Yesu Ngyẽa 40 Bɔ Ɔpɛ Yebo Wɔ Aseɛ So Ne, Bɔ Yesua Yefi Bɔ Ɔyɛle Nanu Ɔ

1-2. Mmerɛ bɔ né Yesu asuafoɛ nyɔ bie nate atee so bɛkɔ Emawoso ne, nzu yeɛ osili ɔ?

NISAN 16, afoɛ 33 Y.A (Yɛ Aberɛ So) ne, né Yesu asuafoɛ nemɔ wora abɔ paa, na né esuronyi koso ahã bɛ. Benu nyɔ fili Yerusalem fale bɛnye hyirele Emawoso. Ɔte akuraa bie bɔ sɛ efi Yerusalem ɛkɔ berɛ a, ɛkɔpɛ kwanzii 7 (kilomita 11) ɔ. Ne b’aba nu abu paa, ofikyɛ Yesu bɔ né beli ye si ne, né behuni ye hyɛlle. Bɔ né bɛnye la so kyɛ Mɛsaya ne kɔyɛ ne, wamma nu sɔ. Nakoso né edwirɛ bie bɔ ɔyɛ nwanwa, ɔbaasi.

² Biaa bie ɔɔtole bɛ wɔ atee so, na ɔne bɛ bɔle nu hɔle. Edwirɛ bɔ ɔyɛ yea bɔ né wato Yesu ne, asuafoɛ nemɔ bɔle ye amaneɛ. Afei biaa ne hane edwirɛ bie bɔ né bɛwora ngofi ye lle ɔ. Kyɛbɔ né odikyɛ Mɛsaya ne nwu amaneɛ na owu ne, “ɔhyɛle ye bo fili Mose ne ngɔmhyɛlɛfoɛ ne amukoraa so” hane yenwo dwirɛ hyirele bɛ. Beedwuli Emawoso ne, mmrienzua nyɔ nemɔ nwuni kyɛ sãa Yesu bɔ batingye ye ne, yeɛ waye yenwo ali wahyire bɛ ne. Ɔwale sɔ ne, kyɛbɔ bɛnye si gyele ne de, ɔsɛ wɔnye!—Luka 24:​13-35.

3-4. Nzu yeɛ ɔtole Yesu asuafoɛ nemɔ ɔ, na nzu yeɛ yekosusu yenwo wɔ adesua he anu ɔ? (Asomafoɛ 1:3)

³ Eleburanna bɔ Yesu lili ye wɔ aseɛ so kora yeɛ ɔkɔ anwuro ne, ɔyele yenwo ali hyirele ye asuafoɛ nemɔ mmerɛ pee. (Kenga Asomafoɛ 1:3.) Sɔ mmerɛ ne, né bɛ wora abɔ paa, na ne esuronyi ahã bɛ, yeti Yesu hyɛle bɛ ngunaen. Ɛhene maa bɛnye gyele, na benyane akokoduro bɔ bɛkɔfa bɛkɔhã Ahennie nanwo dwirɛ ne ɔ.a

⁴ Bɔ Yesu yɛle ye sɔ mmerɛ ne, sɛ yesua yenwo nikyee a, ɔkɔboka yɛ paa. Ɔhyɛle ye asuafoɛ nemɔ ngunaen, ɔbokale bɛ maa bɛtele tworɔnzɛm nabo yé, na ɔfale adwuma bɔ né bɛkɔyɛ ye kyẽa bie nanwo ndeteyɛɛ mane bɛ. Yɛkɔnea kyɛbɔ ɔyɛle sɔ wɔ adesua he anu. Sɛ yésusu nu biala nwo a, yɛkɔnea kyɛbɔ yekosuesua ye ɔ.

HYƐ MMENIA NGUNAEN

5. Né Yesu asuafoɛ nemɔ hia ngunaenhyɛ paa. Nzuati ɔ?

⁵ Né Yesu asuafoɛ nemɔ hia ngunaenhyɛ paa. Nzuati ɔ? Benu biemɔ wɔ berɛ a, né bayakyi b’awuro, b’abusuafoɛ, ɔne b’adwuma mɔ berɛ baali ye si. (Mat. 19:27) Ebiemɔ koso, ɔnate kyɛ né baayɛ Yesu asuafoɛ nati, mmenia tanene bɛnye. (Yoh. 9:22) Nakoso bɛfale sɔ nningyein hemɔ bɛbɔle afɔleɛ, ofikyɛ né bele gyidie kyɛ Yesu yeɛ ɔte Mɛsaya bɔ bahyɛ yenwo bɔ ne ɔ. (Mat. 16:16) Mmerɛ bɔ behuni Yesu ne, bɛ wora bɔle paa, ofikyɛ ne b’anyelasoɛ mukoraati ayie.

6. Mmerɛ bɔ betingyele Yesu ne, nzu yeɛ ɔyɛle ɔ?

⁶ Aworabɔlɛ bɔ ɔnate Yesu wue nati ne ye asuafoɛ nemɔ di ne, né ɔte yebo. Yeti wannya adwene kyɛ belle gyidie ti yeɛ bɛyɛ sɔ ɔ. Yesɔ nati ɛlɛhõ deinn bɔ betingyele ne, ɔɔhyɛle bɛ ngunaen. Ebie yeɛ ole kyɛ, ɔyele yenwo ali hyirele Maria Magdalene mmerɛ bɔ né ogyi ye asiele nanwo berɛ osũ ne. (Yoh. 20:​11, 16) Osa koso yele yenwo ali hyirele asuafoɛ nyɔ bɔ né bɛkɔ Emawoso ne. Afei ɔyele yenwo ali hyirele somafoɛ Petro. (Luka 24:34) Bɔ Yesu yɛle ne, nzu yeɛ yɛkɔhora yekosua yekofi nu ɔ? Ɛmɔma yɛnea bɔ osili mmerɛ bɔ ɔyele yenwo ali hyirele Maria Magdalene ne.

7. Kyɛbɔ Yohane 20:​11-16 kã ne, Nisan 16 ngyerɛmɔ tutuutu ne, nzu yeɛ Yesu nwuni kyɛ Maria yɛ ɔ, na ɛhene hane ye maa ɔyɛle nzu? (Nea foto ne koso.)

⁷ Kenga Yohane 20:​11-16. Wɔ Nisan 16 ngyerɛmɔ tutuutu ne, mmrasua biemɔ hɔle nekaa bɔ né basie Yesu ne. (Luka 24:​1, 10) Sɔ mmrasua nanu ko yeɛ ole Maria Magdalene. Ɛmɔma yɛnea bɔ ɔtole ye ɔ. Mmerɛ bɔ oodwuli Yesu asieleɛ naso ne, né ye fuin ne nne berɛ. Yeti ɔɔbɔle Petro ne Yohane amaneɛ, na ɔne bɛ tuli amirika wale nekaa bɔ né basie Yesu ne. Bedwuli berɛ bɔ bannwu Yesu fuin ne, Petro ne Yohane sili nu hɔle awuro. Nakoso Maria de wangɔ, na mmom ogyinane berɛ sũni. Bɔ né ɔyɛ mukoraati ne, né ɔnze kyɛ Yesu nea ye ɔ. Yesu nwuni kyɛ ye ti yeɛ braa ne sũ sɔ ne, yeti ɔyɛle nikyeebie fa kyekyele ye wora. Yeɛ ole kyɛ ɔyele yenwo ali hyirele Maria, na ɔne ye dwudwole. Afei ɔfale adwuma titire bie wurale ye sa. Ɔhã hyirele ye kyɛ ɔɔbɔ oliema nemɔ amaneɛ kyɛ batingye ye.—Yoh. 20:​17, 18.

8. Yɛkɔyɛ sɛɛ né yasuesua bɔ Yesu yɛle ne?

⁸ Yɛkɔyɛ sɛɛ né yasuesua bɔ Yesu yɛle ne? Kyɛbɔ Yesu yɛle ne, yɛ koso sɛ yenwu ye kyɛ yeliemamɔ fa ɔhaw bie nu a, odikyɛ yɛhyɛ bɛ ngunaen maa bɛkɔso bɛsõ Yehowa. Sɛ yɛyɛ sɔ a, okyire kyɛ bɔ bɛfa nu ne yɛte yebo, na yɛdwene bɛnwo. Ɛmɔma yɛnea bɔ ɔtole aliemaa brasua bie bɔ bɛfrɛ ye Jocelyn. Kar fale oliema brasua fini ase maa owuli. Ɔhane kyɛ: “Nnili edwirɛ nanwo aworabɔlɛ bosome pee.” Ɔwale sɔ ne, aliemaa bie ne ɔye tole bɛsa frɛle ye wale b’awuro. Bɛyɛle asoɛ betiele ye bɛfa behyirele kyɛ bɛdwene yenwo. Afei bɛmaa onwuni kyɛ, yenwo hia Yehowa. Jocelyn hane kyɛ: “Né waayɛ kyɛbɔ nzue bie fa me kɔ, bɔ Yehowa nate bɛ so waye me wafi nu ne. Bɛbokale me maa nyane anwoserɛ ngɔle so nzone Yehowa.” Yɛ koso sɛ yeliemamɔ kã bɛ haw kyire yɛ a, odikyɛ yenya aboterɛ yetie bɛ yé, na yɛhyɛ bɛ ngunaen. Sɛ yɛyɛ sɔ a, ɔkɔboka bɛ maa bɛkɔhɔso bɛkɔso Yehowa.—Rom. 12:15.

BOKA MMENIA MA BƐTE TWORƆNZƐM NABO YÉ

9. Ɔhaw beni yeɛ né asuafoɛ nemɔ le ye ɔ, na sɛɛ yeɛ Yesu bokale bɛ ɔ?

⁹ Edwirɛ bɔ né ɔwɔ tworɔnzɛm nanu ne, né Yesu asuafoɛ nemɔ dé di, na bɛyerele bɛnwo bɛfa bɛbɔle bɛ bra. (Yoh. 17:6) Nakoso né bɛnde yebo kyɛ bahũ Yesu kyɛ ɔte bɔnefoɛ ɔ. Né Yesu se kyɛ ye asuafoɛ nemɔ le gyidie, nakoso tworɔnzɛm ne yeɛ né bɛnde yebo ɔ. (Luka 9:​44, 45; Yoh. 20:9) Yeti ɔbokale bɛ maa bɛtele bɔ né bakenga ye wɔ tworɔnzɛm nanu nabo. Ɛmɔma yɛnea kyɛbɔ ɔyɛle ɛhe mmerɛ bɔ ɔɔtole asuafoɛ nyɔ bɔ né bɛkɔ Emawoso ne.

10. Sɛɛ yeɛ Yesu bokale ye asuafoɛ nemɔ maa benwuni kyɛ ye yeɛ né ɔte Mɛsaya ne ɔ? (Luka 24:​18-27)

¹⁰ Kenga Luka 24:​18-27. Mmerɛ bɔ né Yesu ne mmrienzua nyɔ nemɔ nate atee so bɛkɔ Emawoso ne, nna ɛberɛ ala yeɛ ɔlale yenwo ali ɔ, na mmom olimoa bisale bɛ dwirɛ. Nzuati yeɛ ɔyɛle sɔ ɔ? Ebia né ɔpena kyɛ onwu bɔ ɔwɔ b’ahone nu ɔ, na bɛ koso bɛmaa onwuni ye. Yeɛ ole kyɛ, né bɛnea atee kyɛ Yesu kooli bɛ so ná wale bɛ wafi Romanfoɛ nemɔ sa nu. Bɛhane b’ahone nu dwirɛ beyiele ne, Yesu fale tworɔnzɛm ne bokale bɛ maa bɛtele bɔ wasi nabo.b Sɔ kyẽa ne nɔsoa ne, oyiale asuafoɛ bɔ baha ne, na ɔmaa benwuni kyɛ ngɔmhyɛ bɔ ɔfa yenwo ne yeɛ wawa nu ne. (Luka 24:​33-48) Nzu yeɛ yɛkɔhora yekosua yekofi sɔ dwirɛ he anu ɔ?

11-12. (a) Kyɛbɔ Yesu ne mmenia susuli tworɔnzɛm nanwo ne, nzu yeɛ yesua yefi nu ɔ? (Nea foto ahoroɛ ne koso.) (b) Aliemaa bɔ né ɔne Nortey sua nikye ne, sɛɛ yeɛ ɔbokale ye ɔ?

¹¹ Yɛkɔyɛ sɛɛ né yasuesua bɔ Yesu yɛle ne? Bɛbɔ ɛne bɛ sua ne nikyee ne, ɛyɛ a bisa bɛ dwirɛ bɔ ɔkɔmaa ekonwu bɔ ɔwɔ b’ahone nu ɔ. (Any. 20:5) Sɛ enwu ye sɔ yie a, ma benwu tworɔnzɛm ahoroɛ bɔ ɔkɔboka bɛ ɔ. Nakoso ɛyɛ a nnesi gyinayɛɛ ma bɛ. Na mmom, ɛne bɛ susu tworɔnzɛm bɔ ɛmɔ akenga nanwo, na boka bɛ ma benwu kyɛbɔ bɛkɔfa bɛkɔbɔ bɛ bra ɔ. Nortey te aliemaa bie bɔ ɔwɔ Ghana. Ɛmɔma yɛnea bɔ ɔtole ye ɔ.

¹² Mmerɛ bɔ olili afoɛ 16 ne, ɔhyɛle yebo suane Bible ne. Nakoso wangyɛ yeɛ ye abusuafoɛ hyɛle yebo kyɛ bɛtane ye nye ɔ. Yede, nzu yeɛ wamma ye aba nu ammu ɔ? Aliemaa bɔ ɔne sua nikyee ne, né walimoa ne ye asusu edwirɛ bɔ ɔwɔ Mateo yeti 10 nanwo. Sɔ tworɔnzɛm ne maa onwuni kyɛ nahorɛ Kristofoɛ de, bɛkɔtane bɛnye. Nortey hane kyɛ: “Yeti mmerɛ bɔ bɛhyɛle yebo kyɛ bɛtane me nye ne, nwuni kyɛ amba nahorɛ soen yeɛ manwu ye ne.” Aliemaa ne sa ne ye susuli Mateo 10:16 nanwo. Ɛhene maa onwuni kyɛ sɛ ɔ́kã ye gyidie nwo dwirɛ kyire ye abusuafoɛ a, odikyɛ ɔda obuo ali, na ɔmaa yenye koso da berɛ. Ɔbɔle asu yiele ne, ne ɔpena kyɛ ɔyɛ ateepakyelɛniɛ, nakoso ne ye baba pena kyɛ ɔkɔ university. Bɔ ɔne Nortey sua nikyee ne, wanzi gyinayɛɛ wamma ye, na mmom ɔne ye susuli tworɔnzɛm ahoroɛ nwo, kyɛbɔ ɔkɔboka ye maa okosi gyinayɛɛ pá ɔ. Yede nzu yeɛ ofili nu wale ɔ? Nortey sili gyinayɛɛ kyɛ ɔkɔyɛ ateepakyelɛ adwuma, na ɛhene ati ye baba fõane ye fili ye awuro berɛ. Bɔ osili ne, ɔhane ye sɛ? Ɔhane kyɛ: “Medé medi kyɛ nzili gyinayɛɛ pá.” Yɛ koso, bɛbɔ yɛne bɛ sua nikyee ne, sɛ yenya aboterɛ na yɛne bɛ susu tworɔnzɛm ahoroɛ nwo a, ɔkɔmaa bɛkɔɔyɛ Kristofoɛ bɔ bɛ gyidie yɛ se ɔ.—Ɛfe. 3:​16-19.

BOKA MMENIA MÁ BƐƐYƐ “AKYƐDEƐ”

13. Nzu yeɛ Yesu yɛle kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, bɛkɔtoa so bɛkɔyɛ asɛnga adwuma ne, mmerɛ po wahɔ anwuro ne ɔ? (Ɛfesofoɛ 4:8)

¹³ Adwuma bɔ né Yehowa afa awura Yesu sa wɔ aseɛ he aso ne, ɔyɛle ye kama. (Yoh. 17:4) Nakoso, Yesu annya adwene kyɛ sɛ ɔnne berɛ a, ebiala ngɔhora sɔ adwuma ne yɛ. Afoɛ nza ne bue bɔ ɔfa yɛle asɛnga adwuma ne, ɔtetele ebiemɔ na wamaa bɛkoso bahora bayɛ bie. Ne Yesu le gyidie wɔ ye asuafoɛ nemɔ nu. Yeti koraka ɔkɔ anwuro ne, ɔfa wurale bɛsa kyɛ bɛhã nzɛmba ne, ná besa bɛnea Yehowa mmoaen bɔ bɛla ye ahone so naso. Sɔ asuafoɛ nemɔ, né benu biemɔ po nnyane afoɛ 30. (Kenga Ɛfesofoɛ 4:8.) Né sɔ mmrienzua nemɔ ayere bɛnwo ne Yesu abɔ nu ayɛ adwuma, na né bedi nahorɛ. Nakoso koraka ɔkɔ anwuro ne, ɔtetele bɛ yé maa bɛɛyɛle “akyɛdeɛ” bɛmane mmenia. Yede ɔyɛle ye sɛ?

14. Waha kãa maa Yesu kɔ anwuro ne, afutue beni yeɛ ɔfa mane ye asuafoɛ nemɔ ɔ? (Nea foto ne koso.)

¹⁴ Yesu tuli ye asuafoɛ nemɔ foɛ, nakoso ɔyɛle sɔ wɔ ɔdɔ nu. Ebie yeɛ ole kyɛ, onwuni kyɛ né benu biemɔ adwene nu yɛ bɛ nnaa, yeti otuli bɛ foɛ. (Luka 24:​25-27; Yoh. 20:27) Osa maa benwuni kyɛ, ye mmoaen nemɔ bɔ bɛkɔnea bɛ so ne, odikyɛ bɛmaa yenwo hia bɛ tra bɛ bɔbɔ b’adwuma po. (Yoh. 21:15) Afei ɔmaa benwuni kyɛ, yenwo atee bɔ ebia ebiemɔ konya ye wɔ Yehowa soen nu ne, ɔnzɛkyɛ bɛfa yenwo dwirɛ bɛha bɛnwo. (Yoh. 21:​20-22) Asa koso, adwene bɔ ɔttemaye bɔ né bele ye wɔ Ahennie nanwo ne, Yesu tengyɛle ye, na ɔmaa bɛfale b’adwene besiele ahennie nanwo nzɛmba bɔ ne bɛkɔhã naso. (Aso. 1:​6-8) Sɛɛ yeɛ asafo nanu mbanyi kɔhora kosuesua bɔ Yesu yɛle ne ɔ?

15-16. (a) Sɛɛ yeɛ asafo nu mbanyi nemɔ kɔhora kosuesua bɔ Yesu yɛle ne ɔ? Kyirekyire nu. (b) Afutue bɔ bɛfa bɛmane Patrick ne, ɔbokale ye sɛ?

¹⁵ Sɛɛ yeɛ mbanyi nemɔ kɔhora kosuesua Yesu ɔ? Mmrienzua bɔ bɛwɔ asafo nanu ne, odikyɛ bɛtete bɛ kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, bɛkɔhora bɛkɔfa dwumadie bekowura bɛsa ɔ. Mmrandeɛ bɔ benyinni pee ne koso bokaso.c Nakoso, ɔnzɛ kyɛ benya adwene kyɛ bɛbɔ bɛtete bɛ ne, odikyɛ bɛyɛ bɛ nikyee tekyɛ soro abɔfo. Na mmom, odikyɛ befi ɔdɔ nu betu bɛ foɛ na wamaa basua kyɛ bɛkɔbrɛ bɛnwo ase, bekoli nahorɛ, ná bafi b’ahone nu baso mmenia.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Ɛmɔma yɛnea kyɛbɔ mbanyi nemɔ afutue bokale aliemaa bie bɔ bɛfrɛ ye Patrick ɔ. Mmerɛ bɔ né ɔte abrandeɛ ne, né yenoa yɛ yea paa, na né ɔmva ebiala nyɛ hwee, bɔ aliemaa mmrasua nemɔ po bokaso ɔ. Asafo nu panyi bie nwuni bɔ né ɔkɔso ne, yeti ofili ɔdɔ nu tuli Patrick foɛ. Patrick hane kyɛ: “Ɔyɛ me fɛ paa kyɛ ɔyɛle sɔ ɔ. Ofikyɛ dáa ne, yenwo atee biemɔ bɔ né mepena ne, sɛ né okodi aliemaa biemɔ sa nu a, ɛyɛ a ne m’aba nu abu. Nakoso ye afutue ne maa nwuni kyɛ, yenwo hia kyɛ ngɔbrɛ menwo ase ngɔso nniemamɔ, tra kyɛ ngɔfa m’adwene ngosie yenwo atee bie bɔ mepena naso ɔ.” Ɔnate sɔ nzakrayɛɛ bɔ Patrick yɛle ne ati, ɔhora ɔɔyɛle asafo nu panyi mmerɛ bɔ ne wali afoɛ 23 ne.—Any. 27:9.

17. Sɛɛ yeɛ Yesu hyirele kyɛ ole gyidie wɔ ye asuafoɛ nemɔ nu ɔ?

¹⁷ Yesu fawurale ye asuafoɛ nemɔ sa kyɛ bɛhã nzɛmba ne, ná besa behyirehyire mmenia. (Mat. 28:20) Ebia né asuafoɛ nemɔ nwu bɛnwo kyɛ, bɛngɔhora sɔ adwuma ne yɛ. Nakoso Yesu de, ne odé di paa kyɛ bɛkɔhora bɛkɔyɛ. Yeti ɔhã hyirele bɛ kyɛ: “Kyɛbɔ Baba ne asoma me ne, sɔ ala yeɛ me koso mesoma ɛmɔ ɔ.”—Yoh. 20:21.

18. Sɛɛ yeɛ mbanyi nemɔ kɔhora kosuesua Yesu ɔ?

¹⁸ Sɛɛ yeɛ mbanyi nemɔ kɔhora kosuesua Yesu ɔ? Asafo nu mbanyi bɔ bɛnye la ase ne, bɛfa dwumadie bewura mmenia sa. (Flp. 2:​19-22) Ebie yeɛ ole kyɛ, sɛ bésiesie Ahennie Asa so a, odikyɛ bɛfa adwuma ne bie bewura mmrandeɛ bɔ benyinni pee ne biemɔ po sa. Sɛ mbanyi nemɔ fa adwuma ne wura bɛ sa yie a, odikyɛ bɛfa yenwo ndeteyɛɛ bɛma bɛ, na benya gyidie kyɛ bɛkɔyɛ ye kama. Mathew ɔɔyɛle asafo nu panyi ne, ɔhyɛlle koraa. Ɔhane kyɛ mbanyi bɔ benyane ye nu gyidie, na bɛtetele ye bɛfale dwumadie ahoroɛ bewurale ye sa ne, yenye sɔ bɔ bɛyɛle ne paa. Ɔtoale so kyɛ: “Sɛ medi mvomsoɛ wɔ bɔ bafa bawura mesa nanwo po a, né benya aboterɛ bɛboka me kyɛbɔ ɔkɔyɛ a, mmerɛ foforɛ ne, ngɔyɛ ye kama ɔ.”d

19. Nzu yeɛ odikyɛ yɛbɔ mmɔden kyɛ yɛkɔyɛ ɔ?

¹⁹ Ngyẽa 40 bɔ ɔpɛ yebo bɔ Yesu lili ye wɔ aseɛ he aso ne, ɔfa hyɛle mmenia ngunaen, ohyirehyirele bɛ, na ɔtetele bɛ koso. Ɛmɔma yɛbɔ mmɔden yeli agyirɛ bɔ otuli ne si pɛɛ. (1 Pet. 2:21) Yesu ahyɛ bɔ kyɛ ɔkɔboka yɛ maa yɛkɔyɛ sɔ, ofikyɛ ɔhane kyɛ: “Me ne ɛmɔ wɔ berɛ mmerɛ biala kodwu ewiase ayieleɛ.”—Mat. 28:20.