“Jinjil ja Yehova Jitentamin”
“Jinjil ja Yehova jitentamin, ni antu atentamina awiy akata kwendilamu.”—OZEY 14:9, NW.
1, 2. Disambishil ik diayinkishau in Isarel kud Yehova, chad chom ik chayishikena?
YEHOVA wayinkisha in Isarel nsambishil yitentamina pa dichuku dia muprofet Moses. Pakwez, kwisambishil kwa chitot cha chinan K.C.C., mwikadil wau wikala uyimp nakash chad Nzamb wayifisha nich kurumbuk kujim nakash. Chinech chimekedin patok mu Ozey shapitre wa 10 djat ku shapitre wa 14.
2 Muchim wa Isarel wikala wa rubabek. Antu a want winou wa michid dikum ‘akuna kuyip’ ni angula kuburen kutentam. (Ozey 10:1, 13) Yehova walonda anch: “Padingay Isarel mwanikanch, namukata, chad namutazuka [mwanam] kudiokal mu Idjibit.” (Ozey 11:1) Ap anch Nzamb wayikola in Isarel mu uswik wa in Idjibit, awiy amufundakeshina nich makasu ni kumurumbukin. (Ozey 11:12) Chawiy Yehova wayinkisha chiyul chinech: “Chirikany kudi Nzamb wen, lamany kuwap kwa muchim ni kutentam.”—Ozey 12:6, NW.
3. Chom ik chadinga chifanyidina kumushiken Samaria mwin kubwambwil, chad mutapu ik welay kutan ranaken?
3 Samaria ntombuj ni ant end adinga afanyidin kwikal nich nsudiel yiyimp. (Ozey 13:11, 16, NW) Pakwez shapitre wa nsudiel wa Ozey usambishin nich kuyilembil: “En, in Isarel, chirikany kudi Yehova Nzamb wen.” Anch in Isarel asot dilikishin nich kukarumuk, Nzamb wela kuyovil raneken. Chakin kamu, awiy adinga afanyidina kwijik anch “jinjil ja Yehova jidi jitentamina” ni endilamu.—Ozey 14:1-6, 9.
4. Manans ik tukushinshikina kudiokal ku uprofet wa Ozey?
4 Chikunku chinech cha uprofet wa Ozey chikwet yijil yivud yikutwisha kutukwash etu kwend pamwing ni Nzamb. Tukushinshikin yijil yiney: (1) Yehova usotil difukwil diakad rubabek, (2) Nzamb uyimekeshidin antwend rukat rishishamena, (3) tuswiridin kumuchingejin Yehova chisu chawonsu, (4) jinjil ja Yehova jiding ching jitentamina, ni (5) akayitil akutwish kuchirik kud Yehova.
Yehova Usotil Difukwil Diakad Rubabek
5. Nzamb utungejin tusal mudimu wa mutapu ik?
5 Yehova utuchingejin tumusadila mudimu utumbila mu mutapu wishitwila, wakad rubabek. Pakwez, Isarel wikala kal “mutond wa nviny” wakad kusongang mabuj. Antu a mu Isarel ‘awejinaku yintamb’ ya kusadil mu difukwil dia makasu. In kupumbwok inay atunga manguj—pamwing ap manguj ma mayal matumbila ma kusadil mu difukwil dijondila. Yehova wadinga tayad kuwumbol yintamb yiney ni kushesh manguj minam.—Ozey 10:1, 2, NW.
6. Ngikadil ik tufanyidina kwipuk, chakwel twenda pamwing ni Nzamb?
6 Rubabek rikwetap ndond mukach mwa atushalapol a Yehova. Ap mwamu, ov, chom ik chayishikena in Isarel? Ov, mulong wak ‘muchim wau wikala wa rubabek’! Ap anch aswika kapamp kamwing manswik ni Yehova mud antu ipana kud ndiy, Yehova watana anch afil nich rubabek. Chom ik tukutwisha kwilejinaku? Anch twipana kal ayinetu kud Nzamb, kitufanyidinap kwikal in rubabek. Jinswir 3:32 ubabeshin anch: “In kubwambul atakanen kudi [Yehova], pakwez in kutentam adi mu ruchingej rend.” Chakwel kwend pamwing ni Nzamb, tufanyidin kumekesh rukat ridokila “mu muchim utok, ni kom kawamp, ni ritiy rakad kubabek.”—1 Timote 1:5.
Nzamb Uyimekeshidin Antwend Rukat Rishishamena
7, 8. (a) Mu ngikadil ik tukutwisha kusanger rukat rishishamena ra Nzamb? (b) Chom ik tufanyidina kusal anch twasadil chitil chijim?
7 Anch twamwifukwil Yehova mwi njil yakad rubabek ni yitentamina, tukez kutambul rukat rend rudimukina, ap anch rukat rishishamena. Mutapu wayilejau in Isarel: “Dimany chir chen chisu, kunanyimu kutentam, chad ukez kangulany yiyukish anch wipanany kudi am. Chidi chisu cha kuchirikik kudi am, [ Yehova], chad am nikez kakumwangilany yiyukish yivud.”—Ozey 10:12.
8 Anch in Isarel akarumuka mulong wa kumukimb Yehova! Ing wela nich musangar ‘kuyinkish chijil mu kutentam.’ Anch etu twasadil chitil chijim, el tumukimbany Yehova, kumulembil mulong wa dilikishin ni kukimb ukash wa muspiritu kudiau amakurump in Kristu. (Jakobu 5:13-16) Tukutwish kand kukimb umutakel wa spiritu utumbila wa Nzamb, mulong ‘mwawonsu ukukunyin ku mujimbu wend amwinend ukez kapol yivundila ya mujimbu; pakwez ndiy ukata kukunyin ku [s]piritu, ukez kapodil ku [s]piritu mwom wa chikupu.’ (Galatia 6:8) Anch ‘twakunyin ku spiritu,’ tukez kudandamen kusanger rukat rishishamena ra Nzamb.
9, 10. Mutapu ik wasadilay Ozey 11:1-4 kud Isarel?
9 Tukutwish kwikal nich ruchingej anch Yehova ukat chisu chawonsu kuyisadil antwend mwi njil ya rukat. Uyakin wa chom chinech udi mu Ozey 11:1-4, pitutangina anch: “Padingay Isarel mwanikanch, namukata, chad namutazuka kudiokal mu Idjibit mudi mwanam ikundj. . . . Antwam amupesha mukish Bal. Awiy oshila diseng dia malash ku akish. Yam namuleja Isarel mutapu wa kwend. Yam nayikwata antwam, nayizambula mu makas mam, pakwez awiy kitiyap anch, yam nayilama. Nayipwitila kudi am nich muchim wa rukat. Nayizambula, nayanzuk pa ditam diam. Nazengama pansh mulong wa kuyidish.”
10 Panap amufanikeshin Isarel mud kabas. Nich rukat Yehova wayileja in Isarel kwend, wayizambula mu makas mend. Ni wadandamena kuyipwit nich ‘moj ya rukat.’ Chipich chikwatina muchim mud ik! Tongin anch udi nvaj umukwashin mwaney kutampul rizau ra kusambish. Uzozin makas mey. Ukutwish wasadil moj chakwel mwaney akwataku chakwel kangal awa. Inge, rukat ra Yehova kud ey ridi kamu mud ranaken. Ndiy usanger kukutakel ey nich ‘moj ya rukat.’
11. Mwi njil ik yikalay Nzamb ‘mud muntu uzambwila mpand’?
11 Mu kuyisadil in Isarel, Yehova ‘wikala kud awiy mud antu asuburila mpand pa rubang rau, ni ndiy wayizengamina pansh mulong wa kuyidish.’ Nzamb wikala mud muntu usuburila ap mud muntu ubachikidina mpand kwa chakwel kumutwishish nnam adia nawamp. Ching kusu pa chisu antu a Isarel chabukunau mpand ya kumuziyil Yehova pawiy pezau kwikal mwishin mwa mpand ya mar ya akankuny nau. (Kuvurik Yijil 28:45, 48; Jeremiy 28:14) Kangal twez twawil mu usu wa mukankuny netu, Satan, ni kuman mar ma mpand yend ya mar. Pakwez, tudandamenany nich kushishaman kwend pamwing ni Nzamb wetu mwin rukat.
Tumuchingejinany Yehova Chisu Chawonsu
12. Kwambatan nich Ozey 12:6, chom ik tuswiridina chakwel twenda pamwing ni Nzamb?
12 Chakwel kundamen kwend pamwing ni Nzamb, tufanyidin kumuchingejin chisu chawonsu. In Isarel ayileja anch: “En, a majuku ma Jakob, kungamenany kudi Nzamb wen, chirikany kudi ndiy. Ziyilany mu kutentam, shimpishany muchim, umuchingelany Nzamb wen yisu yawonsu.” (Ozey 12:6) Antu in Isarel ela kupan uman wa kukarumuk wa kuchirikin kud Yehova ku kumekesh rukat ridimukina, ku kusadil kutentam, ni ku ‘kumuchingejin Nzamb chisu chawonsu.’ Chikalap chisu chilemp nchik twendila pamwing ni Nzamb, tufanyidin kukwat mupak wa kumekesh rukat ridumukina, kusadil kutentam, ni kumuchingejin Nzamb chisu chawonsu.—Kuseng 27:14.
13, 14. Mutapu wasadilay Paul, Ozey 13:14 utwikinshin diyingish ik dia kumuchingejin Yehova?
13 Uprofet wa Ozey wayikwata in Isarel utwinkishin diyingish dia pakampwil dia kumuchingejin Nzamb. Yehova walonda anch: “Nela kuyipandish antu inay, kuyidiosh mwi ndond ya afu. Nikuyikamunin ku usu wa rufu? Rufu, let yipupu yey! Ndond ya afu, niyey let kusheshik kwey!” (Ozey 13:14) Yehova kelap kuyikamunin in Isarel ku rufu ra ku mujimbu pa chisu chinicha bwat, pakwez ukez kudiosh rufu chikupu ni kushesh kupandakan kwa rufu.
14 Payilejan ambay in Kristu azizidilau many, Paul wajimbula uprofet wa Ozey ni wafunda anch: “Mijimbu yivundila ey, piyikeza kadjal mijimbu yakad kuvund, ni yom ya rufu ey, piyikeza kadjal yom yakad kufa, chawiy yom yifundilau yikez kamekan anch: ‘Rufu aruminyin kal chikupu.’ ‘Ov rufu, kupandakan kwey kudi kwisu? Ov rufu, rumuny rey ridi kwisu?’ Rumuny ra rufu chitil; ni usu wa chitiy, yijil. Pakwez kujikitish kwikal kudi Nzamb ukat kutwinkish usu wa kupandakan kwi Nsalejetu Yesu Kristu.” (1 Korint 15:54-57) Yehova wamusangula Yesu kudiokal ku rufu, wapana chizu cha rongoj anch antu adia mu manangu ma Nzamb akez kuyisangul. (Yohan 5:28, 29) Chiyukish cha diyishin dia kumuchingejin Yehova mud ik! Chikwau kand, chom cha kuwejin ku ruchingej ra disanguk ritubachikin kwend pamwing ni Nzamb.
Jinjil ja Yehova Jiding Ching Jitentamina
15, 16. Chom ik chabwakau piur pa Samaria, ni mutapu ik uprofet wawanyina?
15 Kwitiy kwetu anch “jinjil ja Yehova jiding ching jitentamina” kutukwashin kudandamen kwend pamwing ni Nzamb. Antu a mu Samaria kendap mu jinjil jitentamina ja Nzamb. Chawiy, adinga afanyidin kufutin yitil yau ni kuburen kwau ritiy mudiay Yehova. Asambela kuchilond anch: “Samaria ufil nich, mulong chakin kamu umubwambwidil Nzamb wend. Akuwil kwi mpak ya musamun. Anau akuzanon yikunku-yikunku, ni amband au imishina akez kayibaril.” (Ozey 13:16) Jinsangu ja yom ya pakur jilejen anch in Asiri, antu akwata Samaria, atwisha kusal yisal ya chisum mud yiney.
16 Samaria wadinga musumb ujim wa Want wa michid dikum ya Isarel. Panap, dijin Samaria chitwishikin kudisadil mulong wa teritwar mwawonsu wa want winou. (1 Ant 21:1, NW) Mwant mwin Asiri Shalmaneser V wawomba musumb wa Samaria mu muvu wa 742 K.C.C. Kupwa chisu chawa Samaria mu muvu wa 740 K.C.C., amakurump au avud ayitwala mu uyong mu Mezopotami ni Mediy. Chijikenap nawamp anch Samaria wawa mu makas menday Shalmaneser V ap anch mwenday muntu wamuswikana Sargon II. (2 Ant 17:1-6, 22, 23; 18:9-12, NW) Ap mwamu, jinsangu ja Sargon jisambidin kusendiwu kwa in Isarel 27290 kuyitwal ku jindond ja Kwimpat kwa Efrat ni Mediy.
17. Pa ndond pa kusadil yijil ya Nzamb pakad kalimish, chom ik tufanyidina kusal?
17 In Samaria atambula dirumburish dikash mulong wa kukangany kwau kwiyambatanish nich jinjil jitentamina ja Yehova. Mud in Kristu ipana kal, niyetu tukutwish kutan yibudikin ya mar makash anch twikal in kusal chitil, anch twasadil yijil yitentamina ya Nzamb pakad kalimish. Kangal twez twalondul njil yiney yiyimp! Pakwez, muntu ni muntu pakach petu asadila chiyul cha kambuy Pita anch: “Kangal chishika anch umwing wenen wamana mar mudi mpongarik, ap mudi mwij, ap mudi mwin kusal yom yiyimp, ap mud win kwiyandjik mu milong ya antu akwau; Pakwez anch muntu waman mar mudi mwin Kristu, kangal kwend wov usany, pakwez amutumbish Nzamb mu dijin diend.”—1 Pita 4:15, 16.
18. Mutapu ik tukutwisha ‘kudandamen kumutumbish Nzamb’?
18 ‘Tukudandamen kumutumbish Nzamb’ kusutil ku kwendil mu jinjil jend jitentamina pa ndond pa kusal yom mud mutusotila ayinetu. Kain wajipana mulong wasala yasotay amwinend ni wakanganya kutesh chiyul cha Yehova chamulejay anch chitil chadinga chimubatamidin. (Disambishil 4:1-8) Balam witiyija difut dia mwant mwin Moab pakwez wapakisha chamwamu kumushing Isarel. (Kuchind Michid 24:10) Ni Nzamb wamujipa mwin Levi Kore ni akwau mulong wa kubwambwil ku ulabu wa Moses ni Aron. (Kuchind Michid 16:1-3, 31-33) Chakin kamu, tusotilap kwendil “mwi njil ya Kain” ya kujipan, kuzarikin mu “tuyimp twa Balam,” ap kujiyil mu “kwazwok kulond kwa Kora.” (Yuda 11) Pakwez, anch twarumbuk, uprofet wa Ozey utwongojin.
Akayitil Akutwish Kuchirik kud Yehova
19, 20. Yakupesh ik yatwishau kupesh in Isarel akarumuka?
19 Ap antu awa mu kusal chitil chijim akutwish kuchirik kud Yehova. Ku Ozey 14:1, 2, tutanin kwilemb kunoku: “En, in Isarel, chirikany kudi [Yehova] Nzamb wen. Yitil yen yakwipwakeshinany kal, yakuwishany pansh. Chirikany kudi [Yehova], chifanyidin kulembil kwinoku kwikal mudi mulambu. Chad londany anch: ‘Tulikishina yitil yetu yawonsu. Witiya kulembil kwetu, chad etu tukez kakulambul amisamb a angomb a milamu yetu.’”
20 In Isarel akarumuka atwisha kumulambul Nzamb ‘amisamb a angomb a milamu yau.’ Inang adinga yakupesh ya kushiman kwa kashinsh. Paul wisambina uprofet winou payikasikeshay in Kristu “‘kupesh’ yakupesh ya kushiman kudiay Nzamb machuku mawonsu mulong wendendiy, charumburik anch, mabuj ma ku milamu yikata kwitiyil ku dijin diend.” (Hebereu 13:15) Kwitapil dilau mud ik kwend pamwing ni Nzamb ni kupesh yakupesh mud yiney ilel!
21, 22. Kushirishiu kwa mutapu ik kwayichirishau in Isarel akarumuka?
21 In Isarel adjimbwila kulemp njil yau yiyimp ni achirika kud Nzamb amupesha ‘amisamb a angomb a milamu yau.’ Chawiy chayichirishau muspiritu, mud kamu mwashilayimu Nzamb. Ozey 14:4-7 ulondil anch: “Am [Yehova] nikez kayipwit antwam, kuyichirish kudi am. Nikez kayikat nich muchim wam wawonsu. Kinikuyijimenap kand. Nikez kayiyukish in Isarel mudi ruvul unakidina mwi ngand yiumina. Akez kajamish mudi mij ya mitond ya mu ditikit dia Liban. Akez kabikit mudi mayij masu, akez kikal nich ufun mudi mitond ya mpach. Akez kabudish rupwembu ruwamp mudi ra mutond wa kanjadil wa mu ditikit dia Liban. Akez kashakam kand mu kulam kwam. Akez kawapijan ni kusong mabuj mawamp mudi chir chisongina mabuj ma nviny. Akez kijikan kudi antu akwau mudi maar ma nviny madiokila ku Liban.”
22 In Isarel akarumuka ela kuyok muspiritu ni ela kusanger kand rukat ra Nzamb. Yehova ukez kwikal kud awiy mud ruval wa kuyitudishin charumburik anch ukez kuyiyukish nakash. Wayichirisha antu ela kwikal nich kalimish “mud mutond wa mpach,” ni ela kwendil mu jinjil ja Nzamb. Mulong etu ayinetu tukwatin chiyul cha kwend pamwing ni Yehova Nzamb, chom ik chitusotinay?
Tudandamenany Kwendil mu Jinjil Jitentamina ja Yehova
23, 24. Buku wa Ozey upwil nich uprofet ik ukasikeshina, ni mutapu ik utukwatina?
23 Anch twadandamen kwend pamwing ni Nzamb, tufanyidin kusadil “chiyul chidiokila mwiur” ni chisu chawonsu kusal kwambatan nich jinjil jend jitentamina. (Jakobu 3:17, 18) Verse wa nsudiel wa Ozey tumutangin anch: “Nany mwin manangu, chakwel ova kurumburik kwa yom yiney? Ubabela, chakwel ayijika? Mulong jinjil ja Yehova jidi jitentamina, ni in kutentam awiy endidilamu; pakwez in kusal uyimp awiy akeza kwipwakalamu ni kuwa pansh.”—Ozey 14:9.
24 Pa ndond pa kwikal atakedilau nich manangu ni yijil ya mangand manam, el tukwatany chiyul cha kwendil mu jinjil jitentamina ja Nzamb. (Kuvurik Yijil 32:4) Mwamu mwasalay Ozey mu chirung cha mivu 59 ap ni kusut. Wapana uruu wa Nzamb nich kushishaman, wijika anch antu adinga in manangu ni ababela akez kutesh mazu minam. Chidi nchik ku mutambu wetu? Chitwinkishinay Yehova chisu cha kupan uman, tukez kudandamen kuyikimb antu akeza kwitiyij nich manangu ranaken rend rakad kufanyin. Ni tukwet musangar wa kuusal mu kwovijan kufanyidina pamwing ni “Kashalapol ushinshamena ni kubabal.”
25. Kushinshikin kwetu uprofet wa Ozey kufanyidin kutukwash kusal ik?
25 Kushinshikin kwetu uprofet wa Ozey kufanyidin kutukwash kudandamen kwend pamwing ni Nzamb nich ruchingej ra mwom wa chikupu mu mangand mend masu mashilayimu mu manangu. (2 Pita 3:13; Yuda 20, 21) Ruchingej risangareshina mud ik! Ruchingej riner rikez kwikal uyakin kud muntu ni muntu anch twamekesh kusutil ku dizu ni chisal anch turikwet pitukulonda anch: “Jinjil ja Yehova jidi jitentamina.”
Ov, Mutapu ik Ukwakula?
• Anch twamwifukwil Nzamb mutapu wishitwila, chom ik chikusadilay?
• Ov, mulong wak tufanyidin kumuchingejin Yehova chisu chawonsu?
• Ov, mulong wak witiyijin anch jinjil ja Yehova jidi jitentamina?
• Mutapu ik tukutwisha kudandamen kwendil mu jinjil jitentamina ja Yehova?
[Chipich chidia pa paj wa 18]
Itiyij ukwash wa amakurump in Kristu
[Chipich chidia pa paj wa 21]
Tudandamenany kwend pamwing ni Nzamb nich ruchingej ra mwom wa chikupu mu manangu