Mutapu Ik Tufanyidina Kuyisadil Akwetu?
“Yiusotilany antu ing asalang kudi en, niyen salany kand mwamu kudi awiy.”—LUKA 6:31.
1, 2. (a) Malejan ma pa Mukandu chom ik? (b) Chom ik tukwisambina mu mutu wa mulong unou ni wambakedinap ou?
CHAKIN kamu Yesu Kristu wadinga Mulej Mujim. Chisu chamutuminau akankuny nend a chirelijon chakwel eza amukasa, amasalay inay achirika makas-a-makas ni alonda anch: “Kwikil muntu walondap kal mudi muntu mwinou.” (Yoh. 7:32, 45, 46, Manswik Masu) Diskur dimwing diamushena dia madiskur ma Yesu didi Malejan ma pa Mukandu. Amafundil mu shapitre wa 5 djat ku wa 7 mu Rusangu Ruwamp ra Mateu, ni rusangu riner ridi kand mu Luka 6:20-49.a
2 Pamwingap mazu mijikena nakash ma mu malejan minam mawiy matazukiningau anch Chijil Chipandakena Usey. Chisambidin mutapu utuyisadidila akwetu. Yesu walonda anch: “Yiusotilany antu ing asalang kudi en, niyen salany kand mwamu kudi awiy.” (Luka 6:31) Yom ik yiwamp yayisadilay antu! Yesu wayoka ayej ni wayivumbula afu. Pakwez, antu inay atambula chiyukish cha pakampwil, pitiyijau rusangu ruwamp rayilejay. (Tang Luka 7:20-22.) Chitudia Atuman a Yehova tusanger nakash pa kusal mudimu wawiy umwing wa kulejan Want. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Mu mutu wa mulong winou ni wambakedinap, tukwilejamu mazu ma Yesu piur pa mudimu winou pamwing ni manans makwau madia mu Malejan ma pa Mukandu misambidina mutapu utufanyidina kuyisadil antu akwau.
Itudishany
3. Mutapu ik ukutwisha kurumburil kwitudish kwa ngikadil?
3 Yesu walonda anch: “Ayuk kwau itudishila, mulong awiy akez kuswan ngand.” (Mat. 5:5) Mu Bibil, kwitudish kwa ngikadil kurumburikinap kuziy. Kudi kuwap kutusadidila pantaliken nich yitwitinay Nzamb. Ngikadil yiney yimekening mu mwikadil wetu pantaliken nau ambay netu antu. Chilakej, kitukatap ‘kwifundakeshin muntu ni mukwau kuyip ku kuyip.’—Rome 12:17-19.
4. Ov, mulong wak uyukinau antu itudishina?
4 Antu itudishina ayukin mulong awiy “akez kuswan ngand.” Yesu wadinga ‘witudishila ni wikepishil mu muchim,’ ndiy “watonday kwikal nswan wa yom yawonsu” ni chawiy ndiy udi Nswan wa kusambish wa ngand. (Mat. 11:29; Heb. 1:2; Kus. 2:8) Asambela kuchilond anch Mesia “Mwan a muntu” ukez kwikal ni ambay anyikel mu Want wa mwiur. (Dan. 7:13, 14, 21, 22, 27) Mudi “answan nend Kristu,” antu itudishina 144000 azizidilau many akez kuswan ngand pamwing ni Yesu. (Rome 8:16, 17; Kubur. 14:1) Antu itudishina akez kuyiyukish nich mwom wa chikupu pa divu mwishin mwa winyikel wa Want.—Kus. 37:11.
5. Kwikal witudishina mudi Kristu kukwet usu ik padi etu?
5 Anch twadinga antu ayimp, tukupak kushimpish kwa akwetu ni pamwing akusambish kutwiyepang. Pakwez, kwikal itudishina mudi Kristu kukutwikadish ayisangareshina ni ayikasikeshina yid yikwau ya chikumangen muspiritu. Kwitudish kudi chikunku cha dibuj dikata kusongish spiritu wa Nzamb mudi etu anch ‘twashakam ni kwendil mu spiritu.’ (Tang Galatia 5:22-25.) Chakin kamu tusotil anch atuchindina pamwing ni antu itudishina atakedilau nich spiritu utumbila wa Yehova!
Ayuk Kwau Akweta Riy!
6. “Akweta riy” akwet ngikadil ik yiwamp?
6 Mu Malejan ma pa Mukandu, Yesu walonda kand anch: “Ayuk kwau akweta riy, mulong ni yau akez kayipil anch an a Nzamb.” (Mat. 5:7) “Akweta riy” akweting ranaken ni akat kumekesh kalimish, ni riy, mulong wa ranaken. Yesu wasala yilay wayok ayej mulong “wayovila riy,” ap anch “wova riy.” (Mat. 14:14; 20:34) Ranaken ni kalimish yifanyidin kutubachik twikal in riy.—Yak. 2:13.
7. Riy ramubachika Yesu asala yik?
7 Chisu cheza chisak kutanijan ni Yesu padinga payilay anch akapimaku, “ndiy wayovila riy, mulong ading mudi amikoku akad kafung.” Chawiy lel, “wasambisha kuyilej yom yivud.” (Mar. 6:34) Musangar ik utukutwisha kwikal nich anch twayilej antu akwau uman wa Want ni kuyilej piur pa riy rijim ra Nzamb!
8. Ov, mulong wak in riy ayukin?
8 In riy ayukin mulong niyawiy akez ‘kuyovil riy.’ Anch twayisadil antu nich riy, niyawiy akutusadil chilik chimwing. (Luka 6:38) Chikwau, Yesu walonda anch: “Anch en wayilikishilany antu tuyimp twau, ni yend Tatukwen wa mwiur ukunilikishilany kand en.” (Mat. 6:14) Ching in riy awiy akweta chisambu mudi chibudikin cha kuyilikishin yitil ni kwitiyik kudi Nzamb.
Ayuk “in Chisambu”
9. Mutapu ik tukutwisha kusal anch tudi in chisambu?
9 Pajimbulay diyingishin dikwau dia musangar Yesu walonda anch: “Ayuk kwau in chisambu, mulong akez kayipil anch an a Nzamb.” (Mat. 5:9) Dizu dia Grek dikarumwinau panap “in chisambu” dirumburikin kand “in kulet chisambu.” Anch tudi in kulet chisambu, tukezap kwilikidin mu kusal yom mudi kutwamb makasu, kukutwisha “kuyauril arund.” (Jinsw. 16:28) Ku mazu ni ku yisal, tukudandamen kukimb chisambu mukach ni pol pa chikumangen cha Ukristu. (Heb. 12:14) Pakampwil tukusal usu wetu wawonsu chakwel twikala mu chisambu ni Yehova Nzamb.—Tang 1 Pita 3:10-12.
10. Ov, mulong wak uyukinau “in chisambu” inay?
10 Yesu walonda anch “in chisambu” ayukin, mulong “Nzamb ukez kuyel anch: ‘Anam.’” Mulong wa kumwitiyij Yesu mudi Mesia, in Kristu azizidilau many ayinkisha “usu wa kwikal an a Nzamb.” (Yohan 1:12; 1 Pi. 2:24) Chidi nchik piur pa “amikoku akwau” in chisambu a Yesu? Ndiy udi kudi awiy mudi ‘Tatuku wa Chikupu ’ mu Winyikel wend wa Mivu Kanan pamwing nau answan end mwiur. (Yohan 10:14, 16; Is. 9:6, Les Saintes Écritures — Traduction du monde nouveau; Kubur. 20:6) Kwinsudiel kwa Winyikel wend wa Mivu Kanan, in chisambu inay akez kwikal chakin kamu an a Nzamb a pa divu.—1 Kor. 15:27, 28.
11. Mutapu ik tukuyisadila akwetu anch chakin “chiyul chidiokila mwiur” chatutakel?
11 Chakwel anch kusanger urund wa piswimp ni Yehova, “Nzamb wa chisambu,” tufanyidin kwilakej ngikadil yend, pamwing nich kwikal in chisambu. (Filip. 4:9) Anch twalik “chiyul chidiokila mwiur,”chitutakela tukez kuyisadil antu akwau nich chisambu. (Yak. 3:17) Inge, tukez kwikal in chisambu ayukina.
“Munyikany Kutok Kwen”
12. (a) Chom ik chalonday Yesu piur pa chitokish cha muspiritu? (b) Mutapu ik tukutwisha kusal chakwel kutok kwetu kumunyika?
12 Tukuyisadil antu mu mutapu uwamp muchitwishikina pituyikwashina atambul chitokish cha muspiritu cha Nzamb. (Kus. 43:3) Yesu wayileja in kwilejend anch adinga “kutok kwa mangand” ni wayikasikesha amunyika kutok kwau chakwel antu akutwish aman “midimu [yau] yiwamp,” ap anch yisal yiwamp yiyisadidilau akwau. Chom chinech chikulet chitokish cha muspiritu “kurutu kwa antu,” ap anch mulong wa ukwash wa antu. (Tang Mateu 5:14-16.) Ilel, tukat kumunyik kutok kwetu kusutil ku kuyisadil amutej netu yom yiwamp ni ku kusal mudimu wa kulejan rusangu ruwamp “kwawonsu,” charumburik anch, ku “michid yawonsu.” (Mat. 26:13; Mar. 13:10) Dilau mudi ik ditukweta!
13. Twijikedin ku chom ik?
13 Yesu walonda anch: “Ul utungilau pa mukandu kakutwiship kuujindjik.” Ul win wawonsu utungidinau pa mukandu uswapeling kuuman. Chilik chimwing, atwijikin mulong wa midimu yetu yiwamp mudi atutwambil ni mulong wa ngikadil mudi kwisikan ni kwishitul.—Tit. 2:1-14.
14. (a) Mutapu ik tukutwisha kurumburil piur pa mend ya kasu ya mu chitot cha kusambish? (b) Ov, chitwishikin nchik etu kulik kujindjik kutok kwetu kwa muspiritu “mwishin mwa mushet”?
14 Yesu walondila ya mwend wa kasu anch kakatap kuutek, mwishin mwa mushet, pakwez awimikining piur chakwel uyimunyikina awonsu adia mu chikumbu. Mwend wa kasu wijikena wa mu chitot cha kusambish wadinga wa kam, ukweta moj upwitina many (ma mpach chisu chivud) kusutil mu mapan ma kupwitin nich mulong wa kulam muzuzu wa kasu. Autekanga chisu chivud pa mend ma yikung ap ma mitond, chawiy mwend ‘ukuyimunyikin kutok awonsu adia mu chikumbu.’ Antu kadingap ni kwakish mwend wa kasu ni kupwa auteka “mwishin mwa mushet”—kalabe mujim mwading ni kwandam malitre 9. Yesu kasotap anch in kwilejend ajindjika kutok kwau kwa muspiritu mwishin mwa mushet wa chijingidij. Chawiy komb tufanyidin kulik kutok kwetu kumunyika, kangal kulikin rupompat ap kuzengol kutusala tujindjik uyakin wa Bibil ap twilaminau ching etu ayinetu kusu.
15. “Midimu [yetu] yiwamp” yikwet usu ik padi antu?
15 Chapwishay kwisambin piur pa mwend wa kasu, Yesu wayileja in kwilejend anch: “Chawiy lel munyikany kutok kwen kurutu kwa antu, chakwel amana midimu yen yiwamp, amutumbish kand Tatukwen udia mwiur.” Mulong wa “midimu [yetu] yiwamp,” antu amwing “amutumbish” Nzamb ku kwikal atushalapol end. Chibachikin cha usu mudi ik kudi etu chakwel tudandamena kumunyik “mukach mwau mudi kutok kwa mangand.”!—Filip. 2:15.
16. Chitin ik chakwel twikala “kutok kwa mangand”?
16 Chakwel kwikal “kutok kwa mangand” chitin anch twipana mu mudimu wa kulejan Want ni kuyikadish in kwilej. Pakwez kudi chom chikwau chitwitinau tusala. Kambuy Paul wafunda anch, “endany mu kutok. Mulong mabuj ma kutok madi mu yom yawonsu yiwamp, yitentamina ni yakin.” (Efes 5:8, 9) Tuswiridin yilakej ya kumunyik mu mwikadil wa winzamb. Chakin kamu, tufanyidin kutesh chiyul cha kambuy Pita chalonday anch: “Ikalany ni yisalijok yen yiwanyidina mukach mwa in mangand; chakwel anch akulondany en nayimp mudi in kusal midimu yiyimp, anch aman midimu yen yiwamp akez kamujikitish Nzamb mu dichuku dikwezay.” (1 Pi. 2:12) Chadi chom ik chitufanyidina kusal anch kwikal milong pakach petu ni mbay netu mukaritiy?
“Yang mwi Njil Yey Ukasambish Kuchakul Nend Mwanamakwey”
17-19. (a) “Mulambu” ik wadinga wisambidinau mu Mateu 5:23, 24? (b) Kuchakul ni mukadivar kukwet usey ik, ni mutapu ik walejanay Yesu usey winou?
17 Mu Malejan mend ma pa Mukandu, Yesu wayibabesha in kwilejend pantaliken nich kukudish ujim ni rukuny nend mukadivar. Pakwez, adinga afanyidin kusal swa akimba chisambu ni mukadivar ukwetay nend mulong. (Tang Mateu 5:21-25.) Tang muchim ku chiyul cha Yesu. Anch watwal chakupesh chey pa chintamb ni kwinikwa wavurik anch mwanamakwey ukwet ney mulong, chom ik ukusala? Ufanyidin kusha chakupesh chey kurutu kwa chintamb uya bil ukachakul nend mwanamakwey. Kupwa kwa kusal mwamu, chad lel ukutwish wachirik upana chakupesh chey.
18 “Mulambu” wadinga chakupesh cha kwosh chadinga chifanyidinay muntu kupan ku tempel wa Yehova. Milambu ya annam yadinga ya usey nakash, mulong Nzamb amwinend ndiy wayita mudi chikunku cha difukwil dia in Isarel padingau mwishin mwa Chijil cha Moses. Pakwez, anch wavurik anch mwanamakwey ukwet ney mulong, kupwish mulong winou kwadinga kwa usey nakash kupandakanamu kupan mulambu. Yesu walonda anch: “Shang bil yakupesh yey kurutu kwa chintamb, yang mwi njil yey ukasambish kuchakul nend mwanamakwey, chad ey wez upana lel mulambu wey.” Kuchakwish ni mukadivar kwadinga kupandakenamu pa chadinga chitina Chijil.
19 Yesu kisambinap ching pa milambu kanang yijikena ni kurumbuk kanang kwijikena. Chawiy lel, mulambu win wawonsu wela kulab anch muntu wavurika anch mwanamakwend ukwet nend mulong. Anch mulambu wadinga nnam chafanyidina kumusha “kurutu kwa chintamb” cha kwoshin yakupesh mu rupang ra in kupeshin a tempel. Kupwa kwa kuchakul pa mulong, mwin kurumbuk ukuchirik chad lel ukupan chakupesh.
20. Ov, mulong wak tufanyidin kuswakal anch tumovidil mudivar ujim?
20 Ku mes kwa Nzamb, urund wetu ni anamakwetu udi chikunku cha usey nakash cha difukwil dietu. Yakupesh ya annam kiyadingap ya usey kudi Yehova anch mwin kuyipan kayisadidilap nawamp akwau antu. (Mika 6:6-8) Chawiy, Yesu wayikasikesha in kwilejend aswakala “kwovijan.” (Mat. 5:25) Paul wafunda mazu mudi minam anch: “Anch ukwov ujim kangal wasal chitil; kangal muten wandam ni ujim wey; ap kangal wamushil Satan ndond.” (Efes 4:26, 27) Anch twaying kwov ujim, tufanyidin kuswakal kwovijan pa milong chakwel kangal twashal nich ujim ni kupwa kumushil Djabul ndond ya kutwisakin.—Luka 17:3, 4.
Yisadila Akwen Nich Kalimish Chisu Chawonsu
21, 22. (a) Mutapu ik tukutwisha kusadil chiyul cha Yesu chitwisambina kal ech? (b) Chom ik tukwisambina mu mutu wambakedinap?
21 Kushinshikin kwetu kwa mazu mamwing malonday Yesu mu Malejan mend ma pa Mukandu kufanyidin kutukwash tuyisadila antu akwau nich riy ni kalimish. Ap anch etu awonsu tudi akayitil, tukutwish kusadil chiyul cha Yesu mulong katuchingejidinap tusala yipandakenamu etu kusal, Tatukwetu wa mwiur kasadilangap mwamu. Nich malembil, kusal usu wakashinsh, ni chiyukish cha Yehova Nzamb, tukutwish twitudish, twikal in riy, ni in chisambu. Tukutwish kumunyik kutok kwa muspiritu ku uyaj wa Yehova. Chikwau, tukutwish kusal chisambu ni mwanamakwetu pichiswirikena.
22 Mu difukwil ditiyijinay Yehova mudi kuyisadil amutej netu nawamp. (Mar. 12:31) Mu mutu wambakedinap ou, tukez kushinshikin mazu makwau madia mu Malejan ma pa Mukandu makutwisha kutukwash tudandamen kuyisadil antu akwau yom yiwamp. Kupwa kwa kutongijokin pa manans majim madiokila mu diskur dia Yesu, ov, tukutwish twiyipul ayinetu anch: ‘Mutapu ik nikata kuyisal akwetu?’
[Footnotes]
a Mu kwilej kwey amwiney, ukutan pamwingap anch chidi cha ukwash utanga bil mifund yiney kurutu ushinshikina mutu wa mulong winou ni wambakedinap ou.
Ukwakul Nchik?
• Chirumburikin ik kwikal witudishina?
• Ov, mulong wak “in riy” ayukin?
• Mutapu ik tukulika kutok kwetu kumunyik?
• Ov, mulong wak tufanyidin kuswakal ‘kusal chisambu ni mwanamakwetu’?
[Chipich chidia pa paj wa 4]
Kulejan rusangu ra Want kudi kwa usey chakwel tusala kutok kwetu kumunyika
[Chipich chidia pa paj wa 5]
In Kristu afanyidin kwikal yilakej mu mwikadil wa winzamb
[Chipich chidia pa paj wa 6]
Sal usu wey wawonsu ukachakul nend mwanamakwey