Tinimu-liba

Dee sëmbë dee ta tei fesi a di ölganisaasi fuu an ta bisi apaiti bisi, söseei de an abi apaiti në di u buta taa u ta kai de. Dee soni dee u ta lei sëmbë ku dee soni dee u ta biibi, kumutu a di Bëibel. Ma tökuseei sömëni sëmbë a di ten aki an ta kë haika di buku di u ta tja, u di wa ta du gaan kofaliki soni a di dini di u ta dini Gadu. Nöö dee soni dee u ta lei sëmbë, an dë soni di de ta kë jei. Andi sa heepi u fu wa lasi di biibi fuu? Apösutu Paulosu bi piki dee Keesitu sëmbë di bi ta libi a Loomë taa: „Biga te i jei di buka u Gadu ufö biibi ta ko a i hati, nöö di buka u Gadu dë hënseei da di u Keesitu di u ta konda aki kaa” (Lom. 10:17). Wë u sa mbei di biibi fuu ko möön taanga te u ta lei soni a di Wöutu u Gadu, söseei te wa ta hoi piizii di keiki ta hoi di an ta kai ku di Bëibel, aluwasi dee soni dë sa ta mbei sëmbë fii bunu. U musu ko abi wan taanga biibi di ta kai ku soni di u lei a Bëibel, u di „Gadu [an] sa a’ piizii möönsö ku wan sëmbë di an ta biibi” (Heb. 11:1, 6). Fëën mbei an dë fuu si wan apaiti maaka kumutu a liba ala u lei u taa u feni di tuutuu lei. Di öndösuku di u ta öndösuku soni a di Wöutu u Gadu tjika fuu sa ko abi wan taanga biibi, söseei fuu köni ku dee mindimindi woto di sëmbë ta konda. w21.05 bld. 4-5 pal. 11-12

Sömëni fuka bi ta miti apösutu Paulosu. A bi abi di kaakiti u Jehovah fanöudu gaanfa seei. Möönmöön di dee felantima fëën bi fon mën, di de bi butëën a dunguwosu, söseei di de bi kë kii ën (2 Kol. 11:23-25). Paulosu an bi sen u taki taa so juu hënseei bi ta fii booko saka (Lom. 7:18, 19, 24). Paulosu bi dë ku wan suwaki tu, di bi dë „kuma maka” di ta tjökö ën, nöö a bi kë seei u Gadu puu ën dëën (2 Kol. 12:7, 8). Jehovah bi da Paulosu kaakiti faa sa ta du di diniwooko fëën go dou, hii fa sömëni fuka bi ta miti ën. Boo buta pakisei a wantu soni di Paulosu bi sa du, hii fa a bi abi bookohedi. Di de bi söötö ën nëën wosu a Loomë, a bi peleiki da dee hedima u dee Dju, söseei a kan taa a bi peleiki da wanlö heihei sëmbë tu (Tjab. 28:17; Fil. 4:21, 22). A bi ta peleiki tu da dee wakitima, söseei a bi ta peleiki da dee sëmbë dee bi ta ko luku ën (Tjab. 28:30, 31; Fil. 1:13). A di seei ten dë, Gadu bi mbei Paulosu sikifi biifi, di bi heepi dee tuutuu Keesitu sëmbë a di ten ala, te kisi di ten fuu aki tu. w21.05 bld. 21 pal. 4-5.

U di di könu u Juda de kai Usia bi ko abi gaanfasi, mbei an bi haika di wotowan bi bai ën a soni. Hën a go du wan soni di an bi abi leti u du. Usia bi dë wan womi di bi sa’ u du soni. A bi wini sömëni feti, a bi mbei sömëni foto, söseei a bi abi sömëni goon. „Di tuutuu Gadu bi mbei soni waka bunu dëën” (2 Klon. 26:3-7, 10). Di Bëibel ta taki taa: „Ma di a ko abi gaan makiti, hën a ko abi gaanfasi. Fëën mbei soni an waka bunu dëën.” Jehovah bi taki taa dee mindima wanwan nöö bi musu tjuma soni dëën a di wosu fëën. Ma Könu Usia bi denda go a di wosu u Gadu go tjuma soni dëën, hii fa an bi abi di leti u du di soni dë. Di soni di a bi du an bi kai ku Jehovah, hën a mbei kököbë kisi ën (2 Klon. 26:16-21). Di soni di bi miti Usia sa miti u tu ö? Aai, a sa pasa ee u ta fii useei tumisi. Boo hoi a pakisei taa Jehovah hën mbei u sa’ u du hii dee soni dee u sa’ u du, söseei taa hën ta mbei u feni hii dee gaandi dee u ta feni a di kemeente (1 Kol. 4:7). Ee u abi gaanfasi, nöö Jehovah an o tei u fuu du soni dëën. w21.06 bld. 16 pal. 7-8

Jesosi bi sabi taa na hii juu soni bi o ta waka bunu da dee bakama fëën a di peleikiwooko. Wa sabi un mëni u dee sëmbë dee bi haika dee bakama u Jesosi di fosu pasi, bi toon bakama u Jesosi bakaten. Dee bakama u Jesosi bi musu fusutan taa na te sëmbë bi ta haika de ufö de bi sa ta dë waiwai. Ma de musu dë waiwai u di Jehovah bi wai ku di taanga möiti di de bi mbei. Ee u hoi dou a di diniwooko fuu, nöö woo feni di libi u teego. Te u ta du hii soni di u sa du u paaja di bunu buka u di Könuköndë, nöö u ta da di santa jeje pasi faa tii u. Jehovah ta paamusi u taa te wa ta wei möönsö, söseei te wa ta lasi hati, nöö woo feni di libi u teego, aluwasi wa heepi na wan sëmbë faa go a fesi u te a dopu.​—Gal. 6:7-9. w21.10 bld. 26 pal. 8-9

Wan daka, Jesosi ku dee bakama fëën bi wei, u di de bi peleiki gaanfa seei. De bi go a wan kamian ka de bi sa böö pikisö. Ma wanlö gaan hia sëmbë bi faaka de. U di Jesosi bi abi tjalihati u de, mbei a bi bigi ta „lei de sömëni soni”. Jesosi bi fusutan unfa soni bi dë da dee sëmbë. A bi fusutan taa de bi ta tja fuka, söseei taa de bi abi di bunu buka fanöudu. Fëën mbei a bi kë heepi de. Wë leti kumafa soni bi dë da dee sëmbë u di ten u Jesosi, sö nöö soni dë da dee sëmbë a di ten fuu aki tu. A sa ta djei kuma de dë waiwai, söseei taa de dë tifeedi. Ma an abi fu dë sö. De dë kuma sikapu söndö sikapuma. Apösutu Paulosu bi taki taa dee sëmbë aki an sabi Gadu, söseei taa saanfa-u-du u de kaba (Ef. 2:12). Te u ta pakisei unfa dee sëmbë u di pisiwata ka u ta peleiki abi Gadu fanöudu tjika, nöö woo kë heepi de u di u lobi de, söseei u di u ta fii da de. Di möön bunu fasi fa u sa heepi de, hën da te u ta hakisi de ee de kë lei soni u Bëibel. w21.07 bld. 5 pal. 8

Wan sëmbë di ta si kuma a bunu möön wotowan da wan sëmbë di abi gaanfasi, söseei di ta pakisei hënseei nöö. Na kë nöö wan sëmbë di ta haun ku wotowan ta kë ko abi di soni di wan woto sëmbë abi, ma a ta kë puu ën nëën maun. Hën da fuu taki ën, ee wan sëmbë ta haun ku wan wotowan, nöö u sa taki taa a ta buuse ën. U sa tei di si di wan sëmbë ta si kuma a bunu möön wotowan, ku di haun di a ta haun ku wotowan, maaka ku kopikopi te a ta njan wan wosu. Aluwasi fa di wosu hanse, ee kopikopi ta njan mëën, te u kaba fëën a o booko kai. Wë sö nöö a sa pasa ku wan sëmbë di ta dini Jehovah wan longi pisiten kaa. Ee a ta si kuma a bunu möön wotowan, söseei ee a ta haun ku wotowan, nöö an o hoi dou a di biibi (Nöng. 16:18). Sö wan sëmbë o go disa Jehovah, nöö di soni dë o tja hogi ko dëën ku wotowan tuu. Te u ta hoi wan soni di Paulosu bi taki a pakisei, nöö di soni dë o heepi u fu wa ko ta si kuma u bunu möön wotowan. A bi taa: „Wan musu ta du soni fuun feni nëbai hedi e, dee sëmbë. Wan musu mbei taa un hei möön wotowan tu, ma be un saka unuseei da dee otowan fuunu ta luku de kuma de hei möön unu.”​—Fil. 2:3. w21.07 bld. 15-16 pal. 6-8

So sëmbë ta taki taa i musu sa feni piki u hii soni te i dë a di tuutuu lei, aluwasi ee di Bëibel an ta taki wan apaiti soni u di soni di wan sëmbë hakisi. Ma sö a musu dë u? Boo luku andi apösutu Paulosu bi taki u di soni aki. A bi da dee baaa ku dee sisa taanga u de „wegi hii soni luku ee de dë u Gadu tuu.” Ma a bi taki tu taa sömëni soni dë di an bi kaba fusutan (1 Tes. 5:21). Paulosu bi taki taa: „Wan pikiwan nöö wë u ta sabi . . . Wa ta si soni limbolimbo eti e, ma u ta si soni vitiviti sö” (1 Kol. 13:9, 12). Paulosu an bi kaba fusutan hii soni, nöö sö a dë ku u tu. Ma a bi fusutan dee möön fanöudu lei u Jehovah. Dee soni dee Paulosu bi sabi bi tjika faa fusutan taa a dë a di tuutuu lei! Wan soni di u sa du fuu dë seiki taa u dë a di tuutuu lei, hën da fuu maaka di fasi fa Jesosi seti di tuutuu lei ku di fasi fa Jehovah Kotoigi ta dini Gadu a di ten aki. w21.10 bld. 18-19 pal. 2-4

Un dee baaa ku dee sisa dee ko gaandi, un sa du sömëni soni u heepi woto wotowan, aluwasi ee un ta du di hii-ten diniwooko, nasö ee wan ta du ën. Unfa un sa du di soni aki? Wë un sa mbei möiti u libi ku di fasi fa soni ko dë da unu, un sa buta woto maaka da unuseei, söseei un sa buta pakisei a dee soni dee un sa du jeti. Wan musu buta pakisei a dee soni dee wan sa du möön. Könu Dafiti bi kë mbei wan wosu da Jehovah seei. Ma di Jehovah piki ën taa di womi mii fëën de kai Salumon hën bi o feni di gaandi dë, nöö an bi mati, ma a bi tei di soni di Jehovah bi taki. Söseei a bi du hii soni di a bi sa du, u heepi seeka soni da di wooko di bi musu du (1 Klon. 17:4; 22:5). Dafiti an bi pakisei taa hën da di möön bunu sëmbë u mbei di Wosu u Gadu, u di Salumon bi „njönku jeti, nasö u di an bi abi öndöfeni” (1 Klon. 29:1). Dafiti bi sabi taa soni bi o waka bunu, u di Jehovah bi o dë ku dee sëmbë dee bi o tei fesi a di wooko. A bi sabi taa Jehovah an bi o luku a di jaa u de nasö a di öndöfeni di de abi u du di wooko. Leti kuma Dafiti, dee baaa ku dee sisa dee ko gaandi ta du hii soni di de sa du da Jehovah, aluwasi ee de da de wan woto wooko u de du. De sabi tu taa Jehovah o mbei dee njönkuwan dee ta du di wooko di de bi ta du, feni gaan bunu. w21.09 bld. 9 pal. 4; 10 pal. 5, 8

Te u ta buta maaka a di dini di u ta dini Jehovah, nöö u ta dë ku piizii. Ma u musu buta maaka di u sa dou. Wa musu suku nömönömö u dou dee maaka di wotowan ta buta, u di di soni aki sa mbei u fii bookosaka (Luk. 14:28). U di i da wan dinima u Jehovah, mbei u sa taki taa i da wan sëmbë u di wosudendu fëën di a ta kai gaan soni. Na wan woto sëmbë dë kuma i. Jehovah an hai i ko nëën u di i bunu möön wotowan. Ma a du ën, u di a sabi fa hati fii dë. A si taa i abi sakafasi, taa i dë kabakaba u lei soni fëën, söseei a si taa i dë kabakaba u tooka soni a di libi fii. I sa dë seiki taa Jehovah ta wai te i ta du hii soni di i sa du u dini ën. Di fasi fa i ta hoi dou, ku di fasi fa i ta hoi iseei nëën, ta lei taa i abi wan bunu hati (Luk. 8:15). Mbei möiti go dou u du hii soni di i sa du u dini Jehovah. Di soni dë o mbei i „piizii ku di soni di [i] sa du.”​—Gal. 6:4. w21.07 bld. 24 pal. 15; bld. 25 pal. 20

U musu abi pasensi te wotowan an ta libi bunu ku u. Te dee gaanwomi ko sabi taa wan sëmbë a di kemeente du wan gaan zöndu, nöö de ta begi Jehovah fajafaja faa da de di köni fëën, sö taa de sa ko sabi unfa a ta pakisei u di soni di pasa (Jak. 3:17). Dee gaanwomi ta du di soni aki u heepi di sëmbë fu hën ku Jehovah ko dë bunu baka ee a tjali u di zöndu fëën (Jak. 5:19, 20). De kë du hii soni di de sa du tu, u tjubi di kemeente, söseei de kë heepi dee sëmbë dee abi kötöhati fanöudu (2 Kol. 1:3, 4). Nöö te dee gaanwomi ko sabi taa wan sëmbë du wan gaan zöndu, nöö de musu öndösuku soni u ko sabi unfa soni dë tuutuu. Di soni aki ta tei ten. Baka di dë, dee gaanwomi ta begi, nöö de ta wooko ku di Bëibel u heepi di sëmbë faa fusutan unfa Jehovah ta si soni, söseei de ta leti ën buta a pasi (Jel. 30:11). Dee gaanwomi an ta biinga du soni hesihesi poi. Te soni du a di soifi fasi kumafa a musu du, nöö hii di kemeente o feni wini fëën. w21.08 bld. 10-11 pal. 12-13

U di hangi pena bi dë a Isaëli, mbei Naomi, ku hën manu, ku dee tu womi mii u de bi foloisi go libi a di köndë Moab. Di de bi dë ala, hën Naomi manu ko lasi libi. Dee tu womi mii fëën bi tei mujëë tööu ku de, ma bakaten dee womi mii aki seei ko lasi libi (Luti 1:3-5). Dee hogi dee bi miti Naomi aki, bi mbei a lasihati seei. A bi lasihati sö tee taa a bi mëni taa Jehovah bi bia baka dëën. Luku andi a bi taki u Gadu. A bi taki taa: „Jehovah bia baka da mi.” „Di Almakitiwan tja fuka ko a mi libi.” A bi taki tu taa: „Jehovah seei mbei mi kisi sen”, söseei „di Almakitiwan seei mbei fuka miti mi” (Luti 1:13, 20, 21). Jehovah sabi taa „te sëmbë ta pena wan köni sëmbë, nöö a sa mbei a du soni di an bunu” (Peleik. 7:7). Jehovah bi mbei Luti du soni u lei taa a abi bunuhati da Naomi. Luti bi lei Naomi taa a lobi ën. Fëën mbei a bi dëën kötöhati, söseei a bi heepi ën faa si taa Jehovah lobi ën jeti. w21.11 bld. 9 pal. 9; bld. 10 pal. 10, 13

Kandë u ta buta pakisei fuu a dee faantiwöutu dee u abi nöunöu. Ma di soni dë kë taki taa wa musu mbei möiti möön fuu du möön soni da Jehovah u? Wë nönö! U sa buta maaka di u kë dou di sa heepi u fuu ko dë wan möön bunu peleikima, söseei fuu ko dë wan möön bunu leima. U sa mbei möiti fuu ta möön heepi dee baaa ku dee sisa fuu tu. Woo sa dou dee maaka aki te u ta buta pakisei a di heepi di u musu heepi wotowan, ka fuu ta buta pakisei a useei nöö (Nöng. 11:2; Tjab. 20:35). Un maaka i sa buta da iseei? Hakisi Jehovah faa heepi i fii ko sabi un maaka i bi o sa dou (Nöng. 16:3). I sa mbei möiti fii sa du di heepi pioniliwooko, nasö di kowoonu pioniliwooko u? I sa wooko a Bëtëli, nasö i sa heepi mbei kamian ka u ta dini Gadu ö? Kandë i sa lei wan woto töngö tu, sö taa i sa go peleiki a wan woto kamian, nasö a wan woto köndë. w21.08 bld. 23 pal. 14-15

Jehovah lobi di fasi de kai bunuhati (Hos. 6:6). Jehovah bi mbei di tjabukama fëën de kai Mika, sikifi wan soni di ta da u taanga fuu ko abi bunuhati tu (Mik. 6:8). Ma ufö u du di soni dë, a dë fanöudu fuu ko sabi andi da bunuhati. Andi da bunuhati? Te wan sëmbë abi „bunuhati”, nöö hën da a ta hoi hënseei a wan sëmbë u di a lobi ën ku hii hën hati. Te di Bëibel ta taki u bunuhati, nöö a lo’ u nama möön gaanfa ku di lobi di Gadu lobi libisëmbë. Ma sëmbë ku sëmbë sa lei taa de lobi deseei a di lö fasi aki tu. Jehovah da di Sëmbë di ta möön lei taa a abi bunuhati da sëmbë. An ta foondo u taa Könu Dafiti bi taki taa: „Jehovah o, di bunuhati di i ta lei taa i abi da sëmbë ta dou te a liba ala . . . Gadu o, di bunuhati di i ta lei taa i abi da sëmbë ta bigi da mi” (Ps. 36:5, 7). U ta tei di bunuhati u Jehovah u bigi, kumafa Dafiti bi ta tei ën u bigi ö? w21.11 bld. 2 pal. 1-2; bld. 3 pal. 4

Jesosi da „di fosu soni di Gadu mbei”, nöö hën ku gaan hia woto ëngëli dë a di wosudendu u Jehovah (Kol. 1:15; Ps. 103:20). Di Jesosi bi dë a goonliba aki, a bi heepi sëmbë u de si taa de sa ta kai Jehovah de Tata. Di a bi ta fan ku dee bakama fëën, hën a bi taki taa de ku ën tuu musu kai Jehovah Taata (Joh. 20:17). Boiti di dë, te u buta u libi a Gadu maun, söseei te u dopu, nöö u ta ko abi sömëni baaa ku sisa di lobi u (Maik. 10:29, 30). Jehovah da wan Tata di lobi dee mii fëën. Jesosi kë fuu si Jehovah kumafa a ta si ën. A ta si Jehovah kuma wan Tata di abi bunu fasi, söseei di lobi dee mii fëën. Jesosi ta si Jehovah kuma wan sëmbë di u sa ta fan ku ën hii juu. An bi ta si hën Tata kuma wan sëmbë di ta piki u andi u musu du, nöö a kaba. A bi piki de taa te de o begi, nöö de musu kai ën: „U Tata”. Jesosi bi sa piki u fuu kai Jehovah „di Gadu di abi hii makiti”, „di Sëmbë di mbei hii” soni, nasö „di kaba Tiima u mundu fu nöömö”. An bi o dë wan föutu soni ee u bi ta kai Jehovah a dee lö fasi dë, u di sö di Bëibel ta kai Jehovah tu (Ken. 49:25; Jes. 40:28; 1 Tim. 1:17). Ma Jesosi piki u fuu kai ën u „Tata”. w21.09 bld. 20 pal. 1, 3

Jehovah bi ta manda dee tjabukama fëën u de go bai Könu Manase, ma Manase an bi kë haika, leti kuma Akab. Te u kaba fëën, „Jehovah mbei dee hedima u sodati u di könu u Asilia go feti ku dee sëmbë u Isaëli. Sö dee womi aki ko kisi Manase. De bui hën futu ku tu bui di de bi mbei ku köpö, hën de tjëën go a Babilon”. Di Manase bi dë söötösöötö a Babilon, nöö a djei kuma a bi ko kai pakisei nëën seei. A bi ta „du hii soni di a bi sa du u lei taa a bi saka hënseei a di Gadu u dee avo fëën basu”. Ma na di dë nöö. „A suku u du soni u Jehovah di Gadu fëën feni ën bunu.” Fuu taki ën, nöö „Manase bi ta begi Gadu nöömö” (2 Klon. 33:10-12). Te u kaba fëën, Jehovah bi piki dee begi u Manase. A bi sa si a dee soni dee Manase bi ta taki a dee begi fëën, taa Manase bi tooka tuutuu. Jehovah bi haika Manase di a bi ta hakisi ën faa dëën paadon, hën mbei a toon könu baka. Manase bi du hii soni di a bi sa du, u lei taa a bi ta tjali tuutuu u dee zöndu dee a bi du. w21.10 bld. 4 pal. 10-11

Akila ku Pesila bi foloisi kumutu a di kamian di de bi guwenti, de bi musu feni wan woto kamian u libi, nöö de bi musu luku tu naasë de o seti di piki masikapei u de di de bi abi ta mbei tenti. A di njunjun kamian ka de bi go libi a Kolenti de bi ko ta du soni makandi ku di kemeente dë wante, nöö de ku Paulosu bi ta wooko makandi u de da dee baaa ku dee sisa u de taanga. Bakaten, de bi foloisi go a woto foto ka möön peleikima bi dë fanöudu (Tjab. 18:18-21; Lom. 16:3-5). Wë an dë u taki taa de bi abi hia soni ta du a di dini u Jehovah, nöö de bi musu u ta dë waiwai! Womi ku mujëë di tööu a di ten aki sa ta djeesi Akila ku Pesila te de ta buta di Könuköndë a di fosu kamian a de libi. Di möön bunu ten di wan womi ku wan mujëë sa taki u dee soni aki, da di pisiten di de mbei buka u de tööu. Te womi ku mujëë di tööu ta du soni makandi, söseei te de abi dee seei maaka a di dini u Jehovah, nöö de o ta möön feni okasi u si unfa Jehovah ta heepi de a di libi u de.​—Peleik. 4:12. w21.11 bld. 17 pal. 11-12

A dë wan fanöudu soni fuu piki Gadu buka te a ta piki u taa u musu leipeki u mama ku u tata. Hoi pakisei taa baka di Gadu bi taki taa „Un musu dë santa, biga mi Jehovah, di Gadu fuunu, dë santa”, hën a bi taki di soni di sikifi a Leifitiki 19:3, di ta taki taa wan sëmbë musu ta lesipeki hën mama ku hën tata (Leif. 19:2). U di Jehovah taki taa u musu lesipeki u mama ku u tata, mbei kandë woo ta hakisi useei taa: ’Mi ta du di soni aki ö?’ Ee i feni taa i bi sa du soni a wan möön bunu fasi a di ten di pasa, nöö nöunöu i abi di okasi fii du soni woto fasi. Ja sa tooka di fasi fa i bi du soni a di ten di pasa, ma i sa mbei möiti fii ta möön heepi dee gaansëmbë fii, söseei fii ta du soni makandi ku de. Kandë i sa heepi de u de bai dee soni di de abi fanöudu. Kandë i sa heepi de u de dini Jehovah go dou. Nasö kandë i sa ta da de taanga ku kötöhati möön gaanfa. Te i ta du sö, nöö hën da i ta du di soni di sikifi a Leifitiki 19:3. w21.12 bld. 4-5 pal. 10-12

Könu Dafiti bi mbei wantu gaan föutu nëën libi. A bi duumi ku Batiseiba, nöö a bi mbei sëmbë kii Batiseiba manu (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24). Di soni di Dafiti bi du, bi hati hën ku dee sëmbë fëën wosudendu tuu. A bi hati dee woto mujëë fëën tu (2 Sam. 12:10, 11). Wan woto pasi Dafiti an bi lei taa a ta futoou Jehovah. A bi konda dee sodati u Isaëli, hii fa Jehovah an bi piki ën faa du di soni dë. Andi bi ko pasa? Söwan 70.000 Isaëli sëmbë bi lasi de libi! (2 Sam. 24:1-4, 10-15) I bi o si kuma Jehovah an musu da Dafiti paadon u? Wë Jehovah an bi ta si ën sö. Jehovah bi luku di fasi fa Dafiti bi ta hoi hënseei nëën, söseei a bi luku unfa Dafiti bi ta lei taa a ta tjali u dee zöndu dee a bi du. Di soni aki bi mbei Jehovah da Dafiti paadon u dee zöndu dee a du. A bi sabi taa Dafiti lobi ën gaanfa, söseei taa a bi kë du soni a wan bunu fasi. U ta tei ën u bigi seei taa Jehovah ta buta pakisei a dee bunu fasi dee u abi, söseei a di bunu fasi fa u ta tja useei.​—1 Kön. 9:4; 1 Klon. 29:10, 17. w21.12 bld. 19 pal. 11-13

Jesosi bi ta fii da dee suwaki sëmbë. Pakisei di buka di a bi manda da Johanisi di Dopuma. A bi manda piki ën taa: „Un taki dëën taa bookowojo sëmbë ko ta si soni, lan sëmbë ko ta waka, tjinama ta ko bunu, bookojesima ko ta jei soni, dëdë sëmbë ta weki baka a dëdë.” Nöö fa hii dee sëmbë dee bi sai dë si andi Jesosi du, „nöö hën de tuu gafa Gadu seei” (Luk. 7:20-22). Keesitu sëmbë kë djeesi Jesosi a di fasi fa a bi ta fii da dee suwaki sëmbë. Fëën mbei u kë libi bunu ku dee suwaki sëmbë, söseei u kë hoi pasensi ku de. An dë u taki taa Jehovah an da u di makiti fuu du foombo wooko kuma Jesosi. Ma u abi di gaandi u konda da dee bookowojoma taa a di Paladëisi dee bookowojoma o ko ta si soni. Söseei woo sa heepi sëmbë u de ko dë mati u Jehovah (Luk. 4:18). Di bunu buka aki ta mbei sömëni sëmbë ta gafa Gadu. w21.12 bld. 9 pal. 5

Jakobosi bi ta buta pakisei a di Wöutu u Gadu te a bi ta lei sëmbë soni. A bi wooko ku di Wöutu u Gadu u heepi wotowan u de ko fusutan taa hii juu Jehovah ta paka dee sëmbë dee ta hoi deseei nëën, leti kumafa Jöpu bi du ën. Jakobosi an bi ta kai gaan kofaliki wöutu te a bi ta lei sëmbë soni, ma a bi ta taki soni di an taanga u fusutan. A sö wan fasi a bi ta buta pakisei u dee sëmbë a Jehovah, ma na nëën seei.Andi u ta lei? Konda soni di an taanga u fusutan, nöö be dee soni dee i ta lei wotowan kumutu a di Wöutu u Gadu. Wa kë mbei sëmbë ko si unfa u sabi soni tjika, ma u kë mbei de ko si unfa Jehovah sabi soni tjika, söseei unfa a ta booko hën hedi ku de tjika (Lom. 11:33). Fëën mbei hii juu u musu ta mbei di soni di u ta lei wotowan kumutu a di Wöutu u Gadu. Ka fuu ta piki dee sëmbë dee u ta lei soni u Bëibel andi u bi o du ee u bi dë a de kamian, nöö u musu heepi de ku di Bëibel u de ko si unfa Jehovah ta pakisei, nasö unfa Jehovah ta fii. Di soni aki o mbei de feni taanga u de du soni di ta kai ku Jehovah. w22.01 bld. 10-11 pal. 9-10

Gadu an ta piki u nöö taa wa musu ta du hogi ku wotowan. Wan Keesitu sëmbë musu lobi wotowan kumafa a lobi hënseei ee a kë taa Gadu wai ku ën. Jesosi bi lei taa di wëti di sikifi a Leifitiki 19:18 dë fanöudu seei. Wan Faliseima bi hakisi Jesosi taa: „Wë nöö fa Mosesi sikifi dee wëti u Gadu buta a di Buku, nöö undi u de da di möön hebi wan u de tuu?” Jesosi bi piki taa di möön hebi wan, hën da i musu lobi Jehovah ku hii i hati ku hii i libi, ku hii i fusutan. Baka di dë Jesosi toona taki di soni di sikifi a Leifitiki 19:18. A bi taki taa: „Wan otowan dë leti nëën baka, hën da i musu lobi di otowan fii leti kumafa i lobi i seei” (Mat. 22:35-40). Sömëni fasi dë fa u sa lei taa u lobi dee wotowan fuu. Wan u dee fasi fa u sa lei taa u lobi dee wotowan fuu, hën da te u ta libi ku di soni di sikifi a Leifitiki 19:18. A ta taki taa: „Te wan sëmbë du hogi ku unu, nöö wan musu du hogi ku ën baka, söseei wan musu hoi dee wotowan fuunu a bëë.” w21.12 bld. 10-11 pal. 11-13

Jesosi bi tëndë maun panjëën. A dë fanöudu fuu hoi a pakisei taa apösutu Petuisi bi sa waka a di wata liba di a bi ta buta hii hën pakisei a Jesosi. Ma di Petuisi bi bigi ta luku fa di ventu ta bi böö ku fa di wata bi ta seki tjika, hën a bi bigi ta fëëë seei, nöö hën a bigi ta saka nango a basuwata (Mat. 14:24-31). U sa lei soni a di woto u apösutu Petuisi. Di Petuisi bi kumutu a di boto ta bigi waka a di wata, an bi mëni taa a bi o fëëë di gaan ventu di bi ta böö, söseei an bi mëni taa a bi o saka go a basuwata. A bi kë waka a di wata liba u te a dou a Jesosi. Ma ka faa bi buta hii hën pakisei a Jesosi, hën a bigi ta fëëë di gaan ventu. An dë u taki taa wa sa waka a wata liba, ma soni sa miti u ka u musu lei ee u abi biibi tuutuu. Ee wa buta pakisei a Jehovah, söseei ee wa buta pakisei a dee soni dee a paamusi u, nöö di biibi fuu sa ko suwaki. A o dë kuma u ta da pasi u dee fuka fuu mbei u ta saka nango a basuwata. Fëën mbei aluwasi ee dee fuka fuu bigi, tökuseei u musu buta hii u pakisei a Jehovah, söseei u musu hoi a pakisei taa Jehovah sa heepi u. w21.12 bld. 17-18 pal. 6-7

Te i ta begi, ta lei soni u Bëibel, ta kai pakisei a dee soni dee i ta lei, nöö a dë wan fasi fa i ta dini Jehovah. Te u ta begi, nöö u tan fan ku di Tata fuu a liba ala di lobi u gaanfa seei. Te u ta lei soni u Bëibel, nöö u ta „ko sabi Gadu tuutuu”, di dë di möön köni sëmbë u hii di mundu (Nöng. 2:1-5). Te u ta kai pakisei a dee soni dee u ta lei u Jehovah, nöö u ta ko si dee bunu fasi fëën, söseei dee gaan soni dee a o du da libisëmbë. Disi da di möön bunu soni di u sa du ku di ten fuu. Ma andi sa heepi u fuu du di soni aki? Ee a sa, nöö suku wan piii kamian ka i sa go. Pakisei di woto u Jesosi. Ufö a bigi du di diniwooko fëën a goonliba aki, a bi go dë a di sabana 40 daka longi (Luk. 4:1, 2). U di a bi dë a wan piii kamian, mbei a bi sa begi Jehovah, söseei a bi sa kai pakisei a dee soni dee hën Tata bi kë faa du. Di soni aki bi mbei Jesosi bi dë seekaseeka da dee fuka dee bi o miti ën. w22.01 bld. 27 pal. 7-8

Wan gaanwomi nasö wan woto baaa sa ko piki u andi u musu du möön bunu. Te wan sëmbë ta da u lai di kumutu a di Bëibel, nöö a ta lei taa a lobi u, nöö u musu luku unfa u sa wooko ku di soni di a taki. A sa dë wan taanga soni da u fuu haika te de ta da u lai, nasö fuu wooko ku di lai di de da u. A sa pasa seei taa u fii wan fasi. Faandi mbei? Wë u di hii fa u sabi taa u da zöndu libisëmbë, tökuseei a sa taanga da u fuu haika te wan sëmbë ko fan ku u, u di a si taa u mbei wan föutu (Peleik. 7:9). Kandë woo kë suku u lei taa di soni di u du an hogi sö. Nasö kandë woo kë si kuma na ku bunu fuu a pakisei di sëmbë ta da u di lai, nasö hati fuu sa kë boonu ku ën u di fasi fa a da u di lai. A sa pasa seei taa u kuutu di sëmbë di da u di lai. Kandë u sa taki taa: ’Ambë da hën faa ko da mi lai? Hënseei ta mbei föutu tu!’ Nöö ee a ko pasa taa wa lobi di soni di a piki u, nöö a sa kan taa wa o tei di soni di a taki. Nasö a sa pasa taa u go suku lai a wan woto sëmbë ku di mëni taa woo jei wan soni di ta kai ku u. w22.02 bld. 8-9 pal. 2-4

A kan taa a di njunjun goonliba soni o sa pasa ka a o dë fuu lei ee u ta futoou Jehovah. Pakisei andi bi pasa kölö sö baka di dee Isaëli sëmbë bi kumutu a katibo a Egepiti. So u dee Isaëli sëmbë bi bigi ta kaagi, u di de bi kë dee soni di de bi ta njan a Egepiti, nöö de an bi ta tei di mana di Jehovah bi ta da de u bigi (Nöb. 11:4-6; 21:5). A sa pasa taa u pakisei a di lö fasi aki tu a di pisiten baka di gaan fuka u? Wa sabi unfa woo abi u wooko tjika u seeka di goonliba faa sa toon wan paladëisi. A kan taa hia wooko o dë u du, nöö kandë bigibigi soni o taanga da u pikisö. Woo kaagi Jehovah u di fasi fa a o sölugu u a di ten dë u? U sa dë seiki taa ee u ta tei dee soni dee Jehovah ta du da u a di ten aki u bigi, nöö woo sa tei dee soni dee a du da u a di ten dë u bigi tu. w22.02 bld. 7 pal. 18-19

A di tjabukama woto di sikifi a Sakalia 8:23, dee wöutu „wan Dju” ku dee wöutu „ku unu” ta taki u di wan seei kulupu sëmbë. Dee sëmbë dë da dee salufuwan dee dë a goonliba aki jeti (Lom. 2:28, 29). Dee „teni womi dee kumutu a tookatooka nasiön, di ta fan peipei töngö” da dee woto sikapu. De ta „kisi wan Dju panjan gbaa hoi”. Hën da de ta hoi deseei a dee salufuwan, u di de ta dini Gadu makandi ku de. Jehovah mbei di tjabukama woto di sikifi a Ezekiëli 37:15-19, 24, 25. pasa tuutuu, u di a mbei dee salufuwan ku dee woto sikapu ta wooko makandi. Di tjabukama woto aki ta taki u tu pau. Dee sëmbë dee o go libi a liba ala dë kuma di pau „u Juda” (a di lö dë dee Könu u Isaëli bi ta kumutu), nöö dee sëmbë dee o libi a goonliba aki dë kuma di pau „u Efalahim”. Jehovah bi o tja dee sëmbë u dee tu kulupu aki ko a wan sö taa de sa ko dë „wan kodo pau”. Di soni aki kë taki taa de bi o ta dini Gadu makandi, nöö di Könu u de Jesosi Keesitu, hën bi o ta tii de. Dee salufuwan ku dee woto sikapu an ta mëni di dëdë u Jesosi paatipaati.​—Joh. 10:16. w22.01 bld. 22 pal. 9-10

Jesosi bi taki soni u sëmbë di ta da pooti sëmbë soni, ma de bi ta du ën u sëmbë musu si de. Hii fa de bi ta du bunu soni, tökuseei Jehovah an bi wai ku dee soni di de bi ta du (Mat. 6:2-4). U sa dë wan sëmbë di ta du bunu soni te u ta du soni ku wan limbohati. I sa hakisi iseei dee soni aki: ’Sabi nöö mi sabi andi bunu ö, naa mi ta du ën tu? Andi ta mbei mi ta du bunu soni?’ Jehovah da wan Gadu di an ta dë piii. A ta wooko ku di jeje fëën u du soni (Ken. 1:2). Fëën mbei hiniwan u dee fasi di di jeje ta mbei sëmbë ko abi, musu mbei u hopo du soni. Jakobosi bi taki taa: „Biibi ku buka söndö du aan wan wojo heepi” (Jak. 2:26). Sö nöö a dë da hii dee woto fasi di di jeje u Gadu ta mbei sëmbë ko abi. Hiniwan pasi te u ta lei taa u abi dee fasi aki, nöö u ta lei taa di jeje u Gadu ta heepi u. w22.03 bld. 11-12 pal. 14-16

U sa ta dini Jehovah a wan bunu fasi, söseei u sa ta du bunu soni da wotowan, ma wan fanöudu soni dë di apösutu Petuisi ta da u taanga fuu du. Ufö Petuisi bi da u taanga fuu ko dë santa, hën a bi taki taa: „Un musu seeka unuseei fuun wooko taanga” (1 Pet. 1:13). Fuun pei wooko Petuisi bi ta taki? Wë a bi taki taa dee salufu baaa u Keesitu bi o ’konda da sëmbë fa Gadu bumbuu tjika, ta gafëën. Biga a kai de puu a dungu’ (1 Pet. 2:9). Hii Keesitu sëmbë abi di gaandi u du di fanöudu wooko aki, u di hën da di wooko di ta heepi sëmbë möön gaanfa a di ten aki. Wan gaandi seei u abi fuu sa ta peleiki hii juu, söseei fuu sa ta lei sëmbë soni u Bëibel (Maik. 13:10). Te u ta du dee soni aki, nöö u ta lei taa u lobi di Gadu fuu ku woto sëmbë tuu. Söseei u ta lei taa u kë dë sëmbë di santa. w21.12 bld. 13 pal. 18

Hii juu Paulosu bi ta buta pakisei a dee bunu fasi u dee baaa ku dee sisa. A bi sabi taa wan sëmbë sa ta mbei föutu, ma di soni dë an kë taki taa di sëmbë dë da wan hogihati sëmbë. A bi lobi dee baaa ku dee sisa fëën, nöö a bi ta buta pakisei a dee bunu fasi u de. A bi sabi taa de bi kë du soni a wan bunu fasi, hii fa a bi ta taanga da de. A bi ta hoi a pakisei taa de bi abi heepi fanöudu. Pakisei di fasi fa Paulosu bi heepi tu sisa a di kemeente u Filipi (Fil. 4:1-3). Kandë wan soni bi pasa di bi mbei Jodia ku Sentike an bi ko dë mati möön. Wë Paulosu an bi gandji da de, söseei an bi kuutu de, ma a bi buta pakisei a dee bunu fasi di de bi abi. Dee tu sisa aki bi dini Jehovah wan longi pisiten kaa. Nöö Paulosu bi sabi taa Jehovah lobi de. U di a bi ta pakisei bunu u dee tu sisa aki, mbei a bi da de taanga u de ko ta libi fiifii ku deseei baka. U di Paulosu bi ta buta pakisei a dee bunu fasi u wotowan, mbei a bi sa ta dë waiwai hii juu, söseei a bi sa ta libi fiifii ku dee baaa ku dee sisa u di kemeente dë. w22.03 bld. 30 pal. 16-18

Di kötöhati di Jehovah ta da u ta mbei u dë bööböö, söseei a ta mbei u pakisei soni a wan bunu fasi. Boo luku unfa wan sisa de kai Luz bi ko si taa di soni aki dë sö tuu. A bi taki taa: „So juu mi bi ta fii taa mi dë mi wanwan. Nöö mi bi ta pakisei seei ta Jehovah an lobi mi. Ma te mi bi ta fii sö, nöö wantewante mi bi ta piki Jehovah unfa mi bi ta fii. Te mi bi ta begi, nöö mi bi ta fii möön bunu.” Di woto u di sisa aki ta lei u taa u sa feni kötöhati te u ta begi (Fil. 4:6, 7). U sabi taa Jehovah ku Jesosi o heepi u te wan sëmbë fuu dëdë. Di woto aki da u taanga fuu lei taa u ta fii da sëmbë te u ta peleiki da de ku te u ta lei de soni u Bëibel, u di Jehovah Gadu ku Jesosi Keesitu ta fii da sëmbë tu. U ta feni kötöhati u di u sabi taa Jehovah ku Jesosi sabi andi da dee suwakifasi fuu, nöö de kë heepi u fuu hoi dou. U ta wakiti di daka seei, ka Jehovah „o feki hiniwan wojowata puu a [u]”, kumafa a paamusi u!​—Ako. 21:4. w22.01 bld. 15 pal. 7; bld. 18-19 pal. 19-20

Jesosi taki soni u tu döö di ta tja sëmbë go a tookatooka pasi. Wan „baai pasi” ku wan „piki pasi” (Mat. 7:14). Tu pasi nöö Jesosi taki taa dë. Hiniwan fuu musu luku na undi u dee pasi aki woo waka. U musu buta pakisei gaanfa a di soni aki, u di wan u dee pasi nöö o mbei sëmbë feni teego libi. Gaan hia sëmbë ta waka a di „baai pasi”, u di an taanga u waka nëën. A tjali taa sömëni sëmbë ta fika a di pasi dë, nöö de ta du hii dee soni di dee woto sëmbë ta du a di pasi dë. De an ta fusutan taa Didibi hën ta ganjan sëmbë u de go waka a di pasi dë, söseei taa di pasi dë o tja de go dëdë te u kaba fëën (1 Kol. 6:9, 10; 1 Joh. 5:19). Di woto pasi, hën a piki, nöö Jesosi bi taki taa wantu sëmbë nöö o waka nëën. Faandi mbei a bi taki sö? Baka di Jesosi bi taki soni u dee tu pasi aki, hën a bi piki dee bakama fëën u de ta köni ku ganjanganjan tjabukama.​—Mat. 7:15. w21.12 bld. 22-23 pal. 3-5