Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w98 10/1 pp. 5-10
  • Pwoson Oh Dahme Pahn Wiawi Ni Ahnsou Kohkohdo

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Pwoson Oh Dahme Pahn Wiawi Ni Ahnsou Kohkohdo
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Ia Mwomwen Mahso?
  • Sohte Kamwahu Sang Aramas
  • Iaduwen Sounkadehdehn Siohwa kan Kin Kilangwong Dahme Pahn Wiawi ni Ahnsou Kohkohdo
  • Kaundahn Aramas akan Ni Ahnsou Kohkohdo
  • Pwoson Sapwellimen Siohwa Inou kan
  • Wehin Koht—Kaunepen Sampah Kapw
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2001
  • Siohwa Kin Kapwaiada Sapwellime Inou Kan Ong Aramas Lelepek Kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
  • Siohwa Iei Koht en Limpoak
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2015
  • Dahme Ahnsou Kohkohdo Kin Kolokol ong Kitail?
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2008
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
w98 10/1 pp. 5-10

Pwoson Oh Dahme Pahn Wiawi Ni Ahnsou Kohkohdo

“Pwoson iei kamehlele mehkan me kitail kin koapworopworki de kasikasik.”​—IPRU 11:1.

1. Pali moron en aramas kin kaskasik soangen irair dah kei en pweida ni ahnsou kohkohdo?

KOMW kin nsenohki duwen dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo? Pali moron en aramas kin nsenohki. Dahme re kin kasik iei popohl, sohlahr masak, irairen mour mwahu, doadoahk katapan kan oh pil kaperen, roson mwahu oh mour werei. Dih kan koaros nan poadopoad kin inengieng mehpwukat. Oh rahnwet, pwehki sampah wet kin direkihla kahpwal akan, aramas akan kin inengieng irair mwahu pwukat laudsang mahs.

2. Ia madamadau en sounpolitik men ong dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo?

2 Nin duwen aramas akan kohkohlahng nan senturi 21, mie ahl ehu me kitail pahn kak esehki dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo? Sounpahr 200 samwa samwarlahro American statesman Patrick Henry koasoiada duwen ehu ahl. E koasoi: “I sohte ese ehu ahl en ese dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo, ahpw ihte ma emen pahn kilang dahme wiawi mahs.” Nin duwen lamalam wet, kitail pahn kak ese dahme pahn wiawi ong aramas akan ni ahnsou kohkohdo, ma kitail ese dahme wiawiehr mahs. Tohto pahn pwungki lamalam wet.

Ia Mwomwen Mahso?

3. Dahme rekohd en poadopoad kin kasansalehda duwen dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo?

3 Ma dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo pahn duwehte dahme wiawiehr mahs, ke kak ale kangoang sang rong wet? Irairen ahnsou kohkohdo ong dih en mahs ako kin kekeirada? Soh. Mendahki aramas akan ahneki koapworopwor erein sounpahr kid kei oh nan ekei wasa mie kekeiradahn mwohni de dipwisou kan, poadopoad kin kasalehda me sampah wet dirkihla kahpwal akan, kekeiradahn dihp, mahwen, oh semwehmwe. Sampah wet kin lelong kahpwal kan ireirekdo, pali laud en ahnsou pwehki kaunda en aramas me sohte itar. Iren Paipel mahsanih: “Sampah ehu me ekei aramas ahneki manaman, a ekei kin wie lokolok pah ar manaman.”​—⁠Eklesiasdes 8:9.

4, 5. (a) Dahme kahrehda aramas akan kin ahneki koapworopwor laud ni tepidahn senturi 20? (b) Dahme wiaiong ahr koapworopwor en ahnsou kohkohdo?

4 Ire mehlelo iei me poadopoad en aramas akan me kin pid duwen kahpwal akan kin pwurpwurehng wiawi​—⁠oh e kin pwurehng wiawi suwed sang mahs. Nan senturi 20 kin kadehde duwen ire wet. Aramas akan sukuhlikisang oh pil liksang sapwung kan me irail wiahda mahs? Eri, nan tepidahn senturi wet, aramas tohto kamehlele me ni ahnsou kohkohdo pahn mwahula pwehki ni ahnsou reirei sohte mie mahwen oh pwehki aramas akan kekeirada ni palien pisnes, palien sains, oh kasukuhl. Ni tepidahn 1900, emen professor sang university ehu koasoia me aramas akan sohte pahn lemeleme me mahwen pahn kak wiawi pwe “aramas akan marainlahr.” Emen me wia kaun en Britain mahs koasoia duwen lamalam en aramas akan ni ahnsouwo: “Soahng koaros pahn wia mwamwahula. Iei sampah wet me I ipwidiong powe.” Ahpw eh uhd koasoiada met: “Ni ahl kapwuriamwei, ni menseng ehu nan pahr 1914 koapworopwor en ehu sampah mwahu sohrala.”

5 Edetehn aramas akan kin kamehlele me ahnsou kohkohdo pahn mwahula ni ahr ahnsou, senturi kapw ahpwtehn pahn tepida ni ahnsou me sampah pwon lelong kahpwal ehu me keieu suwed me aramas pein wiahda ie​—⁠Mahwen Keieu en Sampah. Pwehn kawehwehda duwen irairen kahpwal wet, medemedewe duwen dahme wiawi nan pahr 1916 ni ahnsou me sounpei en mehn Britain kan mahweniong mehn Sehmen kan wasa me ekis karanih Pillap en Somme nan sahpwen Prans. Erein awa keite, sounpei en mehn Britain 20,000 kamakamla, oh pil sounpei en mehn Sehmen tohto pil mehla. Sounpar pahieu en mahwen wet kemehla mpen sounpei rar pak eisek oh pil iangahki aramas akan me kaidehn sounpei. Pwehki ohl tohto me mehla, tohn Prans malaulaula. Pisnes kan ohlahr, oh met kahrehong Great Depression [ahnsou apwal laud ehu​—⁠me pid sohla mwohni] nan 1930’s. Ihme kahrehda ekei aramas kin koasoia me ni ahnsou me Mahwen Keieu en Sampah tepida, iei ahnsou me sampah wet iahkla!

6. Irairen mour kekeirada mwahu mwurin Mahwen Keieu en Sampah?

6 Met iei koapworopwor me dih en ni ahnsowo kin ahneki? Soh douluhl. Arail koapworopwor kan ohlahr; oh met sohte kahrehong sampah en mwahula. Sounpahr 21 mwurinte Mahwen Keieu en Sampah, nan 1939, kahpwal laud ehu me aramas pil wiahda me suwedsang mahwen me ahpwtehn nek tepiada​—⁠Mahwen Keriau en Sampah. Ohl, lih oh seri rar pak 50’ mehla. Pakudang tohto kawehla kanihmw akan. Nan Mahwen Keieu en Sampah, sounpei kid kei kamakamla erein awa keite, ahpw nan Mahwen Keriau, kinsipakudang riaute me kemehla aramas dauli 100,000 erein sekond keite. Dahme aramas tohto lemeleme me suwedsang met iei kamakamlahn aramas rar kei nan imweteng en Nazi kan.

7. Ia uhdahn ire mehlel me pid senturi wet?

7 Ekei pwihn en aramas kin nda me ma kitail pahn kapatepene mahwen kan me kin wiawi nanpwungen wehi kan, mahwen kan me kin wiawi nanpwungen aramas akan me mih nan ehute wehi, oh koperment kan me kin kamehla pein towe kan, irail pwukat me kamakamla nan senturi wet pahn lel mpen aramas rar pak 200. Ehu pwihn en aramas lemeleme me mpen aramas rar pak 360 kamakamla nan senturi wet. Medemedewe duwen ia uwen kamasepwehk en met​—⁠medek, mwahiei, tihwo, oh mouren aramas akan me kin ohla! Patehng met, mpen aramas 40,000, pali laud seri kan me kin rahn koaros mehkihla sohte itar en mwohni. Pak siluh nempe wet kin kamakamkihla kaiohla nan ehu ehu rahn. Pil ehu, mpen aramas lik me inenen semwehmwe oh irail sohte kak pwainda kenarail mwenge pwehn kak sewese irail en wia ahr pwukoa nin duwen me aramas kin wia nan ehu ehu rahn. Irair pwukat kin wia mehn kadehde ong dahme Paipel kohpadahr me kitail kin mihmi “ni imwin rahn akan” en koasoandi suwed wet.​—⁠2 Timoty 3:​1-5, 13; Madiu 24:​3-​12; Luk 21:10, 11; Kaudiahl 6:​3-8.

Sohte Kamwahu Sang Aramas

8. Dahme kahrehda kaun en aramas akan sohte kak kamwahuiahla kahpwal kan en sampah?

8 Nin doken senturi 20 kereniongehr pahn imwsekila, kitail kak kapataiong loalokong de erpit me irail aleier ong senturi kan en mahs. Oh dahme poadopoad kin kasansalehda? E padahkiong kitail me kaun en aramas akan sohte kak kamwahuiala kahpwal laud kan en sampahwet, oh irail sohte kak kamwahuiala kahpwal akan en ahnsouwet, oh re pil sohte pahn kak kamwahuiala kahpwal pwukat ni ahnsou kohkohdo. Edetehn irail me mehlel, ahr koahiek sohte itar en wahdohng kitail dahme kitail mwahuki ni ahnsou kohkohdo. Oh ekei kaun akan sohte kin mehlel, irail kin perenki ahneki manaman, kaidehn pwehki irail men sewese aramas teikan ahpw ong pein ahr roporop en mwohni kan.

9. Ia kahrepe kitail kin peikasalki me pelien sains pahn kak kamwahuiala kahpwal akan en aramas akan?

9 Pelien sains kak kamwahuiala kahpwal pwukat? Sohte kak, ma kitail pahn tehk duwen dahme irail wia mahs. Saintis kan en koperment doadoahngkilahr mwohni tohto, ahnsou, oh kin nantiong en wiahda dipwisoun mahwen kan me kin doadoahngki kemikel kan oh soumwahu kan, iangahki dipwisoun mahwen teikan. Wehi kan, iangahki wehi semwehmwe kan kin doadoahngkihla tala lik pak 700 samwa ong wiahda dipwisoun mahwen kan nan ehu ehu sounpar! Pil, ‘kekeiradahn palien sains’ kin pil pwukoahki pwehki ahr doadoahngki kemikel kan me kin kasaminehla ahng, sahpw, pihl, oh mwenge.

10. Dahme kahrehda pelien kasukuhl sohte kak kihda koapworopwor mwahu ong ahnsou kohkohdo?

10 Kitail kak koapworopworki me koasoandi en kasukuhl en sampah wet pahn kak kasukuhlihkin kitail duwen tiahk mwahu kan, medemedewe anahn en mehteikan, oh limpoak ong mehn mpatail kan? Soh. Ahpw, re kin kasukuhliki aramas akan duwen doadoahk kan, wiahda mwohni tohto. Re kin kekeirada ineng en siaipene, kaidehn madamadau en sawaspene, oh sukuhl pwukat sohte kin kasukuhlih tohnsukuhl akan duwen tiahk mwahu kan. Ahpw, irail tohto kin mweidong tohnsukuhl akan en saledek wia dihpen nenek, oh met kin imwikihla tohtohlahn peinakapw kan me kin liseianda oh pil soumwahukihda soumwahu kan me kohsang nenek.

11. Iaduwen wiawiahn pisnes laud kan kin kihong kitail madamadau en peikasalki dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo?

11 Pisnes laud kan en sampah wet pahn kak apwalih mwahu sampah wet oh kaselehda limpoak ong mehteikan sang ni ahr pahn wiahda dipwisou kan me pahn mie katepe laud ong koaros, kaidehn ihte en wihn? Likamwete soh. Re pahn uhdi sang wiahda prokram kan nan television me dirkihla kailok oh dihpen nenek oh me kahrehong madamadau en aramas akan en saminla, keieu ong irail me pwulopwul? Dahme ahpwtehn wiawi sohte kin kaperen pwehki pali laud en ahnsou, TV wialahr wasa ieu me diren dihpen nenek oh kailok.

12. Ia duwen irairen aramas akan me kin pid soumwahu oh mehla?

12 Oh pil, edetehn toahkte kan kin mehlel, re sohte kak powehdi de kihsang soumwahu oh mehla. Karasepe ieu, ni imwen Mahwen Keieu en Sampah, irail sohte kak kauhdi soumwahu en Spanish influenza; oh nin sampah pwon, aramas rar pak 20 mehkihla soumwahu wet. Nan rahn pwukat, soumwahu en mongiong, kanser, oh soumwahu teikan kin tohtohla. Pelien wini kan sohte kak kihsang soumwahu kapwo: AIDS. Ni pali teio, ripoht me kohsang U.N. me wiawihda nan November 1997 koasoiahda me soumwahu en AIDS kin tohto pahn pak riau tohtosang mahs. Aramas rar kei mehkihla soumwahu wet. Sounpahr riau samwalahro, aramas silirar iang ahnekihda soumwahu wet.

Iaduwen Sounkadehdehn Siohwa kan Kin Kilangwong Dahme Pahn Wiawi ni Ahnsou Kohkohdo

13, 14. (a) Iaduwen Sounkadehdehn Siohwa kan kin kilangwong dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo? (b) Dahme kahrehda aramas akan sohte kak wahdohng kitail irair kaselel kan ni ahnsou kohkohdo?

13 Ahpw, Sounkadehdehn Siohwa kan kin kamehlele me aramas akan kak ahneki koapworopwor mwahu ehu ong dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo, koapworopwor ehu me keieu kaselel! Ahpw re sohte kin kasik me aramas akan me pahn wahdohng kitail irair mwahu kan ong ni ahnsou kohkohdo. Irail kin sohpeiwong Sounkapikada, Siohwa Koht. E ketin mwahngih dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo, oh e inenen pahn kaselel! E pil ketin mwahngih me aramas akan sohte kak wahdohng kitail soahngen irair kaselel kan. Pwe Koht me kapikada aramas akan, e ketin mwahngih ahr luwet akan laudsang aramas koaros. Nan sapwellime Mahsen, ni sansal e padahkiong kitail me e sohte kapikada aramas akan en kaunda pein irail oh sohte ale kaweid sang Koht. Ni en Koht mweidong aramas en kaunda pein irail ni ahnsou reirei kin kasansalehda me aramas sohte kak kaunda pein irail. Sounnting en ehu pwuhk wehkada: “Aramas akan kin nantiong song soahngen kaunda koaros, ahpw sohte pweida.”

14 Nan pwuhken Seremaia 10:23, kitail wadek mahsen en soukohp me mwekidki ngehn sarawi en ntingihdi met: “Maing Kaun, I ese me sohte mehmen me kaunda pein imwilahn eh mour; sohte aramas emen me kaunda pein eh mour.” Pil nan pwuhken Melkahka 146:3 mahsanih: “Kumwail dehr koapworopworki me lapalap en sampah kan; pwe sohte emen tohrohr kak komourkumwailla.” Ni mehlel, pwehki kitail ipwikihdi sohunsek, nin duwen pwuhken Rom 5:​12 kin kasansalehda, sapwellimen Koht Mahsen kalekekinkitailla en dehr likih pein kitail. Seremaia 17:9 mahsanih: “Ihs me kak wehwehki audepen mongiong en aramas.” Ihme pwuhken Lepin Padahk 28:26 ketihtihki: “Aramas pweipwei men me kin idawehnte pein eh kaweid. Ke pahn mourla ma ke idawehn padahk en me kupwurokong sang uhk kan.”

15. Iawasa kitail kak diarada erpit en kahre kitail?

15 Ia wasa kitail kak diarada erpit wet? “Pwe kumwail en loalokong, keieu kumwail pahn lemmwiki Siohwa. Ma kumwail pahn ese Me Sarawio, eri, mie amwail dehdehki.” (Lepin Padahk 9:​10) Nan ahnsou kamasepwehk pwukat, Siohwa kelepw kin sapwellimaniki erpit me kak kahre kitail. Oh e ketikihong kitail sapwellime erpit sang Nting Sarawi kan, pwehn kak kahre kitail.​—⁠Lepin Padahk 2:​1-9; 3:​1-6; 2 Timoty 3:​16, 17.

Kaundahn Aramas akan Ni Ahnsou Kohkohdo

16. Ihs me pahn pilada dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo?

16 Eri, dahme sapwellimen Koht Mahsen kin padahkiong kitail duwen ahnsou kohkohdo? E padahkiong kitail me dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo sohte pahn poahsoankihda dahme aramas akan wiahda mahs. Eri, madamadau en Patrick Henry me sapwung. Siohwa Koht, a kaidehn aramas akan me pahn pilada dahme pahn wiawiong sampah wet oh aramas akan me mih pohn sampah wet. Sapwellime kupwure pahn pweida nin sampah, kaidehn pilahn kan en aramas akan de wehi kan en sampah wet. “Aramas kak koasoanehdi soahng tohto, ahpw kupwuren Siohwa me pahn wiawi.”​—⁠Lepin Padahk 19:21.

17, 18. Ia kupwuren Koht ong atail ahnsou?

17 Dahme Koht kupwurki ong atail ahnsou? E ketin kupwurki en kasorehla koasoandi suwed wet me dirkihla kailok oh dihpen nenek. Koht pahn wiahda koperment ehu me pahn wiliandi kaunda suwed en aramas akan me wiawiehr erein sounpar epwiki kei. Kokohp me diarekda nan pwuhken Daniel 2:44 ketihtihki: “Eri, ni ahnsou me nanmwarki ko pahn kakaun wasa, Koht en nanleng pahn ketin kauwada mwehi ehu me sohte imwi. Mwehi wet sohte pahn kak lohdi, ahpw e pahn kauwehla mwehi teikan koaros, oh pahn mihmi kohkohlahte.” Wehio pil pahn kasorehla Sehdan me Tepil​—⁠mehkot me aramas akan sohte kak wia. Ah kaunda pohn sampah wet pahn sohla kohkohlahte.​—⁠Rom 16:20; 2 Korint 4:4; 1 Sohn 5:​19.

18 Tehk me koperment en nanleng pahn kasorehla soahngen kaunda en aramas koaros. Aramas akan sohlahr pahn kaunda aramas akan. Irail akan me pahn wiahla kisehn Wehin Koht nanleng pahn kaunda wiewiahn sampah. (Kaudiahl 5:​10; 20:​4-6) Nin sampah, aramas lelepek kan pahn peikiong koasoandi en Wehin Koht. Met iei kaunda me Sises padahkiong kitail en kapakapki ni eh mahsanih: “Mweimwi en pweida wasa koaros, kupwuromwi en kin wiawi nin sampah duwen eh kin wiawi nanleng.”​—⁠Madiu 6:​10.

19, 20. (a) Iaduwen Paipel kin kawehwehda duwen koasoandi en Wehio? (b) Kaunda en Wehio pahn wia dah ong aramas akan?

19 Sounkadehdehn Siohwa kan kin pwoson Wehin Koht. Wahnpoaron Piter ntingihdi duwen “lahng kapw” ni eh mahsanih: “Eri, kitail koapworopwor oh awiawih lahng kapw oh sampah kapw, wasa me pwungen kalahngan en Koht pahn poadada ie poatopoat, duwen eh ketin inoukidahr.” (2 Piter 3:​13) “Sampah kapw” iei pwihn en aramas kapw me pahn mih pahnangin nanleng kapw, Wehin Koht. Met iei koasoandi me Koht kasalehong wahnpoaron Sohn nan kapoudiahl ehu, oh Sohn ntingihdi: “Eri, I ahpw kilangada lahng kapw ehu oh sampah kapw ehu. Keieun lahngo oh keieun sampah sohla mie, oh madau pil sohla mie. . . . E [Koht] pahn kin ketin limwihasang pilen masarail koaros. Mehla solahr pahn wiawi, solahr mwahiei, solahr nsensuwed, solahr medek. Soahng mering kan sohralahr.”​—⁠Kaudiahl 21:​1, 4.

20 Sampah kapw iei wasa me irairen pwung pahn wiawi. Irair suwed kan koaros pahn sohla wiawi pwehki sapwellimen Koht mahwen iei mahwen en Armakedon. (Kaudiahl 16:14, 16) Kokohp nan pwuhken Lepin Padahk 2:​21, 22 mahsanih: “Aramas pwung​—⁠aramas lelepek​—⁠pahn kousoan nan sahpw wet. Ahpw Koht pahn ketin koahkoahksang aramas suwed kan nan sahpwo oh usadahsang me dipan akan rasehng dihpw en kin usuhsdahsang nan pwehl.” Oh Melkahka 37:9 inoukihda: “Irail kan me kin likih Siohwa pah sapweniki sahpwo, a aramas suwed kan pahn koakoahksang.” Komw soh men mour nan sampah kapw wet?

Pwoson Sapwellimen Siohwa Inou kan

21. Dahme kahrehda kitail kak pwoson sapwellimen Siohwa inou kan?

21 Kitail kak pwoson sapwellimen Siohwa inou kan? Rong duwen dahme e mahsanihki sapwellime soukohp Aiseia: “Kumwail tamanda dahme wiawiher mahso; kumwail kadehdehda me ngehite me Koht, oh sohte il emen me duwehte ngehi. Sangete nin tapio I kasalehda dahme pahn wiawi mwuhr, I kohpada mahsie dahme pahn wiawi. I mahsanih me ei koasoandi kan uhdahn pahn pweida, pwe mehkoaros me I kupwurki uhdahn pahn pweida.’” Ni imwin iretikitik 11 mahsanih: “Oh kapwaiada ei koasoandi kan koaros. Ngehi me mahmahsen; eri, e pahn pweida.” (Aiseia 46:​9-​11) Ei, kitail kak pwoson Siohwa oh sapwellime inou kan nin duwen inou pwukat me pweidaher. Paipel mahsanih: “Pwoson iei kamehlele mehkan me kitail kin koapworopworki de kasikasik, kamehlele mehkan me kitail sohte kak kilangki masatail.”​—⁠Ipru 11:1.

22. Dahme kahrehda kitail kak likih me Siohwa pahn kapwaiada sapwellime inou kan?

22 Aramas aktikitik kan kin ahneki pwoson wet pwehki re ese me Koht pahn kapwaiada sapwellime inou kan. Karasepe ieu, nan pwuhken Melkahka 37:29, kitail wadek: “Me pwung kan pahn koukousoan nan sahpwo oh re pahn sapwenikihla kohkohlahte.” Kitail kak kamehlele met? Ei, pwehki pwuhken Ipru 6:​18 mahsanih: “Koht me sohte kak ketin wiahda likamw.” Koht me sapweniki sampah wet, pwe e pahn kak ketkihong sampah wet ong aramas aktikitik kan? Pwuhken Kaudiahl 4:​11 mahsanih: “Pwe komwi me ketin wiadahr mehkoaros, oh pwehki kupwuromwien, me mehkoaros mihmiehki oh momourki.” Ihme, pwuhken Melkahka 24:1 mahsanih: “Siohwa me sapwellimaniki sampah oh audepe kan koaros.” Siohwa ketin kapikada sampah, e ketin sapwellimaniki sampah, oh e ketikihong irail akan me kin pwoson ih sampah. Pwehn sewese kitail en kakehlailda atail pwoson, artikel en mwuhr pahn kasalehda iaduwen Siohwa kin ketin kapwaiada sapwellime inou kan ong sapwellime aramas akan nan ahnsoun mahs oh pil ni atail ahnsou, oh dahme kahrehda kitail kak liki ni unsek me Koht pahn ketin kapwaiada sapwellime inou ong ni ahnsou kohkohdo.

Ire Kesempwal kan en Kousapahl

◻ Dahme wiawiong koapworopwor en aramas akan nan poadopoad kan?

◻ Dahme kahrehda kitail en dehr kilangwong aramas akan en wahdohng kitail irair mwahu kan ong ni ahnsou kohkohdo?

◻ Ia sapwellimen Koht kupwur kan me kin pid ni ahnsou kohkohdo?

◻ Dahme kahrehda kitail kak liki me Koht pahn kapwaiada sapwellime inou kan?

[Kilel nan pali 6]

Paipel ni pwung mahsanih: “Sohte mehmen . . . me kaunda pein eh mour.”​—Seremaia 10:23

[Credit Line]

Pakudang: Kilel en U.S. National Archives; seri duhpek kan: WHO/OXFAM; refugees: UN PHOTO 186763/J. Isaac; Mussolini oh Hitler: Kilel en U.S. National Archives

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share