Kutan Musangar Mu Uruw wen
“Ku manangu kwawiy kukat kutungilau chikumbu, akat kuchikasikesh nich ronganyin.”—JINSW. 24:3.
1. Mutapu ik wamekeshay Nzamb manangu piur pa ikundj wa kusambish?
TATUKWETU wa mwiur wij yom yituwapidila. Chilakej, Nzamb wadinga wij anch chakwel rutong Rend risadika, chadinga “kichiwapidilap kudi ikundj kushakam amwinend” mu chir cha Eden. Rutong ra kusambish ra ditenchik dined piur pa antu atijadina radinga anch ‘izwisha ngand.’—Dis. 1:28; 2:18.
2. Ditenchik ik diasalay Yehova mulong wa ukwash wa antu?
2 Yehova walonda anch: “Chinfanyidin nimutangil mwin kumukwash ukutwishay kushakam nend.” Kupwa Nzamb wamuladika ikundj wa kusambish tul tukash, ni Wadiosha ku mujimbu wend uwanyidina, rubavu warisala rikal mband. Chisu Yehova chamuletay mband winou uwanyidina, Eve, kudiay Adam, ikundj walonda anch: “Dined katat didi difup dia mafup mam ni musuny wa misuny yam! Winou akez kumutazukang anch ‘mband’ mulong amudiosh kal kudi ikundj.” Chakin kamu, Eve wadinga nkwash wa Adam. Umwing ni umwing wadinga ni chom cha pakampwil cha kusal ni ngikadil ya pakampwil, chikwau, awonsu aad adinga awanyidina ni ayisala mu chifu cha Nzamb. Wawiy mutapu watenchikay Yehova uruw wa kusambish. Adam ni Eve kadingap ni cha kwidjidjek pa kwitiyij ditenchik dined dia Nzamb dikeza kulet kukwashijan kukash.—Dis. 1:27; 2:21-23.
3. Mutapu ik umeningau antu avud chipan cha uruw, ni kulangwishin yipul ik?
3 Cha ushon, spiritu wa wintombuj udi mu mangand ilel. Milong yabudikinaku kiyadiokalap kudi Nzamb. Antu avud akisin chipan cha Nzamb cha uruw, aumening mudi wasika kal, musul wa yikokujol ni milong. Avud atijadina, akat kujip mauruw nakash. An akat kuburenang rukat ra chivadik ni akutwish ikal yom ya kusadil kudi anvaj mu uruw mulong wa kutaninamu kwau. Anvaj avud alikin kuziyil, ap kusu mulong wa kulet chisambu ni uumwing. (2 Tim. 3:3) Chad mutapu ik lel, ukutwishau kulam musangar mu uruw mu yisu yiney yikash? Kuziyil kukwet usey ik mu kwipuk kanvundangesh kawonsu kakutwisha kujip uruw? Chom ik tukutwisha kwilejin ku yilakej ya katat ya antu alama musangar mu uruw wau?
Ziyilany ku Umutakel wa Yehova
4. (a) Umutakel ik waletay Paul piur pa uruw? (b) Mutapu ik ukatau in Kristu aziyidila kulondul umutakel wa Paul?
4 Paul kambuy mwin Kristu wayinkisha adia-afu umutakel wapepilau anch ang asot kwachik, chiyifanyidin kwachik “ching mu Mwant.” (1 Kor. 7:39) Chinech kichadingap chitongijok chisu kudi in Kristu adinga in Yuda. Chijil cha Nzamb chayinkishau in Isarel chalonda patok anch “kangal wez watijanany” ni muntu ap umwing wa ku michid ya apangan. Yehova wawejinaku chirumburil chakasikeshina ubaj wa kupipesh chijil chinech cha Nzamb. “Chamwamu awiy [antu akad kwikal in Isarel] akez kuyipumbul anen amakundj kulik kwinlondul am chakwel asadil akish au. Chad [Yehova] ukez kukwovilany en ujim, wakusheshany kamu swa.” (Kuv. 7:3, 4) Yehova uyichingejidin atushalapol end a katat asadila chijil ik pa mulong winou? Choviken patok, kashalapol wa Nzamb ufanyidin kutond mband ukwatijanay nend ching udia “mu Mwant,” wipana kal, mbay mwin kwifukwil wababatishau kal. Kuziyil ku umutakel winou wa Yehova pa mulong wa kutond muntu wa kwatijan nend kudi kwa manangu.
5. Yehova ni antu atijadina amening nchik machip ma uruw?
5 Machip ma uruw matumbil ku mes kwa Nzamb. Pisambinay uruw wa kusambish, Yesu, Mwan wa Nzamb, walonda anch: “Chabombakeshay kal Nzamb wachinung, pikil muntu wachauril.” (Mat. 19:6) Nfund a kuseng utuvurishin usey ukash wa machip anch: “Chom cha kupesh kudi Nzamb wawiy muminy wa kujikitish ni kusadil kushilimu kwend kudi Nzamb Udia Piur.” (Kus. 50:14) Ap anch musangar ujim uyichingedin kurutu antu atijadina, machip makatau kwichipil pa dichuku diatijadinau madi ma usey ni maletining yisend.—Kuv. 23:21.
6. Chom ik tukutwisha kwilejin kudiay Yefuta?
6 Tushinshikinany chilakej cha Yefuta, wadinga nkalansambu mu Isarel mu chitot cha 12 K.C.C. Wachipa kudi Yehova anch: “Anch chakin kamu wangikish an a Amon mu chikas cham, chikwikal anch mwawonsu ukubudika kwolikwam, ukubudika ku yis ya chikumbu cham kwez kwinsakan pinikeza kuchirik mu chisambu kudiokal kudi an a Amon, ukez kwikal wa Yehova, ni nikez kumupesh mudi chakupesh cha kosh.” Pamanay mwanend mband, mwanend kapokal, weza kumusankan pachirikay kwolikwend mu Mitispa, ov, Yefuta wasota kukarumun kushilamu kwend? Bwat. Ndiy walond anch: “Naburila kan kam kudi Yehova, ni nikutwishap kuchirik kwinyim.” (Ank. 11:30, 31, 35, NW) Yefuta wawanyisha dizu diend diamulejay Yehova, ap anch diarumburika anch kakezap kwikal ni ijikur mu dijin diend. Machip ma Yefuta madinga mashalijadin nich ma uruw, pakwez kumawanyish kwend kudi chilakej chiwamp kudi angatan ni amband in Kristu pa mulong wa machip mau.
Chom ik Chikata Kusal Uruw Utwisha?
7. Yitenchik ik yiswiridinau kusal antu atijadina katat?
7 Antu avud atijana kal avurikining patondijanau nich rukat nakash. Wadinga musangar mudi ik pa kumwijik muntu ukwatijau nend kurutu! Chasutishangau chisu chivud pamwing, ikala arund a piswimp nakash. Pakwez, ap anch uruw wau walondulijana nich chirung cha kutondijan ap autenchika, pikalau ikundj ni mband, kwadinga yom yifanyidina kutenchikiril. Ngatan umwing ulondil anch: “Mulong ujim utwadinga nich kwisambishil kwa uruw wetu wadinga wa kwijik anch kitudiap kand ajich. Pa yisu yimwing chadinga chitukasikedin kutek urund wetu ni arund netu ni yid ya dijuku pa ndond pau.” Ngatan mukwau, katat wawanyishil kal mivu 30 mu uruw, wajingunina kwisambishil mu uruw wend anch kwikal wisikena, chamufanyidina “kutongin mu uvud.” Kurutu kwa kwitiyij diladikij ap kukanijan, wisamba ni mukajend ni kupwa wakwat mipak, ni kuchindinaku yisakin yau awonsu aad. Mu mwikadil mudi winou, kuziyil kwamukwasha nakash.—Jinsw. 13:10.
8, 9. (a) Ov, mulong wak kwisamb kudi kwa usey ujim? (b) Kwisikan kudi kwa ukwash mu yom ik, ni mulong wak?
8 Yisu yimwing uruw uyinungining antu aad akweta yishankur yishalijadina. Chawiy kudia kuswir kwa kwisamb patok. Mutapu wa kwisamb ushalijadining. Kushinshikinang mutapu wisambinay mwin uruw ney ni anamakwend kukutwish kukukwash umutesha nawamp mwin uruw ney. Mu kusut kwa machuku, chikwikalap yilondilay pakwez mutapu uyilondilay wawiy ukutwisha kujingunish yitongijok yend ya mu muchim. Ni ukutwish wilej yivud kusutil ku yom yakadiay ndiy kulond. (Jinsw. 16:24; Kol. 4:6) Njingunin yidi ya usey chakwel kutan musangar.—Tang Jinswir 24:3.
9 Pa chisu cha kutond masengan ni yisu ya kwipuwangesh, antu avud amana kal anch chifanyidin kwikal isikena. Kurutu kwa kwatijan mbay ney pamwing wadinga ni kusutish chisu chilemp mu masengan ap masengan makwau ma kwipuwangesh. Ov, katat kudi kuswir kwa kutenchik yom kanang? (1 Tim. 4:8) Chawiy chimwing kand pa chisu cha kusutish pamwing ni anamaku. Choviken, antu atijadina aswiridin chisu chakwel asala pamwing mijikit ya muspiritu ni yikwau.—Mat. 6:33.
10. Mutapu ik kuziyil kuletining urund uwamp pakach pa anvaj ni anau atijadina kal?
10 Pateningay ikundj, ukumusha tatukwend ni makwend, chawiy chimwing kand ni ku mutambu wa mband. (Tang Disambishil 2:24.) Chikwau, mbil ya Nzamb ya kumulimish tatukwey ni makwey yikwetap mwimbu. Komb, ap kupwa kwa kwatijan, akutwish kusutish chisu chimwing pamwing ni anvajau ni atatuweney ni maweney. Ngatan umwing wasadila kal mivu 25 mu uruw, ulondil anch: “Pa yisu yimwing, chiding chikash kuwanyish yisotijol ni maswir ma mbay ney ni ma anvaj ey, ma anamakwey amband ni amakundj, ni ma atatuweney ni amaweney. Panasota mupak uwamp wa kukwat, namana anch Disambishil 2:24 didi dia ukwash nakash. Muntu ukushinshamana kudi ni kwikal nich yisend pantaliken ni yid ya dijuku, pakwez verse winou wanleja anch kushinshaman kudi mukajam kwadinga kupandakenamu.” Kukwatijan nich, anvaj in Kristu aziyidila akez kulimish anau atijadina kal adia katat mu uumwing wa dijuku mudiay ikundj mwin chisend wa kusambish mulong wa kutakel dijuku dinidia.
11, 12. Ov, mulong wak dilejan dia dijuku ni kulembil yidi ya usey ujim kudi antu atijadina?
11 Chaku chiwamp cha kwilej mu dijuku chidi cha usey nakash. Yamanau kal majuku mavud ma in Kristu yilejen uyakin wa chom chinech. Chikutwishap kwikal chiswapela kutenchik dilejan dined ap kudandamen nich yisu yawonsu. Mutu umwing wa dijuku ulondil anch: “Ang twela kutwish kuchirik kwinyim ni tukarumunaku chom kanang, chela kwikal kushinshikin anch tukwet chaku chiwamp cha kwilej mu dijuku kusambishil kamu kwisambishil kwa uruw wetu.” Uwejidin kand anch: “Chidi chipan chipandikenamu pa kuman musangar umekeshinay mukajam pakatay kujingunin yipau kanang ya muspiritu yitujingunina mu dilejan dietu.”
12 Kulembil pamwing kudi ukwash ukwau. (Rome 12:12) Padingay ikundj ni mband mu uumwing mu kumwifukwil Yehova, urund wau wa piswimp ni Nzamb ukutwish kukasikesh moj wa musangar wa uruw wau. (Yak. 4:8) Ngatan umwing mwin Kristu urumburil anch: “Kwitang dilikishin swa mulong wa kurumbuk ni kujimbul kurumbuk kwinoku pa chisu cha kulembil pamwing yidi njil yimekeshina kwinan kwakin piur pa kamulong ap kakemp kakutwisha kulet ujim.”—Efes 6:18.
Ziyilany mu Uruw
13. Paul wayinkisha ambay a uruw chiyul ik?
13 In Kristu atijadina aswiridin kulik yisal yikata kushesh pakemp-pakemp urund wa uruw, mudi yin yidia ilel mu mangand makwachikina nich masandj. Pa mulong winou, Paul wayulana anch: “Ikundj apana kudi mukajend mudi muchifanyidina, ni mband asala kand chawiy chimwing kudi [nfumwend]. Mband kakwetip usu pa mujimbu wend amwinend, pakwez ching ni ikundj; ni yend ikundj kakwetip usu pa mujimbu wend amwinend, pakwez ching ni mband.” Kupwa Paul waleta umutakel unou wovikena anch: “Kangal wakojijanany, ching piukovijananya dizu dia chirungu.” Ov, mulong wak? Mulong wa “kwipan ku malembil; chad walalany kand pamwing chakwel Satan kakunozip en mulong wa kwilam kwen.” (1 Kor. 7:3-5) Pajimbwilay malembil, Paul ulejen yom ya usey kudi mwin Kristu. Pakwez walejana kand patok anch mwin Kristu mwawonsu watana kal ap amwata kal ufanyidin kuta muchim pa yovil ya ku mujimbu ni maswir ma yovil ma mwin uruw nend.
14. Ov, mutapu ik usadila yijil ya Bibil pantaliken nich urund ukash mu uruw?
14 Ngatan ni ngachik aswiridin kulond patok umwing ni mukwau ni kwijik anch kuburen kwa rukat kumanijan mu uruw kukutwish kulet milong. (Tang Filipoi 2:3, 4; isikesh ni Mat. 7:12.) Chom chinech chikala chakin mu majuku maurikina pa mulong wa relijon. Ap anch kudi milong, mwin Kristu ukutwish chisu chawonsu kupwish milong yend kusutil ku mwikadil uwamp, rukat, ni kwovijan. (Tang 1 Pita 3:1, 2.) Kumukat Yehova ni mwin uruw ney, pamwing nich ngikadil ya kuziyil, yikez kukwash pa mulong winou mu uruw.
15. Kalimish kakwet mudimu ik mu uruw wa musangar?
15 Ku mitambu yikwau kand, ngatan wa rukat ukumusadil mukajend nich kalimish. Chilakej, ukushinshikin yovil yend, ap mu tuyom tukemp-tukemp. Ngatan umwing wa mivu 47 ulondil anch: “Nichidi kwilej ni katat pa mulong winou.” Angachik in Kristu ayiyudil ikal nich kalimish kakurikina mulong wa anfumwau. (Efes 5:33) Kuyinyinyit anfumwau, kujimbishang tuyilimin twau kurutu kwa antu akwau, kumekeshinap kamu kalimish. Jinswir 14:1 jivururishin anch: “Mband mwin manangu ukat kutung chikumbu chend, pakwez mband chisup ukat kuchiumbwol ni makas mend amwinend.”
Kangal Wamuziyilany Djabul
16. Mutapu ik ukutwishau antu atijadina kusadil Efes 4:26, 27 mu uruw wau?
16 “Anch ukwov ujim kangal wasal chitil; kangal muten wandam ni ujim wey; ap kangal wamushil [Djabul] ndond.” (Efes 4:26, 27) Anch twamasadil, mazu minam ma kutwish kutukwash kupwish ap kwiyep kupwitijan mu uruw. Nambaz umwing uvurikin anch: “Nivurikinap anch twatadikijana ni twalika kuwisambin ni nfumwam ap anch chadinga chirumburikin kusutish asaa avud mulong wa kuupwish.” Kwisambishil kwa uruw wau, ndiy ni nfumwend akwata mupak anch kakezap kusutish dichuku pakad kupwish milong yau. “Twakwata mupak anch, mulong wikalap ujim nchik, kulikishin ni kuvuramen ni kusambish dichuku ni dichuku mutapu uwamp.” Chawiy chalikau ‘kumushil Djabul ndond.’
17. Ap anch antu atijadina imen ayinau anch kiwanyidinap , chom ik chikutwisha kuyikwash?
17 Pakwez chikwikal nchik anch watijan ni muntu kupwa waman anch kakuwanyidinap? Ukutwish kwiman amwiney anch udi mu urund umwing wakad kwikal wa rukat mudi mudiau akwen. Chikalap nchik mwamu, kuvurik kwey chitongijok cha Sakatang wa uruw kukez kukukwash. Mwishin mwa spiritu, Paul wayiyula in Kristu anch: “Uruu ulima mukach mwa awonsu, chakwel antu kangal asotan, mulong Nzamb ukez kayimikish in kusotan nau in kusal yitil.” (Heb. 13:4) Ni kangal wikal kudiburil mazu manam: “Moj wa chibab ukasiken kukatuk swa.” (Mul. 4:12) Pakatay ikundj ni mukajend kubangin nakash kutumbish dijin dia Yehova, akulamatijan umwing ni mukwau ni akulamat kudi Nzamb. Akutwish kusal ni kusal anch uruw wau utwisha, ni kwijik anch chikez kumusangaresh Yehova, Musul wa uruw.—1 Pita 3:11.
18. Chom ik ufanyidina kwikal nich kashinsh piur pa uruw?
18 Chitwishikin kudi in Kristu kutan musangar mu uruw. Kusal mwamu kwitining usu ni kusadil ngikadil ya Ukristu, yimwing ya kuziyil. Ilel, mu yikumangen ya Atuman a Yehova mu mangand mawonsu, mudi mauruw mavud mamekeshina anch chitwishikin.
Ukwakul Nchik?
• Ov, mulong wak chidiap chikash kutan musangar mu uruw?
• Chom ik chikutwisha kukwash uruw utwisha?
• Ngikadil ik yiswiridinau kukudish antu atijadina?
[Chipich chidia pa paj wa 9]
Antu atijadina in manangu ambambining kurutu kwa kwitiyij diladikij ap kukanijan
[Chipich chidia pa paj wa 10]
Sal usu wa kupwish milong dichuku diawiy dimwing, kangal ‘wamushilany Djabul ndond’