Ke Men Sewese Aramas Akan Duwehte Me Sises Kin Wia?
“E ahpw mahsanihada lapalahn pokon ehu, e ahpw kupwurohkinirailla. Pwe re rasehng pelin sihpw ehu me sohte silepe. Ih eri ketin tapihada kawehwehiong irail soahng tohto.”—MARK 6:34.
1. Dahme kahrehda kitail kak wehwehki ia kahrepe aramas akan kin kasalehda irair kaselel kan?
Erein poadoapoad en aramas akan, aramas tohto kin kasalehda irair kaselel kan. Mwein ke kin kak wehwehki ia kahrepe re kin wia met. Siohwa Koht kin sapwellimaniki irairen limpoak, kadek, kadek sapan, oh irair teikan me kitail kin pil kesempwaliki. Aramas akan me kapikapikda rasehng Koht. Eri, kitail kak wehwehki kahrepe kan me aramas tohto kin kaselehda limpoak, kadek, poakepoake aramas akan me kin lelohng kahpwal akan, oh irair en Koht teikan, oh pil pali laud kin kaselehda me mie ahr nsen mwakelekel. (Senesis 1:26; Rom 2:14, 15) Ele ke kin tehk me ekei aramas kin kalap kasalehda irair pwukat laud sang ekei.
2. Ia ekei wiewia mwahu kan me aramas akan me kin lemeleme me re kahlemengih Krais kin wia?
2 Mwein ke ese ohl oh lih akan me kin kalap sewese oh mwemweitla rehn aramas soumwahu kan, kasalehong limpoak ong irail akan me paliwararail kan sohte unsekla oh pil kin kasalehda kadek sapan ong irail me semwehmwe kan. Medemedewe duwen limpoak me kin kamwekid aramas akan en tohnmeteikihla ahr mour, pwehn doadoahk nan wasahn kousoan en aramas tokutok kan de wasahn kousoan en me sepwoupwou kan, oh pil irail akan me kin toukihda sawas nan imwen wini de imwen pweidi ong aramas semwehmwe kan, de aramas akan me kin nantihong sewese aramas akan me sohte imwarail de irail me lipasang udakarail. Mwein ekei rehrail kin ahneki lamalam me re kin kahlemengih Sises, me wia mehn kahlemeng mwahu ong Kristian akan koaros. Kitail wadek nan pwuhken Rongamwahu kan me Krais kin kamwahuwiahla me soumwahu kan oh kamwenge irail akan me men mwengedahr. (Mark 1:34; 8:1-9; Luk 4:40) Ni ahnsou me Sises kin kasalehda limpoak oh kadek, met kin kasansalehda duwen “kupwuren Krais,” me e kin kahlemengih Seme nanleng.—1 Korint 2:16.
3. Pwehn ahneki madamadau toupahrek ong doadoahk mwahu kan me Sises wia, dahme kitail anahne en tehk?
3 Ahpw, nan rahnpwukat, ke soh kin kilang irail aramas akan me kin mwekidki sapwellimen Sises limpoak kin pohnsowehla ehu irair kesempwal duwen kupwuren Krais? Kitail kak sukuhliki oh wehwehki duwen met sang ni atail pahn tehk kanahieng pwuhken Mark irelaud 6. Kitail wadek nan irelaudo me aramas akan kin kahrehlahng me soumwahu kan rehn Sises pwe Ih en kamwahuwihala irail. Nan irelaudo, kitail pil sukuhliki me ni ahnsou me Sises kilangada aramas kid kei me kohla reh me men mwengedahr, e ahpw ketin kamwenge irail. (Mark 6:35-44, 54-56) Ni mehlel, ni en Sises kin kamwahuwihala me soumwahu kan oh kamwenge aramas akan kin wia ahl kaselel kan en kasalehda limpoak, ahpw iaduwen—wiewia pwukat kin wia poahsoanpen keieu kesempwal en sapwellimen Sises elen sewese aramas akan? Ia ahl me keieu mwahu en kahlemengih sapwellime karasepen limpoak oh kadek me e kin wia ni pein ih kin kahlemengih Siohwa?
Men Sewese Aramas akan ong Arail Anahn Akan ni Pali Ngehn
4. Dahme wiawi nan pwuhken Mark 6:30-34?
4 Sises kin poakpoake aramas akan, keieu pwehki arail anahn akan ni pali ngehn. Anahn pwukat me keieu kesempwal, re wia anahn akan me kesempwal sang anahn akan ni pali war. Tehk duwen dahme pwuhk en Mark 6:30-34 mahsanih. Dahme ntingihdi nan irelaud wet kin wiawi ni oaroahr en Sehden Kalili, kereniong ahnsoun Pasohpa nan pahr 32 C.E. Wahnpoaron kan ahneki kahrepe mwahu en pereperen. Pwe re ahpwtehn pwurodo sang arail seiloak reirei, oh ni ahnsou me re tuhwong Sises, re men koasoiaiong ih duwen arail ekpiriens kan. Ahpw, pokon ehu kohla rehrail. Pwehki pokono inenen laud, Sises oh sapwellime wahnpoaron kan sohte kak mwenge de kommoal. Sises eri padahkiong wahnpoaron ko: “Kitail kohla kalapwukala mahs nan sapwtehno, wasa kumwail kak kommoal ie.” (Mark 6:31) Irail douda pohn pwoht oh kohla palio Sehden Kalili, ehu wasa me meleilei. Ahpw, pokono sapahl ni kehlen sehdo oh lel wasao mwohrail. Dahme Sises wia? E nsensuwed pwe re kauwehla arail ahnsoun kommoal? Uhdahn soh!
5. Dahme Sises medemedewe ni ahnsou me pokono kohla reh, oh dahme e wia?
5 Ni ahnsou me Sises kilangada aramas kid kei nan pokon wet, iangahki irail me soumwahu kan, me kasikasik en tuhwong ih, e kupwurohkinirailla. (Madiu 14:14; Mark 6:44) Mark ntingihdi duwen dahme kamwekidada Sises en poakpoake aramas pwukat: “Ni Sises eh ketidihsang pohn pwohto, e ahpw mahsanihada lapalahn pokon ehu, e ahpw kupwurohkinirailla. Pwe re rasehng pelin sihpw ehu me sohte silepe. Ih eri ketin tapihada kawehwehiong irail soahng tohto.” (Mark 6:34) Sises sohte kilang ihte pokon en aramas. E kilang emenemen irail aramas akan me ahneki anahn akan ni pali ngehn. Re kin rasehng sihpw kan me salongala, sohte sileperail me pahn kahrehiraillahng ni wasa mwahu kan de sinsile irail. Sises ese me irail kaun en pelien lamalam soh-kadek kan, me anahne en wiahla silepe mwahu kan, ahpw ni mehlel, re kin mwamwahlehki aramas akan oh kin pohnsehsela arail anahn kan ni pali ngehn. (Esekiel 34:2-4; Sohn 7:47-49) Dahme Sises kin wiaiong aramas akan kin weksang kaun en pelien lamalam kan, e kin men sewese aramas akan ni ahl me re pahn keieu paiekihda. E tepida padahkiong irail duwen Wehin Koht.
6, 7. (a) Dahme Rongamwahu kan kin kasansalehda duwen dahme Sises kin keieu kesempwaliki ni ahnsou e mwekidki sewese anahn akan en aramas? (b) Dahme kamwekidada Sises en wia doadoahk en kalohk oh padahk?
6 Kilang duwen irekidi oh koasoanepen kesempwal en wiewia kan me ntingdi nan pwuhken Luk nin duwen wiewia pwukat kin pwarada. Tamataman me Luk ntingihdi met, oh ih emen toahkte me kin nsenohki roson en aramas. “Pokono . . . idawehnla [Sises]. Sises eri ketin kasamwo irail oh koasoiaiong irail duwen Wehin Koht, oh ketin kakehlahda me kin anahne ale kakehlepen paliwararail kan.” (Luk 9:11; Kolose 4:14) Mendahki e sohte wiawi ni ehu ehu ahnsou manaman kin wiawi, ni ahnsou manaman wet wiawi, dahme rongamwahu en Luk me kohsang rehn Koht kasalehda me wiawi mahs? Mahs, Sises kin padahk ong aramas akan.
7 Met kin pahrekiong dahme kitail wadek nan pwuhken Mark 6:34. Iretikitik wet kin kasalehda dahme kin kamwekidada Sises en kupwurohkinirailla. E kin padahk ong aramas akan, sewese arail anahn akan ni pali ngehn. Ekis mwowe nan sapwellime doadoahk en kalohk, Sises mahsanih: “I uhdahn pahn pil kapahrengki Rongamwahu en Wehin Koht ong kahnimw teikan, pwe ih me Koht ketin poaronekiniehdo.” (Luk 4:43) Ahpw, kitail sapwung ma kitail kin ahneki madamadau me Sises kin kalohki Wehio pwehki met wiahte sapwellime pwukoah oh e anahne wia doadoahk wet rahn koaros mendahki e wia doadoahk kapwang. Soh, sapwellime limpoak ong aramas akan kin kamwekid ih en ehukihong mehteikan rongamwahu. Dahme Sises kak wia ong aramas—ong aramas soumwahu kan, irail akan me ngehn saut akan tiadahr pohrail, me semwehmwe kan, de irail akan me men mwengedahr—dahme pahn keieu sewese irail iei en sewese irail en loalokongkihla, kamehlele, oh poakohng padahk mehlel duwen Wehin Koht. Padahk mehlel wet inenen kesempwal pwehki Wehio pahn kalinganahda sapwellimen Siohwa kaunda oh pahn kihong aramas kapai soutuk kan.
8. Ia pepehm en Sises ong sapwellime doadoahk en kalohk oh padahk?
8 Kahrepe keieu kesempwal Sises kohdihdo sampah iei en wia doadoahk en kalohki Wehio. Kereniong lel ahnsou me kaimwiseklahn sapwellime doadoahk en kalohk, Sises padahkiong Pailet: “A iei, ong ni kahrepe wette me I kohkidohng sampah, pwe I en kadehdehda duwen me mehlel. Aramas koaros me kisehn mehlel kin rong ngilei.” (Sohn 18:37) Kitail sukuhliki nan artikel riau mwowe me Sises kin wia soangen aramas me kin nsenohki aramas teikan, e wiahla soangen aramas me mengei en aramas teikan en tuhwong ih, oh kin medemedewe duwen pepehm en aramas teikan, likih mehteikan, oh keieu kesempwal, e kin poakohng aramas teikan. Kitail anahne kalahnganki irair pwukat me e kin sapwellimaniki, ma kitail men wehwehki duwen kupwuren Krais. E pil kesempwal kitail en pohnese me kupwuren Krais kin pid dahme e keieu kesempwaliki iei doadoahk en kalohk oh padahk.
E Kangoange Mehteikan en Kalohk
9. Ihs me pahn pil anahne kesempwaliki wia doadoahk en kalohk oh padahk?
9 Kesempwaliki doadoahk en kalohk oh padahk—iei kasalepen limpoak—kaidehn ong Sises kelepw. E kangoange sapwellime kan en kahlemengih dahme e kin keieu kesempwaliki oh sapwellime wiewia kan. Karasepe ehu, mwurin Sises pilada sapwellime wahnpoaron 12, dahme re wia? Pwuhken en Mark 3:14, 15 padahkihong kitail met: “Ih eri ketin pilada me ehk riemen me e ketin kamwarehkihda wahnpoaron, oh mahsanih, “I pilkumwaildahr pwe kumwail en kin ieiang ie; I pil pahn kadarkumwailwei pwe kumwail en lohkiseli Rongamwahu; kumwail pil pahn ahneki manaman en kausasang ngehn suwed akan rehn aramas.” Ke kilang dahme keieu kesempwal wahnpoaron kan en wia?
10, 11. (a) Dahme Sises padahkiong wahnpoaron ko ni ahnsou e kadarpeseng irail? (b) Ni ahnsou Sises kadarpeseng sapwellime wahnpoaron kan, dahme ren keieu kesempwaliki?
10 Ni ahnsou konehng, Sises mweidong wahnpoaron 12 en kamwahuwihala aramas teikan oh pil kausasang ngehn suwed akan rehn aramas. (Madiu 10:1; Luk 9:1) E kadarala irail rehn “sihpw kan me salongalahr me kisehn keinek kan en Israel.” Dahme re pahn wia? Sises kaweidkinirailla: “Kumwail kohwei oh kapahrengkihong irail me Wehin Koht kerendohr! Kumwail kakehlahda me soumwahu kan, komourada me mehlahr akan, kamwakelehda me tokutok kan, kausasang ngehn suwed kan rehn aramas akan.” (Madiu 10:5-8; Luk 9:2) Eri, dahme re wia? “Me ehk riemeno eri mweselpeseng oh [1] tapihada kapahrengkihong aramas koaros re en koluhla oh wiliakapwala. Re [2] kausasang ngehn suwed tohto rehn aramas akan oh keiehki leh me soumwahu tohto oh kakehlairailda.”—Mark 6:12, 13.
11 Pwehki kaidehn ahnsou koaros Paipel kin ntingihdi me Sises kin wia padahk mahs oh mwuri wiahda manaman kan, eri, kitail kin nohn daulihla koasoiahda duwen mehnia wiewia kan me kesempwal ni ahnsou me kitail kin wadek iren Paipel kan nan parakrap eisek? (Luk 10:1-9) Kitail en dehr manokehla ia uwen tohto Paipel kin ntingihdi me Sises wia padahk mahs oh mwuri manaman kan en kamwahuiala aramas akan. Tehk irelaudo pwon. Mwohn e kadarpeseng wahnpoaron 12, Sises mwekidki irairen pokono. Kitail wadek: “Sises eri kin ketin kakahnseli nan kahnimw koaros oh nan kousapw akan koaros. E kin ketin padapadahk nan sinakoke kan, kapakapahrengki Rongamwahu en Wehin Koht, oh kin ketin kakehlahda aramas akan sang nan ar soumwahu oh luwet akan koaros. Ni eh kin mahsanihada pokon en aramas akan, e kin kupwureirailla, pwehki ar pwunod akan oh sohte epwelparail, pwe re rasehng sihpw kei me sohte silepahr. Ihme e mahsanihkihong sapwellime tohnpadahk ko, ‘Mehlel pwe rahket me inenen laud, a tohndoadoahk kan me malaulau. Kumwail eri kapakap oh peki rehn Kaunen rahket pwe en ketin kadarodo tohndoadoahk tohto pwe re en iang doadoahk.’”—Madiu 9:35-38.
12. Ia pil ehu kahrepe Sises oh wahnpoaron kan kin wia manaman kan?
12 Pwehki irail wahnpoaron kan kin kalap mih rehn Sises, re kak wehwehki duwen kupwuren Krais. Re kin wehwehki me ni ahnsou me re kin kasalehda limpoak ong aramas akan, re pil anahne iang kalohki oh padahkihong aramas akan duwen Wehio—met iei wiewia keieu kesempwal sang ahr wiewia mwahu kan koaros. Wiewia mwahu kan duwehte kamwahuwihala aramas akan kin kihda sawas laud sang sewese irail me semwehmwe kan ni pali war. Mehlel, ekei aramas mwein pahn perenki tuhwong Sises pwehki e pahn kak kamwahuwiala soumwahu kan me re ahneki oh pil kamwenge irail. (Madiu 4:24, 25; 8:16; 9:32, 33; 14:35, 36; Sohn 6:26) Ahpw laudsang sawas ni pali war, wiewia pwukat kin kamwekidada aramas akan me kilang manaman pwukat en pohnese me Sises iei Sapwellimen Koht Ohl oh ih “soukohpo” me Moses kohpadahr.—Sohn 6:14; Deuderonomi 18:15.
13. Kokohp nan pwuhken Deuderonomi 18:18 kin kasansalehda mehnia pwukoa en “soukohpo” me pahn ketido?
13 Dahme kahrehda e kesempwal me Sises iei ih me “soukohpo”? Eri, nin duwen kokohpo, ia pwukoa en “soukohpo”? “Soukohpo” pahn ndandkihla wia manaman akan en kamwahuiala aramas akan oh ni eh kasalehda limpoak ong kamwenge aramas akan me men mwengedahr? Deuderonomi 18:18 kohpadahr: “Eri, I pahn kadarewohng irail soukohp men me duwehte kowe sang nanpwungen arail aramas akan. I pahn mahsanihong dahme en patohwanda; ih eri pahn patohwanohng aramas akan mehkoaros me I pahn koasoanehdi.” Eri, ni ahnsou me wahnpoaron kan sukuhliki en kasalehda limpoak, re pahn ese me kupwuren Krais pahn pil pid duwen arail pahn anahne wia doadoahk en kalohk oh padahk. Ma re pahn wia doadoahk wet, ih me pahn keieu sewese aramas akan. Sang doadoahk wet, aramas soumwahu kan oh semwehmwe kan pahn kak ale kapai kan me pahn sewese irail ong arail mour ong ahnsou kohkohlahte, kaidehn pai kan me ihte ong uwen mwotomwot en mouren aramas akan de ihte kisin mwenge eh rahn ehu de riau.—Sohn 6:26-30.
Kakairada Nan Loalatail kan Kupwuren Krais
14. Iaduwen atail pahn audaudki kupwuren Krais kin pid atail doadoahk en kalohk?
14 Kitail en dehr lemeleme me irail kante me mih nan keieun senturi kelepw kin esehla duwen kupwuren Krais—ong Sises oh tepin tohnpadahk kan en mahs, wahnpoaron Pohl ntingihdi met: “Ahpw, kiht, se audaudki kupwuren Krais.” (1 Korint 2:16) Kitail pahn mwadangete pwungki me kitail pil anahne iang doadoahk en kalohki rongamwahu oh katohnpadahk. (Madiu 24:14; 28:19, 20) Ahpw, e pahn mwahu ma kitail pahn tehk duwen kahrepe kan me pein kitail kin iang wie doadoahk wet. E sohte konehng kitail en iang doadoahk wet pwehki ihte pwukoa wet me kohwong kitail. Keieu kahrepe kitail kin iang doadoahk en kalohk, iei pwehki atail limpoak ong Koht, oh ma kitail men kahlemengih Sises, kitail pahn mwekidki limpoak en kamwekid kitail en kalohk oh padahk.—Madiu 22:37-39.
15. Dahme kahrehda irairen limpoak kesempwal ong kitail nan atail doadoahk en kalohk?
15 Ni mehlel, e sohte mengei ahnsou koaros en kasalehda limpoak ong aramas akan me sohte kin iang kamehlele padahk kan duwehte kitail, keieu ni ahnsou kitail pahn tuhwong aramas akan me sohte perenki rong, me kin soikala kitail, de uhwong kitail. Ahpw, ma atail limpoak ong aramas akan pahn tikitikala, kitail sohlahr kak ahneki pepehm ehu en perenki iang doadoahk en Kristian. Eri, iaduwen kitail pahn kak kakairada limpoak loalatail? Kitail kak song en kilangwong aramas akan nin duwen Sises kin kilangada aramas akan, “pwe re rasehng sihpw kei me sohte silepahr.” (Madiu 9:36) Met soh kin kawehwehda duwen irairen aramas tohto nan rahnpwukat? Aramas akan sohte kin ale epwel mwahu ni pali ngehn oh re kin rotorotkilahr silipen kaudok likamw akan. Met kin imwikihla ahr kin sehsehla kaweid kaselel kan me kohsang Paipel de dahme Wehin Koht pahn wahdohng atail sampah, iei Paradais. Re kin lelohng kahpwal akan en ehu ehu rahn—iangahki semwehmwe, pingaping nan peneinei, soumwahu, oh mehla—sohte ahr kopworopwor en Wehio. Kitail wehwehki duwen mehkot me re anahne pil sukuhliki: rongamwahu en Wehin Koht me kak komourala aramas oh ahnsouwet kakaudahr nanleng!
16. Dahme kahrehda kitail anahne men ehukihong mehteikan rongamwahu?
16 Ni ahnsou me ke pahn medemedewe duwen anahn akan ni pali ngehn en irail akan me mih limwahmw, mongiongomw soh kin kamwekid iuk en men wie uwen me ke kak en padahkiong irail duwen kupwuren Koht? Ei, atail doadoahk iei doadoahk en limpoak ehu. Ni ahnsou me kitail kin poakohng aramas akan nin duwen Sises kin wia, limpoak wet pahn sansal ni mwomwen ngilatail kan, mesetail kan, oh pil iaduwen kitail pahn wia atail padahk. Met pahn kak kahrehong aramas akan en perenki rong “irail kan me pilipildahngehr mour soutuk.”—Wiewia 13:48.
17. (a) Ia ekei ahl akan kitail kak kasalehda atail limpoak ong mehteikan? (b) Dahme kahrehda met kaidehn pid duwen atail pilipil en wia doadoahk mwahu kan ong mehteikan de iang doadoahk en kalohk?
17 Ahpw ni mehlel, atail limpoak pahn anahne sansalda ahnsou koaros. Met kin wehwehki atail pahn kadek ong irail aramas paisuwed kan, soumwahu kan, oh semwehmwe kan—wia dahme kitail kak wia pwehn sewese irail en kamwahuwihala arail kahpwal akan. Limpoak pahn kamwekid kitail en doadoahngki lokaia kansenamwahu oh wiewia mwahu oh konehng ni atail pahn kangoange irail akan me kompoakparail kan mehla. (Luk 7:11-15; Sohn 11:33-35) Ahpw, kitail en kanahieng en dehr mweidong soahngen wiewia pwukat en limpoak oh kadek en wiahki doadoahk kan me keieu kesempwal, nin duwen ekei aramas akan kin wia. Me kesempwal sang met, iei wiewia kan me kin mwekidki irair pwukat me kohsang rehn Koht ahpw me kin pid doadoahk en kalohk oh padahk. Tamanda dahme Sises mahsanih duwen kaun en pelien lamalam en mehn Suhs akan: “Kumwail kin meirongkihong Koht eisek kis ehun amwail dipwisoun sampah, pil doaloapene mwenge duwehte mint, dil, kumin, ahpw sohte nsenohki peikiong padahk kesempwal kan en Kosonnedo, duwehte pwuhng, kalahngan oh mehlel. Ih mehpwukat me kumwail uhdahn pahn kapwaiada, ahpw pil iangahki meteio.” (Madiu 23:23) Sises sohte kin pilada mehnia me e pahn wia—ma e pahn sewese aramas akan ahr anahn akan en pali war de padahkiong irail mehkan me kin pid pali ngehn pwehn kamourala. E sansal me sapwellime doadoahk en kalohk oh padahk me keieu kesempwal ong ih pwehki kamwahu kan me e kin wia kin wia sawas kohkohlahte.—Sohn 20:16.
18. Atail kin audaudki kupwuren Krais pahn anahne kamwekid kitail en wia dah?
18 Kitail kak kalangahnki Siohwa me e ketin kasalehong kitail kupwuren Krais! Pwuhk kan en Rongamwahu kin sewese kitail en esehla duwen madamadau kan, pepehm akan, irair akan oh wiewia kan oh dahme ohl me keieu ndand kin kesempwaliki. Ahpw pein kitail anahne en wadek, doudouloale, oh kapwaiada dahme Paipel kin kawehwehda duwen Sises. Tamanda, ma kitail men kahlemengih Sises, kitail anahne en sukuhliki mahs, nin duwen aramas soh unsek kan pahn kak wia, duwen sapwellimen Sises madamadau kan, pepehm akan, oh pil dahme keieu kesempwal nan eh mour. Kitail en nantiong audaudki oh kapwaiada nan atail mour kupwuren Krais. Met iei elen mour me keieu kaselel, oh pil ahl me keieu mwahu en wiaiong mehteikan, met ahl me keieu mwahu en karanih Meno me Sises kasansalehda, iei atail Koht, Siohwa.—2 Korint 1:3; Ipru 1:3.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Dahme Paipel kin kawehwehda duwen iaduwen Sises kin mwekidki aramas akan me anahne sawas?
• Dahme Sises kin keieu kesempwaliki oh kaweidki sapwellime kan en wia?
• Iaduwen kitail kak kasalehda nan atail wiewia kan “kupwuren Krais”?
[Kilel nan pali 30]
Dahme Kristian akan kak wia ong mehteikan me pahn keieu sewese irail?