirbishi di vèlt, sa ta mas kumbiniente pa bo siña un boskeho simpel for di kabes. Si bo a buska informashon riba un tema pa un rebishita, bo por skirbi un par di frase kòrtiku riba un pida papel i ward’é den bo Beibel. Òf bo por djis basa bo splikashon riba un di e boskehonan di e foyeto chikí na spañó “Temanan Bíbliko pa Kòmbersashon” òf riba e buki Rasonamentu for di e Skritura.
Sin embargo, si bo tin ku presentá vários asignashon durante un par di siman i podisé asta duna algun diskurso públiko tambe, lo ta kumbiniente si bo tin notanan mas ekstenso. Dikon? Pa refreská bo memoria promé ku bo bai duna kada un di e partinan aki. Asta den e kaso aki, si durante e presentashon bo ta dependé muchu hopi di bo notanan pa sa ki palabranan pa usa—dor di wak nan pa kasi tur frase—lo bo pèrdè e benefisionan ku ta karakterisá un diskurso kaminda e palabranan ta sali spontáneamente. Si bo ta usa notanan ekstenso, marka e par di palabranan i tekstonan bíbliko ku ta forma bo boskeho di tal manera ku bo por wak nan fásilmente.
Ounke normalmente un oradó eksperensiá lo duna mayor parti di su diskurso dor di improvisá for di un boskeho bon prepará, por tin bentaha tambe pa inkorporá otro formanan di presentashon. Por ehèmpel, kisas ta bon pa siña un par di frase di e introdukshon i konklushon for di kabes, ya ku na e momentunan ei bo mester kombiná bon kontakto ku ouditorio ku deklarashonnan potente i bon skohé. Den bo diskurso ta bon pa lesa datonan, sifranan, sitanan òf tekstonan bíbliko, pasobra asina nan ta destaká mihó.
Ora Hende Ta Pidi Nos un Splikashon. Tin biaha hende ta pidi nos pa splika nos kreensianan sin ku nos tabatin chèns pa prepará e ideanan di antemano den un boskeho. Esaki por sosodé ora un hende ku nos topa den sirbishi di vèlt ta bini ku un opheshon, òf ora nos ta papia ku nos famia, òf ku kolega di trabou òf kompañero di skol. Tambe ta posibel ku funshonarionan di gobièrnu ta pidi un splikashon di nos kreensianan i di nos manera di biba. E Skritura ta animá nos: “Sea semper dispuesto pa duna kontesta na kada un ku pidi boso pa duna kuenta di e speransa ku tin den boso, sin embargo ku suavedat i reverensia [rèspèt profundo].”—1 Ped. 3:15.
Tuma nota kon Pedro ku Huan a kontestá Sanhedrin, e korte supremo hudiu, manera ta pará skirbí na Echonan 4:19 i 20. Ku poko palabra nan a mustra bon kla kiko ta nan posishon. Nan a hasi esei na un manera ku tabata pas pa nan ouditorio: dor di indiká ku e kuestion ku e apòstelnan tabata konfrontá, ta loke a konfrontá e korte tambe. Mas despues hende a lanta akusashon falsu kontra Esteban, i nan a hib’é dilanti e mesun korte ei. Lesa su kontesta potente i improvisá na Echonan 7:2-53. Kon el a organisá su informashon? El a presentá e susesonan den órden históriko. Na un momentu oportuno, el a kuminsá enfatisá e aktitut rebelde ku e nashon di Israel a desplegá. Na konklushon el a mustra ku e korte a desplegá e mesun aktitut ora nan a laga mata e Yu di Dios.
Ora hende pidi bo inesperadamente pa duna un splikashon di bo kreensianan, sin ku bo tin tempu pa prepará bon, kiko por yuda bo duna un bon kontesta? Imitá Nehemías, kende a hasi orashon silensiosamente promé ku el a kontestá e pregunta ku Rei Artahérhes a hasié. (Neh. 2:4) Kaba traha un boskeho mental lihé-lihé. E pasonan básiko por ta lo siguiente: (1) Skohe un òf dos punto ku mester tin den e splikashon (bo por saka nan for di e buki Rasonamentu for di e Skritura). (2) Disidí kua tekstonan bíbliko lo bo usa pa apoyá e puntonan ei. (3) Pensa kon pa kuminsá bo splikashon ku takto di manera ku esun ku a hasi bo e pregunta lo ta dispuesto pa skucha. Anto kuminsá papia.
Lo bo kòrda e pasonan aki ora bo ta bou di preshon? Hesus a bisa su siguidónan: “No preokupá kon òf kiko boso lo papia; pasobra na e ora ei lo wòrdu duná na boso kiko boso mester papia. Pasobra no ta boso ta papia, ma ta e spiritu di boso Tata ta papia den boso.” (Mat. 10:19, 20) Esaki no kier men ku via un milager bo ta haña e “palabra di sabiduria” ku a ser duná na e kristiannan di promé siglo. (1 Kor. 12:8) Pero si ku regularidat bo ta risibí e edukashon ku Yehova ta perkurá pa su sirbidónan den e kongregashon kristian, spiritu santu lo yuda bo kòrda e informashon nesesario ora bo tin mester di dje.—Isa. 50:4.
No tin duda ku por ta hopi efikas pa skohe bo palabranan spontáneamente despues di a hasi un bon preparashon di e mensahe. Si bo kustumbrá hasié ku bo partinan den kongregashon, anto ora ta nesesario lo no ta difísil pa bo duna kontestanan sin ku bo a prepará di antemano, ya ku bo ta sigui e mesun prosedura. No keda sin hasié. Siña improvisá for di un boskeho i lo bo tin mihó resultado den sirbishi di vèlt. I si bo tin e privilegio di duna diskurso na e kongregashon, lo ta mas fásil pa mantené e atenshon di bo ouditorio i toka nan kurason.