Dehr Kamweidpeseng Me Koht Ketin Kapatapenehr
“Ira eri solahr wia riemen, pwe warteieu. Eri, kaleke aramas de kamweidpeseng me Koht ketin kapatapenehr.”—MADIU 19:6.
1, 2. Dahme kahrehda e konehng en kasik, oh pein Paipel pil kasalehda duwen met, me ekei pak pwopwoud kan pahn ahneki kahpwal kan?
MEDEWEHLA ma ke pahn tepiada ehu seiloak reirei ni ahmw pahn tangahki weren nansapw. Iaduwen, e pahn mie kahpwal akan me ke pahn lelohng erein ahmw pahn seiseiloak kohwei? E pahn pweipwei ma ke medewe me met sohte pahn wiawi! Karasepe ehu, ele ekei pak irair en mesen lahng sohte pahn nohn mwahu me kahrehda ke pahn anahne ekis wawaila oh kanakanaiehng kohwei nan ahmw seiloak. Ekei pak ele weromw weren nansapw pahn ahneki kahpwal kan me ke sohte kak kamwahuwihala me kahrehda ke pahn anahne peidi limwahn nanial pwe ke en rapahki sawas. Iaduwen, soangen kahpwal pwukat pahn kahrehiong uhk en medewe me e sohte konehng ke en tepiada seiloako oh me e konehng ke en kesehla weromw weren nansapwo? Soh. Ni ahmw pahn wia seiloak reirei, ke kin kasik kahpwal kan oh, ni elen loalokong, rapahki elen sawas kan me konehng.
2 Met pil duwehte pwopwoud. Ke sohte kak pitsang kahpwal kan, oh e pahn wia elen pweipwei ma meh riemen me medemedewe en pwopwoud en kasik me ira pahn peren ahnsou koaros oh sohte lelohng kahpwal kan. Nan 1 Korint 7:28, Paipel kasalehda ni inen me ohl pwopwoud kan oh lih pwopwoud kan pahn ahneki “apwal tohto nan mouren sampah ni arail pwopwoud.” Ia kahrepen met? Ni mwotomwot, met pwehki ohl pwopwoud kan oh lih pwopwoud kan me soh unsek, oh kitail mihmi ni “ahnsou apwal ekei.” (2 Timoty 3:1; Rom 3:23) Ihme kahrehda, pil pwopwoud ehu me kak miniminpene oh pil kin medemedewe mehkan me ngenin, pahn ekei pak ahneki kahpwal kan.
3. (a) Iaduwen me tohto nan sampah kin kilangwohng irair en pwopwoud? (b) Dahme kahrehda Kristian akan kin nantiong kolokolete ar irair en pwopwoud?
3 Nan rahnpwukat, ni ekei pwopwoud kan kin lelohng nan kahpwal kan, me irail kin tepin medewehda iei en mweipeseng. Nan sahpw tohto, mweipeseng en pwopwoud kan kin inenen lalaudla mehlel. Ahpw Kristian mehlel kan kin kapwungada oh apwalihala ar kahpwal kan ah kaidehn tangasang ar kahpwal kan. Pwekida? Pwehki irail kin kilangwohng pwopwoud nin duwen kisakis kesempwal ehu sang rehn Siohwa. Sises koasoia met duwen pwopwoud kan: “Kaleke aramas de kamweidpeseng me Koht ketin kapatapenehr.” (Madiu 19:6) Mehlel, ekei pak en mour nin duwen met sohte kin ahnsou koaros mengei. Karasepe ehu, atail peneinei kan oh meteikan—iangahki sounkaweid en pwopwoud kan—me sohte kin pohnese kaweid kan en Paipel kin kangoange pwopwoud kan en lippeseng de mweipeseng ni kahrepe kan me sohte pahrekiong koasoandi en Paipel.a Ahpw Kristian akan ese me e pahn mwahu irail en kamwahuwihala oh kolokolete ar irair en pwopwoud sang arail pahn mwadangete katokehdi ar irair en pwopwoud. Kahrehda e konehng kitail en tehkada mahs sapwellimen Siohwa kaweid kan—kaidehn kaweid kan en meteikan.—Lepin Padahk 14:12.
Powehdi Kahpwal kan
4, 5. (a) Soangen irair apwal dah kan me pwopwoud kan kin lelohng? (b) Dahme kahrehda mour en kosonned kan me kin dierek nan Mahsen en Koht kin inenen sawas, pil ni ahnsou kan me kahpwal kan kin pwarada nan mouren pwopwoud ehu?
4 Ni mehlel pwopwoud koaros anahne tehk mouren ar pwopwoud pwehn kamwahuwihala kahpwal kan me kin pwarada nan ar irair en pwopwoud. Pak tohto, e kin pidada ire tikitik kan me ira sohte kin pwungkihpene. Ahpw nan ekei pwopwoud kan, ele pahn mie kahpwal kan me inenen laud me pahn keper ong poahsoanpen ar pwopwoud. Ekei pak ele e pahn konehng en rapahki sawas sang Kristian elder men me pwopwoud. Ahpw irair pwukat sohte wehwehki me ahmw irair en pwopwoud sohte pweida. Met kin kasalehda kesempwalpen en kin tehk kanaiehng mour en kosonned kan en Paipel ni ahmw pahn rapahki sawas.
5 Ni eh ketin wia Sounkapikpen aramas akan oh me Tapihada koasoandi en pwopwoud, Siohwa mwahngih laudsang meteikan dahme kitail keieu anahne pwehn ahneki mouren pwopwoud me pahn pweida. Ahpw peideko iei, Iaduwen, kitail pahn rong sapwellime kaweid me dierek nan sapwellime Mahsen oh peikiong? Kitail pahn inenen paiekihda ma kitail wia met. Siohwa mahsanih met ong sapwellime aramas en mahs ako: “Ma ke rongete ei kosonned akan! Eri, kupwuramwahu ahpw pahn pwilipwilwei rehmw rasehng piletik pwoat me sohte kin madada. Powehdi pahn lelohng uhk, rasehng iloak kan me kin pwungupwungdohng ni oaroahr.” (Aiseia 48:18) En peikiong kaweid kan me kileldi nan Paipel kak kahrehda mouren pwopwoud ehu en pweida. Kitail pahn tehkpene mahs kaweid me Paipel kihda ong ohl pwopwoud kan.
“Poakohng Amwail Werek kan”
6. Ia kaweid en Paipel ong ohl pwopwoud kan?
6 Sapwellimen wahnpoaron Pohl kisinlikou ong mehn Episos kan audaudki kaweid sansal kan ong ohl pwopwoud kan. Pohl ntingihdi: “Kumwail ohl pwopwoud kan, kumwail poakohng amwail werek kan duwehte Krais eh ketin poakohng mwomwohdiso oh ketin pangala pein ih pwehki mwomwohdiso. Ohl akan uhdahn pahn poakohng ar werek kan duwehte ar kin poakohng pein paliwararail kan. Ohl me kin poakohng eh werek, kin poakohng pein ih. (Sohte me kin kailongki pein paliwere. Pwe e kin kamwenge oh e kin kanai, duwehte Krais eh kin ketin apwalih mwomwohdiso.) Ahpw e pil dokedokei kumwail; eri, emenemen ohl pwopwoud en poakohng eh werek duwehte eh kin poakohng pein ih.”—Episos 5:25, 28, 29, 33.
7. (a) Dahme pahn wia poasoanpe keieu kesempwal ong en Kristian kan mouren pwopwoud? (b) Iaduwen ohl pwopwoud kan ar kin poakohng ar pwoud kan?
7 Pohl sohte koasoiahda soangen kahpwal kan koaros me kakete pwarada nanpwungen ohl pwopwoud oh lih pwopwoud. Ahpw e kasalehda duwen pasapengpen kahpwal me kin pwarada nan pwopwoud ni ah kasalehda duwen dahme pahn keieu wia poahsoanpen en irail Kristian kan koaros mour en pwopwoud—limpoak. Ni mehlel, koasoipen limpoak pwarada pahn pak waluh nan ire me kileldi powe. Pil tehk me ni en Pohl padahkiong ohl pwopwoud kan “poakohng amwail werek,” nan tepin ntingdi en Paipel e kasalehda me irail anahne pousehla oh kasalehda met. E sansal me Pohl pohnese me e mengei ong kitail en tepida limpoak ong emen ahpw e apwal kitail en kolokolete atail limpoak ong aramaso. Eri mehlel ni “imwin rahn akan,” me aramas tohto kin “roporop ong pein irail” oh “soh mahk.” (2 Timoty 3:1-3) Soangen irair suwed pwukat kin kauwehla pwopwoud tohto rahn pwukat, ahpw ohl pwopwoud limpoak men sohte pahn mweidohng irair roporop en sampah wet en kamwekid eh madamadau oh wiewia.—Rom 12:2.
Iaduwen Ahmw Pahn Apwalihala Anahn kan en Ahmw Pwoud Lih?
8, 9. Ni ahl dah kan me ohl pwopwoud Kristian men kin apwalihala anahn kan en eh pwoud lih?
8 Ma kowe ohl pwopwoud Kristian men, iaduwen ke kak soikala irair en roporop kan oh kasalehda limpoak mehlel ong ahmw pwoud lih? Nan sapwellime mahsen ong mehn Episos kan me kileledier mwowe, Pohl kasalehda soahng riau me ke anahne wia—apwalih anahn akan en ahmw pwoud lih, oh kesempwalki ih duwehte ahmw kin kesempwalki pein paliweromw. Iaduwen ahmw kak apwalih anahn kan en ahmw werek? Ehu ahl iei ki kepwe—apwalihala en ahmw pwoud anahn en war. Pohl ntinglahng Timoty: “Eri, ma emen sohte kin apwalih kiseh kan, ahpw mehlel uhdahn kisehn pein eh peneinei, e kahmahmkilahr eh pwoson, oh e suwedsang irail kan me sohte arail pwoson.”—1 Timoty 5:8.
9 Ahpw mie soahng kan me anahn me laudsang ihte en kihda mwenge, likou, oh ihmw. Pwekida? Pwe ohl pwopwoud men kak apwalihala en ah pwoud lih anahn en war akan ahpw sohte kaitarala eh anahn en pepehm oh anahn en pali ngehn kan. En apwalihala soangen anahn pwukat me inenen kesempwal. Ehu mehlel, ohl Kristian tohto kin kedirepwki apwalih ire kan me pid mwomwohdiso. Ahpw en ahneki pwukoa tohto nan mwomwohdiso sohte wehwehki me ohl pwopwoud men en pohnsehsehla ah pwukoa en tapwin peneinei me Koht ketikihong ih. (1 Timoty 3:5, 12) Nan pahr kei samwalahro, ehu makasihn koasoia ire pwukat me pid duwen met: “Me pahrekiong koasoandi en Paipel, kitail kak nda me ‘epwel kin tepisang nan imwomw.’ Ma elder men sohte apwalih eh peneinei, e kak kohsang eh pwukoa nin duwen elder men.”b Kahrehda e sansal me e inenen kesempwal ke en kihda anahn kan en ahmw pwoud lih—ni paliwar, pepehm, oh me keieu kesempwal sang koaros, pali ngehn.
Ia Wehwehn en Kesempwalki Ahmw Pwoud Lih?
10. Iaduwen ohl pwopwoud kak kesempwalki eh pwoud lih?
10 Ma ke kesempwalki ahmw pwoud lih, ke pahn apwalih mwahu pwehki ke limpoakohng ih. Mie ahl tohto me ke kak wia met. Keieu, kihong ahmw ahnsou laud ong ahmw pwoud. Ma ke sohte kin tehk ahmw pwoud, eh limpoak ong uhk pahn loula. Medewe duwen met, ele wen ahnsou me ke kihong ih me ke lemeleme me itar, ele kaidehn ih wen ahnsou me e lemeleme me e anahne. Kaidehn ihte ke en nda me ke kesempwalki ahmw pwoud. Ahmw pwoud anahne en pehm me ke kesempwalki ih. Pohl ntingihdi: “Eri, kumwail dehr kin ngoangki raparapahkihte pein kamwahupamwail kan, ahpw emenemen en ngoangki rapahki kamwahupen meteikan.” (1 Korint 10:24) Nin duwen ohl pwopwoud limpoak men, ke pahn men uhdahn wehwehki ia anahn akan en ahmw pwoud lih.—Pilipai 2:4.
11. Iaduwen en ohl pwopwoud men eh nanpwungmwahu rehn Koht oh mwomwohdiso pidada mwomwen eh wiewia ong eh pwoud lih?
11 Ehu ahl en kasalehda me ke kesempwalki ahmw pwoud lih iei en apwalih ih ni keneinei, sang ni ahmw lokaia oh wiewia. (Lepin Padahk 12:18) Pohl ntinglahng mehn Korint kan: “Kumwail ohl akan, kumwail en poakohng amwail pwoud kan, oh dehr lemeiong irail.” (Kolose 3:19) Met wehwehki me ohl pwopwoud men en dehr lemei ong ah pwoud oh wia ih duwehte lidu men. Ohl pwopwoud emen me kin limeidihd—ni ahnsou me ira kelekelehpw de ni ahnsou me ira mih nanpwungen aramas—uhdahn sohte kin kasalehda me e kesempwaliki eh pwoud lih. Ni eh pahn kin leme ong eh pwoud, met kak kauwehla e nanpwungmwahu rehn Koht. Wahnpoaron Piter ntinglahng ohl pwopwoud kan: “Ni amwail pahn kin werekiong amwail pwoud kan, kumwail uhdahn pahn kin pohnese me iei irail me luwet, oh kumwail uhdahn pahn waunekin irail; pwe irail pil pahn ale kapaien mour sang rehn Koht duwehte kumwail. Kumwail pahn kin wia met pwe en dehr mie mehkot me pahn kerempwa amwail kapakap akan.”c—1 Piter 3:7.
12. Dahme ohl pwopwoud Kristian emen kak sukuhliki sang mwomwen en Sises kin apwalih mwomwohdiso?
12 Dehr sohte kesempwalki limpoak en ahmw pwoud lih. Kasalehiong ih me ke pahn pousehlahte oh limpoakohng ih. Sises kasalehda mehn kahlemeng mwahu ehu ong ohl pwopwoud Kristian kan sang ni mwomwen eh kin apwalih mwomwohdiso en Kristian. E kin kamantik, kadek oh mahk—pil ni ahnsou kan me nah tohnpadahk kan kin pwurepwurehng kasalehda soangen wiewia kan me sohte mwahu. Ihme kahrehda Sises kak mahsanihong meteikan: “Kumwail kohdo rehi, . . . pwe I me opampap oh nan kapehd karakarahk; kumwail ahpw pahn diar kommoalpen ngenomwail kan.” (Madiu 11:28, 29) Pwehn alasang Sises, ohl pwopwoud Kristian men anahne en apwalih eh pwoud lih ni soangen ahlohte me Sises kin apwalih mwomwohdiso. Ohl emen me kin kasalehda eh kesempwaliki eh pwoud, sang ni eh lokaia oh wiewia, pahn uhdahn wia kakommoalpen liho.
Lih Pwopwoud kan me Kin Mourki Mouren Kosonned kan en Paipel
13. Soangen mouren kosonned dah kan me Paipel audaudki me kak sewese lih pwopwoud kan?
13 Paipel pil kin audaudki mouren kosonned kan me kak sewese lih pwopwoud kan. Episos 5:22-24, 33 mahsanih: “Kumwail lih pwopwoud kan, kumwail pein uhpah amwail pwoud kan, duwehte amwail kin uhpah Kaun-o. Pwe ohl pwopwoud ih me moangen eh pwoud, duwehte Krais me tapwin mwomwohdiso, oh pein Krais me Sounkomourpen mwomwohdiso, me iei paliwere. Ihme lih pwopwoud kan uhdahn pahn pein uhpah arail werek kan duwehte mwomwohdiso eh kin uhpah Krais. . . . Lih pwopwoud en wauneki eh pwoud.”
14. Dahme kahrehda mouren kosonned en Paipel, me pid duwen lih pwopwoud en uhpah eh pwoud ohl, sohte kin kasalehda mwamwahleki lih kan?
14 Pohl kasalehiong kitail duwen kesempwalpen emen en uhpah oh wauneki emen. Paipel katamanki lih pwopwoud en uhpah eh pwoud ohl. Met pahrekiong koasoandi en Koht. Mour koaros me mih nanleng oh sampah kin uhpah emen. Pil pein Sises pil kin uhpah Siohwa Koht. (1 Korint 11:3) Ei e mehlel me ohl pwopwoud men me kin wia kaun mwahu men kin kahrehda en mengeiong eh pwoud lih en uhpah ih.
15. Ia ekei kaweid kan ong lih pwopwoud kan me dierek nan Paipel?
15 Pohl pil kasalehda me lih pwopwoud “en wauneki eh pwoud.” Lih pwopwoud Kristian men anahne kasalehda “kadek oh meleilei,” kaidehn en loaumwohmw oh pelianda kaundahn eh pwoud de uhtohrda. (1 Piter 3:4) Lih pwopwoud men me kin kaudokiong Koht kin doadoahk laud pwehn wia kamwahu ong tohn imwe oh wahdo kaping ong eh kaun. (Taitus 2:4, 5) E pahn kin kawahuih eh pwoud pwe meteikan en dehr kin sohte wauneki ih. Liho pahn kin doadoahk laud oh utung ohlo pwe eh koasoandi kan en kin pweida.—Lepin Padahk 14:1.
16. Dahme lih pwopwoud Kristian kan kak sukuhliki sang mehn kahlemeng kan en Sara oh Repeka?
16 En kadek oh meleilei sohte wehwehki me en lih pwopwoud Kristian kan ar madamadau me sohte kesempwal. Lihen mahs ako me kin kaudokiong Koht, me duwehte Sara oh Repeka, kin kasalehda ar madamadau kan, oh iren Paipel kan kasalehda me Siohwa kin ketin pwungki ahr mwekid kan. (Senesis 21:8-12; 27:46–28:4) Lih pwopwoud Kristian kan pil kak kasalehda duwen ar pepehm kan. Irail en kin medemedewe duwen pepehm en meteikan ni ahnsou me re kin koasoi, oh dehr lokaia ni mwomw me pahn kasalehda mwamwahleki arail pwoud ohl akan. Ma irail pahn kapwaiada met, arail pwoud kan pahn kin perenki rong irail ni ahr kin kasalehda ar madamadau kan.
Pwukoa en Loalopwoat ong Inou
17, 18. Ia ekei ahl akan me ohl pwopwoud kan oh lih pwopwoud kan kak soikala en Sehdan eh kin song en kamweidpeseng pwopwoud kan?
17 Pwopwoud wia inou ehu nanpwungen meh riemen erein ara mour. Kahrehda ira koaros ohl pwopwoud oh lih pwopwoud anahne kesempwaliki pwe ara mour en pwopwoud en pweida. Ara sohte pahn kin koasoipene ni mehlel pahn kak kahrehda kahpwal kan en pwarada oh lalaudla. Pak tohto irail me pwopwoud kan kin sohla koasoipene ni ahnsou kan me kahpwal kin tepida wiawi, oh met kin kahrehda nsensuwed. Ekei me pwopwoud kan kin rapahki ahl akan me re pahn katokehdi ar pwopwoud, oh ele tepida perenkihda meteikan me kaidehn ar pwoud. Sises kehkehlingki: “Mehmen me pahn kilikilang lih emen oh men dihpki, nahn e wiadahr dipen kamwahl nan kapehde.”—Madiu 5:28.
18 Wahnpoaron Pohl kaweidki Kristian kan koaros, iangahki Kristian akan me pwopwoud: “Ma kumwail pil lingeringer, kumwail dehr mweidohng amwail lingeringer en kahrehiong kumwail nan dihp; pil dehr kolokol amwail lingeringer rahn ehu pwon. Kumwail dehr kihong Tepil eh ahnsou mwahu.” (Episos 4:26, 27) Atail imwintihti keieu laud, Sehdan, kin nantihong isaneki oh doadoahk kehlail ahnsou kan me kahpwal kan kin pwarada nanpwungen Kristian akan. Ke dehr mweidohng ih en kana! Ni ahnsou kan me kahpwal kan kin pwarada, wia pein omw roporop ong duwen dahme Paipel kin koasoiahki me pid duwen sapwellimen Siohwa madamadau ong ire kan, ni ahmw pahn doadoahngki sawasepen Paipel kan. Koasoiahpene iren kahpwal kan ni meleilei oh mehlel. Nantihong pwe ahmw wiewia kan en kin pahrekiong dahme ke wehwehki me pid duwen sapwellimen Siohwa irair akan. (Seims 1:22-25) Me pid duwen ahmw pwopwoud, koasoanehdi teng nan kapehdomw me ke pahn doulahte oh kekeid rehn Koht nin duwen pwopwoud ehu, oh sohte mweidohng mehmen de mehkot en kamweidpeseng dahme Koht ketin kapatapenehr!—Maika 6:8.
[Nting tikitik me mi pahs]
a Kilang kakon “Mweipeseng oh Lippeseng” nan Awake! February 8, 2002, pali 10, me Sounkadehdehn Siohwa kan wiahda.
b Kilang The Watchtower, May 15, 1989, pali 12.
c Pwehn kak alehdi pwukoa kan nan mwomwohdiso en Kristian, ohl emen anahne en dehr wia emen me “lemei”—me wehwehki, emen me kin kamedekihala meteikan ki eh mwekid oh lokaia lemei. Ihme kahrehda The Watchtower en September 1, 1990, koasoia ni pali 25: “Ohl emen sohte pahn kak wia pwukoa wet ma e kin wiewia mwahu wasa teikan ahpw kin wia emen me lemei ni imwe.”—1 Timoty 3:2-5, 12.
Ke Tamataman?
• Dahme kahrehda en Kristian kan mouren pwopwoud pil kin lelohng nan kahpwal kan?
• Iaduwen ohl pwopwoud men kak apwalihala anahn kan en eh pwoud oh pil kasalehda me e kesempwalki ih?
• Dahme lih pwopwoud kak wia pwehn kasalehda me e kin wauneki eh pwoud ohl?
• Iaduwen ohl pwopwoud men oh lih pwopwoud men kak kakehlakahla ar inou?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 20]
Ohl pwopwoud men anahne apwalih mwahu eh pwoud lih kaidehn ihte anahn en paliwar ahpw pil pali ngehn
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 19]
Ohl emen me kin kesempwalki eh pwoud lih kin wia kakommoalpen liho
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 21]
Lih pwopwoud Kristian kan anahne kasalehda duwen ar pepehm kan ni ahl me kasalehda wahu