Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w02 1/1 pp. 6-11
  • Kristian Mehlel Koaros Kin Wia Doadoahk En Kalohk Oh Padahk

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Kristian Mehlel Koaros Kin Wia Doadoahk En Kalohk Oh Padahk
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2002
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Mehn Kahlemeng Mwahu en Soumwaso
  • Tepin Kristian akan Koaros kin Wia Doadoahk en Kalohk
  • Wekidki Idihd de Wekidki Padahk?
  • Doadoahk en Kalohk Nan Atail Ahnsou
  • Kapai Kan Me Kin Kohsang Alehda Rongamwahu
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2002
  • “Wia Ahmw Pwais Nin Duwen Sounkalohk En Rongamwahu”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
  • Ia Duwen Rongamwahwo Eh Kin Lohkseli?
    Pereperenki Mour Kohkohlahte!​—Koasoiapene Duwen Paipel
  • Koaros En Kasalehda Sapwellimen Siohwa Lingan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
Kilang Pil Ekei
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2002
w02 1/1 pp. 6-11

Kristian Mehlel Koaros Kin Wia Doadoahk En Kalohk Oh Padahk

“Kumwail kouliong Siohwa, oh kapinga mware! Kumwail lohkiseli rongamwahun sapwellime komour rahn koaros.”​—⁠MELKAHKA 96:2, New World Translation.

1. Rongamwahu dahieu me aramas akan anahne rong, oh iaduwen Sounkadehdehn Siohwa kan kin wia mehn kahlemeng mwahu en lohkiseli Rongamwahu wet?

NAN sampah wet me diren kahpwal akan me kin wiawi rahn koaros, e inenen kansenamwahu en wehwehki me Pwuhk Sarawi kin kohpada me soangen kahpwal pwukat, duwehte mahwen, mwersuwed, oh duhpek solahr pahn wiawi ni ahnsou keren. (Melkahka 46:9; 72:3, 7, 8, 12, 16) Eri, rohng wet soh kin wia rongamwahu me aramas koaros anahne rong? Sounkadehdehn Siohwa kan kin kamehlele met. Aramas akan wasa koaros kin ese me Sounkadehdehn Siohwa kan kin kalohkiseli “rongamwahu en popohl.” (Aiseia 52:7) Mehlel, Sounkadehde tohto kin lelohng kalokolok pwehki irail kin nantihong kalohk ong aramas koaros duwen Rongamwahuo. Re kin uhdahn nsenohki oh poakpoake aramas akan. Oh irail me adamwahukihla arail ngoang oh dadaur!

2. Ia ehu kahrepe Sounkadehdehn Siohwa kan kin ngoangki wia arail doadoahk?

2 Ngoang en Sounkadehdehn Siohwa kan nan rahnpwukat kin duwehte irail Kristian akan nan keieun senturi. Nuhspepa en Roman Catholic L’Osservatore Romano koasoia ni pwung: “Tepin Kristian akan, ni ahnsou me irail papidaisla, irail kin pehm arail pwukoa en wia doadoahk en kalohkiseli Rongamwahuo. Sang awarail kan, irail kin wiahla ladu kan me kin kalohkiseli Rongamwahuo.” Dahme kahrehda Sounkadehdehn Siohwa kan oh irail tepin Kristian akan en mahs, kin ni ngoang wia arail doadoahk en kalohk? Keieu, pwehki rongamwahu me re kin lohkiseli kin kohsang rehn Siohwa Koht. Mie kahrepe mwahu sang met me kin kahrehong irail en ngoangki wia doadoahk wet? Irail kin wia arail doadoahk en kalohk pwehki re kin mwekidkihda mahsen kan en sounmelkakaho: “Kumwail kouliong Kauno [“Siohwa,” NW], oh kapinga mware! Kumwail lohkiseli rongamwahun sapwellime komour rahn koaros.”​—Melkahka 96:2.

3. (a) Ia kahrepe keriau irail Sounkadehdehn Siohwa kan kin kasalehda ngoang? (b) Dahme pahn pidada “sapwellimen Koht komour”?

3 Mahsen kan en sounmelkahkao kin katamankin kitail duwen kahrepe keriau me Sounkadehdehn Siohwa kan kin kasalehda ngoang. Rongamwahuo me irail kin kalohkiseli iei rohng en komour. Ekei aramas akan kin doadoahk ong wasahn pelien wini kan, de pelien sawas aramas akan, de pelien mwohni kan de doadoahk teikan me kin sewese iengarail aramas akan en kamwahuwihala irairen mour, oh kaping kak kohwong aramas pwukat me kin nannanti sewese aramas akan. Ahpw, dahme aramas akan kin wiaiong aramas teikan kin wia mehkot tikitik ma ke pahn kapahrekiong “sapwellimen Koht komour.” Siohwa ketin doadoahngki Sises Krais oh pwehn doarehla aramas opampap kan sang dihp, soumwahu, oh mehla. Irail pahn ale kapai en mour soutuk! (Sohn 3:16, 36; Kaudiahl 21:3, 4) Rahnwet, Kristian akan kin koasoiong aramas teikan duwen komouralahn aramas akan me kin pid “sapwellimen Koht lingan” ni ahr kin mwekidkihda mahsen pwukat: “Kumwail kalohki duwen sapwellime lingan ong tohn wehi kan, oh wiepen nin lime manaman akan en lohkohng aramas koaros. Kauno [“Siohwa,” NW] me lapalap oh konehng ale kaping lapalahpie; kitail uhdahn pahn lemmwiki laudsang koht teikan koaros.”​—Melkahka 96:3, 4.

Mehn Kahlemeng Mwahu en Soumwaso

4-6. (a) Ia kahrepe kesilu me Sounkadehdehn Siohwa kan kin ngoangki wia arail doadoahk en kalohk? (b) Iaduwen Sises kasalehda eh ngoang ong doadoahk en kalohki rongamwahu?

4 Kahrepe kasiluh Sounkadehdehn Siohwa kan kin ngoangki wia arail doadoahk en kalohk pwehki re kin idawehn mehn kahlemeng mwahu en Sises Krais. (1 Piter 2:21) Aramas unsek menet ni mohngiong unsek alehong ih pwukoa en “lohkiong me opampap kan rongamwahu.” (Aiseia 61:1; Luk 4:17-​21) Eri, e wiahla sounkalohk men, emen me kin padahkiong meteikan duwen Rongamwahu. E kakahnseli nan Kalili pwon, “kapakapahrengki Rongamwahu en Wehin Koht.” (Madiu 4:23) Oh pwehki e ketin mwahngih me aramas tohto pahn mwekidkihda rongamwahu, e mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Mehlel pwe rahket me inenen laud, a tohndoadoahk kan me malaulau. Kumwail eri kapakap oh peki rehn Kaunen rahket pwe en ketin kadarodo tohndoadoahk tohto pwe re en iang doadoahk.”​—Madiu 9:37, 38.

5 Pwehn kapwaiada dahme e pein kapakapki, Sises kaiahne aramas teikan en wiahla sounkalohk kan. Mwurin mwo, e kadarala sapwellime wahnpoaron kan oh padahkiong irail: “Kumwail kohwei oh kapahrengkihong irail me Wehin Koht kerendohr!” Iaduwen​—⁠arail wiahda pein arail koasoandi kan pwehn kihsang kahpwal akan me kin pid aramas pahn mwahu sang arail iang doadoahk en kalohki Wehin Koht? De e pahn mwahu irail en arail iang politik kan ahnsowo pwehn song kihsang mwersuwed me kin wiawi ahnsowo? Soh. Sises kasalehda ni sansal dahme Kristian sounkalohk koaros pahn wia ni ahnsou me e padahkiong sapwellime tohnpadahk kan: “Kumwail kohwei oh kapahrengkihong irail.”​—Madiu 10:5-7.

6 Mwuhr, Sises poaronepeseng pil ehu pwihn en tohnpadahk kan en pakairki: “Wehin Koht kerendohr.” Ni ahnsou me irail pwurala rehn Sises oh padahkiong ih duwen pweidahn ahr doadoahk en kalohk, Sises sapwellimaniki peren laud oh kapakapki: “Maing Semei, Kaun en nanleng oh sampah! I kapingahkin komwi omwi ketin ekihsang soahng pwukat me loalokong oh koahiek en sampah kan, ahpw ketin kasalehiong me soaloalokong kan.” (Luk 10:1, 8, 9, 21) Sapwellimen Sises tohnpadahk kan, me kin wia doadoahk en sounlaid, sounmwet, oh soangen doadoahk teikan, mwohn irail wia doadoahk en sounkalohk, kin mwomwen duwehte seri kan ma ke pahn kapahrekiong irail ohng irail kaun akan en pelien lamalam en wehio me kin ale sukuhl laud. Ahpw, tohnpadahk kan kin ale kaiahn en kalohkiseli Rongamwahu me keieu mwahu.

7. Mwurin Sises ketidala nanleng, ihs me sapwellime tohnpadahk pahn keieu kalohk ong?

7 Mwurin Sises ketidala nanleng, sapwellime tohnpadahk kan kin pousehla kalohkiseli rongamwahu en komour. (Wiewia 2:21, 38-​40) Ihs me re pahn keieu kalohk ong? Re pahn kalohk ong wehi kan me sehse Koht? Soh, re pahn keieu kalohk ong mehn Israel akan, aramas akan me kin esehla Siohwa sounpar 1,500 samwa. Mie arail pwung en kalohk nan sahpw ehu me kin kaudokiong Siohwa sangete mahs? Ei. Sises padahkiong irail: “Kumwail ahpw pahn kadehde ie nan Serusalem, nan Sudia pwon, oh Sameria, oh lelohng ni irepen sampah.” (Wiewia 1:8) Wehin Israel anahne rong duwen rongamwahu kin duwehte wehi teikan.

8. Iaduwen Sounkadehdehn Siohwa kan nan rahnpwukat kin alasang irail akan nan keieun senturi me kin idawehn Sises?

8 Rahnwet, Sounkadehdehn Siohwa kan kin pil wia doadoahk en kalohk wasa koaros nan sampah. Re kin iang tohnlengo me Sohn kilang “me weuwa rongamwahu poatopoat ehu me e pahn kalohkihong tohnsampah kan, wehi koaros, oh sahpw koaros.” (Kaudiahl 14:6) Nan pahr 2001, irail kin wia arail doadoahk en kalohk nan sahpw 235, iangahki ekei sahpw kan me dene irail kehlail ni palien Kristian. E sapwung Sounkadedehn Siohwa kan en kalohk ong irail me mihmi nan sahpw akan me Kristendom kauwadahr arail sarawi kan ie? Ekei aramas kin nda me met kin sapwung oh doadoahk en sounkalohk pwukat kin duwehte aramas me kin “pirap sihpw kan.” Ahpw, Sounkadehdehn Siohwa kan kin tamanda pepehm kan me Sises kin sapwellimaniki ong irail mehn Suhs akan opampap ahnsowo. Edetehn mehn Suhs kan mie arail koasoandi en samworo kan, Sises sohte kin pweiek en padahkiong irail duwen Rongamwahu. E “kin kupwureirailla, pwehki ar pwunod akan oh sohte epwelparail, pwe re rasehng sihpw kei me sohte silepahr.” (Madiu 9:36) Ni ahnsou me Sounkadehdehn Siohwa kan kin tuhwong aramas aktikitik kan me saikinte ese duwen Siohwa oh sapwellime Wehi, eri, e pahn konehng irail en sohte padahkiong aramas pwukat duwen Rongamwahu pwehki arail pelien lamalam kin kaunda pohrail? Eri, kitail kin kahlemengih mehn kahlemeng mwahu en sapwellimen Sises wahnpoaron kan oh kitail kak sapeng peidek wet: “soh.” Pwe Rongamwahu anahne kalohkiseli “rehn wehi kan koaros.”​—Mark 13:10.

Tepin Kristian akan Koaros kin Wia Doadoahk en Kalohk

9. Nan keieun senturi, ihs irail nan mwomwohdiso en Kristian kin iang doadoahk en kalohk?

9 Ihs irail akan nan keieun senturi me kin iang wia doadoahk en kalohk? Ire mehlel kan kin kasansalehda me irail Kristian akan koaros kin iang wia doadoahk en kalohk. Emen soun nting en pwuhk, Author W.S. Williams koasoia: “Pali moron en mehn kadehde kan kin wia kadehde me irail Kristian akan koaros nan Mwomwohdiso en mahs . . . kin kalohki Rongamwahu.” Paipel kin mahsanih duwen wiewia kan ni rahn en Pendekos 33 C.E.: “Irail [ohl oh lih] direkihla ngehn sarawi oh tapihada lokolokaiahki ekei lokaia tohrohr, nin duwen me ngehn sarawi ketin kalokaiahkin irail.” Ohl oh lih, pwulopwul oh mah, me selidi kan oh me saledek kan. (Wiewia 1:14; 2:1, 4, 17, 18; Soel 2:28, 29; Kalesia 3:28) Ni ahnsou me kalokolok kin kahrehong Kristian akan tohto en tangasang Serusalem “me pwoson ko me tangpesengier ahpw lel wasa koaros, oh lohlohkiseli mahseno.” (Wiewia 8:4) Irail koaros me “tangpesengier” kaidehn ekeite irail me idihda kan kin wia doadoahk en kalohk.

10. Kehkehlik riau dah kei me pweidaher mwohn kasoralahn koasoandi en mehn Suhs akan?

10 Met kin pweida mehlel nan keieun senturi. Sises kohpadahr: “Rongamwahu en Wehin Koht pahn lohkseli wasa koaros nin sampah, pwe kadehde en mie ong aramas koaros​—⁠a mwuri, imwin sampah ahpw pahn kohdo.” (Madiu 24:14) Ni ahnsou me pweidahn mahsen pwukat nan keieun senturi wiawi, Rongamwahu kin kalohkselier wasa koaros mwohn sounpei kan en mehn Rom kasorehla pelien lamalam oh politik en mehn Suhs akan. (Kolose 1:23) Oh pil, sapwellimen Sises tohnpadahk kan koaros kin peikiong sapwellime kehkehlik: “Kumwail eri kohwei wasa koaros oh padahkihong tohn wehi kan koaros; pwe re en wiahla nei tohnpadahk: papidaisihirailla ni mwaren Sahm oh Sapwellime oh ngehn sarawi, oh kehkehlingkihong irail re en peikiong mehkoaros me I koasoanedioing kumwail.” (Madiu 28:19, 20) Tepin Kristian akan sohte kin kangoange aramas opampap akan en kamehlele Sises oh mwuri sohte kihong irail kaweid ahpw mweidong irail en papah Koht ni pein nsenarail, duwehte ekei sounkalohk kan kin wia nan atail ahnsou. Ahpw, irail kin padahkiong aramas akan en wiahla sapwellimen Sises tohnpadahk kan, oh re kin wiahda mwomwohdiso kan, oh kaiahne irail pwe mwuhr irail pil pahn uhd kalohki Rongamwahu oh katohnpadahk. (Wiewia 14:21-​23) Sounkadehdehn Siohwa kan nan rahnpwukat kin idawehn koasoandi wet me tepida mahs.

11. Ihs nan rahn pwukat kin iang pakairseli Rongamwahu me keieu mwahu ong aramas akan?

11 Sounkadehdehn Siohwa tohto kin kahlemengih mehn kahlemeng mwahu en Pohl, Parnapas, oh aramas teikan nan keieun senturi ni irail wiahla misineri kan oh kalohk nan sahpw kan me kaidehn pein sapwarail. Arail doadoahk kin kihda sawas mehlel ong aramas teikan, pwe irail sohte iang pidada politik kan de wia doadoahk teikan me kak kerempwa irail sang arail pwukoa en kalohki Rongamwahu. Re kin peikiong kehkehlik en Sises: “Kumwail kohwei oh kapahrengkihong irail.” Ahpw, pali moron en Sounkadehdehn Siohwa kan sohte kin iang doadoahk en misineri. Pali laud en irail kin wia doadoahk en mwohni, oh ekei saikinte nek sukuhl. Ekei kin apwalih neirail seri kan. Ahpw, Sounkadehde kan koaros kin ehukihong meteikan dahme re sukuhliki duwen Rongamwahu. Pwulopwul oh mah, ohl oh lih, irail kin ni peren peikiong kangoang sang Paipel: “Ke en kalohkiseli mahseno, ke en nantihong koasoakoasoia duwe, mehnda ma ahnsou mengei de apwal; koangngoangehkin irail mahseno.” (2 Timoty 4:2) Duwehte arail mehn kahlemeng mwahu kan nan keieun senturi, re kin pousehlahte “wonoweite ni padahk oh kawehwe Rongamwahu duwen Sises me iei Mesaia.” (Wiewia 5:42) Re kin pakairkihseli Rongamwahu me keieu mwahu ong aramas akan.

Wekidki Idihd de Wekidki Padahk?

12. Ia wehwehn “proselytism,” oh nan rahnpwukat, wehwehn “proselytism” kapw dahieu me aramas kin doadoahngki?

12 Ni lokaiahn Krihk, lepin lokaia pro·se’ly·tos kin wehwehki “emen me wekidala ah pelien lamalam.” Sang lepin lokaia wet, re wiahda ehu lepin lokaiahn wai “proselytism” oh lepin lokaia wet kin wehwehki “wekidala emen ong pelien lamalam ehu.” Nan rahnpwukat, ekei kin nda me “proselytism” wia mehkot suwed. Pwuhk ehu me World Council of Churches ntingihada kin koasoia duwen “dihp en wekidala ahn emen pelien lamalam.” Pwekihda? Catholic World Report koasoia: “Pwehki komplein mwuledek sang sarawi en Orthodox, ‘proselytism’ alehda wehwe kapw ehu: wekideklahn pelien lamalam ni idihd.”

13. Ia ekei karasepe kan me kin kasalehda me wekid pelien lamalam ni idihd kin wia mehkot sapwung?

13 Eri, proselytism (wekid pelien lamalam ni idihd) kin suwed? Ehi. Sises kasalehda me ahnsou me irail sounkawehwehn Kosonnedo oh Parisi kan kin idingki aramas akan en wekidala arail pelien lamalam pwehn iangala pelien lamalam en mehn Suhs, e wia mehkot sapwung. (Madiu 23:15) E sansal mwahu me “wekid pelien lamalam ni idihd” kin wia mehkot sapwung. Karasepe ieu, soupoad Sosephus koasoia duwen ahnsou me Sohn Hyrcanus (mehn Maccabean) kalowehdi mehn Idumaean kan, e “mweidong irail en mihmi nan sapwarail ma re pahn sirkumsaisla oh pahn kapwaiada kosonned akan en mehn Suhs.” Ma mehn Idumaean akan men mih pahn kaunda en mehn Suhs akan, re anahne kapwaiada koasoandi en pelien lamalam en mehn Suhs akan. Irail soupoad akan nan kawaluhn senturi C.E. kawehwehda me Charlemagne kalowehdi mehn pakan Saxon akan en pali epeng en Iurop oh ni lemei idingki irail en iang arail pelien lamalam.a Ahpw, e sohte kapwuriamwei me wekidalahn pelien lamalam en mehn Saxon akan oh mehn Idumaean kan oh pil wekidalahn Nanmwarki en Idumaean Erod​—⁠me song en kemehla Sises oh e sohte kin utungada kosonned sarawi kan en Moses​—⁠e sansal mwahu me irail pwukat sohte wia wekidekla mehlel kei.​—Madiu 2:1-​18.

14. Iaduwen ekei misineri en Kristendom kin idingki wekidala arail pelien lamalam?

14 Rahnwet, mie aramas me kin idingki meteikan en wekidala eh pelien lamalam? Ni ehu wehwe, ekei pil kakete wia met. Mie ekei misineri en Kristendom me ripoht kasalehda me re kin kihda scholarship kan ong irail akan me wekidala arail pelien lamalam pwe ren kak seiloakla oh iang sukuhl wasa doh kan. Ripoht akan pil kasalehda me ekei misineri en Kristendom kan kin wiaiong aramas duhpek kan en iang mwondi mahs oh rong arail kapahrek kan lao nek a irail ahpw pahn kihong irail kanarail mwenge. Nin duwen kadehde ieu me kohda nan 1992 rehn irail pisop en Orthodox kan koasoia: “wekidala ahn emen pelien lamalam ekei pak kin kohsang kanoahrokehkin irail dipwisou kan de mwenge oh ekei pak e kin kohsang ni kamasak.”

15. Sounkadehdehn Siohwa kan kin idingki aramas akan en wekidala arail pelien lamalam? Kawehwe.

15 Idingki aramas akan en wekidala arail pelien lamalam kin wia mehkot sapwung. Ni mehlel, Sounkadehdehn Siohwa kan sohte kin iang wia met.b Kahrehda, irail sohte kin wekidala ahn emen pelien lamalam ni elen idihd. Ahpw, re kin duwehte Kristian akan nan keieun senturi me kin kalohki Rongamwahu ong aramas koaros. Luhk kin kohwong aramas sohte lipilipil me men kalaudehla arail loalokongki Pwuhk Sarawi oh men onop Pwuhk Sarawi. Aramas pwukat me kin perenki rong kin sukuhliki en ahneki pwoson me kin poahsoanda pohn loalokong pwung en Paipel, Koht oh sapwellime kupwure kan. Kahrehda, re kak likweriong mwaren Koht, Siohwa, pwehn ale komourparail. (Rom 10:13, 14, 17) Ma re pahn alehda Rongamwahu de soh​—⁠met iei pein ahn emenemen pilipil. Sohte emen kak idingkihong emen en wia met. Ma wekidalahn pelien lamalam pahn wiawi ni idihd, e pahn sohte katepe. Ma kaudok pahn pwung mwohn silangin Koht, kaudok anahne kohsang mohngiong en aramas.​—Deuderonomi 6:4, 5; 10:12.

Doadoahk en Kalohk Nan Atail Ahnsou

16. Iaduwen doadoahk en kalohk me Sounkadehdehn Siohwa kan wie kekeirada nan atail ahnsou?

16 Nan atail ahnsou kan, Sounkadehdehn Siohwa kan kin kalohkiseli Rongamwahu en Wehio oh arail doadoahk kin wia pweida laud en pwuhken Madiu 24:14. Mehn doadoahk kesempwal ehu me re kin doadoahngki ni ahr kin wia ahr doadoahk en kalohk iei makisihn en Watchtower.c Nan 1879, ni ahnsou me keieun makisihn kan en The Watchtower wiawihda, makisihn 6,000 me wiawihda ni lokaia ehute. Nan pahr 2001, sounpar 122 mwuri, uwen tohto makisihn wet kin lel kopy kan 23,042,000 ni lokaia 141. Oh pil kekeiradahn doadoahk en kalohk en Sounkadehdehn Siohwa kan kin wiawi. Kapahrekiong aua kid kei me irail kin doadoahngki ong doadoahk en kalohk ni ehu ehu sounpar nan senturi 19 oh aua 1,169,082,225 me irail wia nan pahr 2001. Tehk duwen Paipel study ni soh isepe kan me irail wia rehn aramas 4,921,702 ni ehu ehu sounpwong. Ia uwen laud doadoahk kaselel ehu me wiawihda! Oh doadoahk wet me wiawihda sang rehn sounkalohk en Wehio meh 6,117,666.

17. (a) Nan rahnpwukat, soangen mehn kaudok dah kei me aramas akan kin kaudokiong? (b) Dahme aramas koaros, sohte lipilipil ah lokaia, de wehi me e kohsang, de ma e kepwehpwe de semwehmwe, anahne en sukuhliki?

17 Sounmelkahkao mahsanih: “Koht en wehi teikan koaros, iei irail me dikedik en eni, a Kauno iei ih me ketin kapikada nanleng kan.” (Melkahka 96:5) Nan sampah ehu me wia utupen loalokong en aramas, uhki wehi, poaridi sang pilaik en wehi kan, aramas ndand akan, mwohni kan oh kepwehpwela kin wia mehn kaudok akan. (Madiu 6:24; Episos 5:5; Kolose 3:5) Mohandas K. Gandhi koasoia: “I kin uhdahn kamehlele . . . me Iurop kin wiahla Kristian ni ahdte. Ni mehlel, re kin wia arail kaudok ong Mammon [kepwehpwe kan].” Pwe, wasa koaros nan sampah, aramas akan anahne rong duwen Rongamwahu. Aramas koaros, sohte lipilipil eh lokaia, de wehi, de ma e kepwehpwe de semwehmwe, irail koaros anahne sukuhliki duwen Siohwa oh sapwellime kupwur kan. Kitail koapworopworki me aramas koaros pahn mwekidki mahsen kan en sounmelkakao: “Tohn sampah koaros, kumwail kapinga Kauno; kumwail kapinga sapwellime lingan oh manaman. Kumwail kapinga lingan en mwaren Kauno”! (Melkahka 96:7, 8) Sounkadehdehn Siohwa kan kin sewese aramas teikan en sukuhliki duwen Siohwa pwe irail kak ni ahl me konehng en kapinga ih. Oh aramas akan me kin mwekidkihda sawas wet kin ale kapai laud. Kapai dah kei re kin paiekihda? Nan artikel en mwuhr kitail pahn koasoiapene kapai pwukat.

[Nting tikitik me mi pahs]

a The Catholic Encyclopedia koasoia me ahnsoun Reformation, re kin idingki aramas akan en wekidala arail pelien lamalam, oh re kin doadoahngki lepin koasoi pwukat: Cuius regio, illius et religio (me kin wehwehki: “Mehmen me kin kaunda sahpwo pil pahn pilada arail pelien lamalam.”)

b Nan mihding en United States International Religious Freedom Commission ni November 16, 2000, emen aramas kawehwehda duwen wekpeseng irail aramas akan me kin idingki aramas en wekidala arail pelien lamalam oh doadoahk kan en Sounkadehdehn Siohwa kan. E kasalehda me ni ahnsou me Sounkadehdehn Siohwa kan kin kalohk ong aramas teikan, irail kin wia met ni ahl ieu me aramas akan pahn kak nda “I sohte perenki rong” oh ritingidi wenihmwo ma re mwahuki.

c Oaralapo pwon en makisihno iei Kahn Iroir​—⁠Pakpakairki Wehin Siohwa.

Ke Kak Kawehwe?

• Dahme kahrehda Sounkadehdehn Siohwa kan kin ngoangki wia ahr doadoahk en kalohk?

• Dahme kahrehda Sounkadehdehn Siohwa kan kakete kalohk nan wasa kan me Kristendom kauwadahr arail sarawi kan?

• Dahme kitail kak ndahki me Sounkadehdehn Siohwa kan sohte kin idingki aramas akan en wekidala arail pelien lamalam?

• Iaduwen doadoahk en kalohk me Sounkadehdehn Siohwa kan kin wia kekeirada nan rahn pwukat?

[Kilel nan Pali 7]

Sises kin wia sounkalohk ngoang men oh e kin ketin kaiahne aramas teikan en wia doadoahkohte

[Kilel nan Pali 8]

Koaros nan mwomwohdiso en keieun senturi kin iang doadoahk en kalohk

[Kilel nan Pali 9]

Idingki aramas akan en wekidala arail pelien lamalam kin wia mehkot sapwung

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share