Dadaurete Ni Limpoak En Koht!

“Kompoakepahi ko, . . . dadaurete ni limpoak en Koht, ni amwail kasikasik . . . mour soutik.”—SUD 20, 21.

1, 2. Iaduwen ke kak dadaurete ni limpoak en Koht?

SIOHWA loalloale sampah laud, me e ketikihdohki sapwellime Iehros, pwe mehmen me kin pwosonla ih en ahneki mour soutuk. (Sohn 3:16) Ia uwen kaselel en kehn soangen limpoak wet! Ma kowe emen sapwellimen Siohwa ladu kan, ke uhdahn pahn men pehm soangen limpoak wet kohkohlahte.

² Tohnpadahk Sud kasalehda iaduwen ke kak dadaurete ni sapwellimen Koht limpoak. E ntingihdi: “Kumwail wiewiahte uwen me kumwail kak pwe kumwail en kakehlahda amwail pwoson sarawi [‘pwoson keieu sarawihe,’ NW]. Kumwail kapakap ni manaman en ngehn sarawi, oh dadaurete ni limpoak en Koht, ni amwail kasikasik kalahngan en atail Kaun Sises Krais me pahn ketikihong kumwail mour soutuk.” (Sud 20, 21) Onopki Mahsen en Koht oh kalohki rongamwahuo kin sewese iuk en kakairada “pwoson keieu sarawihe”—padahk en Kristian kan. Pwe en kolokolete sapwellimen Koht limpoak, ke anahne en kapakapki “ngehn sarawi,” de ale sawasepe. Pwe ken kak iang paiekihda kisakis en mour soutik, ke anahne pwoson tomw en Sises Krais.—1 Sohn 4:10.

3. Dahme kahrehda ekei sohlahr wia Sounkadehdehn Siohwa kan?

³ Ekei me mahs kin pwoson, sohlahr dadaurete ni limpoak en Koht. Pwehki irail pilada en uhd keid nan ahl en dihp, irail sohlahr wia Sounkadehdehn Siohwa kan. Iaduwen ahmw pahn kak kaleke iuk sang met? Doudouloale ire pwukat pahn kak sewese iuk en kaleke sang dihp oh dadaurete ni limpoak en Koht.

Kasalehda Omwi Limpoak ohng Koht

4. Ia uwen kesempwal en peikiong Koht?

⁴ Kasalehda ahmw limpoak ohng Koht sang ni ahmw pahn peikiong ih. (Madiu 22:37) Wahnpoaron Sohn ntingihdi: “Pwe iet duwen wehwehn poakohng Koht: kitail en peikiong sapwellime kosonned akan. Oh sapwellime kosonned akan me sohte apwal.” (1 Sohn 5:3) Ma ke pahn kin ahn peikiong Koht, met pahn sewese iuk en kak soikala kasongosong kan oh pahn kahrehiong uhk en peren. Sounmelkahkao nda: “Meid pai aramas akan me kin soikala kaweid en aramas suwed kan, . . . ahpw re kin perenki peikiong Kosonned en KAUN-O.”—Melkahka 1:1, 2.

5. Dahme ahmw limpoak ohng Koht pahn kamwekid uhk en wia?

⁵ Ahmw limpoak ohng Siohwa pahn sewese iuk en soikala wiahda dihp laud me pahn wahdo kanamenek ohng mwaren Siohwa. Akur kapakap oh peki: “I en dehr wiahla aramas kepwehpwe de semwehmwe. Eri, komw ketikihong ie uwen kisin tungoal me I anahne. Pwe ma e daulihala, mweinele I pahn patohwan me I sohte anahne komwi. Ahpw ma I semwehmwe, mweinele I pahn pirap oh kasaminehla mwaren ei Koht.” (Lepin Padahk 30:1, 8, 9) Kitail en katengehdi nan atail lamalam kitail en dehr ‘kasaminehla mwaren Koht’ ni atail pahn wahdo kanamenek ong ih. Ahpw, kitail en ahnsou koaros song en wia dahme pwung me pahn kalinganahla ih.—Melkahka 86:12.

6. Dahme kak wiawi ma ke pahn nsenkihda wiahda dihp?

⁶ Kapakap ahnsou koaros ong Samatail limpoak me ketiket nanleng en sewese kitail pwe kitail en kak soikala songosong en wiahda dihp. (Madiu 6:13; Rom 12:12) En kin kapwaiada sapwellimen Siohwa kaweid kan pwe en dehr mie mehkot me pahn kerempwa atail kapakap kan. (1 Piter 3:7) Ma ke pahn nsenkihda wiahda dihp, imwilahn met pahn kak en apwal mehlel, pwe Siohwa kin irehdi kapakap kan en irail me kin uhwong kan ki pelien depwek mosul ehu ni karasaras pwe en dehr lella reh. (Koul Kedepwidepw kan 3:42-44) Eri kasalehda aktikitik oh kapakapki ke en dehr wiahda mehkot me pahn kahrehda en kohsang ahmw kapai en kapakap ohng Koht.—2 Korint 13:7.

Kasalehda Limpoak ohng Sapwellimen Koht Ohl

7, 8. Iaduwen kapwaiada sapwellimen Sises kaweid kan kak sewese emen en soikala dihp?

⁷ Kasalehda limpoak ohng Sises Krais sang ni ahmw pahn kin kapwaiada sapwellime kosonned akan, pwe met pahn sewese iuk en soikala ahl en wiahda dihp. Sises mahsanih: “Ma kumwail pahn kapwaiada ei kosonned akan, kumwail pahn poadidiong ei limpoak, duwehte ei kin kapwaiada mahsen en Semei, oh kin poadidiong sapwellime limpoak.” (Sohn 15:10) Iaduwen ahmw pahn kapwaiada mahsen en Sises kan kak sewese iuk en mihmihte nan sapwellimen Koht limpoak?

⁸ Ma ke pahn tehk mwahu mahsen en Sises kan, met kak sewese iuk en kolokolete mour en kosonnedo. Sapwellimen Koht Kosonnedo ohng irail mehn Israel kan mahsanih: “Kumwail sohte pahn kamwahl.” (Eksodus 20:14) Ahpw Sises kasalehda ehu mour en kosonned wet ni ah mahsanih: “Mehmen me pahn kilikilang lih emen oh men dihpki, nahn e wiadahr dipen kamwahl nan kapehde.” (Madiu 5:27, 28) Wahnpoaron Piter nda me ekei irail kan me nan mwomwohdiso nan senturi keieu “pwoaren masarail kan me diren kamwahl” oh ‘re kin pitihediong nan dihp me nan kapehd luwet akan.’ (2 Piter 2:14) Ahpw weksang irail, ke kak soikala dihp en nenek ma ke pahn kin poakohng oh kin peikiong Koht oh Krais oh koasoanehdi teng ke en kolokolete ahmw nanpwung mwahu rehra.

Mweidala Sapwellimen Siohwa Ngehn en Kahluwa Iuk

9. Me pid duwen ngehn sarawio, dahme kak wiawi ma ke pahn doudoulahte wiahda dihp?

⁹ Kapakapki sapwellimen Koht ngehn sarawi oh mweidong en kahluwa iuk. (Luk 11:13; Kalesia 5:19-25) Ma ke pahn kin doudoulahte wiahda dihp eri Koht kakete kihsang uhk sapwellime ngehn. Ni ahnsou me Depit wiahda dihp rehn Padsipa e peki rehn Koht: “Komw dehr ketin keseieweisang mwohn silangomwi; komw dehr ketikihsang ie ngenomwi sarawi.” (Melkahka 51:11) Pwehki Nanmwarki Sohl sohte koluhkihla dihp kan me e wiahda, sapwellimen Siohwa ngehn sarawi kohsang reh. Sohl wiahdahr dihp ni ahnsou me e wiahda meirong isihs, sohte kemehla pelin sihpw, kuht, oh kou kan oh pil nanmwarki en Amalek kan. Siohwa mwuri ketikihsang sapwellime ngehn sarawi sang rehn Sohl.—1 Samuel 13:1-14; 15:1-35; 16:14-23.

10. Dahme kahrehda ke anahne soikala madamadau en wiahda dihp?

¹⁰ Soikala madamadau en wiahda dihp. Pohl mahsanih: “Pwe ma kitail pahn nsenkihte wiewia dihp, mwurin atail marainkilahr padahk mehlel kan, solahr meirong ehu me pahn kak kamwakelehsang kitail nan dihp.” (Ipru 10:26-31) Ia uwen apwal ma ke pahn kin wiewia dihp lao lel nan soangen irair wet!

Kasalehda Limpoak Mehlel ohng Meteikan

11, 12. Ni ahl dahkei me limpoak oh wahu pahn kak pere emen en dehr iang wiahda dihp en nenek de kamwahl?

¹¹ Ahmw limpoak ohng iengomw teikan pahn sewese iuk en dehr wia dihp en nenek. (Madiu 22:39) Soangen limpoak wet pahn pere ahmw mohngiong pwe en dehr kasonge iuk en kihsang pepehm en limpoak en ahn emen tohrohr pwoud. Wia met pahn kak en imwikihla dihp en kamwahl. (Lepin Padahk 4:23; Seremaia 4:14; 17:9, 10) En duwehte ohl pwung Sohp me sohte kin mweidala pein ih en kin kilikilang emen lih tohrohr likin ah werek.—Sohp 31:1.

¹² En wauneki mwakelekel en pwopwoud kak sewese iuk en liksang wiahda dihp laud. Koht kupwurki wahu en pwopwoud oh wendipene en pwopwoud iei me pahn wia elen kadirehla mour kan. (Senesis 1:26-28) Tamataman me dipwisou en kaparapar kan iei me kin wiahda mour kan, oh met wia mehkot sarawi. Irail me kin wia dipen nenek oh kamwahl kin sapeikiong Koht, kamwamwahlihala tiahk en wendipene, kihsang wahu en pwopwoud, oh kin wiahda dihp ohng pein paliwere. (1 Korint 6:18) Ahpw limpoak ohng Koht oh mehn mpomw kan, iangahki peik ohng Koht, pahn sewese emen en dehr iang wia soangen tiahk kan me pahn imwikihla pisikensang nan mwomwohdiso en Kristian kan.

13. Aramas en kamwahl de nenek men kin “kauwehla mehkan me kesempwal” ni ahl dahieu?

¹³ Kitail anahne en kihsang soangen lamalam en dihp kan pwe kitail en dehr kamedekehla irail me kitail poakohng kan. Lepin Padahk 29:3 (NW) mahsanih: “Ih me kin kompoakepahnki lih en netiki paliwararail kan kin kauwehla mehkan me kesempwal.” Mehmen me kin wia dipen kamwahl oh sohte kin koluhla kin kauwehla ah nanpwung mwahu rehn Koht oh ah peneinei. Mie ahn ah pwoud pwung en pilada ma e men mweisang ih. (Madiu 19:9) Sohte lipilipil ma ohl pwopwoudo de lih pwopwoudo me sapwung, ma ira pahn mweipeseng, ih me sohte dipeho, seri ko oh meteikan pahn medekla laud. Ke soh pahn pwungki me ni atail eseier duwen imwila suwed en mour en nenek anahne en kamwekid kitail en dehr iang wia met?

14. Ia iren kasukuhl me kitail kak sukuhliki me pid wiahda dihp me kohsang nan pwuhken Lepin Padahk 6:30-35?

¹⁴ Ni atail esehier me sohte ehu ahl me kitail kak en kamwauihala ohla me dipen kamwahl kin wiahda, met anahne en kamwekid kitail en liksang soangen tiahk en roporop kasaut wet. Lepin Padahk 6:30-35 kasalehda me aramas kin poakehla emen me kin pirap pwehki eh men mwenge, ahpw re kin kailongki soun kamwahl men pwehki ah lamalam sakanakan. E kin “pein kaukauwe pein ih [de, ah mour].” Nan kosonned en Moses, e pahn kamakamala. (Lipai 20:10) Aramas emen me kin wiahda dipen kamwahl kin wahdo medek laud ohng meteikan ihte pwehki ah ineng suwed kan, oh me sohte kin koluhla kan sohte kin mihmihte ni sapwellimen Koht limpoak ahpw irail kin pisikensang mwomwohdiso en Kristian kan.

Kolokolete Nsen Mwakelekel Pwung

15. Ia mwomwen irair en kadeikpen loalatail ehu me kilelkihdi “mehn kilel mete”?

¹⁵ Pwe kitail en kolokolete sapwellimen Koht limpoak, kitail anahne wia atail nsen mwakelekel en dehr mengeiong dihp. E sansal me kitail anahne en dehr alehda ahn sampah mour mwahl kan, tehk kanaiehng ihs me kitail kin werekiong, dahme kitail kin wadek oh soangen mwomwen mehn kamweit kan me kitail kin pilada. Pohl kaweidki: “Ekei aramas pahn kesehla arail pwoson ni imwin ahnsou kan; irail pahn peikiong ngehn likamw akan oh idawehn padahk en ngehn suwed kan. Padahk likamw pwukat kin kohsang ni widing en aramas kine likamw akan, me kadeikpen loalarail kan melahr [‘kilelkihdi mehn kilel mete karakar,’NW], pwehki dihp me kakaun irail.” (1 Timoty 4:1, 2) Mehn kadeikpen loale kan me kin kilelkihdi “mehn kilel mete” wet kin duwehte uduk me kin direkihla mohn ohla oh solahr kak pehm mehkot. Eri soangen kadeikpen loalatail duwehte met sohlahr pahn kaweidih kitail en soikala irail me kin uhwongada kan oh soangen irair kan me pahn kahrehda kitail en pwupwusang nan atail pwoson.

16. Dahme kahrehda e kesempwal en ahneki nsen mwakelekel pwung ehu?

¹⁶ Komourpatail poasoanda pohn uwen pwung en atail nsen mwakelekel. (1 Piter 3:21) Ki sapwellimen Sises tomw, atail nsen mwakelekel mwakelekeldasangehr soangen wiewia soh katepe kan, “pwe kitail en kak papah Koht ieias.” (Ipru 9:13, 14) Ma kitail pahn nsenkihda wia dihp, eri atail nsen mwakelekel pahn saminla oh kitail sohlahr pahn wia aramas mwakelekel me itar en wia sapwellimen Koht doadoahk. (Taitus 1:15) Ahpw ma Siohwa pahn sewese kitail, eri kitail pahn kak ahneki nsen mwakelekel pwung ehu.

Ahl Teikan me Kitail kak en Liksang Tiahk Sapwung

17. Ia kamwahupen en ‘loalopwoatohng Siohwa’?

¹⁷ ‘Loalopwoatohng Siohwa,’ duwehte Kalep en Israel en mahs. (Deuderonomi 1:34-36) Kapwaiada dahme Koht kupwurki ke en wia oh dehr mwenge sang “tehpel en tepil kan.” (1 Korint 10:21) Soikala uhwong kan. Ale oh kalahnganki mwengehn ngehn kan me kin mih pohn sapwellimen Siohwa tehpel, eri met pahn kahrehda ken sohte dukula pahn likamw en irail sounpadahk likamw kan de manaman en ngehn suwed kan. (Episos 6:12; Sud 3, 4) Nsenohki soahng ngenin kan, me duwehte onop Paipel, towehda mihding kan, oh iang doadoahk en kalohk. Ke uhdahn pahn peren ma ke pahn loalopwoatohng Siohwa oh soupisengki kapwaiada doadoahk en Kauno.—1 Korint 15:58.

18. Iaduwen lemmwiki Koht pahn kamwekid uhk?

¹⁸ En koasoanehdi teng nan kapehdetail kitail en “kapinga Koht oh pwongih ni wahu oh lemmwin.” (Ipru 12:28) Lemmwiki Siohwa pahn kamwekid kitail en soikala ahl sapwung kan. E pahn sewese iuk en kapwaiada kaweid en Piter me e kihong ienge me keidi kan: “Ni amwail kin kapakap ong Koht, kumwail kin likweriheki Samat, iei ih me kin ketin kadeingkihda aramas koaros mehn sohng teieu, nin duwen me konehng en emenemen eh wiewia kan. Eri, kumwail uhdahn pahn kin lemmwiki nindokon amwail keikeiru nin sampah wet.”—1 Piter 1:17.

19. Dahme kahrehda ke anahne en kin kapwaiada dahme ke kin sukuhlikihsang Mahsen en Koht?

¹⁹ Ahnsou koaros kapwaiada dahme ke kin sukuhlikihsang Mahsen en Koht. Met pahn sewese iuk en liksang soangen dihp laud kan pwe ke pahn iang kisehn “irail kan me ahnlahr oh eselahr wekpeseng en me mwahu oh me suwed.” (Ipru 5:14) Dehr kin sohte kanaiehng dahme ke nda de wia, ahpw ke en kin tetehk kanaiehng oh alialu nin duwen aramas loalokong men, “isaneki ahnsou mwahu koaros” ni ahnsou suwed wet. “Rapahki dahme Kaun-o ketin kupwukupwure kumwail en kin wia,” oh kaukaule wia met.—Episos 5:15-17; 2 Piter 3:17.

20. Dahme kahrehda kitail anahne liksang lamalam en noahrok?

²⁰ Dehr noahroke ahn mehteikan kepwe kan. Ehu kosonned eiseko nda: “Kumwail sohte pahn noahroke imwen emen. Kumwail sohte pahn noahroke en emen eh pwoud, de eh lidu, de nah ahs de nah kou, de mehkot me uhdahn ah.” (Eksodus 20:17) Kosonned wet kin pere imwen aramas emen, ah pwoud, nah lidu oh mahn akan oh pil soahng teikan me e ahneki. Ahpw keieu kesempwal iei sapwellimen Sises mahsen me noahrok kin kasaminehla aramas.—Mark 7:20-23.

21, 22. Dahme Kristian kan anahne en kanaiehng pwe irail en dehr wiahda dihp?

²¹ Kanaiehng pwe atail ineng kan de uhd kahluwalahng kitail nan dihp. Sounpadahk Seims ntingihdi: “A aramas kin lelohng nan songosong sang ni pein eh ineng suwed eh kin kainangiong pein ih oh kahrehiong nan dihp. Eri, eh kin kanaitikihada eh ineng suwed, oh ni dihp eh kin pweidahr mehlel, e kin kahrehiong mehla.” (Seims 1:14, 15) Karasepe, ma ahn emen luwet mahs iei sakau en wai, ele e sohte kin wahdo sakau en wai nan imweo. Pwe en dehr lelohng kasongosong en wia dipen nenek, ele emen kin kohkohsang ah wasahn doadoahk oh uhd ale ehu doadoahk ekis wasa tohrohr.—Lepin Padahk 6:23-28.

²² Dehr pein kihong uhk nan dihp. Kala oh kolokol madamadau me sohte konehng kan kak imwikihla wiahda dipen nenek de kamwahl. Kisin lokaia likamw kan kak uhd imwikihla likamw laud oh uhd kin wia dipen lokaia likamw. Pirapa mehkot tikitik kak kahrehiong ahn emen kadeikpen loale en konsla oh e uhd pahn tepida pirapa mehkan me laud. Pil kisin madamadau en uhwong padahk mehlel kak imwikihla emen en uhd wiahla emen me kin uhdahn uhwongada.—Lepin Padahk 11:9; Kaudiahl 21:8.

Iaduwen ma Ke Wiahda Dihp?

23, 24. Mehn kamweit dah kan me kitail kak ale sang nan 2 Kronikel 6:29, 30 oh Lepin Padahk 28:13?

²³ Aramas koaros sohte unsek. (Eklesiasdes 7:20) Ahpw ma ke wiahda dihp laud ehu, ke kak ale mehn kamweit sang kapakap en Nanmwarki Solomon ni kasarawihen tehnpas sarawio. Solomon kapakapkiong Koht: “Komwi ketin karonge arail kapakap akan. Ma mehn Israel men pahn kapahwei peh ni Tehnpas wet pwehki eh kolulahr nan kapehde, komwi ketin karonge eh kapakap. Komwi ketin karonge sang nan mwoalomwi nanleng oh ketin mahkohng. Komwihte kelehpw me mwahngih lamalam en aramas. Komwi ketin katingiheki emenemen eh wiewia kan nin duwen me konehng.”—2 Kronikel 6:29, 30.

²⁴ Ehi, Siohwa kin mwahngih atail mohngiong oh e kin mahk ohng kitail. Lepin Padahk 28:13 mahsanih: “Omw mour sohte pahn pweida ma ke song en ekihla dipomw kan. Sakarkihda oh wiliakapwala; eri, Koht ahpw pahn ketin mahkikihong uhk.” Ni emen kin sakarkihda oh wiliakapwala, e kak ale sapwellimen Koht mahk. Ahpw ma kitail kin luwet ni pali ngehn, dahme kak pil sewese kitail en kak mihmihte nan sapwellimen Koht limpoak?

Iaduwen Ke Pahn Sapeng?

• Iaduwen kitail kak mihmihte nan sapwellimen Koht limpoak?

• Iaduwen limpoak ohng Koht oh Krais kin sewese kitail en powehdi mour en dihp?

• Dahme kahrehda atail limpoak mehlel ohng mehteikan kin koledi kitail sang wiahda dihp en nenek de kamwahl?

• Ia ekei ahl akan me kak sewese kitail en dehr wiahda dihp?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 7]

Sud padahkiong kitail iaduwen kitail kak mihmihte nan sapwellimen Koht limpoak

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 9]

Mweipeseng en pwopwoud kak kamedekehla laud ih me sohte dipe oh pil neira seri kan

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 10]

Duwehte Kalep, ke koasonehdi teng ke en ‘loalopwoat ohng Koht’?

[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 11]

Kapakap ahnsou koaros pwe ken kak powehdi kasongosong kan