Dahme Wiawihiong Loaloapwoat?
IMPEN sounpar epwiki samwalahro, Barney Barnato, emen me kin weir daimen, pwuredo England sang South Aperika. Ahnsou me e pwuredo e wahlahng kosoipen ih ong ehu nuhspehpa en intingihdi. Ih eri intingihdi ire kei nan kisin doarepwe kei oh kihong sounintingih nuhspehpao, “pwe dene en kapwungala ekei ire kan nan nuhso,” iangahki mwohni pwe nuhspehpao en wiahkihda keriaun artikelo.
Sounwia nuhso, J.K. Jerome, kesehla doarepwe ko nan kihd oh kapwurehla mwohnio. Pwehki e pwuriamweik met, Bernato mwadangete kalaudehla pak riau uwen mwohni me e kihong sounwia nuhso. E kalelepek: “Tala depe ke mwahuki?” Jerome ni ah tamanda dahme wiawi, kosoia: “I kawehweohng ih me met sohte kin wiawi—kaidehn nan England.” Ah loaloapwoat ong doadoahk en wia nuhs kaidehn mehn netila ehu.
“Loaloapwoat” kin wehwehkiong “tiahk pwung; mehlel.” Aramas emen me loaloapwoat kin warohng meteikan en likih. Ahpw rahnwet, saloaloapwoat—kin kauwehlahr irair en mour koaros.
Nan Britain nuhs akan kin kandandla lepin lokaiahn waio “sleaze” me kin wehwehki salongalahn tiahk loaloapwoat. Nin duwen me nuhspehpao me adaneki The Independent kosoia, wiewia wet sleaze de saloaloapwoat kin mihla “nan irair koaros sang limpoak en nanpwungen riemen oh wiewiahn nan koperment kan pil lelahng pweinen irail kan me kin netikihla kepwe kan ong wehi teikan.” Sohte wasahkis nan irair en mour me met sohte kin lelohng.
Soh Tengeteng en Mouren Loaloapwoat
Ni en emen kin kasalehda irair en loaloapwoat, met sohte kin wehwehki me meno unsek, ahpw e kin kasalehda irair ehu rehn aramas meno. Nan atail sampah en men kepwehpwehla mwadang, me tohto kin kilangwohng wiewia loaloapwoat me e wia kedirepw ehu, ahpw kaidehn irair mwahu ehu. Karaspe ehu, emen tohnsukuhl me kin doadoahngki misihn kan pwehn pirapa ah des kin wie kekeirada, oh misihn kapw pwukat kin apwal en dierek. Emen sounpadahk en university en British kosoia me pohnangin elep en tohnsukuhl en British kan kin pirapa neirail des kan, oh ni mehlel kaidehn sapwen Britain kelepw me kin wia met.
Kitail en pil dehr pohnsowehla imwila kan me kin wiawihong irail akan me sohte arail sapwung ni ahnsou kan me meteikan kin likamw oh pitih aramas. Kitail en tehk dahme wiawi nan kanihmw en Bhopal nan India wasa me, nan 1984, kahs poisin kemehla pohnangin ohl, lih, oh seri 2,500 oh kasoumwahuwiada aramas kid pak epwiki kei. Nuhspehpao me adaneki The Sunday Times ripohtki: “Pilahn akan en kihda sawas ong me lelohng nan apwal wet kin dirkihla mwersuwed. . . . Doadoahk en kasawihada irail kan me uhdahn lelohng kahpwal wet kin inenin apwalkihla irail me likamw kid kan, kisinlikou likamw kan oh mehn kadehde likamw kan.” Pwehki met, mwohni me kereniong sohte pahn lel tala 3,500,000 en uwen ohla me mih ni uwen tala 470,000,000 me kohwong sewese irail ko me anahne sawas mwurin sounpar eisek.
Iaduwen pelien lamalam? Iaduwen e kin kasalehda irair en loaloapwoat? E kansensuwed, pwe irair kan nan pelien lamalam sohte kin ile sang nan wiewiahn aramas. Tehk karaspen emen bishop en Roman Kadolik me adaneki Eamon Casey, me wehkada me e wiahda mwahl nah pwutak emen, me ahnsouwet wiaehr emen me pwulopwul (teenager). Irair en Casey, me nuhspehpa en Britain Guadian kasalehda, me “sohte tohrohr.” Me parekiong met, nuhso me adaneki The Times ripohtki: “Me mehlelo me pid pwupwudi en Bishop Casey kaidehn pwehki ah wiewia sapwungo me tohrohr, ahpw pwe en kauwehla arail koasoandi me dene padire kan sohte kin pwopwoud kaidehn mehkot me kapw de me dene e sohte kin wiawi.” Ni ah utungada met, The Glasglow Herald, Scotland, kosoia me persent 2 te en kaunen Roman Kadolik kan nan United States me sohte kin wendi rehn lih kan de rehn ohl akan. Mendahki ma uwe wet pwung de soh, e kasalehda irair en mouren padire kan en Kadolik me pid arail tiahk kan.
Ni arail kin lelohng soahngen karaspe pwukat, aramas emen kak kolokol ah tiahk mwakelekel? Mie katepen met? Dahme anahn pwehn kasalehda met, oh ia kapai kan me kin kohsang met?