Young Pipol Askem . . .
Wei for Givim Pikinini Hem Mekem Wanfala for Kamap Man?
“Mi savve long samfala [man] wea sei, ‘Mi garem dota wea stap long hia and wanfala son wea stap long there,’ and wei wea olketa talem, hem olsem olketa no kea.”—Harold.
EVRI year klosap wan million teenage girl long United States kamap babule. Big haf long olketa pikinini wea born from olketa mami olsem no born insaed marit. Wanfala long evri fofala teenage mami olsem bae end ap garem mek-tu pikinini insaed tufala year bihaen. Atlantic Monthly magasin hem sei: “Sapos diskaen samting hem go ahed, smol haf long evri pikinini wea born distaem bae spendem laef bilong olketa olsem pikinini witim really mami and dadi. Big haf long olketa pikinini long America bae spendem samfala year insaed wanfala singol-mami famili.”
Nomata namba bilong olketa teenager wea babule long United States hem winim evri nara rich kantri, disfala problem for garem pikinini aotsaed long marit hem stap evriwea long world. Long samfala kantri long Europe, olsem England and France, namba bilong pikinini wea born olsem hem klosap semsem witim United States. Long samfala kantri olsem Africa and South America, namba bilong baby wea born from olketa teenage girl hem klosap dabolem namba bilong United States. Wanem nao kosim diswan for kamap big tumas?
Why Hem Big Tumas
Long bigfala wei, disfala problem showimaot barava nogud fasin bilong “taem wea hard for deal witim” wea iumi stap insaed distaem. (2 Timothy 3:1-5) Insaed twenti-thirti year wea go pas, namba bilong divorce barava sut ap. Homosexual and narakaen living kamap normal samting nomoa. Olketa young wan kamap target bilong staka samting olsem music and singsing video, barava nogud raeting and toktok for switim pipol, TV and movie wea mekhae long sex witim eniwan nomoa. From hem isi nomoa for kasem help from clinic for killim dae baby insaed bele and for iusim samting for no garem pikinini, young pipol ting long sex olsem samting wea no savve kosim eniting. Wanfala dadi wea no marit hem sei: “Mi wantem sex wea no garem responsibility.” “Sex hem hapitaem and plei nomoa,” narawan hem sei.
Kaen tingting olsem hem moa big midolwan olketa young wan wea poor. Man for duim research, Elijah Anderson, hem interview witim staka young wan wea stap midolwan bigfala taon and hem sei: “Long staka boy, sex hem important mark bilong position bilong man long area; namba bilong girl iu duim sex witim kamap namba bilong win bilong iu.” Tru tumas, wanfala dadi wea no marit talem Wekap! hao staka ting long wei for duim sex olsem “olketa trophy wea iu putim long haos for pipol lukim.” Wanem nao kosim diskaen wei for no garem feeling? Anderson minim hao barava important pipol long laef bilong staka young wan wea stap midolwan bigfala taon “hem olketa fren bilong olketa. Olketa nao putim olketa mark for fasin bilong hem, and hem important for hem kasem olketa mark hia.”
From diswan, Anderson lukim hao for staka young man, wei for duim sex hem plei nomoa, “wea goal bilong hem nao for mekful long narawan, main wan nao hem datfala young woman.” Hem sei tu hao “disfala plei hem wei for boy showim hemseleva, wea insaed diswan hem kaleko, lukluk, savve for dance, and story.” Staka young boy savve tumas for win long disfala “plei.” Bat Anderson hem sei: “Taem girl kamap babule, planti taem boy hem lusim girl.”—Young Unwed Fathers—Changing Roles and Emerging Policies, wea Robert Lerman and Theodora Ooms raetem moa.
Tingting Bilong God
Bat waswe, wei for givim pikinini hem really mekem wanfala for kamap man? Waswe, sex hem plei nomoa? Creator bilong iumi, Jehovah God, no ting olsem. Insaed Word bilong hem, Bible, God talem klia hao waka bilong sex hem haefala and raeteous wan. Bihaen Bible storyim taem wea God wakem first man and woman, hem sei moa: “God blessim tufala and God hem sei long tufala: ‘Garem pikinini and kamap planti and fulimap earth.’” (Genesis 1:27, 28) God nating enitaem min for dadi lusim pikinini bilong hem. Hem joinim first man and woman for stap tugeta for olowe long marit. (Genesis 2:24) So hem will bilong God for evri pikinini garem mami and dadi evriwan.
Bat no longtaem bihaen, olketa man start for garem staka waef. (Genesis 4:19) Genesis 6:2 talem iumi hao samfala angel tu “start for lukluk long olketa dota bilong man, hao olketa luk naes tumas.” Bihaen olketa change and kamap man, long greedy wei olketa angel hia “start for tekem samfala olsem waef for olketa seleva, evriwan wea olketa chusim.” Flood long taem bilong Noah hem forcem olketa demon hia for go bak long spirit world. Nomata olsem, Bible talemaot hao, distaem, olketa stap raonem earth. (Revelation 12:9-12) So Satan and olketa demon bilong hem garem bigfala paoa ovarem pipol distaem. (Ephesians 2:2) Olketa young man no savve bat olketa really foldaon long disfala wicked paoa taem olketa givim pikinini wea olketa no wantem and lovem.
Dastawe Bible hem sei: “Diswan nao will bilong God, mekem iufala kamap holy, iufala mas stap klia from fornication; for evriwan long iufala mas savve hao for keepim body bilong hem holy and garem honor, no long wei for kavetem sex olsem olketa nation wea no savve long God duim; mekem no eniwan spoelem and tekem awe freedom bilong brata bilong hem long disfala samting, bikos Jehovah nao man wea givim panis long evri samting hia.”—1 Thessalonians 4:3-6.
“Stap klia from fornication”? Staka young man bae laf long disfala idea. Tru nao, olketa young, and feeling bilong body hem strong! Bat lukim hao fornication hem ‘spoelem and trespass long raet’ bilong narawan. Waswe, hem no spoelem wanfala girl for leavim hem witim wanfala baby and no garem saport bilong hasband? And waswe long danger hao maet iu bae givim hem nogud sik olsem genital herpes, syphilis, gonorrhea, or AIDS? Hem tru, samfala taem man savve missim olketa samting hia. Nomata olsem, wei for duim sex bifor marit hem still trespass long raet bilong wanfala girl for garem gud nem and marit olsem wanfala virgin. So wei for stap klia from fornication hem mek sense and showimaot mature fasin. Hem tru, pipol need for kontrolem seleva and for disaed strong for ‘keepim body bilong hemseleva’ and for stap klia from sex bifor marit. Bat olsem Isaiah 48:17, 18 talem iumi, thru long law bilong hem, God hem ‘teachim iumi for helpem iumiseleva.’
“Go Ahed Olsem Olketa Man”
Bat hao nao wanfala young man savve pruvim hem wanfala tru man? No long wei for givim pikinini nating. Bible givim encouragement: “Go ahed for wekap, stand strong long faith, go ahed olsem olketa man, grow maeti. Letem iufala duim evri samting witim love.”—1 Corinthians 16:13, 14.
Lukim hao ‘wei for go ahed olsem man’ hem minim wei for lukaot, strong long faith, no fraet, and garem love. Hem tru, olketa principle hia fitim man and woman long sem wei. Bat sapos iu mekem grow olketa spiritual fasin olsem, pipol bae garem gud reason for respectim and tinghae long iu olsem wanfala tru man! Lanem leson from datfala nambawan man wea winim evri nara man—Jesus Christ. Tingim fasin bilong hem for strong and no fraetem wei for safa and dae tu. Bat hao nao fasin bilong Jesus taem hem stap witim olketa woman?
Jesus garem chance for kaban witim olketa woman. Staka woman nao followim hem, samfala “go ahed for provaed for [hem and olketa aposol bilong hem] from samting olketa garem.” (Luke 8:3) Hem barava klos long tufala sista bilong Lazarus. Bible sei “Jesus lovem Martha and sista bilong hem.” (John 11:5) Waswe, Jesus iusim kleva toktok, wei for switim, or wei wea hem naesbola, wea iumi no daotem from hem perfect man, for mekem olketa woman hia duim dirty fasin witim hem? Nomoa nao, Bible sei Jesus hem “no duim eni sin.” (1 Peter 2:22) Hem no showim nogud fasin nomata taem wanfala woman wea staka pipol savve long hem olsem wanfala sinner, maet wanfala jury, hem “krae and wata from eye bilong hem mekem leg bilong Jesus tuwet and hem waepem witim hair bilong hem.” (Luke 7:37, 38) Jesus nating lelebet ting for mekius long wei wea isi nomoa for spoelem disfala woman! Hem showimaot wei for kontrolem olketa feeling bilong hem—mark bilong wanfala tru man. Hem treatim olketa woman, no olsem samting for sex, bat olsem olketa wea fit for kasem love and respect.
Sapos iu wanfala young Christian man, wei for followim example bilong Christ—and no bilong samfala fren bilong iu—bae stopem iu for ‘spoelem and trespass long raet’ bilong nara wan. Hem bae protectim iu tu for no kasem sorre bilong wei for givim pikinini nating. Hem tru, olketa narawan maet laf long iu from iu no duim fornication. Bat bihaen, wei for mekem God hapi bae helpem iu winim wei for keepim fren bilong iu for lelebet taem nomoa.—Proverbs 27:11.
Bat, waswe sapos wanfala young wan wea garem dirty living bifor hem distaem tanawe from dirty living and barava repent? Sapos olsem, olsem King David wea repent, wea hem tu duim dirty fasin, hem savve sure God bae forgivim hem. (2 Samuel 11:2-5; 12:13; Psalm 51:1, 2) Bat sapos wanfala young man givim pikinini nating, hem maet still need for disaedem samfala important samting. Waswe, hem shud maritim girl hia? Hem garem eni responsibility long disfala pikinini? Wanfala article long future bae ansarem olketa kwestin hia.
[Olketa piksa long page 31]
Staka young wan garem rong tingting hao no eni samting bae kamaot from sex