Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w05 7/1 p. 28-p. 31 par. 12
  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Nanmwarki Keieu

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Nanmwarki Keieu
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2005
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • NANMWARKI ERPIT EMEN ME KIN WAHDO MELEILEI OH PAIAMWAHU
  • (1 NANMWARKI 1:1–11:43)
  • WEHI MINIMINO PWALPESENG
  • (1 Nanmwarki 12:1–22:53)
  • E Wia Mehn Kahlemeng Mwahu de Mehn Kataman Ehu ong Uhk?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2011
  • Wehi Ehu me Nehnehpeseng
    Mehn Kasukuhl kan me Ke Kak Sukuhlkihsang Paipel
  • Kesempwalki Sises me Lapalapasang Depit oh Solomon
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2009
  • Wehio Nenepesang
    Nai Pwuhk en Poadoapoad Kan en Paipel
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2005
w05 7/1 p. 28-p. 31 par. 12

Mahsen en Siohwa Kin Ieias

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Nanmwarki Keieu

“NI AHNSOU me aramas pwung kan pahn tohtohla, aramas akan kin pereperen, ahpw ni ahnsou me aramas suwed akan pahn kaunda, aramas akan kin werweriki pwunod.” (Lepin Padahk 29:2) Pwuhken Nanmwarki Keieu kin inenen kasalehda mwahu mehlel en lepin padahk wet. Met kin pid koasoiapen mour en Solomon, me ni ahnsou me e wia nanmwarki men Wehin Israel nsenamwahuki irair en meleilei oh rek en pai en wehi. Pwuhken Nanmwarki Keieu pil kin koasoia duwen pwalpeseng en Wehio mwurin Solomon ah sipalla oh duwen nanmwarki 14 oko me kaunda mwurin ih, ekei nan Israel ah ekei nan Suda. Riemente nanpwungen nanmwarki pwukat me kin lelepek ong Siohwa. Patehng met, pwuhk wet kin kousapahl wiewia kan en soukohp wenemen, me emen iei Elijah.

Pwuhk wet me soukohp Seremaia ntingihda nan Serusalem oh Suda oh koasoia kan kin pid irepen ahnsou ieu me reireiki pahr 129​—sang nan pahr 1040 B.C.E. lel pahr 911 B.C.E. Ni ahnsou me Seremaia kihkihpene pwuhk wet e sansal me e kin pil kin tehk audepen pwuhk teikan me duwehte “pwuhken wiewia kan en Solomon.” Pwuhk pwukat sohlahr mie nan ahnsouwet.​—1 Nanmwarki 11:41; 14:19; 15:7.

NANMWARKI ERPIT EMEN ME KIN WAHDO MELEILEI OH PAIAMWAHU

(1 NANMWARKI 1:1–11:43)

Nanmwarki Keieu kin tapkihda koasoi kapwuriamwei me pid duwen nein Nanmwarki Depit pwutak me ede Adonaisa ah song en adiasang ah pahpa mwoalen nanmwarki. Soukohp Nadan ah mwekid karuwaru kapweiekihdi pailahno, oh sapwellimen Depit pwutak me ede Solomon eri uhd wiahla nanmwarki. Siohwa ketin kupwurperenki pekipekpen nanmwarki kapw menet en mwoalehdi mwoalen nanmwarki oh eri ketikihong ih “mohngiong wehwe oh erpit” oh pil iangahki “kepwehpwe oh lingan.” (1 Nanmwarki 3:12, 13) Sapwellimen nanmwarki erpit oh kepwehpwe sohte me siksang. Israel paiekihda mih nan irair en meleilei oh paiamwahu.

Nanpwungen ihmw akan me Solomon kauwada iei Tehnpas Sarawi ong Siohwa oh pil imwen koperment teikan. Siohwa ketin kamehlelehiong Solomon: “I pahn ketin kauwada mwoalen omw wehi nan Israel kohkohlahte,” ma nanmwarki pahn kolokol sapwellime peik. (1 Nanmwarki 9:4, 5) Koht mehlelo pil kaweidih ih dahme e pahn lelong ma e sapeikla. Solomon, mie ah pwoud tohto mehn liki. Sang arail kaweid, Solomon eri ketikihong sapwellime kaudok ong kaudok likamw ni ah likeilapalahr. Siohwa kohpada me ah wehi pahn pwalpeseng. Nan pahr 997 B.C.E., Solomon sipallahr, oh kaimwiseklahr sapwellime kaunda en pahr 40. Sapwellime ohl Rehoboam kesepwilda wiahla nanmwarki.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

1:5​—Dahme Adonaisa songki en uhd wiahla nanmwarki nin doken Depit ah wie ieiaste? Pwuhk Sarawi sohte kasalehda. Ahpw, e konehng aramas en nda me pwehki rien Adonaisa pwutak laud Amnon oh Apsalom ira koaros melahr, oh pil duwehla nein Depit pwutak Kileap me mehlahr, Adonaisa leme me ih me ahneki pwung en uhd wiahla nanmwarki pwe ih me keieu laud rehn irail oko me wie momour. (2 Samuel 3:2-4; 13:28, 29; 18:14-​17) Pwehki ah alehdi utuht en sounpei kehlail Soap oh iangahki samworo lapalap Apaiadar, ele Adonaisa wiahkihier me e pahn pweida ah songosong en wiahla nanmwarkio. Pwuhk Sarawi sohte kasalehda ma iei e wehwehki sapwellimen Depit koasoandi en kihong mwoalen nanmwarkio ong Solomon. Ahpw Adonaisa sohte lukehki Solomon oh pil iangahki sapwellimen Depit aramas lelepek teikan en iang wia “meirong ieu” me e wiahdahr. (1 Nanmwarki 1:9, 10) Met kasalehda me e wiahki Solomon aramas soh likilik.

1:49-​53; 2:13-​25​—Dahme kahrehda Solomon kemehkihla Adonaisa mwurin ah mahkohngehr ih? Mendahte Padsipa sohte kak kilangada, ah Solomon mwangihier dahme kahrehda Adonaisa ndahkiong en pekihda rehn nanmwarkio en mweidohng en pwoudkihla Apisak. Mendahte Depit ah sohte wendi rehn lih masamwahu Apisak ahpw e kin wia ahn Depit pekehi. Nin duwen tiahk en sahpwo nan ahnsowo, e pahn wiahla kisehn sapwellimen Depit kepwehn sohso. Adonaisa ele lemeleme ma e pahn pwoudkihda Apisak e pah kak pwurehng song en alehdi mwoalen nanmwarki. Ni nanmwarki Solomon kawehwe ineng en Adonaisa me e songosong en alehdi nanmwarki Solomon kasapahlsang sapwellime mahkong ih.

6:⁠37–​8:2​—Iahd me Tehnpas Sarawio kasarawihla? Tehnpaso kaneknekla ni kawaluh en sounpwong en pahr 1027 B.C.E., me wia pahr kaeisek ehu en kaunda en Solomon. Kihong audepen nan tehnpaso pil reireiki sounpwong 11. Kasarawi en tehnpaso ele wiawi ni kaisuh en sounpwong en pahr 1026 B.C.E. Koasoi kei me pwarada oh kawehwe doadoahk en kauwada ihmw teikan mwurin doadoahk en tehnpas sarawio oh mwohn koasoiepen kasarawio, e dehde me e wiawi pwehn kaminepene koasoi kan me pid sapwellimen Solomon doadoahk kan, e wie ihmw nan ahnsowo ah kaidehn en kawehwe ni oaretikiahda me kasarawio wiawi.​—2 Kronikel 5:1-3.

9:10-​13​—Sapwellimen Solomon kisakiskihla kanihmw 20 nan sapwen Kalili ong Nanmwarki Hiram mehn Tyre e pwung ong Kosonned en Moses? Kosonnedo nin duwen Lipai 25:23, 24 aramas kak kawehwe me e dokedokehte wasahkis me mehn Israel akan me towe. E kakete me kahnimw me Solomon ketikihong Hiram oko aramas me kaidehn mehn Israel me kousoanla loale, mehndahte arail mih nan irepen Sapwen Inouo. (Eksodus 23:31) Mwekid me Solomon ketin wiaher pil kak wia kilelepen sapwellime doadoahk suwed en sohte kapwaiada Kosonnedo, duwehte ahnsou me e ‘katohtowehla pein nah oahs akan’ oh pwoudikihda lih tohto. (Deuderonomi 17:16, 17) Sohte lipilipil dahme pwung, Hiram sohte perenki kisakis wet. Mwehin tohnkahnimw pwuko sohte kamwakele kahnimw pwuko, de e pil soansuwed wasa kahnimwo pwukat mihmi ie.

11:4​—Irair en likeilapala me kahrehiong Solomon en salelepekla? Met sohte mwomwen wia kahrepe. Solomon pwulopwul ni ah tapiada sapwellime kaunda, oh e kakauniki pahr 40, ahpw e sohte mahla douluhl. Patehng met, e sohte ketin pwilikihdi douluhl kaudok en Siohwa. Dahme e ketin wia, e song en kapatahpene kaudok en Siohwa oh kaudok likamw teikan.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

2:26, 27, 35. Dahme Siohwa ketin kohpada ahnsou koaros kin pweida. Kesepwildi en Apaiadar, keinek en Ilai, kin wia pweidahn “Mahsen en Siohwa me e ketin wia pwehn kadeikada tohnpeneinei en Ilai.” Weliankihda Apaiadar ki Sadok me keinek en Pineas wia pweidahn kokohp en Nempe 25:10-​13.​—Ekodus 6:25; 1 Samuel 2:31; 3:12; 1 Kronikel 24:3.

2:37, 41-​46. Ia uwen keper en aramas emen en medmedewe me e pahn kak kauwehla kosonned en Koht ahpw sohte ale kalokepe! Irail akan me ese ahpw pilahnehda en wetweisang nan ‘ahl tehtiko me kohlahng mour’ pahn lelohng imwila suwed me kin kohsang pilipil sapwung.​—Madiu 7:14.

3:9, 12-​14. Siohwa kin ketin sapeng kapakap en sapwellime ladu mehlel akan me kin peki pekipekpen erpit, wehwehki oh kaweid en kak papah ih.​—Seims 1:5.

8:22-​53. Solomon kasalehda peren sang nan mohngiong ong Siohwa​—Koht en limpoak-kadek, Soun audehda inou kan, oh Soun Karonge kapakap! Medemedewe mahsen akan me Solomon wia nan sapwellime loulou kasarawi en Tehnpas Sarawio pahn kalaudehla atail perenki mehpwukat oh pil soahng teikan me pid sapwellimen Koht irair akan.

11:9-​14, 23, 26. Ni ahnsou me Solomon salelepekla ni ah mahla, Siohwa ketkihda irail akan me uhwong Solomon. Wahnpoaron Piter mahsanih, “Koht kin ketin pelianda me aklapalap akan, a e ketikihong sapwellime kalahngan me karakarahk kan.”​—1 Piter 5:5.

11:30-​40. Nanmwarki Solomon rapahki en kemehla Seropoham pwehki dahme Ahisa kohpada duwen Seropoham. Ia wekpeseng en pasapeng en nanmwarki sounpar 40 samwalahro oko ni ahnsou me e sohte men ikih Adonisa oh irail teikan me uhwong ih! (1 Nanmwarki 1:50-​53) Wekidekla wet pwarada pwehki ah kesehla Siohwa.

WEHI MINIMINO PWALPESENG

(1 Nanmwarki 12:1–22:53)

Seropoham oh aramas akan pwarodohng Nanmwarki Reopoham oh peki reh en kamarahrahla arail wisik toutou kan me semeo, Solomon kihong pohrail. Reopoham sohte kapwaiong irail arail pekipek kan, ahpw e kamasak kin irail me e pahn kalaudehla arail mehn katoutou kan. Keinek eisek pelianda oh pilada nanmwarki Seropoham en kaunda irailla. Wehio eri mwerpeseng. Reopoham kaunda wasa me mih pali eiro, me wiawihkihda keinek en Suda oh Pensamin, oh Seropoham kaunda keinek en Israel eisek me mih pali epengo.

Pwe Seropoham en kalohmwatih kapehden aramas akan irail en kohla Serusalem oh kaudok wasao, e kauwada dikedik en kou wol riemen​—ehu nan Dan oh ehu nan Pedel. Ekei irail akan me wia nanmwarki nan Israel mwurin Seropoham iei Nadap, Paasa, Elah, Simri, Tipni, Omri, Ahap, oh Ahasaia. Apaisa, Asa, Seosapat, oh Sehoram me kohdo mwurin Rehopoham nan wehin Suda. Iet akan soukohp akan me pwerisek ni mwehin nan wehin Suda. Iet irail akan: Sehu, Elaisa, oh Mikaia.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

18:21​—Dahme kahrehda aramas akan sohte mweseisei ahnsou me Elaisa ndaiong irail en idawehn Siohwa de Paal? E kak mwein re ese arail sapwung arail sohte kihong Siohwa arail mour unsek me E ketin kupwurki ong irail en wia, kahrehda irail sarohki. De ele arail nsen mwakelekel kekeluwakla oh sohla kak kilangada me e sapwung arail kaudokiong Paal oh ahnsowohte kose me re kaudok Siohwa. Ieite ahnsou me rahpw diarada iei mwurin Siohwa ah ketin kasalehda sapwellime roson kehlailo, irail eri nda: “Siohwa iei Koht Ih me Koht mehlel! Siohwa iei Ih me Koht mehlel!”​—1 Nanmwarki 18:39.

20:34​—Mwurin Siohwa ah ketikihong Ahap en kalowehdi mehn Siria kan, dahme kahrehda Ahap sohte kemehkihla arail nanmwarkio, Penadad? Ahab sohte kemehla Penadad, ah e wiahda inou ong ih me pid mehnia ahl sop akan nan poahson kaun en Siria, Damaskus, me pahn kohwong Ahap en wiahda a wasahn market akan. Mwohn mwo, semen Penadad pil koasonehiong pein ih ahl sop ekei nan Samarai ong wasahn netinet. Kahrehda, Penadad lapwada pwe Ahap en kak kauwada wasahn netinet akan nan Damaskus.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

12:13, 14. Ni atail pahn wiahda pilipil kesempwal akan nan atail mour kitail en ale kaweid erpit sang rehn irail akan me mah me ahneki loalokong laud en iren Pwuhk Sarawi oh kin wauneki sapwellimen Koht kosonned akan.

13:11-​24. Kaweid ehu me kitail sohte nohn wehwehki mehnda ma e kohsang rehn iengatail emen me pwoson, kitail en kilang mahs ma e pahrekiong kaweid akan nan Mahsen en Koht.​—1 Sohn 4:1.

14:13. Siohwa kin kasawih kitail en kilang mehkan me mwahu rehtail. Mehnda ma irair mwahu me kitail ahneki me nohn tikitik, e kak apwaliada en laudla ma kitail pahn nantiong papah ih.

15:10-​13. Kitail en kommwad oh uhwong irair en lahlahwe Koht oh utungada kaudok mehlel.

17:10-​16. Liohdi men nan Sarepad kasawihada me Elijah wia soukohp emen oh kasamwohlohng ong reh, oh Siohwa kapaiada mwekid en pwoson wet. Nan rahnwet, Siohwa pil kin pohnese atail wiewia en pwoson akan, oh kin ketin katingih irail oko me kin utungada doadoahk en Wehin Koht, ni soangen ahl tohto.​—Madiu 6:33; 10:41, 42; Ipru 6:10.

19:1-8. Ni atail kin lelohng uhwong laud ehu, kitail en koapworopwoar me Siohwa pahn ketin utung kitail.​—2 Korint 4:7-9.

19:10, 14, 18. Tohnkaudok mehlel akan sohte kak kalapwukala. Siohwa oh riarail akan nan sampah pwon kin ieiang irail.

19:11-​13. Siohwa kaidehn ih me mwekid kapwuriamwei en nan wehwe kan.

20:11. Nin doken Penadad ah suwesuweiki me e pahn kauwehla Samaria, nanmwarki en Israelo sapengki: “Ieremen aramas emen me kapwat en mahwen en suweiki pein ih likamwete e ahpwtehn pwupwurisang ah kepwehn mahwen” pwe e kanaher oh pwurodo. Ni atail kin alehdi doadoahk kapw ieu, kitail dehr kala oh suwei.​—Lepin Padahk 27:1; Seims 4:13-​16.

Me Kesempwal ong Kitail

Ni Moses ah katamando ah alehdi Kosonnedo ni Nahna Sinai, e padahkiong mehn Israel akan: “Rahnwet I pahn kihong kumwail en pilada nanpwungen kupwuramwahu oh keria​—⁠kupwuramwahu, ma kumwail peikiong mahsen en Kauno, amwail Koht, me I kihong kumwail rahnwet; a keria, ma kumwail sohte peikiong mahsen pwukat ahpw sohpeisang pwehn pwongih koht teikan me kumwail sohte kin pwongih mahs.”​—Deuderonomi 11:26-​28.

Ia uwen sansal padahk mwahu oh kesempwal wet me sansal ong kitail sang nan pwuhken Nanmwarki Keieu! Duwen me kitail kilangehr, pwuhk wet pil padahki soangen mehn kasukuhl kesempwal teikan. Padahk kan kin ieias oh kihda manaman.​—Ipru 4:12.

[Kilel nan Pali 29]

Solomon me kauwada Tehnpas Sarawio oh ihmw teikan

[Kilel nan Pali 30]

Mwurin Siohwa kasalehda sapwellime manaman, aramas akan likwerida ndinda: “Siohwa iei Koht mehlelo!”

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share