Mie Ahnsou ong Soahng Koaros
Paipel mahsanih: “Soahng koaros me kin wiawi nin sampah wet kin wiawi ni ahnsou kan me Koht ketin koasoanehdi.” Nanmwarki Solomon me ntingihdi mahsen pwukat oh e doula koasoia me mie ahnsoun ipwidi oh mehla, ahnsoun kauwada ihmw oh karangkehdi, ahnsoun limpoak oh kailok. Ih eri koasoia: “Dahme aramas emen pahn wihnki sang ni eh doadoahk koaros?”—Eklesiasdes 3:1-9.
NI ARAMAS kin wadek mahsen pwukat, ekei kin medewe me Paipel kin padahngki me mie ahnsou me koasoandier ong soahng koaros en wiawi. Ire wet mehlel? Ia duwe, Paipel kin utung padahk me dene soahng koaros nan atail mour kin koasoandier? Pwehki “audepen Pwuhk Sarawi unsek pwilisang rehn Koht,” dahme ehu iren Paipel mahsanih anahne pahrekiong iren Paipel teikan. Eri kitail pahn tehkpene dahme iren Paipel teikan mahsanih duwen ire wet.—2 Timoty 3:16.
Ahnsou oh Mehkan me Sohte Kasikpe
Nan pwuhken Eklesiasdes Solomon ntingihdi: “I pil wehwehkidahr ehu soahng tohrohr: me nin sampah wet, me kaidehkin me marahrahn tang kan me kin kalap kana ni weirin tang; kaidehkin me kommwad akan me kin kalap powehdi nan mahwen; kaidehkin me loalokong kan me kin kalap diarada ar mehn komour; kaidehkin me neksang sukuhl kan me kin kalap kepwehpwehla; kaidehkin me koahiek kan me kin kalap lapalapala mwohn aramas.” Pwekida? E kawehwehda: “Pwe paisuwed [“mehkan me sohte kasikpe,” NW] kin lelohng aramas koaruhsie.”—Eklesiasdes 9:11.
Solomon sohte nda me imwilahn soahng koaros nan mour kin koasoandier. Ahpw e kasalehda me aramas sohte kak uhdahn ese ia imwilahn arail wiewia kan pwehki “mehkan me sohte kasikpe kin lelohng aramas koaruhsie.” Mehkot mwahu kak wiawi ong aramas men pwehki e mi wasao ni ahnsou me e wiawi, de mehkot suwed kak wiawi ong ih pwehki e mi wasao ni ahnsou me e wiawi.
Karasepe, medewehla duwen mahsen pwukat: “Kaidehkin me marahrahn tang kan me kin kalap kana ni weirin tang.” Mwein ke tamanda de wadek duwen ehu weiren tang nan Olympic me wiawi nan America nan pahr 1984. Soun weiren tang riemen, emen kohsang Britain oh emen kohsang America kin akadei ong kana. Ahpw nan weiren tango ira loipene. Emen pwupwudi oh sohla iang weiro, oh meteio mworusala eri sohte kana nan weiren tango.
Ia duwe, imwilahn weiren tango koasoandier en wiawi? Ekei ele pahn nda met. Ahpw e sansal me sohte aramas kak kasik me ara loipene pahn wiawi me kahrehda ira koaros en luhs. Eri, ara loipene koasoandier en wiawi? Ekei pahn pil nda met. Ahpw ripoht koasoia me ara kin tangatang kerenpene oh nantihong en powehdi emen me kahrehda ara loipene. Paipel mahsanih, “mehkan me sohte kasikpe kin lelohng aramas koaruhsie.” Mendahki ma emen kaunopada mwahu, mehkot me e sohte kasik kak wiawi oh kamwakid imwilahn dahme e nantihong wiahda. Met kaidehn mehkot me koasoandier.
Ahpw ia wehwehn iren Paipel me mahsanih: “Soahng koaros me kin wiawi . . . kin wiawi ni ahnsou kan me Koht ketin koasoanehdi”? Mie mehkot me kitail kak wia me pahn kamwakid imwilahn atail mour?
Ahnsou kan me Keieu Konehng ong Doadoahk Koaros
Sounnting en Paipel menet sohte kin koasoia me imwilahn mour en aramas kin koasoandier. Ahpw e kin koasoia duwen kupwuren Koht oh ia duwen e pahn kamwakid aramas. Ia duwen kitail kak ese met? Pwehki ihme iren Paipel ko pwon padahkihong kitail. Mwurin Solomon koasoia duwen soahng tohto me kin wiawi “ni ahnsou kan me Koht ketin koasoanehdi,” e ntingihdi: “I ese dahme Koht kin ketikihong kitail. E ketin koasoanehdi ahnsou kan me konehng soahng koaros.”—Eklesiasdes 3:10, 11.
Koht ketikihong kitail soahng tohto kitail en wia oh Solomon ntingihdi ekei irail. Koht pil ketikihong kitail saledek en pilada dahme kitail men wia. Ahpw ong doadoahk koaros, mie ahnsou me konehng kitail en wia pwehn pweida mwahu. Karasepe, medewehla dahme Solomon koasoia duwen “ahnsoun padokedi oh ahnsoun wosada” nan Eklesiasdes 3:2. Soumwet kan kin ese me mie ahnsou me konehng en padokedi wahn tuhke kan. Ia duwen ma soumwet men padokedi wahn tuhke ehu ni ahnsou me sohte pwung en padokedi? E kak nda me eh doadoahk laud sohte pweida pwehki imwilahn eh doadoahko koasoandier? Soh! Eh doadoahko sohte pweida pwehki e padokedi ni ahnsou me sapwung. Eh doadoahko pahn kak pweida ma e idawehn koasoandi me Sounkapikada ketin koasoanedier.
Koht sohte ketin koasoanehdi imwilahn mour en aramas de dahme pahn wiawi ong irail. Ahpw e kin ketikihda koasoandi kan me kin kamwakid wiewiahn aramas kan pwehn pahrekiong kupwure kan. Pwe aramas kan en pweida nan arail doadoahk kan, irail anahne wehwehki oh doadoahngki kupwuren Koht oh sapwellime ahnsou. Aramas sohte kak kawekila dahme Koht kin kupwurki. Ni eh ketin doadoahngki soukohp Aiseia, Siohwa mahsanih: “Mahsen me I kin kapwilewei . . . pahn kin kapwaiada audepen kupwurei koaros; e pahn kin kapwaiada mehkoaros me I anahne en pweida.”—Aiseia 55:11.
Eri, dahkot “mahsen” en Koht, de kupwure kan me pid duwen sampah oh dahme pahn wiawihong tohnsampah me pahn “pweida”?
Wehwehki Sapwellimen Koht Ahnsou
Mwurin Solomon koasoia, “[Koht] ketin koasoanehdi ahnsou kan me konehng soahng koaros,” e doula koasoia, “E ketikihong kitail atail ineng en ese dahme pahn pweida ni ahnsou kohkohdo, ahpw e sohte mweidohng kitail en wehwehki mehlel wiepen nin lime kan.” Ehu kawehwehn Paipel mahsanih: “E ketikihong aramas ineng en mour kohkohlahte, ahpw irail sohte kak wehwehki sapwellimen Koht wiewia kan sang ni tepio lel ni imwi.”—Eklesiasdes 3:11, The NIV Study Bible.
Aramas nda soahng tohto duwen iren Paipel wet. Ahpw mouren iren Paipel wet iei me kitail koaros kin medewe duwen kahrepen atail mour oh dahme pahn wiawihong kitail. Sangete mahs, aramas kin apwalki en pwungki me aramas kin ihte doadoahk laud ahpw soahng koaros kin imwikihla mehla. Kitail aramas weksang mahn akan pwehki kitail kin medemedewe duwen atail mour en ahnsou kohkohdo. Kitail pil kin inengieng ahneki mour soutuk. Pwekida? Nin duwen iren Paipelo kawehwehda, Koht “ketikihong aramas ineng en mour kohkohlahte.”
Pwehn kaitarala ineng wet, aramas kin kalapw pwonopwonki ma mie mour mwurin mehla. Ekei kin lemeleme me mie mehkot me mi nan loalatail me kin momour mwurin atail mehla. Pil ekei kin kamehlele me kitail pahn pwurepwurehng ipwidi nan ehu mour tohrohr mwurin atail kin mehla. Meteikan kin lemeleme me Koht ketin koasoanehdi imwilahn soahng koaros nan atail mour oh sohte mehkot me kitail kak wiahiong. Ahpw madamadau pwukat sohte kak kihda pasapeng mwahu. Met pwehki Paipel mahsanih me aramas “sohte kak wehwehki sapwellimen Koht wiewia kan sang ni tepio lel ni imwi.”
Aramas kin ahneki ineng en ese dahme pahn wiawi ahpw re sohte kak diarada pasapengpe. Sangete mahs, soun madamadau kan kin lelohng kahpwal wet. Pwehki Koht me ketikihong kitail ineng wet, e sou konehng kitail en sohpeiong ih pwehn padahkihong kitail dahme kitail anahne wia pwehn kaitarala ineng wet? Paipel mahsanihki duwen Siohwa: “Komwi kin ketikihong irail uwen me itar oh kin ketin kaitarala ar anahn akan koaros.” (Melkahka 145:16) Ni atail kin onopki Paipel, kitail kak diarada kawehwe mwahu duwen mour oh mehla oh duwen kupwuren Koht ong sampah oh aramas kan.—Episos 3:11.
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 5]
“Kaidehkin me marahrahn tang kan me kin kalap kana ni weirin tang.”—Eklesiasdes 9:11
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 6]
Ma soumwet men sohte padokedi wahn tuhke ni ahnsou pwung, e kak nda me imwilahn eh doadoahko koasoandier?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 7]
Kitail kin medewe duwen mour oh mehla pwehki Koht “ketikihong aramas ineng en mour kohkohlahte”