Wastaoa ONLINE LIBRARY
Wastaoa
ONLINE LIBRARY
Solomon Islands Pidgin
  • BIBLE
  • OLKETA PABLIKESON
  • OLKETA MEETING
  • g04 10/8 pp. 12-15
  • Wanfala Smol Paradaes

Disfala sekson no garem eni video.

Sorre, disfala video no savve plei distaem.

  • Wanfala Smol Paradaes
  • Wekap!—2004
  • Subheding
  • Olketa Nara Article
  • Forest wea Garem Difren Kaen Samting
  • Animal Staka Narawe
  • Ples wea Pipol for Studyim Bird Bae Laekem Tumas
  • “Olketa Tree Bilong Jehovah Kasem Evriting”
    Wastaoa wea Talemaot Kingdom Bilong Jehovah—2004
Wekap!—2004
g04 10/8 pp. 12-15

Wanfala Smol Paradaes

From man wea raet for Wekap! long Côte d’Ivoire

TINGIM sapos iu stap long taem bifor and iu go long olketa forest wea stap for staka year, wea fulap witim olketa plant and animal. Waswe, eni ples olsem stap distaem? Wanfala smol paradaes wea no eniting spoelem hem, long Taï National Park. Hem stap long southwest kona bilong Côte d’Ivoire, klosap border bilong Liberia.

Long bifor, wanfala bigfala forest wea no eniting spoelem hem start long Côte d’Ivoire, go thru long Ghana, Liberia, and go kasem Sierra Leone. Bigfala part bilong forest hia nao hem Taï National Park. Bigfala haf long rain forest long West Africa hem insaed datfala park area. From law stap for protectim disfala area start long 1926, no eniting spoelem disfala barava spesol ples. Mifala laek tekem iu go for visitim olketa difren animal and plant wea stap long datfala area.

Forest wea Garem Difren Kaen Samting

Mifala herem singsing bilong olketa bird and singaot bilong olketa monkey taem mifala wakabaot long forest. Mifala sapraes tumas for lukim olketa oldfala mamaeti tree wea 60 meter hae. Man wea leadim mifala sei winim haf long 1,300 difren kaen plant insaed disfala area wea hem 3,500 square kilometer, hem stap long disfala part bilong West Africa nomoa.

Staka difren kaen plant grow gud long there. Insaed datfala forest, staka difren kaen tree stap olsem mahogany, ebony, dabéma, and makore. Mifala mas jamp ovarem olketa rut bilong tree wea poke kamaot from graon wea wan meter hae and spred aot for 15 meter. Samfala taem olketa animal haed from enemy or bigfala rain andanit olketa rut hia.

Olketa smolfala plant no savve grow bikos olketa hae branch kavarem olketa from sun olsem ambrela. Nomata olsem, hanging lianas—woody vines—and epiphytes grow long there. Samfala rope wea klae followim tree for sapot, coil raonem and samfala taem killim dae datfala tree tu. Man wea leadim mifala showim wanfala strangler fig (wea olsem abalolo tree) wea coil raonem body bilong wanfala mamaeti tree. Gogo tree hia bae no savve brith and hem dae.

Medicine and kaikai staka narawe long Taï Park. Man wea leadim mifala sei tribe bilong Kru iusim skin bilong fever tree for malaria medicine. Wanfala nara tree garem frut wea barava swit tumas winim sugar.

Animal Staka Narawe

Seknomoa mifala herem olketa leaf mek noise. Wanfala grup bilong Diana and mona monkey nao mekem datfala noise. Olketa singaot for warnim olketa narawan and jamp from wanfala branch go long narawan. Wanfala mona monkey, wea feis bilong hem lelebet white, lukluk strong long mifala taem mifala lukluk long hem! Olketa monkey, chimpanzee, and bird laef long staka frut and nat wea stap for olketa kaikaim. Man savve lukim taem olketa monkey and bird kaikai from sem frut tree and mek noise big.

Taï Park garem 50 difren kaen animal wea savve susum pikinini, and olketa hia stap long disfala part bilong Africa. Samfala bigfala animal wea stap hem buffalo and forest elephant, bongo, wild pigpig, duiker, mamaeti pigpig, leopard, and pygmy hippopotamus. Samfala long olketa smol animal wea stap long there nao civet cat, golden cat, forest genet, mongoose, pangolin, and galago wea wekap long naet.

Man wea leadim mifala showim staka footprint bilong olketa animal olsem duiker, wea hem smol deer. Thrifala long sevenfala difren kaen duiker wea stap long forest hem Jentink wea no staka tumas, zebra, and Ogilby. Mifala lukim footprint bilong olketa mamaeti pigpig wea savve kaikaim rut and lukim haos bilong giant pangolin, wea savve kaikaim ant and white ant. Wanfala man and mere giant pangolin digim bigfala hol wea garem tufala rum. Olketa rum hia wea andanit long graon hem 40 meter long and 5 meter deep. Pangolin kaikai long naet, hem savve wakabaot farawe for faendem kaikai and go bak long haos taem hem klosap morning. Hem brek openem haos bilong white ant witim finger and iusim tongue wea olsem glue for aotem olketa insect hia.

Man wea leadim mifala lukim wanfala grup bilong chimpanzee wea muv raon insaed disfala area wea hem 20 square kilometer. Winim 2,000 chimpanzee nao stap long datfala area. Mifala bin herem hao olketa savve iusim olketa ston or branch wea olketa karem witim olketa for hammerim nat. Mifala hapi taem mifala lukim wanfala chimp sidaon samting olsem 5 meter from mifala and hem go ahed for hammerim nat witim wanfala branch.

Ples wea Pipol for Studyim Bird Bae Laekem Tumas

Long next day mifala followim Hana River long kanu. Taem tufala wea leadim mifala padol kwaet, tufala talem nem bilong staka difren kaen bird wea mifala lukim. Mifala herem noise bilong black-casqued hornbill taem hem flae and hae tiun voice bilong hem. Sevenfala long staka difren kaen hornbill nao stap long Taï Park. Long there, winim 200 difren kaen bird nao stap. Insaed datfala namba hem sixfala difren kaen kingfisher, olketa falcon, touraco, parrot, kurukuru, francolin, sunbird, and flycatcher. Narina trogon wea kalakala and no staka hem stap long there tu. Man wan hem garem kalakala green wing, red bele, and feather long tail bilong hem white. Mifala lukim staka bird wea garem braet kala, olsem blue plantain eater, green fruit kurukuru, gray parrot, blue-breasted kingfisher, and hadedah ibis wea hem full green. Taï Park hem ples wea pipol wea studyim bird laekem tumas!

Olketa footprint bilong pygmy hippopotamus—wea no big olsem normal hippopotamus, and tu bilong staka nara animal stap long saed river. Size bilong disfala pygmy hem olsem wanfala big pigpig. Hem savve gogo seleva and no stap longtaem insaed wata olsem normal hippopotamus. Long West Africa nomoa diswan hem stap. Mifala lukim tu Nile monitor lizard, wea hem wanfala big lizard wea garem staka white spot and wea klosap olsem crocodile. Thrifala difren kaen crocodile, 34 difren kaen snek, staka difren kaen lizard, and staka insect fulap insaed datfala forest. Pipol no duim research long staka insect yet.

Sorre samting nao, olketa forest long earth start for lus kwiktaem. Wei for kliarem land for agriculture and katem tree for timba nao olketa main samting wea kosim diswan. Bat iumi hapi for savve hao future bilong earth stap sef long hand bilong Creator.—Psalm 96:12, 13.

[Map long page 12]

(Lukim pablikeson for olketa nara information)

Sierre Leone

Liberia

Côte d’Ivoire

Taï National Park

Ghana

[Piksa long page 13]

Olketa rut bilong tree wea kamaot from graon

Mahogany

[Piksa long page 13]

Baby elephant

[Piksa long page 13]

African golden cat

[Piksa long page 13]

Bay duiker

[Piksa long page 13]

Zebra duiker

[Piksa long page 13]

African buffalo

[Piksa long page 14]

Narina trogon

[Piksa long page 14]

West African river eagle

[Piksa long page 14]

Olketa blue plantain eater

[Piksa long page 14]

Hadedah ibis

[Piksa long page 14]

Blue-breasted kingfisher

[Piksa long page 14]

Long-tailed pangolin

[Piksa long page 14]

Pygmy hippopotamus

[Piksa long page 14]

Tree frog

[Piksa long page 14]

Nile monitor lizard

[Piksa long page 14]

Dark mongoose

[Piksa long page 15]

Mona monkey

[Piksa long page 15]

Western red colobus

[Piksa long page 15]

Chimpanzee

[Piksa long page 15]

Lesser white-nosed monkey

[Piksa long page 15]

Leopard

[Piksa long page 15]

Wild pigpig

[Piksa long page 14, 15]

African civet

[Piksa long page 12]

Parc National de Taï

[Piksa long page 13]

Golden cat: © Art Wolfe/Photo Researchers, Inc.; all other photos except elephant: Parc National de Taï

[Piksa long page 14]

Ibis: © Joe McDonald/Visuals Unlimited; kingfisher: Keith Warmington; hippo: © NHPA/Anthony Bannister; narina trogon: © P&H Harris; all other photos: Parc National de Taï

[Piksa long page 15]

Pig: © Ken Lucas/Visuals Unlimited; all other photos except chimp and leopard: Parc National de Taï

    Solomon Islands Pidgin Pablikeson (1988-2024)
    Log Aot
    Log In
    • Solomon Islands Pidgin
    • Sharem
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Log In
    Sharem