Kolokol Omw “Koapworopwor En Komour” Pwehn Lingaling!
“Kapwatkihda . . . atail lisoarop en mahwen, iei koapworopwor en mour soutuk.”—1 DESELONIKA 5:8.
1. Iaduwen “koapworopwor en mour soutuk” kin sewese emen en dadaurete?
KOAPWOROPWORO en kamourala pahn kak sewese emen en dadaurete pahn irair apwal akan. Aramas men me pepeiseli nan kisin pwoat me pitsang sohp me seradahng pohn takai kan, kak dadaurete ma e pahn ese me sawas kereniong kohkohdohng reh. Duwehte irair wet, erein sounpar kid kei, aramas akan me koapworopworki “kamour me kohsang Siohwa” kin sewese irail en dadaurete pahn kahpwal akan, oh koapworopwor wet kin kakehlail irail ahnsou koaros. (Eksodus 14:13; Melkahka 3:8; Rom 5:5; 9:33) Wahnpoaron Pohl kin karasaiong “koapworopwor en mour soutuk” ong “lisoarop” en tehtehn mahwen en Kristian ni pali ngehn. (1 Deselonika 5:8; Episos 6:17) Ei, atail kin likih me Koht pahn ketin doarehla kitail pahn perehla atail madamadau kan, oh sewese kitail en pepehd edetehn kitail kin lelohng kahpwal kan, uhwong kan, oh kasongosong kan.
2. Ni ahl dah kei “koapworopwor en mour soutuk” iei padahk kesempwal ehu en kaudok mehlel?
2 The International Standard Bible Encyclopedia koasoia duwen “koapworopwor duwen dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo kaidehn mehkot irail me sohte kamehlele Koht mehlel kin ahneki oh ih sampah me kin kapilpene Kristian kan en keieun senturi. (Episos 2:12; 1 Deselonika 4:13) Ahpw, “koapworopwor en mour soutuk” iei padahk kesempwal ehu en kaudok mehlel. Iaduwen? Keieu, kamouralahn sapwellimen Siohwa ladu kan kin pid mwaren Koht. Sounmelkahkao Asap kapakapki met: “Maing Koht, komw ketin sewesei kiht oh doareikitala; komw ketin kapitkitala oh mahkikihong kiht dipat akan pwehn wia kawahupen mwaromwi.” (Melkahka 79:9; Esekiel 20:9) Oh pil, en likih sapwellimen Siohwa kapai kan me e inoukihdahr, wia mehkot kesempwal en ahneki nanpwungmwahu reh. Pohl kawehwehda met: “Eri, sohte me kak kenikenla pahn kupwuren Koht ma sohte eh pwoson. Pwe mehmen me men kohwong rehn Koht uhdahn pahn kamehlele me Koht ketin mie, oh me Koht kin ketin katingih irail kan me kin raparapahki.” (Ipru 11:6) Oh pil, Pohl kawehwehda me kamouralahn aramas me kin koluhkihla diparail kan iei kahrepe kesempwal ehu me Sises ketikihdo nin sampah. E koasoia met: “Eri, met koasoi mehlel pwoat, me kitail en ale unsek oh kamehlele: me Krais Sises ketido nin sampah pwe en komourala me dipan akan.” (1 Timoty 1:15) Oh wahnpoaron Piter kin kawehwehda komour nin duwen ‘imwilahn atail kin pwoson.’ (1 Piter 1:9, New World Translation) Ni sansal, e konehng en ahneki koapworopwor en mour soutuk. Ahpw, ia wehwehn kamourala? Oh dahme emen anahne wia pwehn kamourala?
Ia Wehwehn Komourala?
3. Ni ahl dahieu sapwellimen Siohwa ladu kan en mahs kamourala?
3 Nan Pali Nting en Ipru, “komourala” kin kalapw wehwehki kapitsang kahpwal laud de mehla. Karasepe ieu, Depit kin likweriong Siohwa nin duwen “Soundoarpen mour,” oh e pousehla mahsanih met: “Ei Koht me silepei. . . . Ih me ei sounkomour; e kin ketin apwahpwalih ie oh sinsile ie sang me suwed. I kin likweriong Kauno [“Siohwa,” NW] e ahpw kin ketin doareiesang ei imwintihti kan.” (2 Samuel 22:2-4) Depit pil ese me Siohwa pahn ketin karonge ih ni ahnsou me sapwellime ladu lelepek kan pahn likweriong Ih.—Melkahka 31:22, 23; 145:19.
4. Irail sapwellimen Siohwa ladu kan me kin memour mwohn ni ahnsoun Kristian, kin ahneki koapworopworki dahieu duwen ni ahnsou kohkohdo?
4 Sapwellimen Siohwa ladu kan me kin memour mwohn ahnsoun Kristian akan pil kin ahneki koapworopwor en mour soutuk ni ahnsou kohkohdo. (Sohp 14:13-15; Aiseia 25:8; Daniel 12:13) Ni mehlel, inou tohto me kin pid komourala me mih nan Nting en Ipru kin mwete komourala laudsang arail ahnsou—met pahn kahluwalahng aramas akan en ale mour soutuk. (Aiseia 49:6, 8; Wiewia 13:47; 2 Korint 6:2) Ni mwehin Sises, mehn Suhs tohto kin koapworopworki mour soutuk, ahpw re kin kahng kamehlele me Sises iei poahsoanpen arail koapworopwor. Sises padahkiong kaun en pelien lamalam kan ni ahnsou me e ketiket nin sampah: “Kumwail kin sukuhliki Pwuhk Sarawi pwehki amwail lemeleme me kumwail pahn diar mour soutuk sang loale. Ahpw Pwuhk Sarawi kin kadehde duwen ngehi.”—Sohn 5:39.
5. Ia wehwehn komourala?
5 Ki Sises, Koht kin kasansalehda ni unsek wehwehn komourala. E pahn pid pitsang dihp, kaudok likamw, oh sampah wet me Sehdan kin kaunda oh pil pid pitsang masak aramas oh masak mehla. (Sohn 17:16; Rom 8:2; Kolose 1:13; Kaudiahl 18:2, 4) Ahpw, keieu, komour me kohsang rehn Koht sohte kin ihte wehwehki pitsang kalokolok kan oh pwunod kan ahpw e kin pil pid koapworopwor en ale mour soutuk. (Sohn 6:40; 17:3) Sises padahkiong kitail me komourala ong “pwihn tikitik” pahn wehwehki me re pahn iang iasada mour nanleng pwehn iang Krais kakaun nan Wehio. (Luk 12:32) Ong aramas teikan, komourala kin wehwehki me re pahn kak ale mour unsek oh ahneki nanpwung mwahu rehn Koht, duwehte nanpwung mwahu me Adam/Ihp oh Siohwa ahneki nan mwetuwel en Ihden mwohn ira dihpadar. (Wiewia 3:21; Episos 1:10) Mour soutuk pahn irair en paradais iei kupwuren Koht ong aramas akan. (Senesis 1:28; Mark 10:30) Iaduwen kapwurpwurdohn paradais pahn kak wiawi?
Poahsoanpen Komourala—Tomwo
6, 7. Ia pwukoa en Sises me kin pid atail ale komourpatail?
6 Mour soutuk kak wiawi ihte pwehki meirong tomw en Krais. Dahme kahrehda? Paipel kin kawehwehda me ni ahnsou me Adam dipadahr, e “netkihlahr” pein ih oh kadaudoke kan me saikinte ipwidi, me pid kitail koaros ong nan dihp—met kin kahredohng kitail anahnepen en mie tomw pwe aramas akan pahn en kak mie arail koapworopwor. (Rom 5:14, 15; 7:14) Pahn Kosonned en Moses, meirong en mahn akan kin wiawi, oh met kin mwete me Koht uhdahn pahn ketikihda tomw ehu ong aramas koaros. (Ipru 10:1-10; 1 Sohn 2:2) Sises iei me sapwellime meirong kin pahrekiong kokohp akan. Sapwellimen Siohwa tohnleng pakairki met mwohn Sises ipwidi: “E pahn kapitasang sapwellime aramas akan nan diparail kan.”—Madiu 1:21; Ipru 2:10.
7 Ki manaman, Sises ipwisang rehn meipwon Mery oh nin duwen a wia sapwellimen Koht Ohl, e sohte kin sohsohki mehla sang Adam. Sang ni ire mehlel wet iangahki eh lelepek unsek kin kihong ah mour kesempwal me anahn pwehn kak wia mehn pweisapahlih aramas sang dihp oh mehla. (Sohn 8:36; 1 Korint 15:22) Weksang ohl teikan koaros, Sises sohte ale kadeik en mehla pwehki dihp. Sang pein nsene, e ketkihdo nin sampah “pwe en tounmeteikihla moure, pwe me ngeder en maiauda.” (Madiu 20:28) Pwehki e wia met, ahnsou me e iasadahr oh nanmwarkihlahr, e ale manaman en kamourala aramas akan me kin kapwaiada sapwellimen Koht kupwur kan.—Kaudiahl 12:10.
Dahme Anahn Pwehn Alehdi Mour Soutuk?
8, 9. (a) Iaduwen Sises sapeng emen kaun kepwehpwe pwulopwul duwen peidek duwen komour? (b) Iaduwen Sises doadoahngki ahnsowo en padahk ong sapwellime tohnpadahk kan?
8 Ehu ahnsou, emen ohl pwulopwul kepwehpwe en mehn Israel wia peidek wet rehn Sises: “Maing, Sounpadahk mwahu, dahme I uhdahn pahn wia pwe I en kak alehdi mour soutuk?” (Mark 10:17) Eh peidek kin likamwete kasalehda me eh madamadau duwehte madamadau en mehn Suhs akan ahnsowo—me Koht kin idingki aramas akan en wia doadoahk mwahu kan oh ma emen pahn wia doadoahk mwahu tohto, e pahn kak alehdi mour soutuk me pahn kohsang rehn Koht. Ahpw, soangen madamadau pahn kak kahrehong emen en papah Koht pwehki eh roporop ong pein ih. Doadoahk pwukat sohte kin kihong emen koapworopwor mehlel en komourala, pwehki sohte aramas soh-unsek kan pahn kak uhdahn kapwaiada sapwellimen Koht kosonned akan ni unsek.
9 Sises sapengki ohl menet en kapwaiada sapwellimen Koht kosonned akan. Kaun pwulopwul menet mwadangete ndaiong Sises me e kin kapwaiada kosonned akan sang ni ahnsou me e tikitik lel met. Pwehki eh sapengki met, met kamwekid Sises en poakohng ih. Sises mahsanih ong ih: “Mehteieu me luhwe, kohwei netikihla mehkoaros me ke ahneki, ke ahpw kihong pweine ko me paisuwedlahr akan; omw pai ahpw pahn laud mehlel nanleng; ke ahpw kohdo oh iangiehla.” Ohl pwulopwul menet ahpw pohtoukihla kohkohla, “pwe mwahnakapw kepwehpwe men ih.” Mwurin met, Sises mahsanih ong sapwellime tohnpadahk kan me nohn daulihla poakohng dipwisoun sampah wet pahn kak wia mehn kerempwa ehu ong kitail en alehdi mour soutuk. E kapataiong me sohte aramas men me pahn kak ale mour soutuk sang pein eh wiewia kan. Ahpw Sises pousehla kamehlelehong irail met: “Met sohte kak pahn aramas, a pahn Koht e kak; pwe rehn Koht mehkoaros kak pweida.” (Mark 10:18-27; Luk 18:18-23) Iaduwen emen kak komourala?
10. Dahme kitail anahne wia ma kitail men ale mour soutuk?
10 Komour iei kisakis ehu me kohsang rehn Koht, oh e pil sohte pahn kohwong aramas koaros. (Rom 6:23) Mie ekei irair akan emenemen kitail pahn anahne kapwaiada pwehn alehdi kisakis wet. Sises mahsanih: “Pwe iei uwen Koht eh ketin loalloale sampah, me e ketikihdohki Sapwellime Iehros, pwe mehmen me kin pwosonla ih en dehr salongala,a en ahneki mour soutuk.” Oh wahnpoaron Sohn pil mahsanih met: “Mehmen me kin pwosonla Sapwellime Iehros, iei ih me kin ahneki mour soutuk. A mehmen me sohte kin peikiong Sapwellime Iehros, e sohte pahn kilang mour, ahpw engieng en Koht pahn mihmi reh kohkohlahte.” (Sohn 3:16, 36) Ni sansal, Koht kin kupwurki pein emenemen kitail en pwoson oh peik ma kitail men ale mour soutuk. Pein emenemen kitail anahne wia pein atail pilipil en kamehlele tomwo oh idawehn lipwen Sises.
11. Iaduwen aramas soh-unsek men pahn kak kenikenla rehn Siohwa?
11 Pwe kitail aramas soh-unsek akan, kitail sohte ipwikihdi ineng en men peikiong Koht oh pil kitail sohte kak peikiong ih ni unsek. Ih kahrepe wet me Siohwa ketikihda tomwo pwen pwaindi dipatail kan. Kitail anahne nantihong kapwaiada sapwellimen Koht koasoandi kan. Nin duwen Sises mahsanih ong kaun kepwehpwe pwulopwulo, kitail anahne kapwaiada sapwellimen Koht kosonned akan. Ma kitail pahn wia met, kitail pahn kenikenla rehn Koht oh ale peren laud mehlel, pwe “sapwellime kosonned akan me sohte apwal,” e pahn rasehng “wini mwahu me kin kamwahuwihala omw ohla kan.” (1 Sohn 5:3; Lepin Padahk 3:1, 8) Ahpw, e sohte mengei en kolokolte atail koapworopwor en mour soutuk.
“Kumwail en Kehlail Nan Mouren Pwoson”
12. Iaduwen koapworopwor en mour soutuk pahn kak kakehlahda Kristian men en soikala kasongosong en dihp suwed akan?
12 Tohnpadahk Sud men ntingwohng tepin Kristian akan duwen “komour me irail koaros ahnekipenehr.” Ahpw, irair suwed akan me kin wiwiawi wasao kin kamwekid Sud en kaweidkin rie kan “en kehlail nan mouren pwoson.” Ei, pwehn ale mour soutuk, e pahn sohte itar en pwoson, kolokolte pwoson en Kristian mehlel, oh peikiong Koht ni ahnsou me soahng koaros me mwahu. Atail lelepek ong Siohwa pahn anahne kehlail pwehn sewese kitail en soikala kasongosong kan oh tiahk sapwung kan. Ahpw, nan mwomwohdiso en keieun senturi, tiahk sapwung kan, sohte wauneki aramas me manaman kan, liaktohrohr, oh peikasal kin wiawi. Pwehn sewese irail en powehdi luwet pwukat, Sud kangoange ienge Kristian akan en pwurehng medemedewe duwen arail mehn akadeio: “Eri, kompoakepahi ko, kumwail wiewiahte uwen me kumwail kak pwe kumwail en kakehlahda amwail pwoson sarawi. Kumwail kapakap ni manaman en Ngehn Sarawi, oh dadaurete ni limpoak en Koht, ni amwail kasikasik kalahngan en atail Kaun Sises Krais me pahn ketikihong kumwail mour soutuk.” (Sud 3, 4, 8, 19-21) Koapworopwor en ale mour soutuk pahn kak kakehlahda irail en kehlail nan tiahk min.
13. Iaduwen kitail kak kasalehda me kitail wehwehki duwen sapwellimen Koht mahk kalangan?
13 Siohwa Koht kin kupwurki irail akan me e pahn ketkihong irail mour soutuk en tiahk mwakelekel. (1 Korint 6:9, 10) Utungada sapwellimen Koht koasoandi duwen tiahk kan, sohte wehwehki emen pahn kadeik aramas teikan. Kaidehn kitail me pahn pilada ihs iengatail kan me pahn ale mour soutuk de soh. Ahpw, Koht me pahn wia met, nin duwen me Pohl padahkiong mehn Krihk kan nan Adens: “Pwe e ketin koasoanedier rahn ehu me e pahn ketin kadeingkihda sampah pwon pwuhng, sang rehn ohl emen me e ketin pilada”—Sises Krais. (Wiewia 17:31; Sohn 5:22) Ma kitail kin pwoson tomwen Sises, kitail sohte anahne masak rahn en kadeik me pahn kohdo. (Ipru 10:38, 39) Keieu kesempwal kitail sohte pahn “mwamwahliki sapwellime kalahngan [atail kak ahneki nanpwungmwahu reh pwehki tomwo] me kitail aleier” ni atail pahn mweidong kitail en lelohng kasongosong kan en ale madamadau oh tiahk sapwung kan. (2 Korint 6:1) Oh pil, ma kitail pahn sewese mehteikan en ale mour soutuk, met pahn kasalehda me kitail wehwehki sapwellimen Koht mahk kalahngan. Iaduwen kitail kak sewese irail?
Ehukihong Mehteikan Koapworopwor en Mour Soutuk
14, 15. Ihs me Sises kapwukoahkin en kalohki rongamwahu en kamour?
14 Pohl ntingihdi dahme soukohp Soel mahsanih: “Koaros me kin likweriong mwaren Siohwa pahn mourla.” Oh e kapataiong met: “A ia duwen arail pahn kak likweriong, ma re sohte pwoson? Oh ia duwen arail pahn kak pwoson, ma re sohte rong mahsenpe? Oh ia duwen arail kak rong, ma mahsenpe sohte pahn wiawihong irail? Oh ia duwen mahsenpe pahn kak wiawihong irail, ma sohte meninkeder pahn pekederlahng irail?” Nan iretikitik en mwuri kan, Pohl kawehwehda me pwoson sohte pahn wiawi; ahpw “pwoson kin pwilsang ni rong mahsen en Koht, oh rong mahsen en Koht kin pwilisang ni padahk duwen Krais.”—Rom 10:13, 14, 17; Soel 2:32.
15 Ihs me pahn padahkiong wehi kan duwen “padahk kan duwen Krais”? Sises kapwukoahkin sapwellime tohnpadahk kan en wia doadoahk wet—irail akan me sukuhlikier duwen “padahko.” (Madiu 24:14; 28:19, 20; Sohn 17:20) Ni ahnsou me kitail kin iang doadoahk en kalohki Wehio oh doadoahk en katohnpadahk, kitail kin kapwaiada dahme wahnpoaron Pohl ntinghidi, ni eh koasoi duwen dahme Aiseia mahsanih: “Meid lingan oh kaselel atail udiahl meninkeder kan ni ar kin wa kohdo rongamwahu!” Mendahki aramas tohto sohte kin perenki rong rongamwahu, nehtail kan kin “kaselel” mwohn Siohwa.—Rom 10:15; Aiseia 52:7.
16, 17. Kahrepe riau dah kei atail doadoahk en kalohk kin wiawi?
16 Kapwaiada pwukoa wet kin wia doadoahk kesempwal riau. Keieu, rongamwahuo anahne lohkseli pwen mwaren Koht pahn kasarawihla oh aramas akan me men kamourala pahn ese ia wasa re pahn kohla ie pwehn ale sawas. Pohl wehwehki pwukoa wet. E koasoia: “Pwe iet duwen kehkehlik me Koht ketin koasoanediong kiht: ‘I pilkumwaildahr pwe kumwail en wia marain ehu ong mehn liki kan, pwe tohn sampah koaros en kak mourla.’” Ihme kahrehda, nin duwen tohnpadahk kan en Krais, pein emenemen kitail pahn anahne iang weuwaseli rong en komour wet ong aramas akan.—Wiewia 13:47; Aiseia 49:6.
17 Keriau, kalohki rongamwahu kin wiahda poahsoan en sapwellimen Koht kadeik pwung. Sises mahsanih duwen kadeiko: “Nein-Aramas lao pahn ketido duwen nanmwarki men, iangahki sapwellime tohnleng kan koaruhsie, e pahn ket nan sapwellime mwoalen kadeik lingan; oh tohn sampah koaruhsie pahn pokonpene mwowe. E ahpw pahn ketin irepeseng irail ni pwihn riau, duwehte silepen sihpw men me kin katohrepeseng nah sihpw kan sang kuht kan.” Edetehn kadeik oh doadoahk en katohrohrpeseng sihpw kan sang kuht kan pahn wiawi ni ahnsou me “Nein-Aramas lao pah ketido,” doadoahk en kalohk kin ketikihong aramas akan nan rahnpwukat ahnsou ehu en pohnese ihs rien Krais ni pali ngehn oh iang irail nan doadoahk wet pwehn ale mour soutuk.—Madiu 25:31-46.
Nantihong “Pwe Me Kumwail kin Koapworopworki en Kak Pweida”
18. Iaduwen kitail kak kakehlahda atail “koapworopwor en mour soutuk”?
18 Atail kin ngoangki iang doadoahk en kalohk pil kin sewese atail koapworopwor en kehlailla. Pohl ntingihdi: “Ih at ineng lauden: emenemen kumwail en kin nantihong eh ngoang lel ni imwi, pwe me kumwail kin koapworopworki en kak pweida.” (Ipru 6:11) Eri, emenemen kitail kapwatkihda “atail lisoarop en mahwen, iei koapworopwor en mour soutuk,” oh tamataman me “Koht sohte ketin pilkitailda pwe kitail en lokolongki sapwellime engieng, ahpw pwe kitail en ahneki mour soutuk ni mwaren atail Kaun Sises Krais.” (1 Deselonika 5:8, 9) Kitail en pil kapwaiada kaweid en Piter: “Eri, kumwail kaunopada oh koasoanehdi mwahu amwail lamalam akan. Kumwail mwasamwasahn oh koapworopworkihte kapai kan me kumwail pahn ale.” (1 Piter 1:13) Koaros me pahn wia met pahn kilang arail “koapworopwor en mour soutuk” pweida!
19. Dahme kitail pahn koasoiapene nan artikel en mwuhr?
19 Ni ahnsouwet, dahme kitail pahn medemedewe duwen ahnsou me luhwe ong koasoandi wet? Iaduwen kitail kak doadoahngki atail ahnsou mwahu pwehn sewese pein kitail oh mehteikan en ale mour soutuk? Kitail pahn koasoiapene duwen peidek pwukat nan artikel en mwuhr.
Ke Kak Kawehwehda?
• Dahme kahrehda kitail anahne kakehlahda atail “koapworopwor en mour soutuk”?
• Kamourala kin pidada dah?
• Dahme kitail anahne wia pwehn ale kisakis en mour soutuk?
• Kahrepe dah kei atail doadoahk en kalohk kin wiawi me kin pid kupwuren Koht?
[Kilel kan nan Pali 22]
Komourala kin wehwehki laudsang pitsang kamwomwomala