Gitshinyi 1
Ikombelelo Yagasue Yanalonga Giamatshidia Ba?
1. Ikombelelo tshi idi athu mukombelela mu Afrika.
MU AFRIKA muthu yagasue wanatshigina egi idi yatagana hagukombelela Nzambi. Uvi, gudivua guanakhala ndo mu luholo lua gumukombelela. Athu ako anakombelela mu moske, ako mu ikombelelo ya bembele malemba awo. Ako nji anaya mukombelela mu jinzo jia Nzambi. Ngenyi idi mambo hagutangiza egi ikombelelo (nga mahungu, mabundu, ikelezia) idi khuta itatu mu Afrika. Mukatshi dia enya Mizuluma, shigu jidi jiavula jiagudisha nunji anakombelela ima yagudishagale. Mu ifutshi yagasue ikombelelo yabembele malemba yakhala ya gudiyila mumembo avula. Mukatshi dia ikombelelo ya Ukilisto ya koma, gudikhaphumuna gudi gua kola sha. Gula tuakatula ikombelelo ya Ukilisto ya koma, gudi nu ikombelelo iko yavula mu Afrika.
Giamatshidia Gidinayo Gukhala Gishina gia Gikombelelo Gietu
2. (a) Itshi yanatuma athu avula hagutomba gikombelelo? (b) Ima tshi yajiilego gumonegesa egi Nzambi wanasuanguluga nu gikombelelo gietu?
2 Mukunda na’tshi athu adi mukombelela mu luholo adi ene mutshigina? Athu avula anatshigina gikombelelo gia mvuaji jiawo. Ndaga jia mualeha nji jianakhala nu ujidisa mu luholo lua gukombelela gua athu mu masugu etu wawa. Mukanda umoshi (Africains: un héritage triple) umuzuela egi: “Gikombelelo gia enya Mizuluma gia muanganene gu nordi ya Sahara mu kumbi membo a enya Mizuluma ahinyine mavu, . . . Ukilisto wa muanganene gu sudi ya Sahara mu luholo lulu lumoshi. Gikombelelo gia enya Mizuluma gia muanganene gu nordi ya Sahara nu phogo jia ita, gu sudi ya Sahara Ukilisto wa muanganene mu njila ya mata.” Yadiago, athu avula mukatshi dietu anatshigina egi Nzambi wanasuanguluga nu gikombelelo giawo. Uvi, gikombelelo giajiilego gukhala giatagana ndagaya mvuaji jietu jiakhalele mukombelela muene, nga mukunda dimbo dimoshi dia uhinyinyi wa kola dia tumine mu ngolo akhakh’etu ha gukombelela.
3-5. Gifezegeselo tshi gidi gutukuatesa hagujiya egi ikombelelo yagasue yanalonga ndo giamatshidia?
3 Nga tshima ikombelelo yavula yanazuel’egi yanakuatesa athu hagutshitshila Nzambi, uvi matangi awo akhala agudiyila. Analonga ndaga jiavula jia gudiyila mu ndaga ya gujiya Nzambi udi nanyi nu itshi idi muene gututoga. Tangiza ndag’eyi: Waheta mudimo mukompanyi ya koma. Mu lusugu lua gudiangela waya gumudimo, aguwambela egi fumu ya mudimo udi munjila. Ngenyi wahula enya mudimo mutatu hagujiya itshi wajiya gukalagala. Muthu ya gudiangela waguwambela gamba fumu ya mudimo wazuedi’egi ukombe inzo. Muthu ya ngiadi waguwambela egi fumu wazuedi’egi umbe mukubu mu ibayi ya nzo. Gusuga, muthu ya thathu waguwambela egi fumu ya mudimo wazuedi’egi uye ukhaphe mikanda gudi athu.
4 Gungima, wahula luko enya mudimo hagujiya fumu muene udi luholo tshi. Muthu ya gudiangela waguwambela egi fumu udi muthu waleha, mona mutumba, nu udi muenya ndaga jia kola. Muthu ya ngiadi wazuel’egi fumu udi wahihia, mbuta muthu, nu udi muthu watagana. Muthu ya thathu waguwambela egi fumu ya mudimo gashigo yala ndo, udi mukhetu. Ya diago, wajiya gusugisa egi enya mudimo wawa agasue mutatu ashigo muzuela giamatshidia . Gula watshigina gubamba mudimo waye uheuhe wou, wajiya gukamba hagujiya fumu ya mudimo muene udi luholo tshi nu itshi idi muene mutshigina ha aye gutshita.
5 Idi luholo lumoshi nu ikombelelo. Ndagaya matangi adi avula agudisha gale mu ndaga nu gujiya Nzambi udi nanyi, nu itshi idi muene gututoga, ngenyi idi yatagana hagujiya gula ukombeledi wetu udi wagudivua nu giamatshidia. Uvi luholo tshi esue gujiya giamatshidia mundaga ya Nzambi?