Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w99 6/1 pp. 20-25
  • Aramas Kin Kailongkinirailla Pwehki Ahr Pwoson

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Aramas Kin Kailongkinirailla Pwehki Ahr Pwoson
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Medemedewe “Uwen Pweinen” en Wiahla Tohnpadahk Men
  • Diren Kailok me Uhd Kahrehda Kailongki
  • Tepin Kristian akan—Ihs me Kailongkinirailla?
  • Tepin Kristian Akan​—⁠Dahme Kahrehda Mehn Rom kan kin Kailongkinirailla?
  • Peiki Atail Pwoson
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
  • Tepin Kristian Akan Oh Kosonned En Moses
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2003
  • Kristian Akan Oh Aramas En Sampah Met
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1998
  • Uhki Rongamwahwo Mwohn me Lapalap kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2016
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—1999
w99 6/1 pp. 20-25

Aramas Kin Kailongkinirailla Pwehki Ahr Pwoson

“Aramas koaros pahn kailongkinkumwailla pwehki ngehi.”​—MADIU 10:22.

1, 2. Ke kak koasoia ekei ekspiriens kan duwen en Sounkadehdehn Siohwa kan kin dadaurete pwehki re kin kapwaiada padahk kan en ahr pelien lamalam?

EMEN tohndoadoahk mehlel me kin apwalih sidohwa ehu me kohsang deke en Krihd kin selidi pak tohto oh kin kohla ni mwoalen kopwung pak tohto. Kapatapenen ahnsou me e selidi nan imweteng, oh kin dohsang eh pwoud oh nah seri limen, daulihlahr sounpahr weneu. Nan Sapan, edetehn tohnsukuhl menet kin tiahk mwahu oh me keieu loalokong sang eh pwihn en tohnsukuhl 42, e lekdeksang nan sukuhl. Nan Prans, aramas ekei kakommoaldihsang arail doadoahk, mendahki irail kin wie arail doadoahk mwahu. Sang ekspiriens pwukat me uhdahn wiawi, iaduwen re kin duwepenehte?

2 Irail koaros iei Sounkadehdehn Siohwa kan. Ia “sapwung” me irail wiahda? Re kin kapwaiada padahk kan en ahr pelien lamalam. Ni e kin peikiong padahk kan en Sises Krais, tohndoadoahko me kin apwalih sidohwa kin padahkiong aramas teikan duwen dahme e kin kamehlele. (Madiu 28:19, 20) Mwoalen kopwung en Krihs me kadeikada ih pwehki ehu kosonned en mehn Krihk en mahs me sohte kin mweidohng aramas en kalohk. Tohnsukuhlo lekdeksang nan sukuhl pwehki kadeikpen loale me kaiahnda sang nan Pwuhk Sarawi sohte mweidong ih en iang kendo. (Aiseia 2:4) Oh irail akan me kakommoaldihsang arail wasahn doadoahk nan Prans sukuhlikier me ihte kahrepe irail anahne kakommoaldihsang arail doadoahk iei pwehki re kin kadehdehda me irail Sounkadehdehn Siohwa kan.

3. Dahme kahrehda pali moron en Sounkadehdehn Siohwa kan sohte kin lellong kalokolok laud sang rehn aramas teikan?

3 Ahnsou kerendo kei, Sounkadehdehn Siohwa kan kin kalapw lellong kahpwal pwukat nan ekei wehi kan oh re kin dadaurete. Ahpw ong pali moron en Sounkadehdehn Siohwa kan, irail sohte kin lellong soangen kalokolok sang aramas. Aramas koaros nin sampah pwon ese duwen tiahk mwahu en sapwellimen Siohwa aramas akan​—arail adamwahu en aramas mwahu me kin kahrehong aramas akan en ahneki kahrepe mwahu ieu en dehr kaloke irail. (1 Piter 2:​11, 12) Irail sohte kin wiahda pilahn kan en uhwong koperment de keme aramas teikan. (1 Piter 4:​15) Ni pali teieu, re kin song en kapwaiada kaweid en Paipel me padahkiong irail en uhpaiong Koht mahs, oh mwuri peikiong koperment en sampah wet. Irail kin pwain daksis kan oh “ahneki popohl rehn aramas koaros.” (Rom 12:18; 13:​6, 7; 1 Piter 2:​13-​17) Ni arail kin wia ahr doadoahk en kasukuhliki aramas Pwuhk Sarawi, irail kin kangoange aramas akan en kasalehda wahu ong kosonnedo, oh wauneki irair kesempwal kan en peneinei, oh tiahk kan. Koperment tohto kin kapinga ihr pwehki irail kin kapwaiada kosonned akan. (Rom 13:3) Ahpw, nin duwen me parakrap en mwowe kan kin kasansalehda, ekei pak irail kin lellong kalokolok kan​—nan ekei sahpw, koperment kan kin inapwiehdi irail sang wia arail doadoahk en kalohk. Met wia mehkot kapwuriamwei ong kitail?

Medemedewe “Uwen Pweinen” en Wiahla Tohnpadahk Men

4. Nin duwen dahme Sises mahsanih, dahme aramas men me pahn wiahla sapwellime tohnpadahk pahn kak kasik?

4 Sises Krais kin kawehwe ni sansal duwen dahme tohnpadahk men anahne wia. E padahkiong sapwellime tohnpadahk kan, “Sohte ladu men kin laudsang eh soumas. Ma irail kalokeieier, re pil pahn kalokei kumwail.” Aramas kin kailongkin Sises ni “soh kahrepe.” (Sohn 15:18-​20, 25; Melkahka 69:4; Luk 23:22) Sapwellime tohnpadahk kan pil kak kasik me re pahn pil lelong kalokolok me sohte pwungih. Pak tohto, e padahkiong irail: “Aramas koaros pahn kailongkinkumwailla.”​—Madiu 10:22; 24:9.

5, 6. (a) Ia kahrepen Sises kangoange aramas akan me men wiahla sapwellime tohnpadahk kan en “medemedewe uwen pweine”? (b) Dahme kahrehda kitail en dehr pwuriamweiki kalokolok kan me kitail kin lellong?

5 Sises kangoange aramas akan me men wiahla sapwellime tohnpadahk kan en “medemedewe uwen pweinen” en wiahla tohnpadahk men. (Luk 14:28, Revised Standard Version) Pwekihda? Kaidehn pwehki irail pahn medemedewe ma irail pahn anahne en wiahla sapwellime tohnpadahk kan de soh, ahpw irail anahne nantiong en kapwaiada pwukoah kan koaros en tohnpadahk men. Kitail anahne kaunopada en dadaur pahn kasongosong kan de kahpwal akan, pwehki met pahn kisehn pwais en wiahla tohnpadahk men. (Luk 14:27) Sohte me kin idingkihong kitail en papah Siohwa nin duwen tohnpadahk en Krais. Pilipil wet kin kohsang pein nsenen kitail; pilipil wet kin poahsonda pohn loalokong. Kitail eseier mwohn kitail wiahda atail pilipil en inoukihong Koht atail mour, me likin kapai kan, aramas akan pahn “kailongkinkitailla.” Eri, kitail sohte pahn pwuriamweiki soangsoangen kalokolok. Kitail ‘medemedeweier uwen pweine,’ oh kitail kin kaunopada ni unsek en kapwaiada.​—1 Piter 4:​12-​14.

6 Dahme kahrehda ekei, iangahki ekei kaun en koperment kan, kin men uhwong Kristian mehlel akan? Pwehn ese duwen pasepeng wet, e pahn mwahu kitail en kasawihada pelien lamalam riau nan tepin senturi C.E. Aramas akan kin kailongki pwihn riau pwukat​—⁠ahpw kahrepe kan me aramas kin kailongki pwihn riau pwukat me wekpeseng.

Diren Kailok me Uhd Kahrehda Kailongki

7, 8. Mehnia padahk kan me kin kasalehda kailok ong mehn Liki kan, oh irairen madamadau dahieu me kekeirada nanpwungen mehn Suhs akan pwehki met?

7 Nan keieun senturi C.E., Wehin Israel mihmi pahn kaundahn mehn Rom akan, oh pelien lamalam en mehn Suhs akan kin mihmi pahn kaunda lemei en Sounkawehwehn Kosonnedo oh Parisi kan. (Madiu 23:​2-4) Kaun lemei pwukat kin doadoahngki irairen Kosonned en Moses me kin pid duwen katohrohr sang wehi kan oh irail uhd kawukihla kosonned pwukat pwehn kahrehong mehn Suhs akan en kailongki mehn Liki kan. Ni ahr kin wia met, re wiahda ehu pelien lamalam me kin mwamwahleki mehn Liki kan oh met pil kin kahrehong mehn Liki kan en kailongki mehn Suhs akan.

8 E mengei ong kaun en mehn Suhs akan en mwamwahleki mehn Liki kan nan arail padahk kan pwe mehn Suhs akan kin kilangwong mehn Liki kan nin duwen aramas samin kan. Kaun akan en pelien lamalam kin wiahda kosonned ehu me dene lih en mehn Suhs kan sohte kak mih kelepw rehn mehn Liki kan, pwe “re kin lemelemehngki me irail mehn Liki kan kin inengieng en wiahda dihp.” Ohl akan en mehn Suhs sohte kak “mih kelepw rehrail pwehki re lemelemehngki me irail mehn Liki kan kin kamaramas.” Mehn Suhs akan sohte kak doadoahngki milik me mehn Liki kan padik sang kou ma mehn Suhs sohte mih reh ahnsou me e padik pilen dihdi en kouwo. Pwehki ahr kaun akan, mehn Suhs akan wiahla aramas sempoak kan oh irail sohte kin werekiong aramas teikan.​—Pil kilang Sohn 4:9.

9. Ia lipwen padahk kan me kohsang kaun en Mehn Suhs akan me kin pid mehn Liki kan?

9 Padahk pwukat me kin pid mehn Liki kan sohte kin kahrehong mehn Suhs akan oh mehn Liki kan en miniminpene. Mehn Liki kan kin kilangwong mehn Suhs akan nin duwen aramas me kin kailongki aramas koaros. Sounpoadoapoad en mehn Rom, Tacitus (ipwidi mpen 56 C.E.) koasoia duwen mehn Suhs akan me “re kin kailongki oh kilangwong aramas teikan nin sampah nin duwen ahr imwintihti kan.” Tacitus pil koasoia me mehn Liki kan me iangala oh kamehlele padahk kan en mehn Suhs akan kin sukuhliki en kesehla ahr wehi oh mwamwahlehki ahr peneinei kan oh kompoakparail kan. Ahpw, mehn Rom akan kin kanengamahiong mehn Suhs akan, oh pwehki irail me tohto, met kahrehong aramas teikan en masak irail. Ahpw ni ahnsou me mehn Suhs akan tepida uhwong mehn Rom kan nan pahr 66 C.E. met kahrehong mehn Rom akan en pil uhwongada mehn Suhs akan, oh met imwikihla kamwomwalahn Serusalem nan pahr 70 C.E.

10, 11. (a) Dahme Kosonned en Moses padahkiong mehn Suhs akan en kilangwong de wiaiong mehn Liki kan? (b) Dahme kitail sukuhlikihsang dahme wiaiong mehn Suhs akan?

10 Iaduwen madamadau wet me kin pid mehn Liki kan kin pahrekiong kaudoko me kileledi nan Kosonned en Moses? Kosonnedo kin kangoange mehn Suhs akan en katohrohrsang wehi kan, ahpw met kin wiawi pwehn pere mehn Israel kan, keieu ahr kaudok min. (Sosua 23:​6-8) Ahpw, Kosonnedo padahkiong mehn Suhs akan en kasalehda kadek, kopwungpwung oh kasamwo mehn Liki kan​—ma irail sohte kin sapeikiong kosonned akan en wehin Israel. (Lipai 24:22) Pwehki kaun en Mehn Suhs akan sohte kin kapwaiada mouren padahk en Kosonnedo me kin pid mehn Liki kan, irail wiahdahr kaudok ehu me kin kahrehong mehn Suhs akan en kailongki mehn Liki kan oh pwehki met mehn Liki kan kin uhd kailongki mehn Suhs akan. Imwilahn met, Siohwa sohte kupwurki mehn Suhs akan nan keieun senturi.​—Madiu 23:38.

11 Mie mehkot me kitail kak sukuhlikihsang met? Ei, mie. Ma kitail pahn aklapalap, oh mwamwahleki irail akan me sohte kin iang kamehlele atail pelien lamalam, met sohte pahn kaperenda Siohwa oh utungada kaudok min en Siohwa. Medemedewe duwen Kristian lelepek kan nan tepin senturi. Irail sohte kin kailongki aramas akan me sohte iang Kristian akan, oh irail sohte pil uhwong mehn Rom akan. Ahpw mendahki met, aramas teikan kin “kailongkin irail.” Pwekihda? Oh ihs me kin kailongkinirailla?

Tepin Kristian akan—Ihs me Kailongkinirailla?

12. Iaduwen e sansal sang iren Paipel kan me Sises kupwurki sapwellime tohnpadahk kan en ahneki madamadau toupahrek ong irail akan me sohte wiahla Kristian akan?

12 E sansal sang sapwellimen Sises padahk kan me e kupwurki sapwellime tohnpadahk kan en ahneki madamadau toupahrek ehu ong aramas akan me kaidehn Kristian. Ni pali teio, e mahsanih me sapwellime tohnpadahk kan anahne en katohrohrsang sampah​—met kin wehwehki me irail pahn liksang madamadau kan oh tiahk kan me kin uhwong sapwellimen Siohwa kosonned akan. Irail pahn soupoupali nan mahwen oh politik kan. (Sohn 17:14, 16) Ni pali teio, e sohte padahkiong sapwellime werek kan en kailongki aramas akan me sohte wia Kristian kan, ahpw Sises padahkiong sapwellime tohnpadahk kan en ‘poakohng amwail imwintihti kan.’ (Madiu 5:​44) Wahnpoaron Pohl kangoange Kristian akan: “Ma omw imwintihti men men mwengedahr, eri, kamwenge; ma e men nimpildahr, eri kanampile.” (Rom 12:20) E pil padahkiong Kristian akan “en wia mwahu ong aramas koaros.”​—Kalesia 6:​10.

13. Dahme kahrehda kaunen pelien lamalam en mehn Suhs akan kin uhwongada sapwellimen Krais tohnpadahk kan?

13 Ahpw, sapwellimen Krais tohnpadahk kan kilangada me mie pwihn en aramas siluh me kin “kailongkinirailla.” Keieu iei irail kaunen pelien lamalam en mehn Suhs akan. E sohte kapwuriamwei me Kristian akan kin kahrehong mehn Suhs akan en kilangwong irail! Kristian akan kin tiahk mwahu oh lelepek, oh re kin ngoangki padahkiong aramas teikan duwen ahr koapworopwor. Aramas kid kei kin kesehla pelien lamalam en mehn Suhs akan oh uhd iangala pelien lamalam en Kristian akan. (Wiewia 2:​41; 4:4; 6:7) Ong kaunen pelien lamalam en mehn Suhs akan, irail kin kilangwong irail mehn Suhs akan me wiahla sapwellimen Sises tohnpadahk kan nin duwen aramas kan me kin lahlahwe ahr pwoson! (Pil kilang Wiewia 13:45.) Kaun pwukat inenen mwakarada oh irail lemeleme me pelien lamalam en Kristian kin kawehla ahr tiahk kan. Padahk en Kristian akan pil sohte kin utungada dahme mehn Suhs akan kin wiaiong mehn Liki kan! Sang pahr 36 C.E. mehn Liki kan kakehr wiahla Kristian akan, irail kak ahneki pwoson ehute oh iang paiekihda pwais akan me Kristian mehn Suhs akan ahneki.​—Wiewia 10:34, 35.

14, 15. (a) Dahme kahrehda Kristian akan kin kahrehong tohnkaudok en pakan kan en kailongkinirailla? Kihda karasaras ieu. (b) Ihs irail pwihn kesiluh me kin “kailongki” tepin Kristian akan?

14 Keriau, Kristian akan kin kahrehong tohnkaudok en men pakan kan en kailongkinirailla. Karasepe ieu, nan Episos en mahs, aramas kin wiahkihda silper mwomwen imwen kaudok en koht lih Artemis oh met wia pisnes ehu me pweida mwahu. Ahpw ni ahnsou me Pohl kin kalohk nan Episos aramas tohto kin mwekidki eh padahk oh irail uhd kesehla ahr kaudok en Artemis. Pwehki ahr pisnes kan kin tepida kohkohdi, sounsukmete kan kin wiahda moromor ehu. (Wiewia 19:24-​41) Mehkot me duwehte met pil wiawi mwurin padahk en Kristian pedolong nan sapwen Bithynia (ni ahnsouwet adaneki northwest Turkey). Sohte pwand mwurin Kristian Nting Sarawi en Krihk kaneknekla, kepina en Bithynia, Pliny the Younger, ripohtki me aramas sohlahr kin iang towehda imwen kaudok en pakan kan oh pisnes en netiki kenen mwenge en mahn en meirong kan kin pil kohdi. Irail ikidki Kristian akan​—oh Kristian akan lellong kalokolok​—pwe arail kaudok sohte kin mweidong meirong en mahn akan oh kaudok ong dikedik en eni kan. (Ipru 10:​1-9; 1 Sohn 5:​21) Ni sansal, kaparaseli en padahk en Kristian akan kin dokedoke pisnes kan me kin pidada kaudok en pakan kan, oh irail akan me luhs inenen nsensuwed.

15 Kesiluh, irail mehn Rom akan me kin utungada ahr wehi kin pil “kailongki” Kristian akan. Nin tepio, mehn Rom akan kin kilangwong irail Kristian akan nin duwen pwihn tikitik ehu oh pelien lamalam ehu me nohn daulihla. Ahpw, nan ahnsou kan mwuri, ma emen pahn ndahte me ih emen Kristian, e pahn kamakamala. Dahme kahrehda aramas akan men kaloke oh kemehla irail tohnwehi kan me kin mehlel oh mour nin duwen Kristian akan?

Tepin Kristian Akan​—⁠Dahme Kahrehda Mehn Rom kan kin Kailongkinirailla?

16. Ni ahl dah kei me Kristian akan kin katohrohrsang sampah, oh dahme kahrehda met kin kahrehong irail en sohte ndandla nanpwungen mehn Rom akan?

16 Keieu, mehn Rom akan kin kailongki Kristian akan pwehki padahk kan en ahr pelien lamalam kan. Karasepe ieu, re kin katohrohrsang sampah. (Sohn 15:19) Eri, re sohte kin iang politik kan oh re sohte kin iang wiahla sounpei kan. Pwehki met, sounpoadoapoad Augustus Neander koasoia, “aramas kin kilangwong irail nin duwen aramas mehla kan, oh aramas me sohte katepe ong sampah wet.” En katohrohrsang sampah kin wehwehki me re kin pil liksang wiewia suwed kan en mehn Rom akan. Sounpoadopoad men, Will Durant, kawehwehda: “Pwihn en Kristian tikitik kin kansensuwedihala irail pwihn en pakan kan me kin perenki wia tiahk suwed kaperen akan ni Kristian akan kin kasalehda poadidi oh wiewia mwahu.” (1 Piter 4:​3, 4) Sang ni ahr kin kaloke oh kemehla Kristian akan, mehn Rom akan kin nantiong kauhdi Kristian akan.

17. Dahme kin kadehde me doadoahk en kalohk en Kristian akan nan tepin senturi kin pweida mwahu?

17 Kristian akan nan keieun senturi kin kalohki rongamwahu en Wehin Koht ni eimah oh ngoang. (Madiu 24:14) Ihme kahrehda, mpen pahr 60 C.E., Pohl kak nda me “rongamwahu wet me padahkpe wiawiongehr aramas akan koaros nin sampah.” (Kolose 1:​23) Ni imwin keieun senturi, sapwellimen Sises tohnpadahk kan kin katohnpadahkihla me tohto nan wehin Rom​—nan Eisia, Iurop, oh Aprika! Pil ekei tohn “tehnpas en Sihsar” wiahlahr Kristian akan.a (Pilipai 4:​22) Pwe kalohk wet kin wiawi ni ngoang, met kin kahrehda aramas akan en lingeringerda. Neander koasoia: “Pelien lamalam en Kristian kin wie kekeirada, oh aramas akan me lapalap oh tikitik kin iangala, oh e mwomwen pahn powehdier pelien lamalam en wehio.”

18. Pwehki Kristian akan kin papah Siohwa ni unsek, ni ahl dahieu met kin kahrehong koperment en mehn Rom akan en kailongki irail?

18 Sapwellimen Sises tohnpadahk kan kin papah Siohwa ni lelepek. (Madiu 4:​8-​10) Ele mwein ih met ehu kahrepe me siksang kahrepe teikan me kin kahrehong mehn Rom kan en kailongkinirailla. Mehn Rom kan kin kanengamahiong pelien lamalam akan, ma irail kin pil iang kaudokiong ahr nanmwarki. Ahpw tepin Kristian akan sohte kak iang wia soangen kaudoko. Re kin kilangwong pein irail nin duwen aramas akan me anahne peikiong emen me ileile sang wehin Rom, iei Siohwa Koht. (Wiewia 5:​29) Ihme kahrehda, mendahki Kristian men kin inenen mwahu nin duwen tohn wehin Rom, mehn Rom kan kin kilangwong ih nin duwen imwintihti men en Wehio.

19, 20. (a) Ihs me keieu pwukoahki lahlahwe kan me kin uhwong Kristian lelepek kan? (b) Lahlahwe dah kei me kohwong Kristian akan?

19 Pil mie ehu kahrepe me mehn Rom akan kin “kailongki” Kristian lelepek kan: Aramas akan kin mwadang kamehlele lokaiahn lahlahwe kan me re kin koasoiahki Kristian akan oh irail kaun en pelien lamalam mehn Suhs akan kin keieu pwukoahki met. (Wiewia 17:​5-8) Mpen sounpar 60 de 61 C.E., ni ahnsou me Pohl mihmi nan Rom oh awiawih kopwung sang Nanmwarki Nero, kaun en mehn Suhs akan koasoiahki duwen Kristian akan: “Ahpw se men rong duwen omwi lamalam, pwehki se ese me wasa koaros aramas akan kin sansarsuwediong pwihn wet me komwi towedahr.” (Wiewia 28:22) Nero ni soh peikidpe rong duwen koasoi pwukat. Nan pahr 64 C.E., ni ahnsou aramas kin nda me Nero me wiahda kisiniei me kawehla Rom, e uhd kin ikidki me Kristian akan me wia met. Met kin kahrehong kalokolok laud ehu en wiaiong Kristian akan pwehn kamwomwala irail koaros.

20 Karaunlikamw akan me kohwong Kristian akan kin oarepene lokaia likamw akan oh aramas kan kin kawukihla ahr padahk kan. Pwehki irail kin kaudokiong Koht tehmen oh irail sohte kin kaudokiong nanmwarkio, aramas akan kin nda me re sohte kin kamehlele me mie Koht. Pwehki ekei tohn peneinei kaidehn Kristian, re uhwong arail peneinei me Kristian, aramas kin nda me Kristian akan kin kawehla ahr peneinei kan. (Madiu 10:21) Aramas kin nda me irail kin kang aramas akan, karaunlikamw wet kin kohsang ahr kin kawukihla mahsen en Sises ni Sak en Soutik en Kauno.​—Madiu 26:26-​28.

21. Kahrepe riau dah kei me aramas akan kin “kailongki” Kristian akan?

21 Mehn Rom akan kin “kailongki” Kristian lelepek kan pwehki kahrepe riau pwukat: (1) ahr padahk kan oh wiewia kan me kin poahsoanda pohn Paipel, oh (2) karaun likamw akan. E sohte lipilipil kahrepe dah me re ikidikinirail, mehtehkot me irail me uhwong kan nannantiong en pweida​—⁠irail en kauwehla pelien lamalam en Kristian. Ahpw ni mehlel, utupen kalokolok en Kristian akan iei ngehn saut akan me kitail sohte kak kilang.​—Episos 6:​12.

22. (a) Mehnia karasepe me kin kasansalehda me Sounkadehdehn Siohwa kan kin “wia mwahu ong aramas koaros”? (Pil kilang koakon me oaralap koasoia, “Wia Mwahu Ong Aramas Koaros.”) (b) Dahme kitail pahn sukuhliki nan artikel en mwuri?

22 Duwehte tepin Kristian akan, nan sahpw tohto mie aramas akan me kin “kailongki” Sounkadehdehn Siohwa kan. Ahpw Sounkadehdehn Siohwa kan sohte kin kailongki aramas akan me sohte iang wiahla Sounkadehde kan; oh irail sohte kin wia utupen uhwong koperment kan. Ni pali teio, aramas koaros nin sampah pwon kin wehwehki me irail kin doadoahngki limpoak mehlel me kin powehdi kahpwal akan en tiahk oh wehi. Dahme kahrehda irail kin lellong kalokolok? Oh iaduwen irail kin mwekidki kalokolok pwukat? Kitail pahn koasoia duwen peidek pwukat nan artikel en mwuri.

[Nting tikitik me mi pah]

a Mahsen pwukat “tehnpas en Sihsar” sohte kin wehwehki tohnpeneinei kan en Nero, me wie kakaun ni ahnsouwo. Ahpw, ele mwein e kak wehwehki ladu kan oh kaun tikitik kan me kin wie doadoahk nan imwen Sihsar duwehte kuhk oh kamwakel ong peneinei en Sihsar oh tohndoadoahk kan.

Iaduwen Komw Pahn Sapeng?

◻ Dahme kahrehda Sises kin kangoange aramas akan me men wiahla sapwellime tohnpadahk kan en medemedewe mahs duwen “ia uwen pweine” en wiahla sapwellime tohnpadahk?

◻ Madamadau en mehn Suhs akan me kin pidada mehn Liki kan kin wie lipwalipw dah ehu ong pelien lamalam en mehn Suhs akan, oh dahme kitail sukuhlikisang met?

◻ Ihs pwihn siluh me kin kaloke de uhwong tepin Kristian lelepek kan?

◻ Kahrepe dah kei me mehn Rom akan kin “kailongki” tepin Kristian akan?

[Koakon nan pali 23]

‘Wia Mwahu ong Aramas Koaros’

Sounkadehdehn Siohwa kan kin nantiong kapwaiada kaweid en Paipel me ketihtihki “wia mwahu ong aramas koaros.” (Kalesia 6:​10) Ni ahnsou me emen anahne sawas, limpoak en mehn mparail kan kin kamwekid irail en sewese irail akan me sohte kin iang ahr pelien lamalam. Karasepe ieu, ni ahnsou me kahpwal wiawi nan Rwanda nan 1994, Sounkadehde kan sang sapwen Iurop kin pein toukihda pein irail en kohla nan sahpw en Aprika pwehn sewese irail. Re kin koasoanehdi mwahu pwihn akan en sewese aramas akan me kin soumwahu, duwehte kihda wini kan. Irail kin kadarala pohn sounpihr mwenge tohto, likou kan, oh tehi kan. Luhwen tohtohn irail akan me kin tangasang sapwarail pwehki lokolok kin paiekihda sawas wet inenen tohto sang Sounkadehde kan me kin kousoan wasao pahn pak siluh.

[Kilel nan pali 21]

Kristian akan nan tepin senturi kin kalohki rongamwahu ni eimah oh ngoang

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share