Wia Mehn Mpe Mwahu Iei Pai Laud Ehu
“Mehn mpe men me kin keren mwahusang riomw men me kin doh.”—Lepin Padahk 27:10.
OHL loalokong men nan keieun senturi C.E. eri idek rehn Sises: “Ihs me uhdahn wia mehn mpei?” Sises eri sapengki ih kawehwehda, kaidehn ihs mehn mpe, ahpw dahme kin kahrehiong aramas emen en wia uhdahn mehn mpe. Mwein ke kin rong sapwellimen Sises karasaraso. Aramas tohto kin kahdaneki mehn Sameria me wia mehn mpe mwahu oh met ntingihdi nan pwuhken Rongamwahu en Luk. Iet duwen Sises ah koasoiahda karasaraso:
“Aramas emen kohdihla sang Serusalem kohdilahng Seriko; loallap suwed kei ahpw poarokedi, kulihasang eh likou kan, kemeselihte lao kalipwelipwehda kereniong mehla, re ahpw kohkohlahsang. Samworo men ahpw keididihla naniahlohte; ni eh kilangada aramaso, e douluhllahsang keid apali ahlo. Pil duwehte mehn Lipai men keid wasao, kilangada ohlo, e ahpw pil douluhllahsang keid apali ahlo. A ohlen Sameria men me wiewia eh seiloak oh pil keid wasao, ni eh kilangada aramaso, nan kapehde mwekidikihda eh poakehla. E ahpw keiong mpe, kieldiong leh oh wain pohn wasa ohla kan en paliwere oh kidimpene. E ahpw kidahng pohn dakepe oh walahng nan imwen keiru ehu; e ahpw apwahpwalih wasao. A mandahn rahno e ahpw kihong mwohni silper riau kaunen imwen keiruwo oh ndaiong, ‘Apwalih mahs ohl menet, oh ni ei pahn pwurodo I nek kapwungohng uhk mehkoaros me ke pahn luhskihla.’ Ihsme ke lemehiong rehn me silimen pwukat, me uhdahn mehn mpen aramas me lohdiong loallap suwed ko?”—Luk 10:29-36.
E dehde mwahu me ohl loalokongo diarada mwouren karasaraso. E sohte anahne medemedewe reirei pwe en kasawihada ihs me wia mehn mpe ohng ohl me kamakamo. “Ih me poakehla ohl me kamakamol.” Sises eri ndaiong ih: “Pwarewei oh wia duwehte.” (Luk 10:37) Eri ia uwen sansal mwahu karasaras wet en kasalehda iaduwen aramas ah pahn wia mehn mpe mehlel men! Sapwellimen Sises karasaras kak wiahong kitail en pein idek rehtail: ‘Soangen mehn mpe dahmen ngehi? I kin nantihong pil wia mehkan?’
I Pahn Tepida Ia?
Ma kitail ahneki pepehm me kitail anahne kamwahuwihala mehkot pwe kitail en kak wiahla mehn mpe mwahu men, kitail kak tepikihda atail madamadau. Atail ngoang iei en kin pid atail men wiahla mehn mpe mwahu men. Met pil kak imwikihla mehn mpe mwahu kan. Mpen pahr riekid samwalahroko, Sises kasalehda kesempwalpen ehupenehn aramas wet nan sapwellime padahk en Pohn Dohlo. E mahsanih: “Soahng koaros me ke men aramas en wiahiong uhk, ke pil pahn wiahiong irail.” (Madiu 7:12) Ma kitail pahn kasalehda wauneki, kesempwaliki oh kadek pahn pil kangongehda mehteikan en pil kasalehiong uhk soahng pwukat.
Mehlel, me tohto nanpwungatail kak pehm ekis namenek koasoiong mehn mpatail kan. Likamwete iei me keieu mengei ien dehr karanih irail de koasoiong irail. Ahpw, Pwuhk Sarawi mahsanih me “kihkihwei kin kaperen sang ale.” (Wiewia 20:35) Kahrehda, mehn mpe mwahu men kin song en kapehsehiong mehn mpe kan. Mwein e sohte pahn kompoakepahnkihla irail, ahpw e kin song en koasoiong irail ni ngihl kadek ni ahnsou kan, oh met kak tepikihda mwein pohkomwokomw ong aramaso de rahnmwahuwih.
Kisin sawas tikitik kan me aramas kin wiahiong mehn mpe kan me kin katapan mehlel, pwe en kin kahrehda nanpwungmwahu ong mehn mpe kan. Kahrehda e mwahu en rapahkihda ahl tikitik kan pwe ken kak ahneki ahnsou mwahu ong kasalehda me kowe mehn mpe mwahu, pwe met kak wahdo ngehnen miniminpene oh wahupene. Laudsang met, ni atail pahn wia met, kitail pahn kapwaiada kehkehlik en Pwuhk Sarawi: “Ahnsou koaros me ke kak, sewese irail kan me kin anahne sawas.”—Lepin Padahk 3:27; Seims 2:14-17.
Wiewian Mehn Mpe me Keieu Laud
Mehn mpe mwahu men kin inenen katapan ni ahnsou me ahnsou apwal kin pwarada. Ni ahnsou apwal akan kin wiawi, mehn mpe mehlel kak sansal ong uhk. Irair en kadek tohto kin pwarada rehn mehn mpe kan ni ahnsou apwal kin lel. Ahnsou en apwal laud kan kin kahrehong mehn mpe kan kin pein toukihda pein irail pwehn sewese mehteikan.
Iang rapahki aramas salongala de kapitala aramas sang nan kahpwal ieu ni ahnsou apwal iei mehkot me mehn mpe kan kin kalap wia. Pil pakairkihong mehn mpe kan me apwal ehu kohkohdo wia tiahk kesempwal ieu. Ahpw poadoapoad pwurepwurehng kasalehda me ni aramas kin wia pakair ong mehn mpe pwehki kahpwal pahn lelodo wia mehkot me mehn mpe kan sohte kin kalap men rong, pwehki ni ahnsowo sohte me kilang keper mie. Irail me kin wia pakairo kin kalap lelohng aramas teikan en kin kelikemwe irail. Kahrehda anahn aramaso en ngidingid eimah oh meirongkihla mehnda ma re sarohdi ahpw re pahn songosong sewese irail oko me sohte wehwehki dahme pahn lelodo.
Rahnwet, mie mehkot me kesempwal sang apwal en melimel ape, me pahn nektehn lel aramas en sampah. Iei kokohp me pid sapwellimen Koht keieu roson doadoahk me phan wiawi pwehn kamwakelehsang sampah, suwed, kauwehla kosonned oh kapwal teikan. (Kaudiahl 16:16; 21:3, 4) Wiewia kapwuriamwei wet kaidehn mehkot me mwein kakete sohte pweida ahpw e uhdahn pahn pweida! Sounkadehdehn Siohwa kan kin ngoangkihlahte ehukihong elen kamarain wet ong irail akan me mourla ni wiewia apwal wet ah pahn lelodo. Iei me kahrehda irail kin tengediong wiewia doadoahk en kalohk me tohnsampah koaros kin esehkin irail. (Madiu 24:14) Irail kin songosong en wia mehn mpe mwahu.