Medemedewe Pwehn Iang Koht Kekeid Kohkohlahte
“Kiht . . . pahn kin weweidki mwaren Siohwa atail Koht ni ahnsou kohkohlahte.”—MAIKA 4:5, New World Translation.
1. Dahme kahrehda Siohwa mwareneki “Nanmwarki Soutuk”?
SIOHWA KOHT sohte tapi. E pil ketin mwareneki “Mehn Kawao,” pwe E kin memour sangete mahs mahsie oh sohte tepin Eh mour. (Daniel 7:9, 13) Siohwa pil pahn paieki mour kohkohlahte. Ih kelepw me iei “Nanmwarki Soutuk.” (Kaudiahl 10:6; 15:3, NW) Ohng Siohwa, sounpahr kid kin rasehng “rahn teieu, duwehte aio, me samwalahr, rasehng ahnsou mwotomwot kis nipwong.”—Melkahka 90:4.
2. (a) Ia kupwuren Koht ong aramas peik kan? (b) Dahme konehng kitail en keieu koapworopworki oh pilahnehda?
2 Pwehki Sounketikihda Mour kin mour kohkohlahte, E kak kihong tepin pwopwoudo, Adam oh Ihp, koapworopwor en mour soutuk nan Paradais. Ahpw, pwehki sapeik, Adam kesehla eh pwung en ahneki mour soutuk, oh e uhd kihong kadaudoke kan dihp oh mehla. (Rom 5:12) Ahpw, en Adam uhwong sohte kauwehla sapwellimen Koht kupwur nin tepio. Iei kupwuren Siohwa me aramas peik kan pahn mour kohkohlahte, oh e uhdahn pahn kapwaiada sapwellime kupwur wet. (Aiseia 55:11) Me konehng, kitail en nantiong wiahda atail pilahn kan oh koapworopwor kan en papah Siohwa ni ahnsou kohkohlahte. Kitail men mwasamwasahn “rahnen Siohwa” ahpw e pil kesempwal en tamanda atail mehn akadei iei en iang Koht kekeid ahnsou kohkohlahte.—2 Piter 3:12, NW.
Siohwa kin Ketin Mwekid Ni Ahnsou me E Ketin Kilelehdi
3. Iaduwen atail kin ese me Siohwa kin mie “ahnsou me E ketin kilelehdi” pwehn kapwaiada sapwellime kupwur kan?
3 Nin duwen aramas akan me kin iang Koht kekeid, kitail kin nsenohki kapwaiada sapwellime kupwur kan. Kitail ese me Siohwa iei Sounkoasoanehdi Ahnsou Lapalapo, oh kitail kin likih me e kin ahnsou koaros kapwaiada sapwellime kupwur kan ni sapwellime ahnsou. Karasepe ieu, “a ni ahnsou me konehng eh lelehr, Koht ketin poaronehdo Sapwellime Iehros.” (Kalesia 4:4) Mahsen kohwong wahnpoaron Sohn me pahn mie “ahnsou me E ketin kilelehdi” me kokohp akan pahn pweida me pid soahng kan me e kilangehr ni kasansal kan. (Kaudiahl 1:1-3, NW) Mie “ahnsoun me melahr akan ar pahn pakadeikda.” (Kaudiahl 11:18) Pohnangin sounpar 1,900 samwalahro, Koht kamwekidih wahnpoaron Pohl en nda me Koht “ketin koasoanedier rahn ehu me e pahn ketin kadeingkihda sampah pwon pwuhng.”—Wiewia 17:31.
4. Iaduwen kitail ese me Siohwa kin kupwurki en kasorehla koasoandi suwed wet?
4 Siohwa pahn kasorehla koasoandi suwed wet, pwe sampah wet kin mwamwahleki mware. Aramas suwed akan kin tohtohlahr. (Melkahka 92:7) Sang ahr lokaia kan oh wiewia kan, re kin mwamwahleki Koht, oh e pil kin kamedek Ih ni ahnsou me eh mahsanih sapwellime ladu kan kin lelohng kalokolok kan. (Sekaraia 2:8) Ihme kahrehda, Siohwa koasoanehdi me e pahn kasohrehla ahn Sehdan pwihn unsek! Koht ketin koasoanehdier ahnsou dah me met pahn wiawi, oh pweidahn kokohp kan en Paipel kin kasansalehda me kitail kin mihmi “ni imwin ahnsou.” (Daniel 12:4) Ni ahnsou keren, E pahn wia met pwehn kapaiada irail akan me kin poakohng Ih.
5. Iaduwen Lohd oh Apakuk kin kilangwong irair akan me kin kapilpene ira?
5 Sapwellimen Siohwa ladu kan en mahs kin kasik en kilang wiewia suwed akan en tokedi. Ohl pwung men, Lohd, “alehdier apwal sang ni tiahk suwed en aramas suwed kan.” (2 Piter 2:7) Soukohp Apakuk kin nsensuwedki irair akan me kin kapilpene ih, oh e uhd pekih: “Maing Kaun [“Siohwa,” NW], ia erein ei kin patohwan liklikweriong komwi oh peksawas, a komwi ahpw sohte ketin karonge oh doareikitasang nan at apwal laud? Dahme komw ketin mweidkihong ie I en patopatohwan soangen sapwung oh suwed pwukat? Ia duwen omwi kak ketin kanengamahiong mahmahsanih soangen wiewia suwed wet? Apwal laud kin kapiliepene, akamai oh pei kin wiewiawi wasa koaros.”—Apakuk 1:2, 3.
6. Iaduwen Siohwa sapengki kapakap en Apakuk, oh dahme kitail kak sukuhliki sang met?
6 Met iei kisehn pasepeng me Siohwa ketkihong Apakuk ni ah mahsanih: “Ntingihdi, pwehki e saikinte lel ahnsou me e pahn wiawi. Ahpw e pahn mwadang leledo, oh dahme I pahn kasalehiong uhk pahn pweida. Mehnda ma e pahn pwand, ahpw awiawihete; pwe e pahn pweida ni ahnsawi; oh e sohte pahn pwand.” (Apakuk 2:3) Eri, Koht ketin kasalehda me e pahn kapwaiada dahme e pahn wia ni “ahnsou me E ketin kileldi.” Mendahki e mwomwen pahn pwand, Siohwa uhdahn pahn kapwaiada dahme e kin kupwurki!—2 Piter 3:9.
En Ngoangki Papah Koht
7. Mendahki Sises sohte uhdahn ese iahd rahnen Siohwa pahn leledo, iaduwen e kin kapwaiada sapwellime pwukoah kan?
7 E anahne kitail en uhdahn ese iahd me soahng kan pahn wiawi pwe kitail en mehlel nan atail iang Koht kekeid? Soh. Medemedewe duwen ekei mehn kahlemeng mwahu kan. Sises kin nsenohki duwen ahnsou me kupwuren Koht pahn pweida nin sampah duwehte nanleng. Ni mehlel, Krais padahkiong sapwellime tohnpadahk kan en kapakapki met: “Samat me ketiket nanleng: Mwaromwi en sarawihla rehn aramas koaros, mweimwi en pweida wasa koaros, kupwuromwi en kin wiawi nin sampah duwen eh kin wiawi nanleng.” (Madiu 6:9, 10) Edetehn Sises ese me pekipek wet pahn pasepengla, e sehse iahd me e pahn pweida. Nan eh kokohp me pid duwen imwin koasoandi wet, e mahsanih: “A duwen rahno oh ahnsowo, sohte emen me ese iahd e pahn leledo, oh tohnleng en nanleng kan, pil Sapwellimen Sahmo sohte mwahngih, Sahmohte me mwahngih.” (Madiu 24:36) Pwehki Sises Krais iei Ih me sapwellimen Koht kupwur kan kin poahsoanda ie, pein ih me pahn doadoahk nan kasohralahn imwintihti kan en Seme me ketiket nanleng. Ni ahnsou me Sises ketiket nin sampah, pein ih pil sehse ahnsou dah me Koht pahn kasorehla me suwed kan. Ahpw met kin katikitikihala eh ngoangki en papah Siohwa? Uhdahn soh! Ni ahnsou me sapwellime kan kilangada en Sises kamwakele tehnpaso, “sapwellime tohnpadahk ko ahpw tamanda me ntingdier nan Pwuhk Sarawio, ‘Maing Koht, ei loalenohng tehnpasomwi kin okohk loalei duwehte kisiniei.’” (Sohn 2:17; Melkahka 69:9) Sises kin soupisengki doadoahko me e pekederdo en wia, oh e kin wiahda met ni ngoang. E kin medemedewe pwehn papah Koht ong ni ahnsou kohkohlahte.
8, 9. Ni ahnsou me tohnpadahk ko idek duwen kapwurpwurdohn Wehio, dahme e padahkiong irail, oh iaduwen re mwekidki?
8 Met kin pil duwehte sapwellimen Krais tohnpadahk kan. Sises tuhwong irail mwohnte e ketidala nanleng. Pwuhk Sarawi mahsanih: “Eri, ni wahnpoaron ako ar pokonpenehr rehn Sises, re ahpw patohwan idek: ‘Maing, ia duwe, ih ahnsou kiset me komw pahn ketin kapwurehda Wehin Israel?’” Duwehte ahr Soumwas, re kin kasikasik pwaradohn Wehio. Ahpw, Sises sapengki: “Ahnsou kan oh irair kan koasoandier rehn Semei sang pein sapwellime manaman, ahpw e sohte mweiong kumwail en ese ahnsou me mepwukat pahn wiawi. Ahpw kumwail pahn audaudkihda manaman ni ahnsou me Ngehn Sarawi pahn ketidohng kumwail, oh kumwail ahpw pahn kadehde ie nan Serusalem, nan Sudia pwon, oh Sameria, oh lelohng ni irepen sampah.”—Wiewia 1:6-8.
9 Sohte kadehdehpen me tohnpadahk kan patoukihla pasepeng wet. Ahpw, irail kin ngoangki oh soupisengki wia doadoahk en kalohk. Erein wihk kei mwuri, re kadirehkihla Serusalem ahr padahk kan. (Wiewia 5:28) Oh erein sounpar 30, re kalaudehla ahr wasahn kalohk, oh ihme Pohl kak nda me rongamwahu wet me padahkpe wiawihongehr “aramas akan koaros nin sampah.” (Kolose 1:23) Mendahki Wehio sohte ‘pwurehng wiawihda nan Israel’ nin duwen me tohnpadahk ko sapwungala kasikasik en wiawi oh e sohte pil tepida wiawihda nanleng erein arail mour, irail kin nannanti ni arail kin papah Siohwa oh kin medemedewe pwehn papah Siohwa ong ni ahnsou kohkohlahte.
Kasawihada Pein Atail Pepehm Akan
10. Pwehki kitail sehse ahnsou dah me Koht pahn kasorehla ahn Sehdan koasoandio, met kin mweidohng kitail en kasalehda dah?
10 Sapwellimen Siohwa ladu kan en nan rahn pwukat pil kin kasikasik en kilang kasoralahn koasoandi suwed wet. Atail mehn akadei me keieu kesempwal kaidehn en pitsang kasoralahn koasoandi suwed wet oh pedelong nan sapwellimen Koht sampah kapw. Ahpw kitail men kilang mwaren Siohwa en sarawihla oh sapwellime kaunda en pwungla mwohn koaros. Pwehki met, kitail kak kalahnganki ong Koht me e sohte ketin padahkiong kitail duwen ‘rahn de aua’ me e pahn kasorehla ahn Sehdan koasoandio. Met pwehn mweidong kitail en kasansalehda me kitail men iang Koht kekeid kohkohlahte pwehki kitail poakohng Ih ahpw kaidehn pwehki kitail ahneki mehn akadei roporop kan ong pein kitail.
11, 12. Ni ahl dahieu me ahn Sohp lelepek mihla pahn kasongosong, oh iaduwen kasongpe wet pidada kitail?
11 Ma kitail pahn kolokolte atail lelepek ong Koht, met pahn kasalehda me Tepilo me sapwung ni ahnsou me e karaunih Sohp—oh aramas akan me duwehte ih—me dene re kin papah Koht pwehki re roporop mehkot ong pein irail. Mwurin Siohwa kawehwehda duwen sapwellime ladu Sohp nin duwen emen ohl me lelepek oh lemmwin Koht, Sehdan uhd karaunih Sohp oh nda met: “Ia duwe, Sohp pahn kak pwongih komwi, ma komw sohte ketin kapaiahda? Komw ketin silehdier ih oh eh peneinei oh pil mehkoaros me e ahneki. Komw pil kin ketin kupwuramwahwih mehkoaros me e kin wia, oh sapweo direkilahr kou me komw ketikihong. Ahpw ma komw pahn ketikihsang mehkoaros me e ahneki—e pahn lahlahwei komwi mwohn silangomwi.” (Sohp 1:8-11) Ni eh kolokolte eh lelepek pahn kasongosongo, Sohp kadehdehda me karaun wet me likamw.
12 Duwehte kitail, ma kitail pahn kolokolte atail lelepek, kitail kak kasalehda likamw en karaun akan me kohsang rehn Sehdan me dene kitail kin papah Koht pwehki kating kan me pahn alehdi ni ahnsou keren. Pwehki kitail sehse ahnsou dah me Koht pahn kasorehla aramas suwed akan, met kin mweidong kitail en kasalehda atail limpoak mehlel ong Siohwa oh kitail perenki iang Ih kekeid ong ni ahnsou kohkohlahte. Met kin kasalehda me kitail kin lelepek ong Koht oh kin likih sapwellime koasoandi kan. Oh pil, pwe kitail sehse rahno de auao, met kin sewese kitail en mwasamwasahn pwe kitail ese me imwio kak wiawi ahnsou soh lipilipil, duwehte lipirap men kin pirap ahnsou soh lipilipil ni pwong. (Madiu 24:42-44) Sang ni atail pahn rahn koaros iang Siohwa kekeid, kitail pahn kaperenda sapwellime mohngiong oh pil pahn mie pasapeng ong Tepilo me kin kauwe Siohwa.—Lepin Padahk 27:11.
Wiahda Omw Pilahn ong Ni Ahnsou Kohkohlahte!
13. Dahme Pwuhk Sarawi kin kasalehda duwen wiahda atail pilahn ong ni ahnsou kohkohdo?
13 Irail akan me kin iang Koht kekeid, kin ese me e wia elen loalokong ehu en wiahda pilahn me konehng kan ong ni ahnsou kohkohdo. Pwehki aramas tohto kin ese duwen kahpwal akan me aramas kin lelohng ni ahnsou me re kin mahla, ihme kahrehda irail kin doadoahk laud ni ahnsou me re pwulopwul pwe arail mour en mwuhr pahn nsenamwahu ni palien sent pwehki ah pahn mie neirail mwohni. Ahpw, iaduwen atail irair en pali ngehn me nohn kesempwal sang met? Lepin Padahk 21:5 (NW) mahsanih: “Koasoandi kan en me loalokong kin mehlel wahdo kamwahu; ahpw irail akan me pwurur kin lelohng paisuwed.” Wiahda atail pilahn kan ong ahnsou kohkohlahte pahn mie katepe laud. Pwehki kitail sehse iahd imwin koasoandi wet pahn leledo, kitail anahne medemedewe duwen atail anahn akan ong ni ahnsou kohkohdo. Ahpw kitail en toupahrek oh mwohniki mehkan me kesempwal me kohsang powe. Aramas akan me kin seupwoson ele mwein pahn kak ahneki madamadau me mwohnki kupwuren Koht iei elen soh loalokong. Ahpw met me mehlel?
14, 15. (a) Karasaras dahieu me Sises kihda me kin pid wiahda pilahn kan ong ni ahnsou kohkohdo? (b) Dahme kahrehda ohl kepwehpweo, nan sapwellimen Sises karasaras, sohte wia soangen aramas me kin kilangwong ahnsou kohkohlahte?
14 Sises kihda karasaras ehu me pahn kak sewese kitail ong duwen irewet. E mahsanih: “Ohl kepwehpwe men mie, me audepen nan sapwe inenen rek kowahlap. E ahpw tapihada mengimengloalki, ‘Dahme I pahn wiaht, pwe sohte wasa me I kak nekidala ie wahn sapweiet koaros. Eri, iet me I pahn wiahn: I pahn kauwehla ei imwen nahk kan, ahpw uhd kauwada ekei me laudsang, wasa I pahn nekidala ie wahn sapweiet oh ei kepwe kan koaros. I ahpw pahn kak pein ndahng ie: meid pai kowe, me ahneki kiden kepwe mwahu, me wia nekinekohng sounpar tohto. Nna, kommoalla; kamakamadipw; papaieki omw dipwisou kan, oh pereperenki!’ A Koht ahpw mahsanihoing, ‘Aramas pweipwei men kowe! Pwongpwong wette ke pahn mehla; a ihs me pahn ahneki omw kepwe kan me ke koasoakepenehr?’” Sises eri usehlahte, mahsanih, “Ih duwen met me kin wiawi ong aramas akan me kin koasoakepene ong pein irail kepwehn sampah, ahpw semwehmwe mwohn silangin Koht.”—Luk 12:16-21.
15 Wasaht, Sises kin koasoia me e sohte konehng ohl kepwepwe menet en doadoahk pwehn kak nsenamwahu ong ni ahnsou kohkohdo? Soh, pwe Pwuhk Sarawi kin kangoange kitail en doadoahk laud. (2 Deselonika 3:10) Ahpw, sapwung en ohl kepwepwe menet iei me e sohte wia dahme kesempwal pwehn “kepwepwe mwohn silangin Koht.” Edetehn e kak paiekihda mwohni laud me e nekidala ong sounpahr tohto, e mehla ehu rahn. E kin medemedewe duwen ahnsouwohte, kaidehn ong ni ahnsou kohkohlahte.
16. Dahme kahrehda kitail kak likih Siohwa ong dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo?
16 En ahneki madamadau me kitail pahn iang Siohwa kekeid ong ni ahnsou kohkohlahte me pwung oh konehng. En wiahda atail pilahn ong ni ahnsou kohkohdo iei ahl me keieu mwahu. Mendahki e pahn wia elen loalokong en wiahda atail pilahn kan ong duwen kasukuhl, doadoahk, oh pwukoah en peneinei kan, kitail anahne tamanda ahnsou koaros me Siohwa sohte pahn likidmeliehla sapwellime ladu lelepek kan. Nanmwarki Depit koulki met: “Ni ei pwulopwul, oh met ni ei mahlahr, I saikinte kilang aramas mwahu men me Kauno ketin likidmeliehla, de nah seri kan pekipeki ar tungoal kisin mwenge.” (Melkahka 37:25) Sises padahkiong kitail me Koht pahn ketin sewese aramas akan koaros me kin rapahki mahs Wehio oh iang Siohwa kekeid.—Madiu 6:33.
17. Dahme kahrehda kitail ese me imwin sampah kerendohr?
17 Edetehn kitail ahneki madamadau me kitail kin papah Koht ong ni ahnsou kohkohlahte, kitail pil kin kasik me sapwellimen Siohwa rahn kerendohr. Pwepweidahn kokohp en Pwuhk Sarawi ni sansal kin wia mehn kadehde me rahno kerendohr. Irair en nan senturi wet iei mahwen kan, soumwahu kan, rerrer en sahpw akan, lehk lapalap akan, iangahki kalokolok en Kristian mehlel akan oh kalohk en rongamwahu en Wehin Koht nin sampah pwon. Mehpwukat koaros iei irair akan me kin kasansalehda me kitail mih nan imwin koasoandi suwed wet. (Madiu 24:7-14; Luk 21:11) Sampah wet kin dirkihla aramas akan me kin “roporop ong pein irail, mehwo, aksuwei oh pohnmwahso; re pahn kamwakara, re sohte pahn peikiong ar pahpa oh nohno kan, oh re sohte pahn kin kasapahlkalahnganki mehkot, re sohte pahn poadidi ong pelien lamalam; irail pahn sempoak, soh mahk, karaun likamw oh pehmara, lemei, oh re pahn kailongki me mwahu; re pahn pangala iangarail kan, re pahn loaumwohmw oh kalahwasa, oh re pahn inengieng pein arail peren laudsang kupwur en Koht.” (2 Timoty 3:1-5) Nan imwin rahn pwukat, mour pahn apwal ong sapwellimen Siohwa ladu kan. Ia uwen laud kitail kin kasikasik rahno me Wehin Siohwa pahn kasorehla me suwed akan koaros! Ahpw ni ahnsouwet, kitail en nantiong en iang Koht kekeid ni madamadau kehlail me kitail pahn wia met ni ahnsou kohkohlahte.
Ahneki Madamadau en Papah Koht Ong Ni Ahnsou Kohkohlahte
18, 19. Dahme kin kasalehda me aramas lelepak kan en mahs kin ahneki madamadau en papah Koht ni ahnsou kohkohlahte?
18 Ni atail kin iang Siohwa kekeid, kitail pahn tamanda duwen pwoson en Eipel, Inok, Noha, Eipraam, oh Sera. Mwurin Pohl koasoia duwen irail, e ntingihdi: “Aramas pwukat koaruhsie pwoson, ahpw re melahr. Re sohte ale mehkan me Koht ketin inoukidahr, ahpw, sang wasa doh me re kilang oh perenkihda, re pil kadehdehda ni sansal duwen ar mehn liki oh mehn keiru kei nin sampah.” (Ipru 11:13) Irail pwukat me lelepek kan me “raparapahki wasa mwahu ehu, iei wasao me kin mih pahn epwelpen lahng.” (Ipru 11:16, NW) Ki pwoson, re kin kasikasik wasa mwahu ehu me Wehin Koht pahn kaunda. Kitail kak likih me Koht pahn katingih irail ki mour soutuk nan wasa mwahuo—iei Paradais me mih pahn kaundahn Wehio.—Ipru 11:39, 40.
19 Soukohp Maika kin kasalehda ia uwen ngoang me sapwellimen Siohwa aramas akan kin ahneki en kaudokiong Koht ong ni ahnsou kohkohlahte. E ntingihdi: “Pwe wehi koaros kin pwongih oh peikiong arail koht kan, a kiht, se pahn kin pwongih oh peikiong Kauno [“Siohwa,” NW], at Koht, kohkohlahte.” (Maika 4:5) Lao lel e mehla, Maika kin papah Siohwa ni lelepek. Ni ahnsou me e pahn iang iasada nin sampah kapw, sohte peikidpe me soukohpo pahn pousehlahte iang Koht kekeid ong ni ahnsou kohkohlahte. E wia mehn kahlemeng mwahu ehu ong kitail koaros me kin mihmi nan imwin koasoandi suwed wet!
20 Siohwa kin kalahnganki limpoak me kitail kin kasalehda ong mware. (Ipru 6:10) E mwahngih me e wia mehkot apwal ong kitail en kolokolte atail lelepek ong Ih nan sampah ehu me Tepilo kin kakaun. Pwe “sampah wet oh mehkoaros nin sampah kin sosohrala,” ahpw, “me kin kapwaiada kupwur en Koht pahn momour kohkohlahte.” (1 Sohn 2:17; 5:19) Sang ni sawas en Siohwa, kitail en nantiong en dadaurete pahn kasongosong kan me kitail kin lelohng ehu ehu rahn. Atail madamadau kan oh elen mour en poahsoankihda pohn kapai kaselel kan me Samatail nanleng kin ketin inoukihda. Kitail kak koanoahdi mehpwukat koaros ma kitail pahn iang Koht kekeid ong ni ahnsou kohkohlahte.—Sud 20, 21.
Iaduwen Komw Pahn Sapeng?
◻ Ia kupwuren Koht ong aramas peik kan?
◻ Dahme kahrehda Siohwa saikinte kasorehla sampah suwed wet?
◻ Dahme kahrehda atail sohte pahn wehwehki iahd Koht pahn kasorehla sampah wet sohte pahn katikitikihala atail ngoang?
◻ Ia ekei kapai kan en ahneki madamadau en iang Koht kekeid ong ni ahnsou kohkohlahte?
20. Dahme kitail anahne en wia?
[Kilel nan pali 15]
Iang Koht kekeid kin wehwehki me kitail pahn ngoangki papah Ih duwehte me tepin tohnpadahk kan en Krais kin wia