Na horidoro ini begi e kisi pai
„Den alamala tan leki wán ati makandra nanga begi.” — Tori foe den Apostel 1:14.
1. San a wani taki foe „tan leki wàn ati” ofoe horidoro ini wan sani?
„TAN leki wán ati” ofoe „horidoro” ini wan sani, wani taki foe waka baka wan bepaalde fasi foe doe te leki joe doro na marki. Ini den werkwortoe disi, na prakseri de ooktoe foe wini moeilijkheid nanga gensi, bifo joe kan si winimarki.
2. Foe sainde a ben fiti dati den discipel foe Jezus ben horidoro ini begi?
2 Nanga reti Tori foe den Apostel 1:14 e taki foe na groepoe foe troe foetoeboi foe Jezus, dati „den alamala tan leki wán ati nanga begi”. Den ben sabi dati Jezus ben opo foe dede, en djonsrode den ben de kotoigi foe fa a opo go na hemel, ma foeroe sani ben de di den no ben e verstan. Na pramisi santa jeje no ben kon tapoe den ete en den no ben kisi na krakti foe hen ete (Tori foe. 1:8). Den no ben verstan krin krin ete foe sainde Gado ben gi pasi, dati na lobi Tiriman foe den ben spikri na a takroe pina-oedoe dati. Den man di ben doe dati ben de ete na ini makti, en no wan kenki no ben de foe si ini na fasi foe den. Den ben tan hori sondro sari-ati na a gensi foe den. Ma foedi den foetoeboi foe Jezus ben sabi san den abi fanowdoe, foe datede den ben horidoro foe begi na a Soema di den poti bribi ini hen.
3. (a) Oten Gado ben jere den begi foe den en sortoe krakti disi ben abi tapoe san den ben si leki na moro prenspari sani? (b) Sortoe bigi prékiwroko ben gi ini den fosi dé dati?
3 Foe bigin nanga na dé foe na pinksterfésti Gado ben jere pasa marki den begi foe den. Den ben bigin foe verstan den laatste wortoe di Jezus ben taki gi den bifo a opo go na hemel. Na presi dati den ben broko den ede fosi foe wan datum, soleki ben kon na krin foe na aksi foe den „Masra, joe e opo baka ini disi ten na kownoekondre gi Israël?”, den ben poti den prakseri now tapoe na wroko foe den foe „de kotoigi (foe Jezus) ini Jeruzalem, na heri Judéa nanga Samaria en te na den farawe kondre na grontapoe” (Tori foe. 1:6-8). Fa Petrus ben gi tapoe a dé dati foe na pinkersterfésti wan dekati nanga boen dorodoro kotoigi, en a ben taki toe: „Na Jezus disi Gado ben opo, en wi de kotoigi foe dati”! — Tori foe. 2:32; loekoe toe Tori foe. 2:40; 3:15; 4:33; 5:32.
4. Fa den foetoeboi foe Jezus ini disi ten e verstan, dati a de fanowdoe foe hori doro ini begi?
4 Jezus troe discipel ooktoe ini disi ten moe horidoro ini den begi foe den na „Hen, disi abi tranga foe doe toemoesi moro foeroe, leki alasani, disi wi kan begi ofoe memre, soleki fa da tranga de, disi e wroko na wi ini” (Ef. 3:20). Aladi den ben kon verstan Gado prakseri moro krin en na fasi fa na prakseri disi sa kon troe, foeroe sani de ete di den no sabi na fini foe den en disi de foe na precies datum foe sani di moe pasa ete ini na ten di e kon en na joisti fasi fa den foeroe tekst, di abi foe doe nanga na kaba krinkrin foe na seti foe sani foe Satan, sa kon troe. Ini disi de ooktoe den proféti-tori di e go foe na pipel foe Gado, soleki den di wi de feni ini Jesaja 26:20: „Go, mi pipel . . . Kibri joesrefi soso foe wan momenti, te leki na publiki kroetoe pasa.”
5. (a) Sortoe toe toemsi prenspari sani a de aksi foe Jehovah Kotoigi? (b) San Gado Kownoekondre boskopoe doe ini grontapoe, en fa disi ben taki na fesi?
5 San de moro prenspari now now de, dati Jehovah dienstknegti e verstan, dati ini na heri pisi ten disi wan bigi wroko moe doe en dati den moe tanapoe fasti tapoe san den e bribi, soleki e kon na krin ini na nen di Gado ben gi den, Jehovah Kotoigi (Jes. 43:10-12). Foe na wroko disi en na tan hori na san den e bribi, horidoro en tan go doro de fanowdoe. Na boskopoe foe Gado kownoekondre wani taki na pori foe den grontapoe naatsi nanga kownoekondre (Jer. 25:15-30). Gado kownoekondre „sa masi ala den kownoekondre disi en meki den kon na wan kaba”. Na boskopoe dati no de popu na den tiriman foe disi ten, di ben sori na geest foe nationalisme. Na moksi di den moksi densrefi makandra foe gensi e kon moro krin. „Dem meki mofo makandra foe go feti nanga Jehovah nanga na Kristus foe hen (na kownoe di a poti, Jezus Kristus)”. — Ps. 2:2-6; Dan. 2:44.
6. (a) Sortoe égifasi de now fanowdoe? (b) Fa wi moe si ibri situatie en fa Gado ben sorgoe ini disi foe san wi abi fanowdoe?
6 Den dienstknegti foe Gado ini disi ten abi foeroe dekati fanowdoe foe kan taki leki den apostel foe na fosi eeuw: „Wi moe arki Gado leki rigeriman moro leki libisoema” (Tori foe. 5:29). So wan dekati en no de verlégi no e anga foe wi égi mogelijkheid en wi égi temperament, bikasi weiniki foe wi ben kan meki bigi foe dati. Foe na doe foe den égifasi disi, a de fanowdoe foe abi wan krin inzicht nanga verstan foe na prakseri foe Gado, so toe foe den regtvaardiki wet nanga gronprakseri di tanapoe ini Gado Wortoe. Noiti ete ini wan ten libisoema ben gi den srefi abra so foeroe na gridifasi, ogridoe, bidrigifasi nanga ala sortoe dotifasi leki now (2 Tim. 3:1-5). Ini den laatste dé disi wi moe kakafoetoe gi foeroe fasi foe druk. Disi wani taki dati wi moe leri foe si ibri situatie nanga ibri problema foe na sé foe Gado. Soso te wi loekoe na hen, wi kan kisi troe troe lekti nanga jepi foe hen Wortoe en nanga jepi foe hen geest en organisaatsi (Ps. 36:9). Foe dat-ede meki a de so fanowdoe foe hori doro ini begi en foe bow wan troe en tranga bribi, wan victori bribi. Foedi Jehovah sabi san wi abi fanowdoe, meki a gi wi ini hen Wortoe foeroe dekati, rai nanga warskow tapoe den toemsi prenspari afersi disi. Fosi wi wani sabi sortoe soema mag foe begi en tapoe na gron foe sortoe kondisi.
JEHOVAH — NA WAN „DI E JERE BEGI”
7. (a) Soema de „Na Wan di e jere begi” en foe sainde David ben verstan foeroetron na fanowdoe foe begi?
7 Jehovah nanga jepi foe hen jeje ben meki David skrifi: „O joe na Wan di e jere begi, na joe ala soema sa kon” (Ps. 65:2). David srefi ben ondrofeni foeroetron fa a de fanowdoe foe hori doro ini begi, soleki a de tjari kon ondro wortoe ini foeroe foe den psalm foe hen. Son tron wan tranga fanowdoe ben de foe begi leki wan bakapisi foe na sondro sari-ati druk foe a sé foe hen féjanti, soleki Psalm 70:1-5 e sori. Tapoe tra ten na fanowdoe disi ben doe kon leki wan bakapisi foe hen égi swakifasi nanga fowtoe, en son wan foe den ben de ernstig. Efoe nanga den sortoe omstandigheden, joe no e firi joesrefi warti foe go na Gado ini begi, foedi joe e denki dati a no sa jere joe, dan wi e gi joe na rai foe lési Psalm 51:1-12 en lési hen ete wan tron. Den wortoe di de ini vers 9 te nanga 11, ben kan den heri boen na fundamenti foe joe égi begi (ini Sranan tongo bijbel vers 11 te nanga 13):
„Kibri joe fesi, foe joe no si den sondoe foe mi; figi en poeroe ala mi ongeregtigheid! Mi Gado, gi mi wan krin ati; gi mi wan njoen en wan fasti geest! No troesoe mi komoto na joe fesi; no poeroe joe santa jeje na mi ini!”
8. Na soema troe troe moe verkisi foe kon na Jehovah, en ondro sortoe kondisi disi moe pasa?
8 Disi wani taki dati te a psalm taki dati „ala soema sa kon na „a Wan di e Jere begi”, dati ibri soema de fri foe doe disi te a firi foe doe disi? Nono. Na troe foe na tori de, dati disi e kon foe na tra sé, soleki bakaten ini a srefi psalm e kon na krin: „Blesi foe na soema, disi joe verkisi en disi joe gi pasi foe tan libi na ini den gadri foe joe!” (Ps. 65:4). Ala di na kari de foe ibri soema, na kon na hen moe pasa ini ala opregtifasi . . . Alwasi ini na bigin joe bribi kande no de tranga, tog a moe de troe troe. „Jehovah de krosibé . . . na ala den soema, di e begi hen troe troe.” — Ps. 145:18.
9. Foe sainde den begi foe wi na Jehovah alaten moe taki ini na nen foe Jezus?
9 Moro fara, den begi foe wi na Jehovah alaten moe taki ini na nen foe Jezus Kristus, na wan enkri kanaal di Gado ben poti (Joh. 14:13, 14). Wi e erken nanga tangi na verloesoe-wroko foe Kristus gi na heri libisoema famiri, en dati a de doe now wroko leki Gado hépriester, di nanga jepi foe hen „wi kan kon krosibé foe na troon foe gnade nanga fri foe taki, sodati wi kan kisi sari-ati en wi kan feni boen-ati leki jepi tapoe na joisti ten”. — 1 Tim. 2:4-6; Hebr. 2:9; 4:14-16.
10. Fa Psalm 15 e gi moro boen rai ini disi?
10 Joe wani sabi moro foe den sortoe soema di Gado e teki, dan wi e gi joe na rai foe lési ini Psalm 15 na piki tapoe na aksi: „O, Jehovah, soema sa tan libi na ini joe santa oso? Soema sa libi tapoe joe santa bergi?” Wi moe teki den gronprakseri di tanapoe na ini leki regtvaardiki en ooktoe wi moe poti den gronprakseri disi leki wan marki na wi fesi, aladi wawan tron kande wi sa misi foe doe den troe troe.
11. (a) Gi na boen foe soema ini na fosi presi den Santa Boekoe ben skrifi? (b) Sortoe dekati wi kan feni ini na begi foe Salomo ini 1 Koningen 8:41-43?
11 Kande joe e taki — en nanga reti — dati den Santa Boekoe, pe den tekst di wi loekoe kaba de na ini toe, dati den Santa Boekoe disi abi moro foeroe foe doe nanga na pipel foe Gado en abi krakti tapoe den, spesroetoe tapoe na kristen gemeente, di de na jeje Israël, „na Israël foe Gado” (Rom. 15:4; 1 Kor. 10:11; Gal. 6:16). Te joe agersi joesrefi nanga den, leki wan bakapisi foe joe fositen fasi foe libi en foedi joe no ben brok-ede nanga kerki, dan kande joe e si joesrefi leki wan vreemde soema, wan dorosé soema. Foeroe soema de now ini so wan positie. No lasi ati esesi. Hori na prakseri, dati di Salomo ben begi na a ten foe a wije foe na tempel, a ben begi ooktoe gi den „dorosé soema, di no de wan pisi foe joe pipel Israël en di foe joe nen ede, troe troe e komoto na wan farawe kondre”. A ben begi ofoe Jehovah ben wani doe „akroederi alasani di na dorosé soema sa begi joe (Jehovah); sodati ala volkoe na grontapoe leri sabi joe nen, sodati den frede joe, soleki joe pipel Israël”. — 1 Kon. 8:41-43.
12, 13. (a) Fa Jesaja nanga krakti foe na santa jeje ben skrifi foe „dorosé soema”? (b) Gi na boen foe soema en tapoe sortoe fasi wi kan si den wortoe disi kon troe?
12 Ini Jesaja 56:6-8 wi e kisi moro krin foe si na dorosé soema en wi e kisi moro dekati:
„En den dorosé soema di tai den srefi na Jehovah foe dini hen en foe lobi na nen foe Jehovah, foe tron knegti foe hen en alamala di e hori sabbat foe no vlaka hen en di e hori na mi verbontoe, den mi wani tjari kon na mi santa bergi en sreka na prisiri foe den ini na oso foe begi foe mi oso. Na bron-ofrandi nanga slagti-ofrandi foe mi sa teki tapoe na altari foe mi. Bikasi na oso foe mi den sa kari srefi wan oso foe begi gi ala volkoe.”
13 Fa disi de wan moi kari! Den „dorosé soema” den no e dwengi foe kon aanbegi na a srefi fasi, ma den e moksi densrefi nanga prisiri na Jehovah foedi den lobi hen nen nanga ala sani di a nen disi e teki presi foe hen. Na heri libi foe den (no soso wan dé foe den sébi) e gebroiki foe „hori na sabbat”, foe kan dini Jehovah wawan; nanga disi den e go ini hen rostoe, soleki Paulus e tjari kon na krin ini Hebr. 4:1-10. Na apostel Paulus e sori ooktoe fa den „bron-ofrandi nanga slagti-ofrandi” abi wan praktische toepassing gi kristen di gi densrefi abra te a de skrifi:
„We, nanga Jezus wi moe tjari na tangi-ofrandi kon gi Gado alaten, dati de na froktoe foe den soema tongo, disi e prijse hen nen. Foe doe boen en foe gi trawan afoe, dati oen no moe frigiti; bikasi so sortoe ofrandi Gado de lobi.” — Hebr. 13:15, 16.
14. San ben de na oso foe begi ini na ten foe Jesaja, en san a de agersi?
14 Ini na ten foe Jesaja, na „oso foe begi” foe Jehovah ben de na tempel di Salomo ben bow. Na tempel disi ben de wan agersi fasi foe na bigi jeje tempel foe Gado. Gado ini persoon de na tapoesé, ini na Moro Santa presi foe na jeje tempel disi. Den foetoeboi foe Jezus Kristus di kon gebore njoen nanga geest, de ete tapoe grontapoe en den de ini na pisi foe na tempel disi, di nen na Santa. Na bijbel e agersi den ooktoe leki den de ini na grontapoe fesi-djari, di ben poti ini na jeje tempel disi spesroetoe gi den priester.
15. (a) Fa Openbaring 7:9-17 e meki wi kon sabi na bigi ipi? (b) Fa disi e kon troe tapoe Jehovah Kotoigi ini disi ten?
15 Akroederi nanga san wi ben lési na fesi, wi e lési moro fara foe wan „bigi ipi” di ooktoe abi na boen-ati foe Gado; en disi wi de lési baka di wi ben lési fosi ini Openbaring 7:1-8 dati na kristen gemeente, na jeje Israël, abi ala nanga ala 144000 sma. Leki wan bewijsi foe na wroko di gi na „a bigi ipi” „meki den e doe dé nanga neti santa” diniwroko gi hen ini hen tempel” (Openb. 7:15). Na moi visioen disi e meki wi si fa na internationaal „bigi ipi” e dini Jehovah ini hen tempel, dati wani taki, ini den grontapoe fesi-djari, di poti spesroetoe gi den soema di no de jeje Israël soema, den e dini now taki leki ini na „fesi-djari foe den heiden”. Ini na ten disi na moro bigi pisi foe Jehovah Kotoigi e verteri dati den de foe na „bigi ipi”, nanga na howpoe tapoe tégo libi ini Gado Kownoekondre tapoe wan paradijs-grontapoe. Jezus ben kari den laatste wan disi hen „tra skapoe, di no de foe disi koi”. Soleki Jezus ben taki moro fara, dan ala hen skapoe ini disi ten o kon de „wan ipi, (ondro) wan herder”. — Luk. 12:32; Joh. 10:16.
16. Sortoe paiman ini na ten di e kon e poti na den soema fesi di e soekoe Jehovah opregti?
16 Wi de gi joe na switi kari foe moksi joesrefi na a groepoe disi foe troe aanbegiman di de wan nanga makandra. Joe sa feni disi wan toemsi switi ondrofeni. A sa de wan praktisch jepi gi joe en de wan bigi tranga gi joe foe hori ini troe bribi doro ini begi. Disi e tjari boen bakapisi kon, bikasi Jehovah „e pai den soema di e soekoe hen ernstig” (Hebr. 11:6). Na afersi disi foe tan hori doro ini begi, makandra nanga bribi, tapoe wan toemsi moi fasi na evangelie foe Lukas e tjari hen kon na krin.
17. Fa na ondrofeni foe Jakob nanga na engel e gi wan moi eksempel foe horidoro?
17 Di wi kon so fara, wi ben sa wani memre joe na wan moi eksempel foe horidoro ofoe tan hori fasti en fa disi ben kisi foeroe pai. Wi wani sori joe tapoe na ten di Jakob ben feti wan heri neti nanga wan engel di ben teki libisoema skin. Ja, srefi aladi na engel ben poeroe na djonkoe foe Jakob na skroefoe, Jakob no ben meki a gwe te leki, meki wi taki hen nanga hen égi wortoe: „Joe blesi mi fosi”. Na engel ben taki dan wan sani di ben sa tan alaten: „Joe nen no sa de moro Jakob, ma Israël, bikasi joe ben feti nanga Gado en nanga libisoema, sodati te foe kaba joe ben wini.” A ben blesi Jakob te foe kaba ooktoe. Jakob ben go moro fara leki foe waka alaten baka wan bepaalde fasi foe doe. Troe troe a ben moe aswa, en ben moe horidoro ini disi ini wan malengri toestand, te leki a kisi san a wani. Tapoe wan wondroe fasi Gado ben blesi hen, a ben taki: „Mi ben si Gado ai ini ai, en tog mi sili ben kon fri.” Fa disi de wan moi eksempel foe horidoro ini begi! — Gen. 32:24-30.