Musul Wa Musangar Mu Dijuku
Yileja Aney Piur pa Milong ya Ukundj ni Wimband
Alicia,a changadim ukweta dikum dia mivu, ulondin anch: “Yisu yimwing nading nisotin kwijik piur pa milong ya ukundj ni wimband, pakwez natonga anch ang nayipul anvaj am akutwish kutong anch nasadil yom yiyimp.”
Inez, makwend a Alicia, ulondin anch: “Nikatining kushakam pamwing ni kwambamb ni mwanam mband piur pa milong ya ukundj ni wimband, pakwez ukwet yom yivud ya kusal mu mwom wend. Chikasiken kutan chisu chidiay wakad mudimu.”
NLEL unou, yipich ni jinsangu piur pa milong ya ukundj ni wimband yidi kwindond jawonsu—ku televizion, mu mafilim, akat kujipalangesh mu yijikish yawonsu. Chimeken anch ndond yimwing kusu yovilau usany pa kwisambin pa mulong winou yidi mu mambamb pakach pa anvaj ni anau. Nsand umwing ukweta mivu dikum wa mu Canada utazukinau anch Michael ulondin anch: “Nisotin anvaj ijika mutapu ukutwishau kwisamb ni anau pakad kuyovish ujim ap wom pa chisu chisambidinau pa milong ya ukundji ni wimband. Chiswapel kwambamb ni arund.”
Yisu yivud, anvaj kasotiningap kwambamb ni anau piur pa milong ya ukundj ni wimband. Mu Buku wend Au-delà de la grande discussion (mu Inglish.), Debra W. Haffner mulej wa ukash wa mujimbu ulondin anch: “Anvaj avud anleja anch ayisendina anau buku wisambidina milong ya ukundj ni wimband ap ya winsand, ayitekina mu kapalikany, ni kakwisambinap kand piur pa mulong winou.” Haffner ulondin anch uruu uyilejinau ansand udi zwang: “Tusotin anch ey wijika piur pa mujimbu wey ni piur pa ukundj ni wimband; tusotinap kusu kwisamb ney pa mulong winou.”
Anch udi nvaj, uswiridin kwikal nich chitongijok chishalijadina. Chikwau kand, chidi cha usey nakash uyileja amwiney aney piur pa milong ya ukundj ni wimband. Shinshikin mayingish masatu:
1. Kurumburik kwa ukundj ni wimband pa mangand kwaswimpa kal. James ukweta mivu 20 ulondin anch: “Kwikiling kwau kurumburik kwakin kwa ukundj ni wimband—kwijikijan kwa ikundj ni mband. Katat kudi kwandjik mujimbu wa ikundj mu kan ka mband, ku mupany, kutal masandj ku Internet—ap kutum ‘yipich ap jinsangu ja masandj’ ku telefon.”
2. Aney akez kutesh jinsangu ja makasu pachidiau akemp. Maku umwing utazukinau anch Sheila ulondin anch: “Akez kutesh jinsangu piur pa milong ya ukundj ni wimband pakusambishau kuya ku shikol, ni kakezap kwikal nich chitongijok usotina ikala nich.”
3. Aney akwet yipul piur pa milong ya ukundj ni wimband pakwez katwishinap kwisamb ney. Ana changadim ukweta mivu 15 udinga mu Brezil ulondin anch: “Nadingap nija chakin kamu mutapu wa kusambish minsamb piur pa milong ya ukundj ni wimband pamwing ni anvaj am.”
Chakin kamu, kuyilej aney piur pa milong ya ukundj ni wimband chidi chisend chayinkishau anvaj kudi Nzamb wey. (Efes 6:4) Chakin, chitwishikin kwiyov nayimp, kudi ey ap kudi awiy. Pakwez, kumutambu ukwau ansand avud akutwish kwitiyij yalonday Danielle ukweta mivu 14 anch: “Tusotining kwilej piur pa milong ya ukundj ni wimband kudi anvajetu—tusotiningap kuyitesh kudi alej amwing ap ku maprogam ma televizion.” Chawiy lel, mutapu ik ukutwisha kuyilej aney yom yiney ya usey, mutu wa mulong wovishena usany?b
Kulondulijan Nich Chimbu Chau cha Mivu
Anch ashich kwa ayinau, an akutwish kusambish kutesh yom piur pa ukundj ni wimband pachidau an akemp. Chiyipishina nakash yom chidi anch mu “machuku ma nsudiel” minam, antu ayimp ayil kurutu nakash “mu kuyip.” (2 Timote 3:1, 13) Cha ushon, ansand avud ayisadidil nayimp kudi amakurump mulong wa kusot kusal yisal yiyimp ya masandj.
Chawiy lel, chidi cha usey kudi ey, kusambish kuyilej aney pachidiau an akemp. Maku umwing udinga mu Allemagne utazukinau anch Renate ulondin anch: “Anch wachingel pakushikau piswimp ni mivu yitan, kakezap kusot kwisamb nau patok mulong wa wom ukwetau mu mivu ya winsand.” Chom chijim chidi anch chifanyidin kupan kudi an malejan malondulijadina nich chimbu cha mivu yau.
Mulong wa adia kand kal asambisha shikol: Imen pa malejan ma majin ma ukundj ap wimband, ni yileja anch muntu ap umwing kafanyidinap kukwat ku mijimbu yiney. Maku umwing udia mu Mexique utazukinau anch Julia ulondin anch: “Nasambisha kumulej mwanam padingay ni mivu yisatu, mulong nading nij anch alej, ansand alamininga an, ap an akwau apamina kal akutwish kumuyipish ni chinech chikwinenganesh nakash. Wafanyidina kwijik mutapu wa kwilam amwinend pantaliken ni angendj.”
PAKISH KUSAL MWAMU: Mwijidisha mwaney chakwel amukangesha muntu mwawonsu ukupakisha kusengan ni ukundj ap wimband wend. Chilakej, ukutwish kulej mwaney alonda anch: “Lik kusal mwamu! Nikuya kukulejan!” Mukasikesha mwaney anch chifanyidin—kumulejan muntu ap anch wamukan kumwinkish chipan ap wamwovish wom.c
An adia ku shikol ya kusambish: Sadil chimbu chinech cha mivu mudi chisu cha kuwejinaku yom yikwau pakemp pakemp ku ronganyin ra mwaney. Tatuku umwing utazukinau anch Peter walonda anch: “Kurutu kwa kuyilej, tal bil yom yijau ni ap anch asotin kwijik yom yivud. Kangal wayinshindil mambamb. Chikwikal chiswapela anch ukweting chaku cha kwambamb ni aney pakad kujing.”
PAKISH KUSAL MWAMU: Isamba nau mu wiswimp chisu ni chisu, pa ndond pa kwisambin ‘yom yivud.’ (Kuvurik Yijil 6:6-9) Mwamu ukutwishap kuyiziyish. Chikwau kand, payilau ni kupam akez kutesh jinsangu jiswiridinau kulondulijan nich kukul kwau.
Ansand a dikum dia mivu: Katat chidi chisu cha kwikal nich kashinsh anch mwaney ukwet ronganyin riwanyidina piur pa mujimbu, yovil, ni mikadil ya ukundj ni wimband. Ana, ukweta mivu 15 wajimbulangau kwinsambishil ulondin anch: “Amakundj ni amband adinga kushikol yam asadin kal masandj, nitongin anch chinidia mwin Kristu, niswiridin kwikal ni ronganyin riwanyidina pa mutu wa mulong winou. Ap anch chikutwish kwikal chom cha usany kwisambin piur pa ukundj ni wimband, pakwez chidi chom chinifanyidina kwijik.”d
Chiyul: Ansand a dikum dia mivu akutwish kwipuk kwipul yipul mulong ovil wom anch anvajau akez kuyitongin anch akwet yaku yiyimp. Chawiy chalonday tatuku umwing utazukinau anch Steven anch: “Mwanetu wasambisha kadingap ni kusot kwisambin piur pa ukundj ni wimband, kupwa twamana anch wading utongin anch tukat kumutongin yom yiyimp piur pa mwikadil wend. Twamuleja patok anch twadingap twisambidina pa milong yiney mulong anch twading tukat kumutongin nayimp bwat; pakwez twading tusotin kwikal nich kashinsh anch wadinga wija mutapu wa kurish nich yibachikin yiyimp ya arund.”
PAKISH KUSAL MWAMU: Pa ndond pa kumwipul mwaney wa dikum dia mivu yipul kapamp kamwing piur pa mulong kanang ukwatijadina ni ukundj ni wimband, mwipula mutapu utonginingau ambay nend a shikol amakundj ap amband piur pa mulong winou. Chilakej, ukutwish kulond anch: “Nlel unou, antu avud amening anch kwandjik mujimbu wa ikundj mu kan ka mband chidingap kwau kumanijan kwa ikundj ni mband bwat. Ov, mwawiy mutonginingau ambay ney a shikol?” Yipul ya mutapu winou yikutwish kumubachik mwaney wa dikum dia mivu chakwel itiya ni alejana yitongijok yend.
Kupwa Usany
Chawiy lel, kuyilej aney piur pa milong ya ukundj ni wimband kukutwish kwikal mudimu uletina usany nakash kudi anvaj. Pakwez usu usadina udi wa usey chakin kamu. Maku umwing utazukinau anch Diane ulondin anch: “Pasutina chisu, usany ukupwa, ni kwisamb ni mwaney piur pa milong ya ukundj ni wimband kukutwish kwikal yisu yifanyidina kukasikesh urund.” Steven, twisambinang kwinsambishil ulondin anch: “Chading chom chiswapela kwisambin piur pa yom ya usany mudi milong ya ukundj ni wimband anch watenchik yom nawamp mulong wa kwisambin yom yawonsu yidia mu dijuku,” ndiy ulondin kand anch: “Usany ukatap kupwang rawonsu, pakwez kwambamb kwa patok kudi kwa usey nakash ku ukash wa dijuku dia in Kristu.”
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Mu mutu wa mulong winou majin mamwing amaswimpin.
b Mutu wa mulong winou ukez kwisambin piur pa kuswir kwa kuyilej aney piur pa ukundj ni wimband. Mutu wa mulong ulondwilaku ukez kwisambin mutapu wa kupan yany yiwamp mu minsamb mudi yiney.
c Tal pa paj wa 171 wa buku Ilejina Kudiay Mulej Mujim, wapalangeshau kudi Atuman a Yehova.
d Sadil shapitre 1-5, 28, 29, ni 33 wa buku Les jeunes s’interrogent—Réponses pratiques, Volime 2 wapalangeshau kudi Atuman a Yehova, mulong wa kwisamb ni mwaney nsand wa dikum dia mivu piur pa ukundj ni wimband.
[Kamushet/Chipich chidia pa paj wa 14]
IYIPULA AMWINEY . . .
Tang mazu minam malondwila madiokala kudi ansand adia mu mangand mawonsu, ni iyipula amwiney yipul yilondwilaku.
• “Anvaj am akat kwinlej anch nifanyidin kutang mikand yisambina piur pa milong ya ukundj ni wimband, kupwa nikez kayilej anch nikwet yipul kampand. Pakwez nitongin anch akutwish kwinlej yom yivud pa mulong winou.”—Ana, udinga mu Brezil.
Ov, mulong wak utongin anch, chidi cha usey kusal yom yivud pa ndond pa kumwinkish kusu mwaney mikand ya kutang?
• “Nij yom yivud piur pa yisal yiyimp ya ukundj ni wimband yisadiningau antu—pakwez tatukwam kijap yom yinikata kutongin. Ndiy ukutwish kwov wom anch namwipul pa milong yiney.”—Ken udinga mu Canada.
Ov, wom ik ukutwishay kwov mwaney piur pa kukulej milong ap yovil yend?
• “Pinatana usu wa kuyipul anvaj am chipul piur pa milong ya ukundj ni wimband, awiy angakula mudi akat kwinfish nich, ni kwinlej anch, ‘Ov, mulong wak wipwil piur pa milong yiney? Ov, kudi chom chakushikena kal?’”—Masami, udinga mu Japon.
Pakatay kwipul mwaney chipul piur pa milong ya ukundj ni wimband, ov, mutapu ik chikutwisha chakul chey kusal anch chiswapala kwisambin kand ap chikasikana kwisamb?
• “Chikutwish kwikal cha ukwash anch anvaj anlej anch padingau nich mivu yinikweta niyawiy ading ni kwipul yipul yiney, chawiy chikeza kwinkasikesh niyam nipula.”—Lisette, udinga mu France.
Ov, mutapu ik ukutwisha kumukasikesh mwaney chakwel ikala ni usu wa kukulej milong ya piur pa ukundj ni wimband?
• “Makwam ukutwish kwingipul yipul piur pa milong ya ukundj ni wimband—pakwez nich dizu diwamp. Nitongin anch chidi cha usey, chawiy lel mwan kafanyidinap kwiyov mudi akat kumurumburish.”—Gerald, udinga mu France.
Ov, dizu ik ufanyidina kusadil piukata kwambamb ni mwaney piur pa milong ya ukundj ni wimband? Ov, chifanyidin kutenchik yom?