Irail Me Mah Kan Kin Katapan Nan Atail Pirien En Kristian Kan
“Irail akan me kin poadidi nan Tehnpas en Siohwa . . . me pahn wah mwahu. Oh re pahn wah mwahu ni ahr kin moangpwetla.”—MELKAHKA 92:13, 14, NW
1. Iaduwen aramas tohto kin kilangwong me mah kan?
SIOHWA kin poakohng sapwellime sounpapah lelepek kan koaros, iangahki irail me mah kan. Ahpw, nin duwen ehu roporop kasalehda, kereniong pahr koaros irail me mah elep en rar kin ahneki pepehm me irail wie kaula oh pil kin ahneki pepehm me sohte aramas kin nsenohkin irail. Ripoht kan kasalehda me kahpwal wet kin wiawi nan sampah pwon. Ehu pwihn kasalehda me kahrepen kahpwal wet “kohsang ni wiewia oh madamadau en aramas kan . . . me leme me irail me mah kan solahr katepen arail momour pwehki sohte sawas re kak kihda oh re kin kilangwohng meteikan pwehn ale sawas.”
2. (a) Iaduwen Siohwa kin kilangwong sapwellime ladu mah kan? (b) Ia mehn kangoang kansenamwahu me kitail kak diar nan Melkahka 92:12-15?
2 Siohwa Koht kin kesempwaliki sapwellime aramas me mah kan me lelepek. E kin kilang “dahme mihmi loaletail”—atail kehl en pali ngehn—ah kaidehn atail soh unsek en paliwar kan. (2 Korint 4:16) Nan sapwellime Mahsen, me iei Pwuhk Sarawi, kitail kin diarada mahsen kansenamwahu kan: “Me pwung kan pahn pweida mwahu duwehte nih kan; re pahn keirda duwehte sidar en Lepanon kan. Re rasehng tuhke kan me poadidi nan Tehnpas en Siohwa, me kin pweida mwahu nan Tehnpas en atail Koht, me kin wah mwahu ni ar moangpwetla, oh kin mwomwen pwulopwulte oh kehlail ahnsou koaros. Met kin kasalehda me Siohwa me pwung, oh sohte kisin sapwungkis reh.” (Melkahka 92:12-15, NW) Sang ni petehk keneinei en ire pwukat, kumwail me mah kan pahn kak diarada iaduwen kumwail kak kihda sawas ong nan pirien en Kristian akan.
“Wah Mwahu Ni Ar Moangpwetla”
3. (a) Dahme kahrehda irail me pwung kan kin karasarasohng tuhke nih kan? (b) Iaduwen irail me mah kan kak kasalehda ‘nanti mendahki moangepwetalahr’?
3 Sounmelkahkao kin karasahiong me pwung kan kin duwehte tuhke kan ‘me poadidi nan Tehnpas en atail Koht.’ Irail kin “nannanti mendahki re moangpwetlahr.” Pil ehu kawehwehn Paipel koasoia: “Nan arail mahlahr, re kin doulahte kapwarehda wah kan.” (Tanakh) Ke soh pwungki dahme ire pwukat kin kangoangekin kitail? Nan sahpw kan me Pwuhk Sarawi kin kasalehda kin direki tuhkehn nih kan me kin inen oh materek. Patehng ahn tuhke pwukat lingan, tuhke pwukat pil kin wadawadki arail kin kapwarehda wah tohto, mehnda ma re mourki sounpar epwiki kei.a Kitail en duwehte tuhke pwukat sang ni atail pahn tengedi nan padahk mehlel oh “kapwarehda wah mwahu nan doadoahk mwahu koaros.”—Kolose 1:10.
4, 5. (a) Ia ehu wah mwahu me Kristian kan anahne en kasalehda? (b) Kihda mehn karasepe en irail me mah kan me kapwarehda “wahn kilinauwe.”
4 Siohwa kin kupwurki Kristian kan en kin kapwarehda “wahn kilin auwe”—me iei lokaiahn kaping kan oh pil koasoipen kupwure kan. (Ipru 13:15) Met kin pidada kumwail me mah kan? Ei, uhdahn.
5 Pwuhk Sarawi kin audaudki mehn karasepe mwahu kan en irail me mah kan me kin ni soh masak kalohki mwaren Siohwa oh sapwellime kupwur kan. Moses mahki “sounpar isihsek” samwa ni ahnsou me Siohwa kihong ih en wiahla sapwellime soukohp. (Melkahka 90:10; Eksodus 4:10-17) Daniel sohte mweidohng ah sounpar en kauhdi ih sang kalohki duwen sapwellimen Siohwa kaunda. Daniel mwein sounpahr duweisek samwa ni ahnsou me Pelsassar padahkiong en kawehwehda nting me mih ni dihdo. (Daniel, irelaud 5) Oh pil, iaduwen wahnpoaron Sohn me pil mah? Ni eh kereniongehr imwisekla ah mour nin duwen sounkalohk kaukaule men, e selidi pohn deke en Padmos, “pwehki ah kin kalohki duwen Koht oh pil Sises.” (Kaudiahl 1:9) Kitail pil kak tamanda ekei irail me mah kan nan Pwuhk Sarawi me kin kapwarehda arail “meirong en kilinau” mendahki arail mahlahr.—1 Samuel 8:1, 10; 12:2; 1 Nanmwarki 14:4, 5; Luk 1:7, 67-79; 2:22-32.
6. Iaduwen Siohwa kin doadoahngki irail me “mah kan” en wia kokohp nan imwin rahn pwukat?
6 Wahnpoaron Piter pwurehng katamanda mahsen kan en soukohp Soel: “ ‘Koht ketin mahsanih, iet me I pahn wia ni imwilahn rahn akan: I pahn kamwerehdi ngehi pohn aramas koaros [me mah kan”], . . . oh irail pahn kalohkiseli ei mahsen.’ ” (Wiewia 2:17, 18; Soel 2:28) Pil duwehte nan imwin rahn pwukat Siohwa kin doadoahngki irail me mah kan me keidi oh “sihpw teikan” pwehn kadehde duwen kupwure. (Sohn 10:16) Ekei irail pwukat kin ni lelepek kapwarehda wah kan nan erein sounpar tohtohie.
7. Karasahda iaduwen irail me mah kan kin pousehla kapwarehda wahn Wehio mendahki luwet en paliwar kan.
7 Kitail kak tehk Sonia, me wiahla emen sounkalohk kaukaule men en Wehio nan pahr 1941. Mendahki e kin kowahki soumwahu ni erein sounpar tohto e kin kaukaule onop Pwuhk Sarwai rehn aramas akan nan imwe. Sonia kawehwehda, “Doadoahk en kalohk kin wia kisehn ahi mour. Oh mehnda ma I mahlahr, I sohte pahn kak en uhdi sang wia doadoahk wet.” Nan ahnsoukis samwalahro, Sonia oh rie serepein Olive ehukihong rong en Wehio rehn Janet, emen serepein me e tuhwong nan imwen wini. Ahn Janet nohno me wia emen towe mehlel en Kadolik inenen pwuriamweiki duwen nsenoh oh limpoak me ira kasalehong nah serepein soumwahu Janet me kahrehong ih en tepida onop Pwuhk Sarawi oh ni ahnsou wet inenen kekeirda mwahu. Ke kak pil nantiong en kapwarehda wahn Wehio?
8. Iaduwen Kalep me mahlahr kasalehda ah kin likih Siohwa, oh iaduwen irail Kristian mah kan kak kahlemengih ah mehn kahlemeng mwahu?
8 Sang ni arail kin nannanti doadoahk en kalohk mendahki arail mahlahr, irail Kristian mahlahr akan kin kalemengih mehn Israel lelepek Kalep me iengen Moses nan sapwtehno erein sounpar paiesek. Kalep sounpar 79 ni ahnsou me e kotehla pillap Sordan oh pidelong nan Sapwen Inouo. Pwehki e iang mahwen ki sounpar weneu oh alehdi kana tohto, e kakete komoaldier pwehki e kakehr itarki kana kan me e alehdier. Ahpw, e pekihda en alehda e pwukoa apwal me iei en “kalowehdi kahnimw kehlail kan” me mih nan wasa ile nan wehin Suda, me direki aramas akan me re kin kahdaneki Anakim, me paliwararail inenen laudsang mehlel paliwaren aramas akan. Ki sapwellimen Siohwa sawas, Kalep “kausirail sang wasako nin duwen me Siohwa ketin inoukihda.” (Sosua 14:9-14; 15:13, 14) Ke kak ni soh peikasal kamehlele me Siohwa pahn ieiang uhk, duwehte Kalep ni ahmw pahn doulahte kapwarehda wah kan en Wehio mendahki ke mahlahr. Oh ma ke tengediong lelepek, e pahn mweidong uhk ken iang kousoan nan sampah kapw me pahn kohdo.—Aiseia 40:29-31; 2 Piter 3:13.
“Mwomwen Pwulopwulte oh Kehlail Ahnsou Koaros”
9, 10. Iaduwen irail Kristian mah kan kin doulahte kehlail nan pwoson oh kolokolte ahr kehl en pali ngehn?
9 Sounmelkahkao kin pohnese en me mah kin kapwarehda wah mwahu kan ni eh koulki: “Me pwung kan pahn pweida mwahu duwehte nih kan; re pahn keirda duwehte sidar en Lepanon kan. Oh re pahn pweida mwahu ni ahr kin moang pwetla, oh mwomwen pwulopwulte oh kehlail ahnsou koaros.”—Melkahka 92:12, 14.
10 Iaduwen ahmw kak kolokolete omw kehl ni pali ngehn edetehn ke mahlahr? Tuhke nih kan kin koledi pihl laud ihme kahrehda e kin inenen lingan. Ke pil kak ale pihlen padahk mehlel sang ahmw kin onop Mahsen en Koht oh ehuwong sapwellime pwihn sansal nin sampah. (Melkahka 1:1-3; Seremaia 17:7, 8) Ahmw kehl ni pali ngehn kin wia mehn sawas ong riomwail ni pali ngehn akan. Kitail kak kilang uwen mehlelen met ong dahme wiawiehr ong Samworo Lapalap Sehoiada.
11, 12. (a) Dahme Sehoiada wiahdahr nan poadoapoad en Wehin Suda? (b) Iaduwen Sehoiada doadoahngki ah pwukoa pwehn utung kaudok mehlel?
11 Sehoiada mwein pohnangin sounpar epwiki ni ahnsou lih nanmwarki Adalaia alehdi manaman en kaunda Suda sang ni ah kemehla nein nah kan. Dahme Sehoiada me mahlahr kak wia? Erein sounpar weneu ih oh ah pwoud ekihla Sohas me ieihte kadaudok me pitsang kamalahn rie teikan. Oh ni mwekid kapwuriamwei ehu, ni ahnsou me Sohas me sounpar isuh, Sehoiada kasapwilda Sohas en wiahla nanmwarki oh kahrehong lih nanmwarki Adalaia en kamakamla.—2 Kronikel 22:10-12; 23:1-3, 15, 21.
12 Pwehki Sehoiada wia nein nanmwarkio sounsilasil, e doadoahngki ah pwukoa pwehn utung padahk mehlel. E wiahda “inou nanpwungen pein ih, aramas ako oh nanmwarkio me irail pahn wia sapwellimen Siohwa aramas kohkohlahte.” Ki ahn Sehoiada kaweid, aramas ako kamwerehdi imwen kaudok likamw en Paal oh kihsangehr pei sarawi kan, takai sansal kan, oh samworo. Sehoiada me pil kaweidki Sohas en kapwurehdo doadoahk en nan tehnpaso oh pil onehda sapahl tehnpas sarawio. “Erein eh ieias e kin wiewia dahme Kauno kin ketin kupwurperenki, pwehki samworo Sehoiada eh kin kaukaweid.” (2 Kronikel 23:11, 16-19; 24:11-14; 2 Nanmwarki 12:2) Ni ahnsou me e sipalla ni ah mahki sounpar 130, e ale wahu en seridi duwen nanmwarki men pwehki “e wiadahr doadoahk mwahu ong mehn Israel, ong Koht, oh ong Tehnpas Sarawio.”—2 Kronikel 24:15, 16.
13. Iaduwen irail Kristian mah kan ‘kak wia me mwahu ong Koht oh sapwellime tehnpas’?
13 Mwein ekei pak soumwahu en paliwar de ekei irair akan kin kerempwa iuk en wia soang kan en utung padahk mehlel. Mehnda ma met wiawi, ke kakete wia me ‘mwahu ong Koht mehlelo oh ong tehnpese.’ Ke pahn kak kasalehda ngoang oh nsenohki Tehnpas en Siohwa ni pali ngehn sang ni ahmw pahn kaukaule iang towehda mihding kan koaros oh iang pidada wiewia kan nan mihding oh pil wia doadoahk en kalohk ni ahnsou kan koaros me ke kak. Sang ni ahmw kin pein nsenki kapwaiada kaweid kan en Pwuhk Sarawi oh ahmw kin ni lelepek utungada irail “ladu lelepek oh loalokong” oh mwomwohdiso pahn kehlail oh met pil pahn duwehte atail pwihn en pirien nan sampah pwon. (Madiu 24:45-47) Ke pil kak kangoange iengomw tohn kaudok kan en “limpoak oh wia doadoahk mwahu kan.” (Ipru 10:24, 25; Pailimwon 8, 9) Ke pahn pil wahdo kapai ong meteikan ma ke kin kapwaiada kaweid en wahnpoaron Pohl me mahsanih: “Padahkihong ohl mah kan re en ese kaunda pein irail, inen, oh re en kanahieng pein irail. Irail en pil kehlail nan arail pwoson, limpoak, oh nannanti nan ar apwal akan. Pil duwehte ong lih mah kan, padahkihong irail re en kin mour nin duwen me konehng lih poadidi kan. Re dehr kin karaun likamw, de kin men wia lidun wain. Re en kin kihwei padahk mwahu, pwe re en kak kaiahnehda peinakapw akan pwe re en poakohng arail pwoud kan oh neirail seri kan.”—Taitus 2:2-4.
14. Dahme irail Kristian me wereilahr nan doadoahk en papah kak wia pwehn utungada kaudok mehlel?
14 Ke kin papah nin duwen elder men erein sounpar tohto? Ehu kaweid en emen elder me wereilahr nan mwomwohdiso koasoia, “Doadoahngki ahmw loalokong me ke kin alehdi ni ahmw mahlahr ni soh roporop. Ehukihong mehteikan pwukoa kan, oh sang omw ekspiriens kan sewese irail akan me kin perenki sukuhliki . . . Nantiong rapahki irair mwahu kan en mehteikan. Oh sewese irail en kekeirada. Kaunopada ohng ahnsou kohkohdo.” (Deuderonomi 3:27, 28) Ahmw noang oh perenki wia doadoahk en Wehio pahn kahrehda kapai tohto ong meteikan nan atail pirien en Kristian wet.
“Padahki me Siohwa me Pwung”
15. Iaduwen irail Kristian mah kan kin “padahki duwen sapwellimen Siohwa pwung”?
15 Sapwellimen Koht ladu mah kan kin ni peren ni arail kin “padahki me Siohwa me pwung.” Ma ke wia emen Kristian mah, ahmw lokaia oh wiewia kan pahn kasalehong meteikan me ‘Siohwa iei omw Paip, oh sohte kisin sapwung kis reh.’ (Melkahka 92:15) Nih kan kin kasalehda duwen ahn Sounkapikadao irair kaselel oh kapwuriamwei kan. Ahpw, Siohwa kin ketikihong uhk ahnsou mwahu en kasalehda duwen ih ong irail kan me men ale padahk mehlel. (Deuderonomi 32:7; Melkahka 71:17, 18; Soel 1:2, 3) Dahme kahrehda en kasalehda duwen Siohwa kesempwal?
16. Mehnia karasepe nan Pwuhk Sarawi me kin kasalehda kesempwalpen ‘padahki sapwellimen Siohwa pwung’?
16 Ni en Sosua me kaun en mehn Israel kan “mahlahr,” e “kapokonepene mehn Israel ko koaros, me mah kan, kaun akan, sounkopwung kan, oh kaunen aramas akan,” pwen kin katamankin irail duwen sapwellimen Siohwa ahl pwung kan. E mahsanih: “Siohwa amwail Koht ketikihong kumwail soahng mwahu koaros me e ketin inoukidahr. E ketin kapwaiadahr inou koaros me e ketin wiahda, sohte ehu me sapwungala.” (Sosua 23:1, 2, 14) Ni ahnsowo, lokaia pwukat kakehle aramas ako en lelepek ong Siohwa. Ahpw mwurin Sosua mehla, “aramas en diho koaros pil mehla, oh dihen mwuhro ahpw manokehla Kauno oh pil mehkan me e kin ketin wiahiong mehn Israel. Mehn Israel ko eri wiahda dihp ong Kauno ni ar papah Paal ko.”—Sounkopwung 2:8-11.
17. Iaduwen Siohwa kin ehuiong sapwellime aramas akan nan rahnpwukat?
17 Atail loalopwoat oh nananti nan atail mwomwohdiso sohte kin poasoanda pohn dahme irail ladu mah kan en Koht kin kadehde duwen. Ahpw, atail pwoson Siohwa oh sapwellime inou kan kin kehlailda ni atail kin tepin rong duwen “doadoahk laudo” me e kin ketin kasalehong sapwellime aramas akan nan imwin rahn pwukat. (Sounkopwung 2:7; 2 Piter 1:16-19) Ma ke wereilahr nan sapwellimen Siohwa pwihn, mwein ke kin tamanda mahso ni ahnsou me malaulau tohnkalohk kan en Wehio, de mwein ahnsou me uhwong laud lelohng atail doadoahk en kalohk. Ahpw, ni ahnsou dower powe oh ke kilang en Siohwa kin kihsang kahpwal akan oh ‘kamwadangala’ tohtohlahn sounkalohk kan en Wehio. (Aiseia 54:17; 60:22) Ke kilangehr duwen lalaudlahn atail kin wehwehkihla padahk mehlel oh duwen kamwahula sansal kan me wiawiongehr sapwellimen Koht pwihn. (Lepin Padahk 4:18; Aiseia 60:17) Ke kin rapahki ahnsou kan en kangoange meteikan sang ni ahmw pahn ehukihong ahmw ekspiriens kan me pid sapwellimen Siohwa wiewia pwung kan? Ia uwen met ah pahn wia mehn kakehl ong atail pirien en Kristian wet!
18. (a) Karasahda duwen kamwahu werei kan me kin wiawi ni atail kin ‘padahki duwen sapwellimen Siohwa pwung.’ (b) Iaduwen ke pein pehm sapwellimen Siohwa pwung?
18 A iaduwen ahnsou kan me ke kin pehm sapwellimen Siohwa epwel limpoak oh kaweid kan nan pein ahmw mour? (Melkahka 37:25; Madiu 6:33; 1 Piter 5:7) Emen sister mah me adaneki Martha kin kangoange meteikan ni ah kin koasoia: “Sohte lipilipil dahme wiawi, ke dehr kesehla Siohwa. E pahn ketin sewese iuk.” Kaweid wet kin kamwekid Tolmina, emen lih me onop Paipel rehn Martha oh papdaisla nan pahr en 1960 samwa. Tolmina tamanda, “Ni ahnsou me ai pwoudo mehla, I inenen nan kapehd toutoula, ahpw ahn Martha kaweid en dehr kesehla Siohwa kahrehda ai kin towehda mihding koaros. Oh Siohwa kin uhdahn kakehle ie ien nantihlahte.” Ni erein sounpar tohto, Tolmina kin kihda soangen kaweidohte ong rehn aramas akan me e kin onop Pwuhk Sarawi. Ei, sang ni atail pahn kihda mehn kangoang oh kasalehda sapwellimen Siohwa wiewia pwung kan, ke kak kairada pwoson en iengomw Kristian teikan.
Siohwa kin Kesempwaliki Me Mah Lelepek Kan
19, 20. (a) Iaduwen Siohwa kin kilangwong wiewien sapwellime ladu mah kan? (b) Dahme kitail pahn sukuhliki nan artikel en mwurin met?
19 Nan sampah wet me kin audaudki ngenin soh kalahngan kin sohte nsenohki me mah kan. (2 Timoty 3:1, 2) Ieite ahnsou me aramas kin tamanda me mah kan iei ahnsou me irail kin katamanda dahme re wiahda mahs—arail wiewia kan en mahs, kaidehn arail wiewia kan en ni ahnsouwet. Me weksang met, Pwuhk Sarawi mahsanih: “Koht me uhdahn pwung; e sohte pahn ketin meliehla amwail wiewia kan de amwail limpoak ong ih ni sawas me kumwail kasaledahr oh pil kin kasalehiong riamwail Kristian kan.” (Ipru 6:10) Ei, Siohwa Koht kin taman ahmw wiewia lelepek kan. Ahpw e pil kin kesempwalki uhk ong ni dahme ke kin doulahte wia nan sapwellime doadoahk. Ei, e kin kilangwong irail lelepek mahlahr kan nin duwen aramas kei me kin kapwarada wah kan, kehlail ni pali ngehn oh Kristian pwerisek, me arail mour kin wia mehn kadehde en sapwellimen Siohwa manaman oh kehl.—Pilipai 4:13.
20 Ke kin kilangwong me mah kan nin duwen Siohwa kin kilangwong irail? Ma ke kin wia met, eri met pahn kamwekid uhk en kasalehong ahmw limpoak ong irail. (1 Sohn 3:18) Artikel en mwurin met pahn kasalehda iaduwen kitail kak kasalehda limpoak ong ni arail anahn akan.
[Nting tikitik me mi pah]
a Ehu ehu mwutumwut en wahntuhken nih kan kin kak tohtohki meh kid kei, oh e kak toutouki paun 18 de pil toutou sang. Emen soun nting kapatahda me “ehu ehu nih pwukat me kin kapwarehda uwen ton riau de silu erein niho wia mour.”
Ia Ahmw Pasepeng?
• Iaduwen me irail mah kan kin “kapwarehda wah kan”?
• Dahme kahrehda kehlen pali ngehn en irail Kristian mah kan kin wia mehkot kesempwal ieu?
• Iaduwen irail me mah kan kin “padahki duwen sapwellimen Siohwa pwung”?
• Dahme kahrehda Siohwa kin kesempwalki sapwellime ladu wereilahr kan?
[Kilel nan Pali 8]
Me mah kan kin kapwarehda wah kesempwal kan en Wehio
[Kilel nan Pali 10]
Kehlen pali ngehn en irail mah kan kin wia mehkot kesempwal ieu