Dahme Kak Wiawi Pwe Lih akan en Sohte Perki Mehkot?​—Dahme Paipel Mahsanih?

“Ni ahnsou me I tikitik, rahn koaros riei pwutak laudo kin keme ie oh kin lokaia suwediong ie. Mwurin ei pwopwoudida, inen ei pwoudo pil kin wiakauwe ie. Liho oh semen ei pwoudo kin wiahkin ie lidu men. I kin medewehda en kemehla pein ngehi.”—Madhu,a India.

World Health Organization koasoia: “Lamaih lih akan kin rekla nan sampah pwon.” E koasoia me mwein emen sang nanpwungen lih silimen me aramas kin lamaih de angkehlailih.

Ma met wiawihonguhkehr, ele ke pahn kakete perki me wasa koaros ke pahn kohla ie, mie me pahn lokaia suwediong uhk de lamaihiuk de angkehlailihiuk. Mwekid lemei oh wiakau me kin kalapw wiawihong lih akan, ele pahn kahrehiong uhk ken pehm me pali laud en aramas kin medewe me ‘Lih akan sohte kesempwal.’ Ahpw ia duwe, Koht uhdahn ketin kesempwalki lih akan?

Dahme Koht kin ketin medewehki lih akan?

Iren Paipel: “[Koht] ketin wiahda ohl oh lih.”—Senesis 1:27.

Me wehwehki: Koht ketin wiahda ohl akan oh lih akan. E ketin kupwurki irail koaros en ale wahuparail. Oh pil, e ketin kupwurki ohl pwopwoud en “poakohng eh pwoud lih duwehte eh kin poakohng pein ih,” a en dehr song en kaunda liho, ni lokaia kamedek de mwekid lemei. (Episos 5:33; Kolose 3:19) E sansal me Koht ketin kupwurki lih akan en sohte perki mehkot.

“Ni ahnsou me I tikitik, kisehi kan kin tiahk suwedih ie. Ni ei sounpar 17, ei kaunen doadoahko nda me I sohla pahn doadoahk ma I sohte wendi reh. Ni ei laudla, ei pwoudo, ei pahpa nohno oh mehn mpei kan kin mwamwahlikin ie. Ahpw mwuhr I esehla duwen Sounkapikadao, Siohwa.b E kin ketin wauneki lih akan. Met kamehlelehiong ie me e kin ketin poakohng ie oh kesempwalkin ie.”—Maria, Argentina.

Dahme kak seweseiuk ken pwurehng ahneki pepehm nsenamwahu?

Iren Paipel: “Ekei kin loalopwoatpene laudsang pirien kan.”—Lepin Padahk 18:24.

Me wehwehki: Kompoakepahmw mehlel men pahn kin seweseiuk. Koasoiaiong emen me ke likih omw pepehm, ma ke pehm me met pahn sawas.

“Erein sounpar 20 I sohte ndaiong emen me mie me kin tiahk suwedih ie. Met kahrehda I sohla kin peren, oh kin pwunod oh nsensuwed. Ahpw ni ahnsou me I koasoiaiong emen me men rong ie dahme wiawihong ieo, I uhdahn nsenamwahula.”—Elif, Türkiye.

Iren Paipel: “Patohwanohng [Koht] amwail pwunod akan koaros, pwehki eh kin ketin nsenohkin kumwail.”—1 Piter 5:7.

Me wehwehki: Ni omw kin kapakap, Koht uhdahn kin ketin karongeiuk. (Melkahka 55:22; 65:2) Pwehki eh ketin nsenohkin uhk, e kak ketin seweseiuk ken ese me ke uhdahn kesempwal.

“Ei esehla Siohwa kin sewese ie kamwahwihala pepehm kamedek kan me I ahneki. Met I kak kapakapohng Koht oh patohwanohng ih ei pepehm kan koaros. E duwehte kompoakepahi men me kin uhdahn wehwehki ei pepehm kan.”—Ana, Belize.

Koht pahn ketin kauhdi aramas ar kin wiakauwe lih akan?

Iren Paipel: “Maing KAUN, komw pahn ketin . . . karonge likwer en me toutoulahr akan oh me sepwoupwou kan; komw pahn ketin kadeikada ar pwung, pwe aramas me kin mour mwotomwot nin sampah wet en dehr kin kamasak irail kohkohlahte.”—Melkahka 10:​17, 18.

Me wehwehki: Ni ahnsou keren Koht pahn ketin kaimwisekala wiewia sapahrek koaros, iangahki tiahk lemei ong lih akan.

“Ni ei esehda me Siohwa pahn ketin kaimwisekala tiahk lemei ong lih oh serepein kan, met kin rasehng wini kansenamwahu ehu ong ie. Met kin kihong ie popohl.”—Roberta, Mexico.

Pwehn kalaudehla omw ese koapworopwor me Paipel kin kihda, kahrepen omw kak likih inou kan nan Paipel, oh ia duwen Sounkadehdehn Siohwa kan ar kin doadoahngki Paipel pwehn sewese aramas akan, ke kak peki emen en kohwei rehmw.

Download artikel wet ni PDF.