Siohwa Kin Ketin Kasalehong Aramas Aktikitik kan Sapwellime Lingan
“Lemmwiki Siohwa oh kasalehda lamalam aktikitik, eri, ke ahpw pahn kepwehpwehla, waunla oh mour werei.”—LEPIN PADAHK 22:4, NW.
1, 2. (a) Iaduwen pwuhken Wiewia kan kin kasalehda me Stipen “ohl emen me diren pwoson oh ngehn sarawi”? (b) Mehn kadehde dah mie me kin kasalehda me Stipen aramas aktikitik men?
STIPEN kin wia “ohl emen me diren pwoson oh ngehn sarawi.” E pil “diren manaman.” Nin duwen emen sapwellimen Sises tepin tohnpadahk kan, e kin wiadahr manaman kapwuriamwei tohto nanpwungen aramas akan. Kahrehda, ehu ahnsou, ekei ohl akan tepida akamaiong ih, “ahpw ngehno ketikihong Stipen soangen erpit laud ehu me kahrehda ni eh kin koasoi re sohte kak pelian.” (Wiewia 6:5, 8-10) E sansal me Stipen kin wiahla aramas men me kin ngoangki onop Mahsen en Koht, oh e kin ni koahiek utungada Mahsen wet mwohn kaunen pelien lamalam en mehn Suhs akan. Pwuhken Wiewia irelaud 7, kin kadehdehda ni oaretik duwen ah kin nsenohki duwen sapwellimen Koht kupwur kan me kin ekis ekis sansalda ong aramas akan.
2 Stipen kin kasalehda lamalam aktikitik, kahrehda e weksang irail kaunen pelien lamalam akan me kin ahneki pwukoa laud oh loalokong me kin kahrehong irail en ahneki madamadau me irail lapalap sang aramas teikan. (Madiu 23:2-7; Sohn 7:49) Edetehn Stipen kin inenen wehwehki Pwuhk Sarawi, e kin itarki ahneki pwukoa en “nehk sawas akan” pwe met pahn kak mweidong irail wahnpoaron oko “ahnsou unsek ong kapakap oh doadoahk en wia padahk.” Stipen kin adamwahu nanpwungen brother kan, kahrehda irail pilada ih en iang kisehn pwihn ohl isimen koahiek kan me pahn nehk sawas kan ni rahn koaros. Ni lamalam aktikitik e ale pwukoa wet.—Wiewia 6:1-6.
3. Dahme Stipen kilangada me kin kasalehda duwen sapwellimen Koht kadek?
3 Siohwa kin mahsanih me Stipen aramas aktikitik emen me kin nsenohki ah pali ngehn oh pil lelepek. Ni ahnsou me Stipen kin kalohk ong aramas lemei kan en kaunen pelien lamalam en mehn Suhs akan nan Mwoalen Kopwung Lapalapo, irail me kin uhwong ih “ahpw kilikilang Stipen oh kilangada me meseo likamwete mesen tohnleng men.” (Wiewia 6:15) Mwomwen meseo kin likamwete mesen tohnleng en Koht men, oh popohl me kohsang rehn Koht lingano, Siohwa. Mwuri, ni ahnsou me Stipen eimah kalohk ong tohn Mwoalen Kopwung Lapalapo, e pein kilangada mehkot kapwuriamwei me kin kasansalehiong ih duwen sapwellimen Koht mahk kalahngan. “Stipen ahpw direkihla ngehn sarawi oh saradahng nanleng oh udiahl sapwelliimen Koht lingan oh pil Sises me ketiket ni palimaun en Koht.” (Wiewia 7:55) Ong Stipen, kapoudiahl kaselel wet kin kamehlelehong ih me Sises iei sapwellimen Koht Ohl oh Mesaia.
4. Ihs me Siohwa kin ketin kasansalehda sapwellime lingan?
4 Kapoudiahl me Stipen kilangada kin kasansalehda me Siohwa kin ketin kasalehiong sapwellime lingan oh kupwur kan ong aramas aktikitik kan me kin lemmwiki Koht oh kesempwaliki arail nanpwung mwahu reh. Pwuhk Sarawi mahsanih, “Lemmwiki Siohwa oh kasalehda lamalam aktikitik, eri, ke ahpw pahn kepwehpwehla, waunla, oh pil mour werei.” (Lepin Padahk 22:4, NW) Kahrehda e kesempwal kitail en wehwehki wehwehn lamalam aktikitik mehlel, oh iaduwen kitail kak kakairada nan loalatail irair kesempwal wet, oh iaduwen kitail kin paiekihda sang ni atail kin kapwaida irair wet nan atail mour unsek.
Lamalam Aktikitik—Ehu Irair en Koht
5, 6. (a) Dahkot aktikitik? (b) Iaduwen Siohwa kin ketin kasalehda aktikitik? (c) Iaduwen kitail en mwekidkihda sapwellimen Siohwa irairen karakarahk?
5 Ekei aramas akan mwein ele kin pwuriamweikihla ese me Siohwa Koht, me wia Ih me keieu lingan oh lapalap nan audepen lahng oh sampah, e kin wia mehn kahlemeng me keieu mwahu en kasalehda lamalam aktikitik. Nanmwarki Depit kapakap ong Siohwa: “Maing Kaun, komw kin ketin sinsile ie oh doandoare ie; sapwellimomwi sawas me kalinganeiehla, oh sapwellimomwi manaman me sinsile ie mwahu.” (Melkahka 18:35) Ni ahnsou me Depit kasalehda duwen sapwellimen Siohwa irairen aktikitik, e doadoahngki lepin lokaia ehu ni lokaiahn Ipru me kin wehwehki “dairukedi.” Lepin lokaia wet “aktikitik” ni lokaiahn Ipru kin pil wehwehki “karakarahk,” “opampap,” oh “patehng aramas teikan me tikitik sang kitail.” Eri, Siohwa kasalehda lamalam aktikitik ni sapwellime wiewia kan ong ohl soh unsek men, Depit, oh doadoahngki ih nin duwen sapwellime nanmwarki me kin wiliandi ih nin sampah. Nin duwen oaralap me ntingihdi mwohn Melkahka 18, Siohwa kin perehla oh sewese Depit “sang ah imwintihti kan koaros oh Sohl.” Depit kin wehwehki me ah ale manaman en wia nanmwarki men wiawi pwehki Siohwa kin ketin kasalehda lamalam aktikitik ong Depit. Depit kin pohnese duwen met, kahrehda met kin pil sewese ih en kasalehda lamalam aktikitik.
6 Iaduwen kitail? Siohwa ketin pilada en padahkiong kitail padahk mehlelo, oh mwein ele E pil ketikihong kitail pwais kaselel kan sang sapwellime pwihn sansal, de mwein e pil kin doadoahngki kitail ni ahl ehu en kapwaiada sapwellime kupwur kan. Ia atail pepehm duwen met? Met soh kin kahrehong kitail en ahneki lamalam aktikitik? E soh konehng kitail en kalahnganki sapwellimen Siohwa aktikitik oh liksang kasapwilada pein kitail pwen dehr kahrehong kitail en pwupwudi?—Lepin Padahk 16:18; 29:23.
7, 8. (a) Iaduwen sapwellimen Siohwa irairen aktikitik kin sansalda ni sapwellime wiewia kan rehn Manase? (b) Ni ahl dahieu me Siohwa oh Manase wia mehn kahlemeng mwahu ong kitail en kasalehda lamalam aktikitik?
7 Siohwa sohte kin ihte kasalehda aktikitik ni sapwellime wiewia kan rehn aramas soh unsek kan ahpw e pil kin perenki kasalehda mahk ong aramas aktikitik kan, oh e kin pil kasapwilada soangen aramas pwukat. (Melkahka 113:4-7) Karasepe, Nanmwarki Suda me ede Manese. E sohte kin kapwaiada ah pwukoa nin duwen nanmwarki ni ahl me pwung pwe e kin utungada kaudok likamw oh “e wiahda dihp lapalap ong Siohwa oh kahngiangihadahr.” (2 Kronikel 33:6) Ni ahnsou mwuri, Siohwa ketin kaloke Manase ni ah ketin mweidong nanmwarki en Asiria en kihsang ah pwais nin duwen nanmwarki men. Nan imwetengo, Manase “ahpw aktikitikla oh met kahrehong Siohwa kupwurperenkihda ih,” oh Siohwa ketin mweidohng en pwuralahng Serusalem oh pwurehng kaunda wehio, oh Manase “kupwur marainkihla me Siohwa iei Koht mehlelo.” (2 Kronikel 33:11-13) Ei, ni imwila, ahn Manase kasalehda lamalam aktikitik kin kahrehong Siohwa en kupwurperenkihda ih oh Siohwa pil kasalehda lamalam aktikitik ni ah ketin mahkong ih oh mweidong ih en pwurehng wiahla nanmwarki.
8 Siohwa kin kupwurki en kasalehda mahk oh ahn Manase kin koluhkihla dipe kan kin kihda mehn kasukuhl kesempwal kan ong kitail me pid lamalam en aktikitik. Kitail anahne en tamanda ahnsou koaros, duwen dahme kitail pahn wiaiong aramas akan me kin kansensuwedih kitail oh atail lamalam ni ahnsou me kitail kin wiahda dihp pahn kak kahrehong Siohwa en kupwurperenkin kitail de soh. Ma kitail kin perenki mahkohng mehteikan me kin wia dihp ong kitail oh ni lamalam aktikitik wehkada dipatail kan, eri, kitail kak kasik me Siohwa pahn ketin kasalehiong kitail sapwellime mahk kalahngan.—Madiu 5:23, 24; 6:12.
Siohwa kin Kasalehiong Aramas Aktikitik kan Sapwellime Lingan
9. Lamalam aktikitik kin kasalehda me emen luwet? Kawehwehda.
9 Aktikitik oh irair teikan me duwehte aktikitik, kaidehn irair kan me kin wehwehki emen me kin kasalehda irair pwukat me luwet de wehwehki me e kin pwungki dahme sapwung. Nin duwen Pwuhk Sarawi kin kadehde, Siohwa kin sapwellimaniki irairen aktikitik, ahpw E kin ketin kasalehda sapwellime engieng ni ahl pwung oh sapwellime manaman ni ahnsou me konehng. Pwehki sapwellime aktikitik, Siohwa kin ketin kupwurperenki aramas akan me kin kasalehda lamalam aktikitik, ahpw ni ahnsowohte e kin dohsang aramas aklapalap. (Melkahka 138:6) Iaduwen Siohwa kin ketin kasalehda me E kupwurperenki sapwellime ladu kan me kin kasalehda lamalam aktikitik?
10. Dahme Siohwa kin kasalehiong aramas aktikitik kan, nin duwen pwuhken 1 Korint 2:6-10?
10 Ni pein sapwellime ahnsou oh ahl me e ketin pilada en doadoahngki en padahkiong aramas akan duwen sapwellime kupwur kan, Siohwa kin ketin kasalehong sapwellime aramas aktikitik kan ni oaretik duwen iaduwen e pahn kapwaiada kupwur kan. Oaretik lingan kan sohte pahn sansalda sang aramas akan me kin aklapalap oh koapworopworki loalokong en sampah wet. (1 Korint 2:6-10) Ahpw, aramas aktikitik kan, pwehki irail kin alehdi loalokong pwung en sapwellimen Siohwa kupwur kan, irail kin perenki kalinganahda Siohwa pwe re kin kalahnganki sapwellime lingan.
11. Nan keieun senturi, ni ahl dahieu me ekei aramas sohte kasalehda lamalam aktiktik, oh dahme kahrehda ahr kin wia met, kin wia mehkot keper ong irail?
11 Nan keieun senturi, aramas tohto oh pil irail akan me dene irail Kristian sohte kin kasalehda aktikitik oh irail dipekelekelkihda dahme wahnpoaron Pohl mahsanih ong irail duwen sapwellimen Koht kupwur kan. Pohl wiahla “wahnpoaron en mehn liki kan,” ahpw kaidehn pwehki ah wehi, sukuhl laud, sounpar, de wereilahr wia doadoahk mwahu kan. (Rom 11:13) Pali laud en ahnsou, aramas me sohte kehlail ni pali ngehn kin ahneki madamadau sapwung me Siohwa pahn pilada aramas me kin ahneki irair pwukat en wia sapwellime doadoahk. (1 Korint 1:26-29; 3:1; Kolose 2:18) Ahpw, Siohwa ketin pilada Pohl, pwehn kasalehda sapwellime limpoak kadek oh kupwur pwung. (1 Korint 15:8-10) Irail akan me Pohl kin kadanekihla “wahnpoaron lapalap akan,” iangahki aramas teikan me kin uhwong Koht, eri, irail aramas pwukat kin kahng rong duwen Pohl ah kawehwe Pwuhk Sarawi. Pwehki irail sohte kin ahneki lamalam aktikitik, met kin kerempwa irail en ale loalokong oh irail sohte kak wehwehki sapwellimen Siohwa kupwur kan. Eri, kitail en dehr mwamwahleki irail akan me Siohwa kin ketin pilada en doadoahngki pwen kapwaiada kupwure kan.—2 Korint 11:4-6.
12. Iaduwen mehn kahlemeng mwahu en Moses kin kasansalehda me Siohwa kin ketin kupwurperenki aramas aktikitik kan?
12 Ahpw, mehn kahlemeng tohto nan Pwuhk Sarawi me kin kawehwehda iaduwen aramas aktikitik kan kin kenikenla rehn Koht oh irail kin kilang lingan en Koht. Moses, “iei ohl aktikitik men, me keieu aktikitik” rehn aramas koaros, e kilangada sapwellimen Koht lingan oh paiekihda ah kin karanih Koht. (Nempe 12:3) Ohl aktikitik menet, kin wiahla silipen sihpw men ni erein sounpar 40, mwein ele pali laud en ah ahnsou me e wiahla silipen sihpw men, e kin kousoanla nan sapwen Arabia, oh Sounkapikadao kin kupwurperenki ih. (Eksodus 6:12, 30) Pwehki Siohwa kin ketin sewese ih, Moses wiahla sounkair men oh kaun en wehin Israel. E kin peren pwehki ih oh Koht kak koasoaipene. Sang kapoudiahl ieu, e kilangada “mwomwen Siohwa.” (Nempe 12:7, 8; Eksodus 24:10, 11) Irail akan me pwungkier oh peikiong ladu aktikitik oh wiliepen Koht menet kin alehdi kapai sang rehn Koht. Duwehte nan atail ahnsou, ma kitail pahn pwungki oh peikiong soukohpo me laud sang Moses, me iei Sises, oh kamehlele me e ketin idihada pwihn en “ladu lelepek oh loalokong,” eri kitail pil pahn alehdi kapai kan sang rehn Koht.—Madiu 24:45, 46; Wiewia 3:22.
13. Iaduwen sapwellimen Siohwa lingan kin sansalda ong irail silepen sihpw kei nan keieun senturi?
13 Ong ihs me ‘sapwellimen Siohwa marain’ kin dakedaker ni ahnsou me pakair en tohnleng duwen rongamwahu en ipwidien “Sounkomouro, iei Krais me Kaun” wiawi? Kaidehn ong kaunen pelien lamalam aklapalap kan de ong aramas lapalap kan ahpw pakair wet kohwong irail silipen sihpw aktikitik kan me kin “wie sinsile nair pelin sihpw kan ni pwongo nan sahpwo.” (Luk 2:8-11) Aramas en sampah wet sohte kin wadek silepen sihpw kan ahr doadoahk. Ahpw, Siohwa kin kilang oh pilada en padahkiong irail mwohn aramas teikan duwen ipwidien Mesaia. Ei, Siohwa kasalehiong sapwellime lingan ong aramas aktikitik kan me kin lemmwiki Koht.
14. Sapwellimen Koht kapai dah kei kin kohwong aramas aktikitik kan?
14 Dahme wiewia pwukat kin kasukuhlih kitail? Met kin kasalehiong kitail me Siohwa kin kupwurki aramas aktikitik kan oh e kin kahrehong irail en wehwehki oh loalokongkihla sapwellime kupwur kan. E kin ketin pilada aramas akan en padahkiong aramas teikan duwen sapwellime kupwur lingan kan edetehn ekei aramas sohte pahn wadek aramas pwukat me Siohwa kin ketin pilada. Met anahne kamwekid kitail en pousehla sohpeiong Siohwa, sapwellime Mahsen en kokohp, oh sapwellime pwihn pwehn ale kaweid. Kitail kak likih me Siohwa pahn ketin ekis ekis padahkiong sapwellime aramas aktikitik kan duwen sapwellime kupwur lingan. Soukohp Eimwos mahsanih: “Kauno, Wasa Lapalahpie, sohte kin ketin wia mehkot, ma e sohte kin ketin kasalehiong sapwellime ladu soukohp kan kupwure.”—Eimwos 3:7.
Nantiong en Kasalehda Aktikitik oh Paiekihda Sapwellimen Koht Kupwur kan
15. Dahme kahrehda kitail anahne nantiong en kolokolte lamalam aktikitik, oh iaduwen mouren Nanmwarki Sohl en Israel kin kasansalehda met?
15 Ma kitail men alehda sapwellimen Koht kupwur kan kohkohlahte, kitail anahne kolokolte atail madamadau en aktikitik. Pwehki emen kin kasalehda aktikitik ni ehu ahnsou en ah mour, met sohte kin wehwehki me e pahn kolokolte ah madamadau en aktikitik. Aramas emen pahn kakete sohlahr kasalehda lamalam aktikitik oh uhd wiahla aramas aklapalap oh met kak kahrehong ih en lelong kahpwal. Sohl, tepin nanmwarki en Israel me lelong kahpwal wet. Ni ahnsou me e tepin pilipilda en wiahla nanmwarki men, e “wiahkin pein ih aramas tikitik.’ (1 Samuel 15:17) Ahpw, mwurin e kaunda Israel ni sounpar riaute, e tepida aklapalap. E tepida mwamwahleki sapwellimen Siohwa koasoandi me soukohp Samuel kin ale mweimwei en wiahda meirong kan, Sohl uhd koasoanehdi en pein wiahda meirong kan. (1 Samuel 13:1, 8-14) Met iei tepin wiewia irekla kan me kin kasansalehda duwen ah kin sohlahr ahneki lamalam aktikitik. Oh met imwikihla ah sohlar ahneki sapwellimen Koht ngehn sarawi oh sapwellime kupwur kan, oh e iang mehla ni kanamenek ieu. (1 Samuel 15:3-19, 26; 28:6; 31:4) Mehn kasukuhl wet kin sansal ong kitail: Kitail anahne nantiong en kolokolete lamalam aktikitik oh kihsang rehtail pepehm me kitail kesempwal, oh liksang wiewia aklapalap kan me kin kahrehong Siohwa en sohlahr kupwurperenkin kitail.
16. Iaduwen atail kin doudouloale duwen nanpwungen kitail oh Siohwa oh kitail oh iengatail pwoson akan pahn kakete sewese kitail en kakairada irairen aktikitik?
16 Edetehn irairen aktikitik sohte kin iang kisehn wahn ngehn en Koht, irair wet iei irairen Koht ieu me kitail anahne nantiong en kasalehda. (Kalesia 5:22, 23; Kolose 3:10, 12) Pwehki e kin pid atail madamadau—dahme kitail kin medemedewehiong pein kitail oh mehteikan—atail kin kasalehda lamalam aktikitik kin wehwehki me kitail anahne nantiong en medemedewe en kasalehda lamalam aktikitik. Madamadau laud oh doudouloale duwen atail nanpwungmwahu rehn Siohwa oh iengatail pwoson akan pahn kak sewese kitail en kolokolete atail lamalam aktikitik. Mwohn silangin Koht, aramas soh unsek kan koaros kin rasehng dipwen nansapw akan ar lingan sohte kin werei oh kin mengila. Aramas akan kin rasehng mensiek kan. (Aiseia 40:6, 7, 22) Ehu teh en dipwen nansapw kin ahneki kahrepe mwahu en suweiki ihte pwehki e ekiste reirei sang teh teikan en dipwen nan sapw? Mensiek emen kin pil ahneki kahrepe mwahu en suweiki ah kin kak luhs deisang mensiek teikan? E wia mehkot kemenkouruhr en ahneki soangen madamadau wet. Eri, wahnpoaron Pohl katamankin ienge Kristian akan: “Pwe ihs me wiahiong uhk ke en siksang meteikan? Sohte; pwe Koht me ketikihong uhk omw mehkoaros. Eri a, ia duwe, mehnda ke pahn suweiki mehkot, ni omw mehkoaros eh wia kisakis ehu sang rehn Koht?” (1 Korint 4:7) Medemedewe duwen iren Pwuhk Sarawi pwukat pahn kak sewese kitail en kasalehda oh kaikairada nan loalatail kan irairen aktikitik.
17. Dahme sewese soukohp Daniel en kakairada lamalam aktikitik, oh dahme pahn kak sewese kitail?
17 Koht kin ketin “poakohng ohl” menet iei soukohp Daniel mehn Ipru men, pwehki Daniel kin ahneki lamalam aktikitik. (Daniel 10:11, 12) Dahme kin sewese Daniel en kasalehda aktikitik? Keieu, e kin ni soh peikasal likih Siohwa ni unsek, kaukaule kapakap ong Siohwa. (Daniel 6:10, 11) Patehng met, Daniel kin nannantiong sukuhliki Mahsen en Koht ni kahrepe pwung, oh met kin sewese ih en kilangwongte sapwellimen Koht kupwur lingan kan. E pil kin wehkada pein ah sapwung kan, kaidehnte sapwung en aramas akan. Oh e kin perenki utungada sapwellimen Koht pwung, kaidehn pein ah. (Daniel 9:2, 5, 7) Kitail kak sukuhliki sang mehn kahlemeng mwahu en Daniel oh nantiong kakairada oh kasalehda lamalam aktiktik ahnsou koaros?
18. Mehnia lingan kin awihawih irail akan me kin kasalehda lamalam aktikitik?
18 Lepin Padahk 22:4 mahsanih, “Lemmwiki Siohwa oh kasalehda lamalam aktikitik, eri, ke ahpw pahn kepwehpwehla, waunla, oh pil mour werei.” Ei, Siohwa kin ketin kupwurperenki irail akan me kin aktikitik, oh met kin imwikihla lingan oh mour. Sounmelkahka, Asap kereniong kesehla ah kin papah Koht, ahpw Siohwa kapwungala ih, oh ni lamalam aktikitik e wehkada: “Komw kin ketin kahluwahkin ie sapwellimomwi kaweid, oh ni imwihla komw pahn ketin kasamwo ie nan sapwellimomwi lingan.” (Melkahka 73:24) Iaduwen kitail rahnwet? Lingan dahieu kin awiawih irail akan me kin kasalehda lamalam aktikitik? Likin ahr pahn kenikenla rehn Siohwa oh paiekihda ahneki nanpwungmwahu reh, irail pil kak kaskasik en kilang pwepweidahn mahsen kan en Nanmwarki Depit: “A me aktikitik kan pahn sapwenikihla sahpwo oh re pahn paiamwahu oh popohl.” Koapworoapwoar lingan ieu kin mih mwohtail!—Melkahka 37:11.
Ke Tamanda?
• Iaduwen Stipen wia mehn kahlemeng mwahu nin duwen aramas aktikitik emen me Siohwa ketin kasalehiong ih Sapwellime Lingan?
• Ni ahl dah kei me Siohwa Koht kasalehda lamalam aktikitik?
• Karasepe dah kei kin kasansalehda me Siohwa kin ketin kasalehong aramas aktikitik kan sapwellime lingan?
• Iaduwen mehn kahlemeng mwahu en Daniel kin sewese kitail en kakairada lamalam aktiktik nan loalatail kan?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 25]
Lamalam Kehlail oh pil Lamalam Aktikitik
Ni pahr 1919 nan Cedar Point, Ohio, U.S.A., kapokon en Tohnsukuhl en Paipel kan (rahnwet Sounkadehdehn Siohwa kan), J. F. Rutherford, me mahki sounpar 50, kin apwalih doadoahko, ahpw pein ih nsenkihda en wia doadoahk en bellhop, wehwehki e kin wahda kapang kan oh kakahre aramas me kohdo iang kapokono ong ahr wasahn pweidi kan. Ni kaimwiseklahn rahn en kapokono, mpen aramas 7,000 perenkihda rong ah mahsen pwukat: “Kumwail iei wiliepen Nanmwarki en nanmwarki kan oh Kaun en Kaun akan, pakpakairkiong aramas akan . . . wehi lingan en atail Kaun.” Edetehn Brother Rutherford ohl emen me kin ahneki madamadau kehlail, oh aramas tohto kin ese me e kin wia padahk kehlail kan ong dahme e kin kamehlele me mehlel, e kin pil ni mehlel aktikitik mwohn silangin Koht, oh met kin sansalda sang ah kapakap kan ni menseng kan nan Bethel.
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 22]
Stipen, kin wehwehkihla mwahu iren Paipel kan, ahpw e kasalehda lamalam aktikitik ni e kin nehkpeseng sawas kan
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 23]
Lamalam aktikitik en Manase kin kaperenda Siohwa
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 25]
Dahme kahrehda Koht kin ketin ”poakohng” Daniel?