‘Doarehla Pein Kowe Oh Pil Irail Akan Me Kin Rong Uhk’

“Kanakanahieng pein kowe oh pil kanahieng omw padahk kan. . . . pwe ma ke pahn wia, ke pahn doarehla pein kowe oh pil irail kan me kin rong uhk.”​—1 TIMOTY 4:16.

1, 2. Dahme kin kamwekidada Kristian mehlel akan en pousehla wia ahr doadoahk en komourala aramas?

NAN kousapw ehu me kin doh sang aramas akan ni paliepeng en Thailand, mie pwopwoud en Sounkadehdehn Siohwa ehu me song en doadoahngki lokaia kapw me ira sukuhlikihdi ong aramas akan me kin mihmi wasao. Pwopwoud wet ahpwtehn sukuhliki lokaiahn Lahu pwe ira pahn kak ehukihong aramas pwukat rongamwahu en Wehin Koht.

² Ohl pwopwoudo kawehwehda met, “Apwal en kawehwehda duwen ia uwen laud at peren oh nsenamwahu me se kin alehdi sang at doadoahk rehn aramas pwukat. Se pehmada me se kin iang pidada pweidahn Kaudiahl 14:6, 7, duwen weuwa rongamwahu ‘oh lohkihong tohnsampah kan, wehi koaros, kadaudok koaros, oh lokaia koaros.’ Mie ekei wasa kan nan sampah me rongamwahu saikinte lel, oh sahpwet iei ehu. Se kin wia onop Paipel rehn aramas tohto, tohto sang dahme se kak wia.” E sansal me pwopwoud wet kin koapworopworki en doarehla kaidehn ihte pein ara mour ahpw pil irail akan me kin rong ira. Nin duwen Kristian akan, kitail soh kin ahneki koapworopwor en alasang ira?

“Kanakanahieng Pein Kowe”

3. Pwehn sewese aramas teikan en doarehla ahr mour, dahme kitail pahn anahne wia mahs?

³ Wahnpoaron Pohl kaweidkin Timoty, “Kanakanahieng pein kowe oh pil kanahieng omw padahk kan,” oh met kin dokedoke Kristian kan koaros. (1 Timoty 4:16) Ahpw mwohn kitail pahn kak sewese mehteikan en ale mour soutuk, pein kitail pahn anahne kanakanahieng pein kitail. Iaduwen kitail kak wia met? Ehu, kitail anahne pepehd ni pali ngehn oh wehwehki ahnsou dah me kitail mihmi loale. Sises kihda ehu kilel pwe sapwellime tohnpadahk kan pahn esehki iahd me “imwin koasoandi wet” pahn leledo. Ahpw, Sises pil mahsanih me kitail sohte pahn uhdahn ese iahd imwio pahn kohdo. (Madiu 24:3, 36) Iaduwen kitail pahn mwekidki met?

4. (a) Madamadau dahieu kitail anahne ahneki me pid duwen ahnsou me luhwe ong koasoandi wet? (b) Madamadau dahieu kitail en liksang?

⁴ Pein emenemen kitail pahn wia peidek wet, ‘I kin doadoahngki luwen ahnsoun koasoandi suwed wet en doarehla ahi mour oh irail akan me kin rong ie? De I kin medemedewe met, “Pwehki kitail sohte uhdahn ese iahd imwio pahn leledo, I sohte pahn nsenohki”?’ Madamadau wet inenen keper. E kin uhwong dahme Sises kangoange kitail en wia: “Iei me kumwail en pil onohnop ahnsou koaros, pwe Nein-Aramas pahn ketido ni awa me kumwail pahn sasairki.” (Madiu 24:44) Met kaidehn ahnsou me atail ngoangki papah Siohwa en luwetala de sohpeiwohng sampah wet pwehn kihong kitail meleilei de nsenamwahu.​—Luk 21:34-36.

5. Mehn kahlemeng dah kei me sapwellimen Siohwa sounkadehde kan me momour mwohn Kristian akan wiahda?

⁵ Pil ehu ahl kitail kak kasalehda me kitail kin kanakanahieng pein kitail iei ma kitail pahn ni lelepek dadaur nin duwen Kristian akan. Sapwellimen Koht ladu kan ni ahnsou mahs kin dadaurete, mendahki re lemeleme me re pahn mwadang pitsang kahpwal de soh. Mwurin Pohl koasoiada duwen sounkadehde kan me momour mwohn ahnsoun Kristian me duwehte Eipel, Noha, Eipraam, Sera, e ntingihdi met: “Re sohte ale mehkan me Koht ketin inoukidahr; ahpw, sang wasa doh me re kilang oh perenkihda, re pil kadehdehda ni sansal duwen ar mehn liki oh mehn keiru kei nin sampah.” Re sohte men mourki soangen mour me mengei, de lohdi pahn kasongosong kan en dipen nenek me kin kapilpene irail, ahpw re kin nantihong kasikasik “mehkan me Koht ketin inoukidahr.”​—Ipru 11:13; 12:1.

6. Nin duwen irail Kristian akan nan keieun senturi kin kilangwong duwen ahr komour, iaduwen met kin kamwekidada arail wiewia kan?

⁶ Kristian akan nan keieun senturi kin kilangwong pein irail nin duwen “mehn keiru kei” nin sampah wet. (1 Piter 2:11) Pil mwurin irail pitsang kauwehlahn Serusalem nan pahr 70 C.E., Kristian mehlel akan sohte uhdi sang ahr doadoahk en kalohk oh re sohte mourki doadoahk en sampah wet. Re ese me komour kaselel ehu kin awiawih aramas akan me pahn lelepek. Wahnpoaron Sohn ntingihdi met nan pahr 98 C.E.: “Sampah wet oh mehkoaros nin sampah me aramas kin inengieng kin sosohrala; ahpw me kin kapwaiada kupwuren Koht pahn momour kohkohlahte.”​—1 Sohn 2:17, 28.

7. Iaduwen Sounkadehdehn Siohwa kan kasalehda me irail kin dadaurete pil nan atail ahnsou?

⁷ Nan atail ahnsou, Sounkadehdehn Siohwa kan kin nantihong wia doadoahk en Kristian, edetehn re kin lelohng kalokolok lemei kan. Ahr kin dadaurete sohte katepe? Uhdahn soh, pwe Sises kamehlelehong kitail: “Ahpw me pahn dadaurete lel ni imwi, ih me pahn mourla,” imwio pahn kak wehwehki imwin koasoandi suwed wet de ahnsou me emen pahn mehla nan koasoandi wet. Ni ahnsoun iasada, Siohwa pahn tamanda oh kapaiada sapwellime ladu lelepek kan koaros me mehlahr.​—Madiu 24:13; Ipru 6:10.

8. Iaduwen kitail kak kasalehda me kitail kin kalahnganki irail Kristian akan en mahs me kin dadaurete?

⁸ Kitail pil kin perenki rong duwen irail Kristian en mahs kan me lelepek, pwe irail sohte kin ihte nsenohki duwen pein ahr komour. Kitail kin sukuhliki duwen Wehin Koht pwehki ahr kin nannanti, kin kahrehong kitail en kalahnganki ahr kin dadaurete kapwaiada kehkehlik en Sises: “Kumwail eri kohwei wasa koaros oh padahkihong tohn wehi kan koaros, . . . kehkehlingkihong irail re en peikiong mehkoaros me I koasoanediong kumwail.” (Madiu 28:19, 20) Kitail sehse ia uwen reirei me doadoahk wet pahn wiawi, ahpw kitail pahn kak kasalehda atail kalahngan sang ni atail pahn kalohk ong aramas teikan me saikinte rong duwen rongamwahu. Ahpw, doadoahk en kalohk iei tepin ewen kahk en katohnpadahk.

‘Kanahieng Omw Padahk kan’

9. Iaduwen atail kin ahneki madamadau me aramas kin perenki rong pahn kak sewese kitail en tepida onop en Paipel rehn aramas akan?

⁹ Atail pwukoa kin pid kaidehn ihte kalohk ong aramas akan ahpw e pil kin pid padahk ong aramas akan. Sises kehkehlikiong kitail en padahkiong aramas akan en kapwaiada mehkoaros me e koasoanehdiong kitail. Ni mehlel, ekei wasahn kalohk kan, aramas malaulau kin perenki sukuhliki duwen Siohwa. Ahpw, ma kitail pahn ahneki madamadau me kitail sohte pahn pweida nan doadoahk en kalohk oh me aramas akan sohte kin perenki rong atail padahk kan, met pahn kak kerempwa kitail en tepida onop en Paipel rehn aramas akan. Emen pioneer, ede Yvette, kin kalohk nan eh wasahn kalohk oh ekei sounkalohk kan kin nda me wasao aramas malaulau me kin perenki rong, ahpw ehu rahn, pioneer menet kin kilang ekei sounkalohk kan me kin mwemweitdo wasahn kalohk en eh mwomwohdiso, oh irail sohte kin ahneki madamadau me aramas akan sohte kin perenki rong, oh irail tepida onop Paipel rehn aramas akan. Mwurin met, Yvette pil alasang irail oh nantihong ahneki madamadau me pahn mie aramas akan me kin perenki rong, oh mwuhr e diarada aramas akan me men onop Paipel.

10. Ia atail pwukoa nin duwen sounpadahk kan en Paipel?

¹⁰ Ekei Kristian akan pahn pweiek en idek rehn emen me kin perenki rong Paipel ma e men onop Paipel pwehki re lemeleme duwen pein arail soh-koahiek en onop Paipel rehn emen. Ni mehlel, atail koahiek kin wekpeseng. Ahpw, kitail sohte anahne en wiahla emen me uhdahn koahiek en padahk ma kitail men pweida nin duwen sounpadahk en Mahsen en Koht. Padahk en Paipel me kehlail, oh nin duwen me Sises mahsanih, irail aramas akan kin rasehng sihpw pahn ese ngilen Silepen Sihpw Mehlelo. Atail pwukoa iei en ihte padahkiong aramas akan duwen mahsen en Silepen Sihpw Mehlelo, Sises, ni uwen sansal me kitail kak.​—Sohn 10:4, 14.

11. Dahme pahn sewese iuk en sewese tohnsukuhl en Paipel men?

¹¹ Iaduwen ke kak koahiekla padahkiong mehteikan duwen mahsen en Sises? Pwehn tepida wia met, ke anahne wadek dahme Paipel kin mahsanih duwen oaralapo me ke pahn koasoiaiong tohnihmwo. Ke anahne wehwehki oaralapo mwohn ke kak padahkiong mehteikan. Song en kolokol irairen wahu oh kadekpene ni ahnsoun onop. Tohnsukuhl akan, iangahki me pwulopwul kan, kin kak sukuhl mwahu ni ahnsou me re sohte kin saloh oh ni ahnsou me arail sounpadahk kan kin kasalehda wahu oh kadek ong irail.​—Lepin Padahk 16:21.

12. Iaduwen ke pahn ese ma tohnsukuhlo wehwehki dahme ke kin padahkiong ih?

¹² Nin duwen sounpadahk men, ke sohte men ihte kawehwehda ire mehlel kan pwe tohnsukuhlo pahn kak wadlikihla pasepeng kan. Ahpw, ke men sewese ih en wehwehki dahme e kin sukuhliki. Kasukuhl en tohnsukuhl men, oh irair akan me e kin loiong nan eh mour, oh dahme e kin ese duwen Paipel pahn kak sewese ih ong ia uwen laud en e pahn wehwehkihla duwen dahme ke padahkiong. Ihme ke kak wia peidek rehmw, ‘E kin wehwehki iren Paipel kan me mih nan sawaspen Paipel wet?’ Pwehn kak esehla eh madamadau, ke kak doadoahngki soangen peidek kan me emen sohte kak sapengki ihte ei de soh, ahpw e pahn anahne kawehwehda. (Luk 9:18-20) Ni pali teio, ekei tohnsukuhl akan kin pweiek wia peidek rehn arail sounpadahk. Ihme kahrehda, re sohte kin wehwehki ni unsek dahme re kin sukuhliki. Kangoange tohnsukuhlo en peidek rehmw ma e sohte wehwehki dahme kumwa onopki.​—Mark 4:10; 9:32, 33.

13. Iaduwen ke kak sewese tohnsukuhlo en wiahla sounpadahk men?

¹³ Kahrepe kesempwal ehu en onop Paipel rehn aramas men iei pwen sewese ih en wiahla sounpadahk men. (Kalesia 6:6) Pwehn wia met, ke kak wia kousapahl, oh idek reh ma e kak pein kawehwehda onopo ni lokaia mengei, nin duwen e pahn kawehwehda met ong emen me pahn tepin rong padahk wet. Mwuhr, ni ahnsou me e kak iang doadoahk en kalohk, ke kak luhke ih en iang uhk. E pahn perenki iang uhk pwehki e kin ahn kowe, oh ekspiriens kan pahn sewese ih en ahn kalohk oh koahiekla lao lel e pahn kak kelepwla nan doadoahk wet.

Sewese Tohnsukuhlo en Wiahla Kompoakepahn Siohwa

14. Ia omw mehn akadei keieu kesempwal nin duwen sounpadahk men, oh dahme pahn kak sewese iuk en lel omw mehn akadei?

¹⁴ Mehn akadei keieu kesempwal ong sounpadahk en Kristian iei en sewese tohnsukuhlo en kompoakepahnki Siohwa. Ke kak wia met sang ni omw lokaia kan oh pil omw mehn kahlemeng mwahu kan. Padahk ni omw mehn kahlemeng mwahu me keieu wia lipwalipw mwahu en lel mongiong en tohnsukuhl akan. Wiewia kan kin lipw laud sang lokolokaiahte, ahpw ni mehlel ong ni ahnsou me ke pahn sewese tohnsukuhlo en doadoahngki tiahk mwakelekel oh pil ahneki irairen ngoang. Ma e pahn kilang me omw lokaia kan oh wiewia kan kin kohsang nanpwung mwahu rehn Siohwa, met pahn kak sewese ih en pil karanih Siohwa.

15. (a) Dahme kahrehda e kesempwal tohnsukuhlo en ahneki madamadau pwung ong papah Siohwa? (b) Iaduwen ke kak sewese tohnsukuhl en pousehla kekeirada ni pali ngehn?

¹⁵ Ke men tohnsukuhlo en papah Siohwa kaidehn ihte pwehki e sohte men kamakamala nan Armakedon, ahpw pwehki e kin poakohng Ih. Sang ni omw pahn sewese ih en ahneki madamadau pwungo, ke pahn kokou ki dipwisou kan me sohte kak mwasikala oh pahn sewese ih en pitsang kasongosong kan en eh pwoson. (1 Korint 3:10-15) Madamadau sapwung, duwehte ma emen men alasang kowe de aramas teikan, sohte pahn kak kihong ih kehl me anahn ong soikala irair sapwung kan de sewese ih en eimah pwehn wia dahme konehng. Tamanda, ke sohte pahn wia eh sounpadahk ni ahnsou kohkohlahte. Pwehki mie omw ahnsou ni ahnsou wet, ke kak kangoange ih en karanih Siohwa sang ni e pahn wadek oh doudouloale Mahsen en Koht rahn koaros. Mwurin amwa kanokehla amwa onop Paipel, e pahn kak pein pousehlahte alehdi “mahsen mehlel kan” me kohsang Paipel oh sawaspen Paipel kan.​—2 Timoty 1:13.

16. Iaduwen ke kak padahkiong tohnsukuhlo en kapakap sang mongiong?

¹⁶ Ke pil kak sewese tohnsukuhlo en karanih Siohwa ki omw pahn padahkihong ih en wia kapakap sang mongiong. Iaduwen ke kak wia met? Mwein ke kak kasalehong ih kapakap me Sises padahkiong sapwellime tohnpadahk kan en wia, oh pil kapakap kan me kohsang mongiong en aramas akan me ntingihdi Paipel, duwehte kapakap kan en irail akan me ntingihdi pwuhken Melkahka. (Melkahka 17, 86, 143; Madiu 6:9, 10) Oh pil, ni ahnsou me emen me ke onop Paipel reh pahn rong omw kapakap mwohn oh mwurin omw kin wia onop Paipel reh e pahn esehla omw pepehm akan ong Siohwa. Ihme, omw kapakap kan pahn anahne ahnsou koaros en kohsang mongiongomw oh mehlel, oh pil toupahrek ni omw pepehm akan oh pali ngehn.

Nantihong en Doarehla Noumw Seri kan

17. Iaduwen pahpa oh nohno kan kak sewese neirail seri kan en keid nan elen komour?

¹⁷ Nanpwungen aramas akan, kitail pil men doarehla mour en atail peneinei kan. Seri tohto en pahpa oh nohno Kristian akan kin mehlel oh “kehlail nan pwoson.” Ahpw, ekei sohte kin poadidi nan padahk mehlel. (1 Piter 5:9; Episos 3:17; Kolose 2:7) Tohto pwulopwul pwukat kin mweisang elen Kristian ni ahnsou me re lel sounpar eisek waluh. Ma kowe emen pahpa de nohno, dahme ke kak wia pwehn sewese noumw seri kan en dehr wia met? Keieu, ke kak wia irairen omw peneinei en nsenamwahu. Mour en peneinei me kin pweida mwahu iei peneinei me kin poahsoanehda irair mwahu pwukat duwehte wauneki irail akan me ahneki manaman, kesempwaliki irair kesempwal kan, oh ahneki nanpwung mwahu rehn meteikan. (Ipru 12:9) Nanpwungmwahu nanpwungen tohnpeneinei pahn kak sewese seri kan en karanih Siohwa. (Melkahka 22:10) Peneinei kan me kehlail ni pali ngehn kin wia mehkan nin duwen peneinei ehu​—mendahki pahpa oh nohno kan anahne tounmeteikihla ahr ahnsou me irail kak doadoahngki ong pein irail. Ni ahl wet, ke kak kasukuhlih noumw seri kan sang omw mehn kahlemeng mwahu kan en wiahda pilipil pwung kan nan mour. Pahpa oh nohno kan, noumwail seri kan keieu anahne sang kumwail, kaidehn dipwisou kan, ahpw re anahne kumwail—​amwail ahnsou, kehl oh limpoak. Kumwail kin kihong noumwail seri kan mehpwukat?

18. Soangen peidek dah kei me pahpa oh nohno kan pahn anahne wia ong neirail seri kan pwehn sewese irail?

¹⁸ Pahpa oh nohno en Kristian akan en dehr lemeleme me neirail seri kan pahn pein wiahla Kristian akan. Daniel, emen elder me naineki seri limen, koasoia met: “Pahpa oh nohno kan pahn anahne isaneki ahnsou laud en sewese neirail seri kan en kihsang peikasal kan me neirail seri kan pahn ale sang rehn iengarail tohnsukuhl akan oh pil sang rehn aramas teikan. Irail anahne ni kanengamah sewese neirail seri kan en rapahki pasepeng kan ong peidek pwukat: ‘Kitail kin uhdahn mih ni imwin ahnsou? Mehlel, mie pelien lamalam mehlel ehute? Dahme kahrehda iengarail tohnsukuhl mwahu kan sohte pahn wia werek mwahu ong irail? Ahnsou koaros e sapwung en wia nsen pwopwoud mwohn emen pahn pwopwoud?’” Pahpa oh nohno kan, ke kak likih me Siohwa pahn kapaiada amwail kin nantihong sewese noumwail seri kan, pwe Siohwa pil kin nsenohki noumwail seri kan.

19. Dahme kahrehda e pahn keieu mwahu ma pahpa oh nohno kan pahn pein onop Paipel rehn neirail seri kan?

¹⁹ Ekei pahpa oh nohno kan mwein lemeleme me re sohte koahiek en onop rehn pein neirail seri kan. Ahpw, menlau dehr ahneki soangen madamadau wet, pwe sohte emen likin kowe me mih nan irair mwahu en sewese noumw seri kan. (Episos 6:4) En wia onop Paipel rehn noumw seri kan pahn mweidong uhk en esehla sang pein irail dahme mih nan mongiongarail kan oh madamadau kan. Arail koasoi kan kin kohsang mongiongirail kan de mehn koasokoasoi mwahlte? Re kin uhdahn kamehlele dahme re kin sukuhliki? Re kin uhdahn kamehlele Siohwa? Ke kak diarada pasepeng en peidek pwukat oh pil peidek kesempwal teikan, ihte ma pein kowe pahn onop Paipel rehn noumw seri kan.​—2 Timoty 1:5.

20. Iaduwen pahpa oh nohno kan pahn kak wia arail onop en peneinei pwehn kaperen oh katep laud?

²⁰ Iaduwen ke kak daur omw prokram en onop en peneinei ni ahnsou me ke pahn tepida? Sosep, emen elder oh pahpa me naineki kisin pwutak emen oh serepein emen, koasoia met: “Duwehte onop en Paipel koaros, onop en peneinei pahn anahne wiawi ni kaperen, pwe koaros tohnpeneinei pahn kasikasik onopo. Ma met pahn pweida nan atail peneinei, kitail sohte kak en nohn kakos me pid duwen ahnsou. Atail onop mwein pahn wiawi ni aua ehute, ahpw ekei ahnsou ma mie atail ahnsou ni minit eisekte, kitail pil pahn wia atail onop en peneinei. Mehkot me pahn kahrehong seri kan en kasikasik onopo erein wihko iei ma kitail pahn wia sipai kan me kin kohsang Nei Pwuhk en Poadoapoad kan en Paipel.a Ia uwen laud neitail seri kan pahn kak wehwehki duwen Paipel me kesempwal sang parakrap depe kitail kin wia ni ahnsoun onop en peneinei kin wiawi.”

21. Iahd me pahpa oh nohno kan pahn kak kihong neirail seri kan kaweid?

²¹ Ni ahnsou me kitail kin padahk ong neitail seri kan, e sohte anahne wiawi ihte ni ahnsoun kitail kin koasoanehdi ahnsoun onop rehn neitail seri kan. (Deuderonomi 6:5-7) Keieun parakrap nan artikel wet kin koasoia duwen Sounkadehde men me kin mihmi Thailand, oh e koasoia met: “I kin tamanda ai pahpa kin kahre ie en iang ih nan doadoahk en kalohk, se kin dake warat bicycle kan oh kohla wasa doh nan atail wasahn kalohk en mwomwohdiso. Pwehki ai pahpa oh nohno kin wia mehn kalemeng mwahu oh ira kin padahk ong kiht ahnsou koaros sohte lipilipil ahnsou dah, oh met me sewese kiht en wia aht pilipil en iang doadoahk en kalohk kaukaule. Oh ara padahk kan kin pweida mwahu. Pwehki, lel ni ahnsouwet, I kin wia doadoahk en kalohk nan wasa doh kan!”

22. Dahme pahn pweida ma ke pahn ‘kanakanahieng pein kowe oh pil kanahieng omw padahk kan’?

²² Ni ahnsou keren, ni ahnsou me konehng, Sises pahn ketido oh wia sapwellimen Koht kadeik ong koasoandi wet. Irair en wiewia lap wet mwurin a pahn nek, e pahn uhd wiahla poadoapoad ehu en lahng oh sampah, oh sapwellimen Siohwa ladu lelepek kan pahn pousehla papah Ih oh kolokolte arail koapworopwor en komour. Ke kin koapworopworki en iang irail, iangahki noumw seri kan oh aramas akan me ke kin onop Paipel rehrail? Eri, tamanda met: “Kanakanahieng pein kowe oh pil kanahieng omw padahk kan. Nantihong wiewia soahng pwukat, pwe ma ke pahn wia, ke pahn doarehla pein kowe oh pil irail kan me kin rong uhk.”​—1 Timoty 4:16.

[Nting tikitik me mi pah]

Ke Kak Kawehwehda?

• Pwehki kitail sohte ese uhdahn ahnsou me kadeik en Koht pahn wiawi, madamadau dahieu konehng kitail en ahneki?

• Ni ahl dah kei kitail kak ‘kanakanahieng atail padahk kan’?

• Iaduwen ke kak sewese tohnsukuhl men en kompoakepahnki Koht?

• Dahme kahrehda e kesempwal pahpa oh nohno kan en isaneki ahnsou mwahu en padahk ong neirail seri kan?

[Kilel nan Pali 27]

Kakehlepen kasukuhl kin kohsang ma aramas akan kin ahnekihpene irair en wahu oh kadek

[Kilel nan Pali 30]

Onop en peneinei kan pahn kak kaperen ma ke pahn wia sipai kan sang poadoapoad kan en Paipel, duwehte ni ahnsou me Solomon kadeikada lih riemen me kin netiki paliwarara