Ov, Ukat Kulondang Nawamp “Rudim Rishitwila”?
“Nikez kaswimp rudim ra antu mu rudim rishitwila, chakwel awonsu atazuka dijin dia Yehova.”—SOF. 3:9, NW.
1. Chipan ik cha kushimok chatwinkishay Yehova?
CHIPAN cha ndim chadiokalap kudi mwan a muntu, pakwez chadiokala kudi Yehova Nzamb Sakatang wa antu. (Kubud. 4:11, 12) Wamwinka muntu wa kusambish, Adam, kichidip kusu mulong wa kulond pakwez kand mulong wa kusal mazu masu ni ajimbisha mutapu wa kulond. (Dis. 2:19, 20, 23) Chipan chinech chishimokishin mudi ik! Chayikwasha an a antu chakwel alonda ni Tatukwau udia mwiur ni kutumbish uyaj wa dijin diend.
2. Mulong wak antu kalondap kand rudim rimwing?
2 Mu mivu chitot 17 ya kwikalaku kwa muntu, antu in awonsu alondanga “rudim rimwing” adinga ni dizu dimwing. (Dis. 11:1) Chad kweza wintombuj mu machuku ma Nimrod. Mu kushalijan ni mafundish ma Yehova, antu in kubwambwil inay akumangana pamwing ni atunga chimet chapilau anch Babel, akwata mipak ya kushakam ndond yimwing. Asambisha kutung chimet chilemp, chadingap mulong wa kumwinkish Yehova uyaj, pakwez “dijin” dia ntumb dia ayinau. Mu diyingishin mudi dined Yehova warumbangesha rudim ra kusambish ra antombuj inay ni asambisha kulond ndim kushalijan. Chawiy apalangana pa divu diawonsu.—Tang Disambishil 11:4-8.
3. Yik yashikena chisu charumbangeshay Yehova rudim ra antombuj ku Babel?
3 Nlel unou, kudi ndim tunan—amwing alondin anch kudi ndim 6800—mwi ngand yawonsu. Ndim mudi jinej jitin yitongijok kushalijan. Chamekena anch, chisu charumbangeshay Yehova Nzamb kulond kwa antombuj, wadiosha mu manangu mau rudim ralondangau pakur. Wayiteka mu manangu mau kulond kusu ni waswimpa yitongijok yau asambisha kwilej mutapu wa kulond. Chidiap cha kushimok anch chimet chinicha eza kuchitazuk anch Kanrumbangesh, anch Babel! (Dis. 11:9) Chimeken anch, Bibil ndiy kwend upanina kurumburil kuwamp mulong wa nsambishin ya kuvul kwa ndim jitumena nlel unou.
Rudim Risu, Rishitwila
4. Yom ik yalonday Yehova yimekena mu chisu chetu chinech?
4 Mu kwipanang ku rusangu ra Bibil mulong wa kukwash kwa Nzamb ku Babel, chom chikwau chidi cha kwipanaku nakash ni chikweta usey chimeken machuku minam. Kusutil kudiay muprofet Sofoniy, Yehova walonda anch: “Nikez kaswimp rudim ra antu mu rudim rishitwila, chakwel awonsu atazuka dijin dia Yehova, chakwel amusadila chikij ku chikij.” (Sof. 3:9, NW) “Rudim rishitwila” riner chom ik, ni mutapu ik tukwileja kurilond nawamp?
5. Rudim rishitwila chom ik, ni yibudikin ik yamekanaku ku kuswimp kwa rudim riner?
5 Rudim rishitwila udi uyakin wa Yehova Nzamb ni ritong rend ritutanina mu Dizu diend, Bibil. “Rudim” riner rovikeshin kutesh kuwamp kwa uyakin wa Want wa Nzamb ni mutapu ik mukutumbishay dijin dia Yehova, kuchidijay ukaleng wend, ni kulet mayukish ma chikupu kudi antu end ashinshamena. Yomik yibudikidina ku kuswimp kwa rudim riner? Tulondin anch antu awonsu “afanyidin kutazuk pa dijin dia Yehova” ni “akumusadil chikij ku chikij.” Mudi chasadika ku Babel, kuswimp kwa rudim rishitwila kwamekeshanga kutumbish dijin dia Yehova ni uumwing mulong wa antu end.
Kwilej Rudim Rishitwila
6, 7. (a) Chitin yom ik kwilej rudim risu, ni mutapu ik tukusadila chakwel twileja rudim riner rishitwila? (b) Yom ik tukushinshikina?
6 Anch muntu wakimb kwilej rudim risu, ukusal usu nakash chakwel alama mazu masu. Kwilej rudim rikwau kwovikeshin kwilej mutapu ukwau wa kutong, ni kuchirikinang. Yitongijok ni musangar yikutwish yashalijan ni rudim rukwau. Kujimbul mazu masu kwitining kushalijan pa kusadil yid ya dizu, mudi rudim. Chawiy kand chimwing chisu tukata kusambishang kwilej uyakin rudim rishitwila Bibil. Yitin anch tukat kusambishang kwilej mafundish makemp ma Bibil. Kwilej rudim riner nawamp kwitining kuswimp yitongijok yetu ni kukarumun manangu metu.—Tang Rome 12:2; Efes 4:23.
7 Yom ik yikutukwasha chakwel tutisha rudim rishitwila ni turilonda kamu nawamp? Kwilejang rudim risu kudi yom yifanyidina kusadil yikutwisha kutukwash kulond uyakin wa Bibil nawamp. El tushinshikina yom yimwing yikutwishau kusadil antu ilejina rudim rukwau ni tumana mutapu ik yikutwisha yayikwash kwilej rudim riner risu ra chinfan.
Kulondang Rudim Rishitwila Nawamp
8, 9. Chom ik tufanyidina kusal anch tukimbin twileja rudim rishitwila, ni mulong wak chidi cha usey?
8 Tangang matu. Kwisambishin, rudim risu rikumukasiken muntu wakad kal kuriteshangap. (Isay 33:19) Pakwez anch muntu wasambish kwilej mutapu ufanyidina ing wateshang, ukusambish kovu mazu mamwing ni kuchirikin mutapu umajimbwilau. Chilik chimwing, atulejin anch: “Chawiy etu tufanyidin kudimuk nakash ku yom yitwatesha, chamwamu tukupwepuk ku yom yiney.” (Heb. 2:1) Yesu wachirikina mazu minam wayileja in kwilej end: “Ukweta matu ma kutesh mulikany kwend atesha.” (Mat. 11:15; 13:43; Marko 4:23; Luka 14:35) Komb, tuswiridin ‘tutesha, twijika nawamp’ chakwel tuya kurutu mu kuteshang rudim rishitwila.—Mat. 15:10; Marko 7:14.
9 Kutesh kwitiningap kampuw, pakwez kwikasikesh kuletining musangar. (Luka 8:18) Ku yikumangan ya win Kristu, tukat kulet kampuw ku yom yirumburilau anch bwat? Chidi cha usey kusal usu mulong wa kuteshang yom yifundishinau. Chikwau kand, tufanyidin kubabelang mutapu wetu tuteshina.—Heb. 5:11.
10, 11. (a) Anch twakimb tuteshang nawamp, yom ik tukusala? (b) Yom ik kand yikwau yitinau chakwel kulond rudim rishitwila?
10 Imburijang in kulond nawamp. Mwin kwilej wa rudim risu amukasikeshin kichidip kusu mulong wa kuteshang pakwez ikalang mwin kwimburij mutapu ujimbwilau ni musadidinay mwin kulond nawamp. Yiney yikutwish kumukwash mwin kwilej kwipuk kuvudish kurumbwok kukutwisha kwayikasikesh akwau kutesh. Chilik chimwing, tukutwish kwilejin kudi ay ‘alejeninga nawamp’ rudim rishitwila. (2 Tim. 4:2) It ukwash. Ikalang mwin kwitiyij yiyul anch warumbuk.—Tang Hebereu 12:5, 6, 11.
11 Kulondang rudim rishitwila yidiap kwau kusu anch kwitiyij uyakin ni kuyifundishang akwetu pakwez kudi kukwatijan nich mwikadil wetu ku yijil ya Nzamb ni mbil. Kutukwash kusal mwamu, tuswirikedin kuyimburij akwetu. Yiney yovikeshin kwimburijang ritiy rau ni mushiku wau. Yovikeshin kwimburij mwom wawonsu mulong wa kumulondul Yesu. (1 Kor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7) Anch twadandamen kusal mwamu, yikubudish uumwing pakach pa antu a Nzamb, yikutukwash kulond dizu dishitwila nawamp.—1 Kor. 4:16, 17.
12. Mulong wak yitining kulam mu manangu pa kwilej rudim risu?
12 Vurikang. Mwin kwilej rudim uswirikedin kulam yom yivud mu manangu mend. Yiney yovikeshin mazu masu ni kulond. Kudiau in Kristu, kuvurikang kukutwish kwayikwash nakash kusadin rudim rishitwila. Chawiy chimwing kutwish kusal usu kuvurikang majin ma mikand ya Bibil ni yikwau kand. Amwing itekidin kal rutong ra kulam uvud wa mashapitre madia mu Bibil ap kand maverse. Akwau amen kal anch chidi chiwamp kulamang miminy ya Want, majin ma michid ya Isarel ni majin 12 ma apostol, ni mikadil yiletininga dibuj dia muspiritu. Mu yisu ya pakur, in Isarel avud alamanga miminy mu michim yau. Mu chirung cha katat, nsand umwing walamin kal maverse 80 ma mu Bibil dizu ku dizu chadi ndiy ukwet kwend mivu musamban. Tukutwish niyetu twasadil nawamp usey wa yom yiney?
13. Mulong wak kuchirikin kukwet usey?
13 Kuchirikin kukat kukwashang mulong wa kuvurik, ni kuchirikin kuding kwa usey mulong wa kuvurik kufumb kwetu kwa win Kristu. Mupostol Pita ulondin anch: “Am nikez kunivurishany machuku mawonsu mu yom yiney, anch wiyijanyip kal nchik, ni kulamatin mu uyakin uukwetanya.” (2 Pita 1:12) Mulong wak tuswirikedin kuyivurish? Mulong wa kutesh nawamp kujimbish kuman kwetu, ni kukasikesh mipak yetu ya kushal amuziyidila Yehova. (Kus. 119:129) Kudandamena kushinshikin yijil ya Nzamb ni mbil jend yikutukwash etu kurish ni chakwel kangal twikala nich maswir ma “mwin kutesh wend uvuramen.” (Yak. 1:22-25) Anch tuvurikinap ayinetu uyakin, yom yikwau yikutwish yasadish manangu metu ni tukutwishap kand kulond dizu dishitwila nawamp.
14. Yom ik yikutukwasha anch tukat kwilej rudim rishitwila?
14 Tangang dizu piur. (Kubur. 1:3) In kwilej amwing akat kwilejang rudim risu mu unen. Chadi yiney yikatap kuletang yibudikin yiwamp. Patwilejining dizu dishitwila, tuswirikedining yisu ya kutang ‘dizu dia mwishin’ chakwel tukwasha kusanger kwetu. (Tang Kuseng 1:1, 2.) Anch twasal mwamu tukutwishap kuvuramen kamu chipandakena yom tutangina. Mu Hebereu, kulond anch ‘kutang dizu dia mwishin’ yovikeshin kutongijokinang. Kudi kuswish yakudia yitudilinga, kutongijokin kuswiridin anch tukat kutesh nawamp yom yitutangina. Ov, ukat kwitekinangaku chisu mulong wa kutongijokin mu yom yiwilejina? Kupwa kwa kutang Bibil, ufanyidin kutong chipandikena pa yom watanga kal.
15. Mutapu ik tukwileja “mamuny” ma rudim rishitwila?
15 Shinshikinang mamuny. Chidi cha usey kwilej mamuny, ap mutapu utekinau mamuny chakwel amafunda. Yiney yikutwish kutukwash kwovu mutapu wa kusal rudim, yikutukwash kand kulond nawamp. Mudi rudim rikwet mazu mavud, rudim rishitwila ra uyakin wa Mifund “chilik cha mazu makin.” (2 Tim. 1:13) Tuswiridin kulam “chilik.”
16. Maswir ik tuswirikedina kudjibul ni mutapu ik tukuchisala?
16 Dandamen kuya kurutu. Muntu ukutwish kwilej nakash rudim chakwel alondang nawamp pakwez ukutwish kand walik kuya kurutu. Mulong winou umwing ukat kushikenang kand kudi ay alondininga rudim rishitwila. (Tang Hebereu 5:11-14.) Yik yikutwisha kutukwash kudjibul chitongijok chinech? Sal usu nakash wa kwilej dizu dined, anch chitwishikin. “Chawiy tushany malejan ma kusambish ma yom ya Kristu, tulamatany kushik ku ukurump; kichidip cha kuladik kand manguj ma kukarumuk ku midimu yakad mwom, ni ritiy mwin Nzamb, nich malejan ma kwitokish, ni kwanzuk kwa makas pa mutu, ni ya disanguk dia afu ni dirumburish dia chikupu.”—Heb. 6:1, 2.
17. Kwikal ni chaku cha kwilej kukwet usey ik? Let chilikej.
17 Kwitekin chisu cha kwilej. Kwitekinang chisu chikemp cha kwilej chidi chiwamp nakash. Itekinang chisu cha kwilej pa wirijekina ni kangal kuletang kampuw. Kwilej rudim risu yidi mudi njil yiyila mu dit. Yawiy yikata kusutinau, yiswakeling kusadilamu weny. Anch njil alik kuyisadil chisu chivud, yikujik. Komb kudandamen kukwet usey! (Dan. 6:16, 20) Kulembilang “kulam kudandamen ni kuyilembidil” chisu chilondinau rudim rishitwila ra uyakin wa Bibil.—Efes 6:18.
18. Mutapu ik tukulonda rudim rishitwila chisu chawonsu?
18 Londang! Londang! Londang! Amwing akata kwilejang rudim risu akat kwidjidjek kurilond mulong akat kwovang usany ap wom mulong wa kurumbwok kwau. Yiney yikat kuyikangesh kuya kurutu. Chisu chiwilejininga rudim, riswir ra pakur rilondin anch, pakemp-pakemp wawiy weny. Mwin kwilej ukusambish kulond chipandakena rudim risu, ni ukukasikan kand chipandikena mu kurisadinang. Niyetu tuswirikedin kulond rudim rishitwila chisu chawonsu. “Mulong muntu ukat kwitiyij ni muchim ukwikal ni kutentam; ni ukat kwitiyin nich kan kand ukez kupand.” (Rome 10:10) Chidip anch mulong twasadin kal “kwitiyin nich kan” patubabatishau pakwez tukusal kand patukulonda ya Yehova mu mitapu yawonsu, yovikeshin chisu chitusadina mudimu wa kulejan. (Mat. 28:19, 20; Heb. 13:15) Yikumangan yetu ya win Kristu yitukwashin kusal nawamp, kulond kuwanyidina kwa rudim rishitwila.—Tang Hebereu 10:23-25.
Mutumbishany Yehova mu Kusadilang Rudim Rishitwila mu Uumwing
19, 20. (a) Yom ik ya kushimok yiwanyishinau Atuman a Yehova nlel? (b) Wisu mupak wey?
19 Chisangareshin mudi ik ku yom yasadika ku Yerusalem Diarubing pamanch, Sivan 6, mu muvu wa 33 C.C.! Pamanch pa dichuku dinidia, pa muten wa kasatu pamanch, adinga akumangena mu kapalikany ka piur mu chishimushimu “asambisha kulond nich jindim jindjing.” (Mid. 2:4) Nlel, chipan cha jindim chidip kand kudiau atushalapol a Nzamb. (1 Kor. 13:8) Pakwez, Atuman a Yehova alejen rusangu ruwamp ra Want mu jindim 430 ni kusut.
20 Chidi cha kujikitish mudi ik dikalap dizu tulondina, etu awonsu tulondin mu uumwing rudim rishitwila ra uyakin wa Bibil! Yiney yawiy yaswimpau ku Babel. Ni dizu dimwing, antu a Yehova atumbishin dijin diend. (1 Kor. 1:10) Wawiy mupak twakwatina kal wa kudandamen kumusadil “chikij ku chikij” nau akadivar awonsu ni anambaz awonsu a ngand ya kabuj twilejin kulond rudim rumwing nawamp, tumutumbisha Tatukwetu wa mwiur, Yehova.—Tang Kuseng 150:1-6.
Mutapu ik Ukwakula?
• Rudim rishitwila chom ik?
• Kulond kwetu rudim rishitwila kwitin yom ik?
• Yik yikutwisha kutukwash kulond rudim rishitwila nawamp?
[Kamushet kadia pa paj wa 23]
Yang Kurutu mu Kulond Kwey Nawamp Rudim Rishitwila
◆ tangang matu.
Luka 8:18; Heb. 2:1
◆ imburijang in kulond nawamp.
1 Kor. 11:1; Heb. 13:7
◆ vurikang ni kuchirikin.
Yak. 1:22-25; 2 Pita 1:12
◆ tangang dizu piur.
Kus. 1:1, 2; Kubur. 1:3
◆ shinshikinang mamuny.
2 Tim. 1:13
◆ dandamen kuya kurutu.
Heb. 5:11-14; 6:1, 2
◆ kwitekin chisu cha kwilej.
Dan. 6:16, 20; Efes 6:18
◆ londang.
Rome 10:10; Heb. 10:23-25
[Chipich chidia pa paj wa 24]
Antu a Yehova adi mu uumwing alondin rudim rishitwila