Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w04 8/1 p. 28-p. 31 par. 8
  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Nempe

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Nempe
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • POHN NAHNA SAINAI
  • (Nempe 1:1–​10:10)
  • SANG EHU WASA LEL EHU WASA NAN SAPWTEHN
  • (Nempe 10:⁠11–​21:35)
  • NAN PATAPAT EN MOHAP
  • (Nempe 22:1–​36:13)
  • Mahsen en Koht Kin Manaman
  • Moses Poakih Takai
    Nai Pwuhk en Poadoapoad Kan en Paipel
  • Uhpah Ni Lelepek Sapwellimen Koht Kaunda
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2003
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
w04 8/1 p. 28-p. 31 par. 8

Mahsen en Siohwa Kin Ieias

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Nempe

MWURIN arail pidoi sang Isip, mehn Israel kan wiahlahr wehi ehu. Mwurin mwo, irail kakete pedolong nan Sapwen Inou, ahpw irail sohte wia met. Kereniong sounpahr paheisek, irail wie kakahnseli nan “sapwtehn laud oh kamasepwehk.” (Deuderonomi 8:15) Pwekihda? Poadoapoad en Paipel nan pwuhken Nempe padahkiong kitail dahme wiawi. Met pahn kasalehiong kitail anahnepen peikiong Siohwa Koht oh wauneki weliepe kan.

Moses ntingihdi pwuhken Nempe ni ahnsou me e mihmi nan sapwtehn oh pohn patapat en Mohap, oh pwuhken Nempe kin koasoia duwen poadoapoad kan en erein sounpahr 38 oh sounpwong 9 sang pahr 1512 B.C.E. lel 1473 B.C.E. (Nempe 1:1; Deuderonomi 1:3) Eden pwuhk wet kohsang ni wadawad riau en mehn Israel ko, keriau en wadawad wiawi sounpahr 38 samwa mwurin keieu en wadawad. (Nempe irelaud 1-4, 26) Poadoapoad en pwuhken Nempe nehnehpeseng ni pali siluh. Pali keieu kin koasoia duwen irair akan me wiawi pohn Nahna Sainai. Pali keriau kin koasoia duwen dahme wiawi ahnsou me Israel kakahnseli nan sapwtehn. Pali kesiluh kin koasoia duwen soahng kan me wiawi pohn patapat en Mohap. Ni ahmw pahn wadek audepen pwuhk wet, mwein ke pahn men pein idek rehmw, ‘Dahme irair pwukat padahkiong ie? Mie iren kasukuhl kan nan pwuhk wet me kak wia kamwahu ong ie nan rahn pwukat?’

POHN NAHNA SAINAI

(Nempe 1:1–​10:10)

Keieu en wadawad en nempehn mehn Israel kan wiawi ni ahnsou me mehn Israel kan mihmihte nan tapin Nahna Sainai. Ohl akan me mahki sounpahr 20 kohda, sohte iangahki mehn Lipai kan, lel meh 603,550. E sansal me wadawad wet wiawi pwehki ren kak ese meh depe kak iang wia sounpei. Mehn Israel koaros, me iangahki lih kan, seri kan oh mehn Lipai kan, ele daulih rar (million) pak siluh.

Mwurin wadawado nekier, mehn Israel kan alehdi kaweid duwen koasoanepen ahr pahn kapakapar kohwei, kaweid pisetik duwen pwukoa kan en mehn Lipai kan oh pwukoa kan nan Impwalo, kosonned akan duwen katohresang me soumwahu oh samin, kosonned akan me pid duwen luwak, oh inou kan me mehn Nasaraid kan wiahdahr. Nempe irelaud 7 kin audaudki koasoipen kaun akan ahr meirong me pid kasarawialahn pei sarawi, oh Nempe irelaud 9 kin koasoia duwen sarawien Pasohpa. Irail pil alehdi kaweid duwen koasoanepen ahr pahn kauwada arail impwal oh pil kamwerepeseng arail impwal.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

2:1, 2​—Ia “kilel akan” me keinek siluh me koasoandi en kousoanpenen pahn kauwada arail impwal akan nan sapwtehn? Paipel sohte kin kawehwehda kilel dah kei met. Ahpw, kilel pwukat sohte wia kilel sarawi kei de kilel kei me irail kin kaudokiong. Kilel pwukat kin kasalehong aramas emen ah wasa nan kahnimwo.

5:27​—Ia wehwehn ‘pwupwusang en dengen’ lih pwopwoud men me dipkihda dipen kamwahl? Lepin lokaia “denge” doadoahk wasaht pwehn karasahiong wasahn kaparapar en paliwar. (Senesis 46:26) ‘Pwupwusang’ denge kin kasalehda me e solahr pahn kak doadoahk me kahrehda liho pahn solahr kak neitik.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

6:1-7. Kaweid kohwong mehn Nasaraid kan en liksang wahn wain oh soangen mehn kalitepw kan koaros, met kin kasalehda anahnepen tounmeteikihla pein arail anahn. Kaweid pil kohwong irail en kareireila piten moangarail kan​—kilelepen arail uhpahiong Siohwa duwehte lih akan me kin uhpahiong arail pwoud kan oh arail pahpa kan. Mehn Nasaraid kan sohte pahn kasamineirailla ki arail pahn liksang karanih paliweren irail me mehlahr akan, mehnda ma pil aramas melahro kisehrail me keren. Irail sounkalohk kaukaule oh irail me kin papah Siohwa full-time (duwehte irail me doadoahk nan Bethel) kin kasalehda soangen ngenin tohnmetei ohte ni arail kin tounmeteikihla pein arail anahn kan oh uhpahiong Siohwa oh sapwellime koasoandi kan. Ekei arail wasahn kalohk kan me kilelehiong irail me inenen doh me pahn mwein apwal ong irail en pwurala arail wasa ni ahnsou me kisehrail me keren men pahn mehla.

8:25, 26. Pwehn kak pilada ohl akan me koahiek en wia pwukoa en mehn Lipai kan, oh pwehki arail sounpahr, kaweid kohwong irail ohl me mahlahr akan en kommoaldi sang pwukoa toutou kan. Ahpw, irail kak pil pein pilada en sewese mehn Lipai teikan. Mendahki kitail sohte kin kommoaldi sang atail pwukoa en wia sounkalohk kei rahn pwukat, iren mehn kasukuhl sang kosonned wet wia iren mehn kasukuhl kesempwal ehu. Ma Kristian men mahlahr oh solahr kakohng ekei ah pwukoa kan, e kak alehda pwukoa kan me e kakohng.

SANG EHU WASA LEL EHU WASA NAN SAPWTEHN

(Nempe 10:⁠11–​21:35)

Ni ahnsou me pelien depwek me uh pohn impwalo ileilehla, mehn Israel ko tepiadahr ahr kapar me pahn wa irail lahng patapat en Mohap sounpahr 38 oh sounpwong ehu de riau mwuri. Ke pahn diarada me mie kamwahupen idawehn wasa me re keid ie nan map me mih nan brochure “See the Good Land” (ni pali 9) me Sounkadehdehn Siohwa wiahda.

Ni ahr kohkohlahng Kades, nan sapwtehn en Paran, mehn Israel kan kaulim pahn pak siluh. Tepin kaulim tokedi ni ahnsou me Siohwa kadarodo kisiniei pwehn karongehla ekei aramas akan. Keriau en kaulim iei ahnsou me mehn Israel kan kaulimki ahr men kang sali, oh Siohwa kadarodo pelin kulu ieu ong irail. Kaulim kesiluh me wiawi ni ahnsou me Miriam oh Aaron uhwong Moses imwikihla en Miriam ah ahnekihla soumwahu en tokutok ahnsoukis.

Ni arail koukousoan nan Kades, Moses kadarala ohl 12 pwehn lipoahrokih Sapwen Inou. Irail pwurodo mwurin rahn 40. Pwehki arail kamehlele rohng suwed en lipoahrok ehk ko, aramas ako men kostakaiedi Moses, Aaron, oh lipoahrok lelepek Sosua oh Kalep. Siohwa eri koasoanehdi pwehn kalokehki aramas akan soumwahu, ahpw Moses pekmahkin irail, oh Koht kasalehda me irail pahn kakahnselihte nan sapwtehn erein sounpahr 40​—lao lel irail akan me iang wadawadi ni was me wiawiehro mehla.

Siohwa pil ketikihda ekei kosonned akan. Kora oh mehn Israel teikan pil uhwong Moses oh Aaron, ahpw irail soun uhwong pwukat kasohrkilahr kisiniei de mehkihla sampah kadaleirailla. Rahn mwuri, pokono pwon tepida liplipahnede Moses oh Aaron. Met imwikihla irail meh 14,700 mehkihla kisiniei me Siohwa kadarodo. Pwehn kak kasalehda sapwellime pilipil en samworo lapalap en kak dehde, Koht kahrehiong en Aaron sokono en masalpeseng. Siohwa pil ketikihong mehn Lipai kan kosonned akan me pwungiong arail pwukoa kan oh duwen irail pahn kamwakele irail da. Arail doadoahngki pehs en kou me weitahtahla kin karasahiong mwakelekelkihla meirong en Sises.​—Ipru 9:13, 14.

Nein Israel seri kan pwurala Kades, wasa me Miriam mehla. Pokono pil pwurehng kaulim oh uhwong Moses oh Aaron. Ahr kahrepe: sohte pihl. Pwehki Moses oh Aaron sohte kasarawihla mwaren Siohwa ni ahnsou me irail kihda pihl ki manaman, ira katiasang kapai en iang pedolong nan Sapwen Inou. Mehn Israel mweselweisang Kades, oh Aaron eri sipalla ni Nahna Or. Nin doken mehn Israel akan kakahnseli nan Edom, irail pwangada oh lipahnedehda Koht oh Moses. Siohwa eri ketikihdi sineik pwoisin kei pwehn kaloke irail. Moses eri pil pek sawas, oh Koht kaweidki en wiahda sineik sang mete kopa (copper) oh langahda nin tuhke pwoat pwe irail akan me ngelingelikihdi sineik en mwahula ma irail kilekilangete sineik meteo. Sineik meteo wia mwetehn matalahn Sises Krais pwe en wahdohng kitail kamwahu soutuk. (Sohn 3:14, 15) Wehin Israel kalowehdi Nanmwarki Amor, Sihon oh Ok oh kihong sapwerail akan.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

12:1​—Dahme kahrehda Miriam oh Aaron kaulim oh uhwong Moses? Uhdahn kahrepen ara uhwongo pwehki ahn Miriam men ahneki manaman laud pohn aramas akan. Ni ahnsou me ahn Moses pwoudo, Sipohra, lelodohngehr rehn Moses nan sapwtehno, ele Miriam perkihda me e solahr pahn wia liho me keieu kesempwal nan kousoan en Impwalo.​—Eksodus 18:1-5.

12:9-​11​—Dahme kahrehda Miriam kelepw me alehkihdi soumwahu en tokutok? E kakete ih me tepiada wiewiahn uhwongo oh eri wiahiong Aaron en iangala ih. Aaron kasalehda madamadau pwung sang ni ah wehkada ah sapwungo.

21:14, 15​—Pwuhk dahieu me koasoiepe pwarada wasaht? Iren Paipel pwukat kin koasoia duwen soangsoangen pwuhk kan me soun nting en Paipel kan kin wiahki arail mehn kaweid. (Sosua 10:12, 13; 1 Nanmwarki 11:41; 14:19, 29) Ehu kisehn pwuhk pwukat iei “Pwuhken Mahwen kan en Siohwa.” Met kin audaudki poadoapoad en mahwen kan en sapwellimen Siohwa aramas akan.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

11:27-​29. Moses kihda mehn kahlemeng keieu mwahu me pid iaduwen atail pahn mwekidki ma aramas teikan alehda pwukoa doadoahk tohrohr akan nan atail doadoahk en papah Siohwa. Moses sohte peirinki oh rapahki lingan ong pein ih, ahpw e perenkihda ahnsou me Eldad oh Medad tepida wia pwukoahn samworo kei.

12:2, 9, 10; 16:1-3, 12-​14, 31-​35, 41, 46-​50. Siohwa kin ketin kasik sapwellime tohnkaudok kan en kasalehda me irail wauneki irail me Koht ketikihong manaman.

14:24. Dahme keieu kesempwal pwe emen en kak powehdi kasongosong en sampah kan iei en kakairada “ehu soangen ngehn,” de ehu soangen elen madamadau. E uhdahn pahn wia mehkot me weksang ahn sampah wet.

15:37-​41. Pwungen ahn mehn Israel akan likou reirei kin wia mehn kataman me irail aramas ekei me pilipilda pwehn kaudok ong Siohwa oh irail kin peikiong sapwellime kosonned akan. Kitail soh pil pahn mourki koasoandi en Koht akan oh sansal atail weksang sampah wet?

NAN PATAPAT EN MOHAP

(Nempe 22:1–​36:13)

Nin doken seri en Israel akan arail kousoandi nan ihmw likou nan patapat en Mohap, mehn Mohap akan ahneki pepehm en masepwehk laud. Nanmwarki en Mohap, Palak, pwainda Palaam en kariahla mehn Israel akan. Ahpw, Siohwa kamwekid Palaam en kapai irailada. Lihen Mohap oh Midian akan eri kohwei oh kasonge ohlen Israel akan ong nan wiewiahn nenek oh kaudok ong dikedik en eni. Imwio: Siohwa kemehla aramas sapwung 24,000. Karakar en sapwellime engieng tokedi ni ahnsou me Pineas kasalehda me e sohte kakohng kilekilang aramas akan me kin uhwong Siohwa.

Wadawad en aramas keriau wiawi oh kasalehda me ohl akan iang wadawad nan mehn keieuo koaros melahr, ihte luhwe iei Sosua oh Kalep. Sosua ale pwukoa en wiliandi Moses. Mehn Israel akan ale kaweid akan ong soangsoangen meirong kan oh duwen wiahda kaula kan. Aramas akan en Israel pil kin ikih ong mehn Midian kan. Keinek en Reupen, Kad, oh elep en keinek en Manase kousoan pali mese en Pillap Sordan. Mehn Israel ale kaweid duwen arail pahn kotehla Sordan oh sapwenkihla sahpwo. Irepen sahpw akan ni oaritik pil sansalda. Nehnehn sahpwo pahn wiawi ni usuhs. Mehn Lipai kan sohsohki kahnimw 48, oh kahnimw 6 sang kahnimw 48 pahn wia kahnimw en ruk kei.

Pasapengpen Peidek kan me Pid Duwen Iren Paipel kan:

22:20-​22​—Dahme kahrehda Siohwa engiengda pahn Palaam? Mwowe, Siohwa mahsanih ong soukohp Palaam en dehr kariahla mehn Israel kan. (Nempe 22:12) Ahpw, soukohpo iangada nein Palak ohl akan pwe en uhdahn kariahla Israel. Palaam men kaperenih Nanmwarki en Mohap oh ale kisakis sang reh. (2 Piter 2:15, 16; Sud 11) Mendahki idihd kohwong Palaam en kapaiada Israel a kaidehn kariahla, ahpw e kin uhd rapahki ahl en kaperenda Nanmwarkio oh kaweidki lih akan me kin kaudokiong Paal en kasonge irail ohl en Israel kan en wia dipen nenek. (Nempe 31:15, 16) Ihme kahrehda, Koht engiengda pahn Palaam pwehki ah noarok sapwung.

30:6-8​—Ohl en Kristian men kak kauwehla inou kan me ah pwoud lih pahn wiahda? Me pid inou kan, Siohwa kin mwekidki met ong emen emen tohnkaudok. Karasepe ehu, inoukihong Siohwa ahmw mour kin wia pein ahmw pilipil. (Kalesia 6:5) Ohl pwopwoud men sohte ahneki manaman en kauwehla ahn ah pwoud lih inou ong Siohwa. Ahpw, lih pwopwoud men pahn kanahieng wiahda inou ehu me pahn uhwongada Mahsen en Koht de ah pwukoa kan ong ah pwoud ohl.

Mehn Kasukuhl kan ong Kitail:

25:11. Pineas wiahda mehn kahlemeng mwahu ong kitail en ngoangki kaudok ong Siohwa! Iaduwen​—⁠atail men kolokol mwakelekel en atail mwomwohdiso soh pahn kamwekid kitail en kasalehong elder kan ma kitail wehwehki duwen dihp laud kan me riatail brother oh sister kan kin wia?

35:9-​29. Pwehki aramas emen me sapwungala oh kemehla emen tohrohr ah kin tangasang nan pein imwe oh tangalahng nan kahnimw en ruk pwehki mihmihki mwo erein ahnsou ieu, met kin padahkiong kitail me mour wia mehkot sarawi oh me kitail en wauneki oh kesempwaliki.

35:33. Sampah kin saminkihla ntahn aramas soh dipe men ah kin keredi oh ihte me kak pwainda iei ntahn aramas me kakerehdio. E konehng Siohwa en kasohrehla irail me suwed kan mwohn sampah wet wiahla paradais!​—Lepin Padahk 2:21, 22; Daniel 2:44.

Mahsen en Koht Kin Manaman

Kitail anahne kasalehda wahu ong Siohwa oh irail akan me e ketikihong pwukoa nanpwungen sapwellime aramas akan. Pwuhken Nempe kasalehda mwahu ire mehlel wet. Ia uwen kesempwal en iren kasukuhl wet ong meleilei oh ehupene en nan mwomwohdiso rahnwet!

Wiewia kei me pwarada nan pwuhken Nempe kin kasalehda ia uwen mengei ong irail akan me kesehla arail pali ngehn en pwupwudiong nan tiahk sapwung, me duwehte lipahned, tiahk samin oh pwongih dikedik en eni. Iren mehn kasukuhl kan nan pwuhken Nempe kak wia oaralap ong padahk anahn en mwomwohdiso nan Service Mihding en mwomwohdiso en Sounkadehde kan en Siohwa. Ei, “Mahsen en Koht wie momour oh manaman” nan atail mour.​—Ipru 4:12.

[Kilel kan nan pali 29]

Siohwa doadoahngki depwek manaman ehu en kaweid koukouda oh kohdi en impwal kan ong wehin Israel

[Kilel kan nan pali 30]

Siohwa kin ketin warohng atail peik oh E kin ketin kasik kitail en wauneki weliepe kan

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share