Na kownoe „herder” foe den bijbel profétitori
1. Ini sortoe toestand den politiek herder foe na grontapoe ben hori den volkoe en fa disi sa kon boen baka?
DEN politiek „herder” foe na seti foe sani disi e prati den pipel di gersi skapoe. Ibri volkoe de ini wan aparti nationaal koi. Joe no abi wan koi pe ala libisoema de na ini. Na organisatie foe grontapoevréde nanga veiligheid, na Verenigde Naties, no ben sorgoe foe so wan universele koi, aladi now den abi 151 kondre leki memre. A no sorgoe foe na fanowdoe foe den volkoe foe abi wàn ipi ondro wàn Herder. Soso na Mekiman, di „foe wàn libisoema ben meki ibri naatsi foe soema foe libi tapoe na heri grontapoe”, kan gi na Tiriman-herder, di sa tjari ala pipel kon makandra ini wàn ipi. — Tori foe den Apostel 17:26.
2, 3. (a) Foe sainde Jehovah ben feni hen boen foe poeroe den herder di ben abi den roetoe ini kownoe David? (b) Foe sainde Jeremia 23:1, 2 e taki wan heloe gi den sortoe herder disi?
2 Nanga jepi foe hen égi pipel Israël di a ben verkisi na Mekiman ben sori na fesi na heri grontapoe dati no wan onvolmaakti soema sa man ondro na disiten seti foe sani foe tjari na heri libisoema famiri konmakandra leki wàn ipi foe tiri hen leki na wan herder foe den. Disi ben de srefi so nanga na lin foe kownoe, di abi hen roetoe foe kownoe David, di ben wini Jeruzalem en di ben meki na foto disi leki mama-foto ini 100 bifo G.T. Leki soema na grontapoe di e teki presi gi na Gado foe Israël, den ben sidon san den ben kari „Jehovah troon” (1 Kron. 29:23; 2 Kron. 13:8). Jehovah ben kroetoe hen wan boen sani foe poeroe na lin disi foe kownoe baka 463 jari foe tiri, foedi den tiriman-herder alaten ben doe porisani (en soso wan toe foe den joe ben kan poeroe na ini).
3 „’Heloe foe dan herder di de kiri en panja den skapoe foe mi sabana!’ so Jehovah de taki. Foe datede, disi Jehovah, na Gado foe Israël, ben taki gi den herder die e loekoe mi skapoe. ’A ben de oenoe di ben panja mi skapoe en oenoe ben jagi den gwe en oenoe no ben poti prakseri tapoe den. Loekoe, mi e poti prakseri tapoe oenoe foe na takroedoe foe oenoe’, so Jehovah taki.” — Jer. 23:1, 2.
4. Fa a ben go nanga Sallum (Joahaz) nanga Jojakim leki herder?
4 Baka na dede foe na boen kownoe Josia ini 628 bifo G.T. dan den dri manpikin nanga wan granpikin ben abi wan takroe libi nanga waka. Disi ben abi leki bakapisi dati den panja den onderdaan foe den. Teki foe eksempel Sallum, ofoe Joahaz, di ben waka na Josia baka foe teki presi tapoe „Jehovah troon” leki na fosi wan. Baka di a ben tiri dri moen, den ben tjari hen gwe na Egypte leki katiboman. Drape a dede (Jer. 22:10-12). Foe taki foe hen moro owroe brada Jojakim, na erfoe jari tiri foe hen ben kwinsi soema sote en ben abi na marki foe broedoepaiman, dati a no ben verdini no wan moro boen sani leki dati hen dede-skin ben iti trowe na dorosé foe den portoe foe Jeruzalem en a ben beri nanga „wan boeriki-beri”. — Jer. 22:13-19.
5. Fa a ben go nanga Chonja (Jechonja) nanga Zedekia leki herder?
5 Jojakim jongoe brada Jojachin, den ben kari hen ooktoe Jechonja ofoe Chonja, ben teki hen presi (Matt. 1:11, 12). Foedi a ben de wan bakapikin foe kownoe David en ben sidon tapoe „Jehovah troon”, den ben si hen kande net so diri leki wan zégel-linga na a reti-anoe foe Jehovah. Tog a ben verdini foe na takroedoe foe hen ede, dati Gado ben hari hen poeroe en trowe hen go leki katiboman ini na kondre Babylon. Baka di a tiri soso dri moen nanga tin dé, a ben firi hensrefi verplekti foe gi hensrefi abra na a kownoe foe Babylon, di ben didon lontoe Jeruzalem na a ten dati. Jojachin nanga moro leki 10.000 Israël-soema ben tjari go na Babylon leki katiboman foe dede drape. A no ben libi wan manpikin na baka di ben kan go sidon tapoe na troon, ma hen omoe Zedekia, na manpikin foe Josia ben poti leki vazal foe kownoe Nebukadnezar (2 Kon. 24:5-17; Jer. 22:24-30). Zedekia ben broko na sweri di a ben sweri ini na nen foe Jehovah. Di a ben tanapoe na fesi den bakapisi foe na oproeroe doe foe hen an a ben aksi na proféti Jeremia foe disi, soso wan kroetoe-boskopoe ben de gi Zedekia.
6. Fa na „heloe” foe den herder ben de wan heloe gi den onderdaan foe den en na sortoe fasi Jehovah ben de frantwortoe foe na panja foe den?
6 San ben pasa nanga den fo kownoe-herder foe na kownoekondre Juda, ooktoe den granman di ben de ondroherder, ben de troe troe wan heloe gi den. A ben wani taki ooktoe, dati den onderdaan foe den di ben de leki skapoe ben panja foedi den ben tjari den gwe leki katiboman na Egypte nanga Babylon. Na kondre Juda ben tan na baka leki wan légi woestijn. Te joe loekoe na takroedoe foe den, dan den „herder” ben de frantwortoe foe na panja foe den „skapoe” disi. Ini wan bepaald opzicht, joe kan taki foe na Gado foe Israël, Jehovah, dati hen ben meki na panja ben pasa, foedi hen de na Soema di ben meki den soema di e tjari strafoe kon en di moe strafoe na trangajesi pipel foe he leki wan tranga leri. — Jer. 23:1, 2; 2 Kron. 36:9-21.
NA SOEMA DI DEN KARI „JEHOVAH DE NA REGTVAARDIKIFASI FOE WI”
7, 8. (a) Soema wawan kan gi wan „herder” di de moro hé leki den fo laatste kownoe foe Jeruzalem en foe sainde? (b) Nanga sortoe wortoe foe Jeremia 23:3-6 Jehovah ben pramisi so wan superieur herder?
7 Na ideale herder wi e feni ini na persoon foe na Gado foe na bijbel, Jehovah. A kan sorgoe foe wan tiriman-herder, di de moro boen leki den fo laatste kownoe foe Jeruzalem, di na takroedoe foe den ben abi leki bakapisi, dati den onderdaan foe den di de leki skapoe ben panja. Te joe loekoe na sjen di onvolmaakti tiriman e gi onderdaan foe den, tog na Hemel Herder Jehovah ben pramisi foe gi so wan hé rigeri-herder. Baka di a ben taki wan heloe gi den „herder” foe na kownoekondre Juda, a ben meki na proféti Jeremia taki nanga hen geest:
8 „’En mi sa tjari na fikapisi foe den skapoe foe mi kon makandra foe ala den kondre pe mi ben jagi den go, e mi wani tjari den go baka na den sabana en den sa meki froktoe troe troe en kon foeroe. En mi sa meki herder opo kon na den mindri di sa loekoe den troe troe na sabana, en den no sa frede moro en noti no sa skreki den en no wan foe den no sa lasi’, so Jehovah taki. ’Loekoe! de dé e kon’ so Jehovah taki, ’en mi sa meki wan regtvaardiki pransoen sa opo kon gi David. En wan kownoe sa tiri troe troe en handri nanga koni en doe geregtigheid nanga regtvaardiki fasi ini na kondre. Ini den dé foe hen Juda sa kisi loesoe en Israël srefi sa ta libi ini sekerfasi. En disi de na nen foe hen di den sa kari hen: ”Jehovah de na regtvaardiki fasi foe wi.’” — Jer. 23:3-6.
9. Foedi na nen foe na pramisi herder de „Jehovah de na regtvaardikifasi foe wi”, foe sainde a no wani taki, dati hen de Jehovah srefi?
9 „Den sa kari hen: ’Masra de na soema di e meki wi kisi reti.’” Na so na uitgave foe na vertaling foe na Djoe uitgeversgenootschap ini Amerkan-kondre vertaal Jeremia 23:6 ini 1978, aladi na vertaling foe Moffat de „na fesiman foe wi”. No wan soema tapoe grontapoe ben tjari na nen disi letterlijk. Tog na profétitori e kon troe ini Jezus Kristus. Dati a abi reti tapoe na nen disi, no wani taki, dati Jezus Kristus de Jehovah Gado srefi (1 Kron. 6:14, 15). Ini Jeremia 33:16 wi e lési dati srefi Jeruzalem den ben sa kari „Jehovah de na regtvaardiki fasi foe wi”, ma disi wani taki dati Jeruzalem ben de Jehovah srefi? Nono! Na nen foe na laatste kownoe foe Jeruzalem ben de Zedekia, en na nen dati wani taki „na regtvaardiki fasi foe Jah”. Na kownoe di den ben sa kari „Jehovah de na regtvaardiki fasi foe wi”, Jezus Kristus, de wan bigi difrenti nanga Zedekia.
10, 11. (a) Tapoe sortoe pipel na pramisi foe Jeremia 23:5, 6 ben kon troe? (b) Na soema na nen tai „Jehovah de na regtvaardiki fasi foe wi” nanga reti en fa so?
10 Na profétitori foe Jeremia 23:5, 6 no ben kon troe ini na ten foe Jezus tapoe na letterlijk Juda nanga Israël nanga Jeruzalem. Den djoe elementi dati ben trowe Jezus leki na Messias. Den ben kisi pori ini 70 G.T. nanga anoe foe den Romein soema en ben panja. Te joe loekoe hen boen dan na profétitori e kon troe tapoe den jeje Israëlsoema, den salfoe discipel foe Kristus.
11 Ini na Fosi Grontapoe-feti foe 1914-1918 den geestelijken nanga naatsi foe na kristenheid di ben de ini na ten dati ini na grontapoefeti ben panja na fikapisi foe jeje Israëlsoema. Ma sensi 1919 Jehovah e gebroiki na glori Jezus Kristus foe tan tjari kon wan makandra ini wan jeje wanfasi na fikapisi di ben panja. Den memre foe na fikapisi foe jeje Israëlsoema di ben abi berouw en ben kon gosontoe baka ben kon krin en ben kon boen foe meki bekenti „na boen njoensoe foe na kownoekondre” tapoe na heri grontapoe (Matt. 24:9-14). Tapoe na fasi disi den ben kon regtvaardiki, nanga boen-ati-fasi nanga jepi foe Kristus. Jehovah ben bewijsi dati a ben de na „Ondersteuner” foe den „na fesiman” foe den en den ben de den kristen kotoigi foe hen (Jes. 43:10). Foedi na boen-ati disi ben sa kon foe na Herder, Jezus Kristus, di ben de tapoe na kownoe troon, a ben de joisti dati na nen „Jehovah de na regtvaardiki fasi foe wi” ben tai na hen.
12. Foe sortoe prenspari gebortoe na verloesoe foe na fikapisi ben opo na pasi?
12 Foe kan agersi disi, Jehovah ben tjari komoto wan fikapisi foe Israëlsoema di ben abi berouw foe „na kondre foe nordsé” en poti den boen baka ini 537 bifo G.T. ini den égi kondre (Jer. 23:7, 8). Soboen, dati den ben tjari poeroe foe Babylon en ben go libi ini na kondre Juda di de langa kaba légi, na pasi ben opo gi na moro prenspari gebortoe di ben sa pasa tapoe grontapoe, en dati ben de ini Bethlehem-Juda. A ben de na gebortoe foe Jezus Kristus leki wan bakapikin foe kownoe David. — Luk. 2:1-38; 3:23-31.
13. (a) Aladi san ben pasa ini na lin foe kownoe foe David, Jehovah ben opo gi David wan „regtvaardiki pransoen”? (b) Fa Jehovah ben handri akroederi na nen foe na pransoen „Jehovah de na regtvardiki fasi foe wi” nanga na fikapisi?
13 A so fasi Jehovah ben opo gi David „wan regtvaardiki pransoen”, en aladi ben de den doengroe profétitori foe Hen tegen kownoe Chonja (ofoe Jechonja, ofoe Jojachin) (Jer. 22:24 te nanga 23:2; Matt. 1:11-16; 2 Kon. 25:27-30). Na „regtvaardiki pransoen” disi Jezus Kristus, ben gi hen volmaakti libisoema libi leki wan slagti-ofrandi foe hen libisoema onderdaan foe na ten di e kon. Foedi a doe disi, a ben poti na fundamenti, dati 144000 foetoeboi foe hen di ben gi den srefi abra na Gado ben kan kon regtvaardiki foe tron mede-erfgenaam ini hen hemel kownoekondre (Rom. 8:14-17; 1 Kor. 1:30, 31) Winsi sortoe fowtoe di den geestelijken foe na kristenheid e poti tapoe na fikapisi foe den 144000 kownoekondre-erfgenaam disi, tog Jehovah ben tjari na fikapisi disi kon baka ini hen boen-ati nanga diniwroko sensi 1919 G.T. Nanga disi Jehovah ben opo kon gi den leki na fesiman foe den en a ben meki den kon regtvaardiki nanga jepi foe Kristus. — Rom. 8:31-33; Jer. 23:6, Moffat; JPS, NW.
14. Sortoe dinari Jehovah ben opo kon sensi na gebortoe foe na kownoekondre ini 1914 ondro na salfoe fikapisi disi?
14 Ondro na fikapisi disi foe jeje Israëlsoema Jehovah ben meki getrouw owroeman nanga opziener opo kon. Foedi na Messiaans kownoekondre ben gebore ini hemel na a kaba foe den ten foe heiden, den opziener disi ben doe diniwroko tapoe grontapoe leki granman herder te leki ala memre foe na fikapisi tjari na grontapoe wroko foe den kon na wan kaba en go moksi densrefi na a Kownoe „Herder” ini hen hemel Kownoekondre. — Jer. 23:3, 4; Jes 32:1, 2.
FA DEN KERKI FESIMAN FOE NA KRISTENHEID NO DOE SAN DEN BEN MOE DOE
15. Ini sortoe fasi na kristenheid de now te joe sa agersi disi nanga na toestand foe na salfoe fikapisi?
15 Na fikapisi foe den jeje Israëlsoema di ben kon boen baka e libi ini wan jeje paradijs ondro na hemel Kownoe, na soema di na bijbel e kari „Jehovah de na regtvaardiki fasi foe wi” (Jer. 23:3-6). So wan paradijs no de now ini na kristenheid. Na kristenheid de ini wan fasi di no krin foe soetadoe ede, aladi jeje angri e kiri den. Na fasi foe hen de toemsi ogri en a de wan marki di e waka na fesi foe wan moro takroe situatie di e meki wan soema slenger leki wan droengoeman. — Jer. 23:9, 10; Matt. 24:21, 22.
16, 17. Te joe loekoe Jeremia 23:11-14, dan soema de frantwortoe foe na toestand foe now ini na kristenheid?
16 Den kerki fesiman foe na kristenheid de frantwortoe foe na situatie disi. Den meki den kerkiman foe den mandi. A de precies leki fa Jehovah ben taki foe den falsi proféti nanga tempelpriester ini na ten foe Jeremia:
17 „’Bikasi a de na proféti nanga na priester di kon doti. Ooktoe ini mi oso (na tempel) mi ben feni na ogridoe foe den’, so Jehovah de taki. ’Foe datede na pasi foe den sa tron leki grati presi ini na doengroe; den sa troesoe den go ini disi en den sa fadon troe troe . . . En na den proféti foe Jeruzalem mi ben si tegoe sani: na doe foe soetadoe en na waka ini na lé; En den meki na anoe foe den ogri soema kon tranga, sodati den no ben sa drai baka, ibriwan foe den égi takroedoe. Den alamala kon tron gi mi leki Sodom, en den soema di e libi na ini hen (Jeruzalem) leki Gomorra.’” — Jer. 23:11-14.
18. Sensi oten en ini sortoe fasi den kerki fesiman foe na kristenheid ben gi den srefi abra na jeje soetadoe?
18 Sensi na momenti di na kristenheid ben opo ini den dé foe Constantijn de Grote — na pontifex maximus foe no Romein kownoekondre — den katholiek kerki fesiman en bakaten den anitri kerki fesiman ben gi densrefi alaten na jeje soetadoe. Na sortoe fasi? Foe de mati foe disi grontapoe en foe teki prati na den politiek nanga sroedati activiteit foe den.
20. Foe sainde den kerki fesiman sa dringi wan dede dranki?
20 Leki den soema di abi moro frantwortoe foe ala den soema di de wan pisi foe na kristenheid, den kerki fesiman nanga kerki tiriman sa moe dringi wan dede dringi: „Bikasi foe den proféti foe Jeruzalem (na foto di de wan agersi fasi foe na kristenheid) na fadon komoto foe na troe bribi ben waka go tapoe heri kondre.” — Jer. 23:15.
21. Fa na Jeremia-klasse ben poti ini 1925 na prakseri foe na grontapoe tapoe na fadon komoto fe na troe bribi foe den kerki fesiman?
21 Na disiten Jeremia-klasse ben poti wantron wantron en sondro frede na prakseri foe na grontapoe tapoe na fadon komoto foe na bribi foe den kerki fesiman. Na jari 1925 ben de wan toemsi prenspari jari ini disi. Na teki foe wan resolutie nanga na nen „Boskopoe foe howpoe” ben de na moro prenspari sani ini na algemene congres foe na Internationale bijbel-ondrosoekoeman-vereniging di ben hori ini Indianapolis ini na Amerkan staat Indiana foe 24 te 31 augustus. Na president foe na Vereniging ben leid na resolutie in baka di a ben hori na lezing di ben nen „Wan kori foe doe wan sani” en baka dati a go abra foe lési na resolutie. Wan toe sani di ben tanapoe na ini ben de disi:
. . . den soema di e anga na den kerki, katholiek nanga anitri, (e val op) nanga den bigifasi, foe den, na no sori foe respeki nanga goddelosoe fasi foe den. Foe datede a de krin dati ala loesoe di den soema di wi kari dja na tapoe, wan froe wan no abi waarde en no abi krakti en no kan tevréde na lostoe foe libisoema.
Na katholiek bribi nanga asranti fasi e taki dati a abi reti tapoe den sani di de soso foe Gado. Den modernisten e taki dati Gado no de, den no e teki hen Wortoe nanga hen plan foe verloesoe en den e taki dati breni krakti de na dresi foe na ongolokoe toestand pe libisoema de na ini. Den fundamentalisten di e taki dati den e bribi ini na bijbel, e sori dati den no e bribi disi nanga den fasi foe libi nanga waka. Den e leri falsi leri di e soso Gado en makandra nanga den katholiek nanga den modernisten den tai densrefi nanga den politiek nanga commercieel makti foe na grontapoe, foedi tapoe wan fasi foe spotoe Gado den taki dati den kan opo Gado kownoekondre na grontapoe. Den alamala ben moksi densrefi ondro Satan, na Granmasra foe den, foe poti Godo na wan sé en foe soso hen nen . . .
. . . Foedi Didibri sabi disi en e verstan dati hen ten de sjatoe, dan a de proberi foe songoe den volkoe nanga wan bigi watra foe falsi en kori leri en drai den prakseri komoto krin krin foe Jehovah. Na ten doro foe Gado meki wan nen gi hensrefi tapoe grontapoe en foe sorgoe dati den volkoe kon sabi na waarheid foe na plan foe Gado, di de na wan enkri dresi foe jepi gi na grontapoe. — Den paragraaf 5, 6, 9. Loekoe The Watch Tower foe 15 oktober 1925, bladzijde 310, 311. Loekoe ooktoe Openbaring 8:12; 16:8, 9.
22. (a) Soema e doe wroko foe na boen foe na prakseri foe Gado foe meki wan nen gi hensrefi? (b) Fa den kerki fesiman ben sori nanga na fasi fa den e taki profétitori dati den no abi respeki gi na nen foe Gado?
22 Na lezing „Wan kari foe doe wan sani”, di ben tjari na resolutie foe dja na tapoesé kon na fesi, e taki ini paragraaf 28: „Na ten kon kaba, dati Jehovah sa meki wan nen gi hensrefi tapoe grontapoe. Den memre foe na kerki abi wan prati na ini disi foedi den de kotoigi gi Masra” (Bladzijde 326 foe The Watch Tower foe 1 november 1925). Sensi na bigin foe na jari (1926) di ben kon baka na resolutie nanga na prati foe na resolutie disi ini wan traktaat tapoe na heri grontapoe, na Jeremia-klasse foe datede ben doe boen foeroe moeiti foe poti na nen foe Jehovah na fesi foe ala soema. Ma den kerki fesiman foe na kristenheid ben sori dati den no ben abi respeki gi na nen foe Gado. Aladi den kerki fesiman e loesoe Gado nen poeroe foe na prakseri foe hen di a meki bekenti foe tjari wan bigi winti foe rampoe kon tapoe na kristenheid, den ben tan taki „gi den soema di e veragti mi (Gado): ’Jehovah ben taki: „Vréde joe sa abi.”’ ’En, gi ibriwan di e waka leki fa den ati seni den: ’No wan rampoe sa miti oenoe.’” — Jer. 23:17-20
23. (a) Na Jehovah ben seni de kerki fesiman dati, ofoe sóema ben doe dati? (b) Leki fa Jeremia 23:21, 22 taki, dan san ben sa pasa efoe den kerki fesiman ben tanapoe ini na groepoe foe mati foe Jehovah?
23 Ma sortoe soema ben seni den kerki fesiman dati nanga den pramisi foe vréde foe den? Den no „ben tanapoe ini na groepoe foe mati foe Jehovah” foe ben kan kon sabi soifri na boskopoe foe hen. Jehovah no ben seni den ini hen nen. A no ben taki gi den, sodati den ben kan taki profétitori di ben „komoto foe na mofo foe Jehovah”. Den kerki sekte foe na kristenheid ben seni den go doe wroko komoto foe den theologische skoro foe den. San ben sa pasa efoe den kerki fesiman ben tanapoe ini na „groepoe foe mati” foe Jehovah ofoe ini na groepoe raiman foe hen en ben hori densrefi na den sani di ben tjari kon na krin? Jehovah e taki: „Ma efoe den ben tanapoe ini na groepoe foe mati foe mi, dan den ben sa meki na pipel foe mi jere mi wortoe en den ben sa drai komoto foe na takroe pasi foe den en foe na takroedoe foe den.” — Jer. 23:21, 22.
24. Efoe den kerki fesiman ben tanapoe ini na rai foe Jehovah dan san no ben sa de troe nanga den kerki-soema foe na kristenheid en nanga den sani di den de na ini?
24 Efoe dati ben de so, den a no ben sa de so dati soema no ben sa abi so weiniki sabi foe na bijbel soleki dati de now na mindri den kerkiman. Efoe den kerki fesiman den srefi ben teki fesi foe hori fasti na a Wortoe foe Gado en leri den miljoen miljoen kerki-soema foe den foe doe a srefi, dan toe grontapoe-feti no ben sa de, feti di ben bigin ini na kristenheid! Den kerki fesiman disi di e tjari na frantwortoe foe disi no kibri gi Jehovah. Hen no de soso wan „Gado foe krosibé”, sodati den sani di de farawe, a no ben sa si. — Jer. 23:23, 24.
25. Leki fa Jeremia 23:25-28 tai, dan san wan soema moe doe gi den soema di e arki efoe a abi wan sani foe pristeri?
25 Na ten kon pe den libisoema moe bosroiti ofoe den sa arki moro langa na den „dren” foe den kerki fesiman ofoe den sa arki na a Wortoe foe Jehovah soleki na Jeremia-klasse e meki disi bekenti. Ooktoe na ten kon gi den soema di taki dati den de „dienstknegti foe Gado foe handri akroederi nanga na afersi di Jeremia 23:25-28 e kari: „Meki na proféti di abi wan dren verteri na dren; ma meki na soema di mi égi wortoe de na hen, taki mi wortoe nanga waarheid.”
26. San na Jeremia-klasse nanga na „bigi ipi” ben bosroiti foe doe, foedi dren nanga na wortoe foe Gado moe poeroe foe makandra?
26 San na Wortoe foe Jehovah abi foe doe nanga „dren”, den visioen foe soso libisoema ati en di no abi wan fundamenti? Noti! Wi moe poeroe den toe sani foe makandra, soleki wi e prati alési foe na alensi-teki. Foedi na Jeremia-klasse abi na Wortoe foe Gado inisé foe den, a ben teki na fasti bosroiti foe taki hen getrouw alaten. Nanga respeki foe Jehovah, wan „bigi ipi” arkiman ben teki na bosroiti foe doe na srefi.
27. Oten en fa na Wortoe foe Gado sa de leki wan faja en wan ambra foe smeti?
27 Na Jeremia-klasse ben taki na Wortoe foe Jehovah now 60 jari kaba getrouw. Na Wortoe foe hensrefi no ben bron den organisatie foe na kristenheid; ooktoe a no ben broko na pisi na seti foe sani di gersi bergi. Tog na Wortoe foe Gado no e fadon soleki disi e meki bekenti nanga mofo foe na Jeremia-klasse. Te Jehovah sa doe sani tapoe hen reti ten ini na „bigi benawtoe” akroederi na Wortoe foe hen di ben meki bekenti, dan a sa piki hen égi aksi nanga Ja: „’A no mi wortoe de so, leki wan faja’, so Jehovah de taki, ’en leki wan ambra foe wan smeti di e massi broko wan hé klipston?’” (Jer. 23:29). Soboen, meki wi tan poti bribi ini na Wortoe dati.
28. Fa wi kan taki dati den kerki fesiman e „foefoeroe Gado wortoe, ibriwan foe hen mati” en soema de foe datede tegen hen?
28 Tra fasi leki na klasse foe den kerki fesiman, den memre foe na Jeremia-klasse, Jehovah ben seni den foe taki ini hen nen. Ma ete den falsi kerki fesiman e taki ini na nen foe hen en foe datede meki na bijbel waarheid bekenti. Tapoe na fasi disi den kerki tiriman e „foefoeroe” te loekoe hen boen na krakti nanga na uitwerking foe na boskopoe foe rampoe, di na Jeremia-klasse e meki bekenti. A de troe dati na Jeremia-klasse e ondersteun na boskopoe foe den foe gebroiki den wortoe: „Disi Jehovah e taki”. Ma den kerki fesiman e proeberi foe poti extra krakti tapoe san den e préki, sodati a kan de leki waarheid, foe di den e gebroiki den wortoe „Wan wortoe!”. A gersi leki den abi wan boskopoe foe Jehovah. Den ben sa kan gebroiki ooktoe wan bijbeltekst foe kan taki foe politiek ofoe srefi foe meki propaganda foe srefi foe oorlog. Tog Jehovah de tegen den sortoe falsi kerki proféti dati di a no ben seni go doe wroko komoto foe na groepoe foe mati foe hen en di e foefoeroe wortoe foe na bijbel foe hen foe gebroiki den verkeerti. — Jer. 23:30, 31.
29. Fa Jehovah sa sori dati den sortoe falsi proféti disi de bidrigiman?
29 Fa Jehovah sa sori dati den sortoe falsi kerki proféti disi de bidrigiman? Foe na sani di den e meki bekenti leki „wan wortoe!” ofoe san den e taki ini hen nen, no kon troe. A no e ondersteun den lé foe den. „’Loekoe mi de tegen den proféti foe lé dren’ so Jehovah taki, ’di den e taki en di den e meki mi pipel lasi pasi foe den lé foe den ede en foe na meki bigi foe den ede. Ma misrefi no ben seni den en ooktoe mi no ben gi den komando foe dati. Soboen, na no wan fasi den sa de wan wini gi na pipel disi’” (Jer. 23:32). Fa a de wan sari sani gi na pipel disi!
30. Na sortoe sani wi moe poti boen prakseri — na den djaranti foe den kerki fesiman ofoe na a Wortoe foe Jehovah?
30 Meki wi sorgoe, dati den falsi djaranti foe vréde foe na sé foe den kerki fesiman no meki wi djonko ofoe fadon ini srebi na jeje fasi, now di na kristenheid no de ini vréde nanga Gado. Meki wi teki „na lai” ofoe na gewichtig boskopoe foe Gado Wortoe ernstig. — Jer. 23:23.
„NA LAI FOE JEHOVAH”
31. San wi de verplekti foe piki te soema foe na kristenheid e aksi wi foe taki krin gi den san de na boskopoe di gersi wan hebi lai ini disi ten?
31 Na boskopoe foe Jehovah gi na politiek, kerki nanga commercieel seti foe sani de now hebi foe na strafoe, na pori rampoe, di a abi na ini. Foe datede wi abi na hebi frantwortoe foe meki Jehovah boskopoe foe na „ten foe na kaba” disi bekenti. Meki wi, te wi de piki den aksi foe soema foe na sani di sa pasa nanga na seti foe sani, soboen verteri spesroetoe san de na „lai” foe Jehovah troe troe. Te kerkiman (leken) ofoe proféti ofoe priester foe na kristenheid e aksi foe verteri den krin tapoe san na lai foe Jehovah e druk moro hebi, dan wi verplekti foe verteri den, dati den soema foe na kristenheid srefi de wan „lai” gi hen, ja, „O fa a de wan lai!” Soboen a sa poeroe na lai disi na hen tapoe foedi a sa gi na kristenheid abra na rampoe.
32. Fa den soema foe na kristenheid e doe nanga san na Jeremia-klasse e meki bekenti leki na „lai foe Jehovah”, en san den e drai foe datede?
32 Den soema di no abi respeki foe Jehovah, no so wani teki nanga ala prisiri san na Jeremia-klasse e meki bekenti leki „na lai foe Jehovah”. Soboen, den no ben sa wani prakseri nanga ala prisiri na disi leki wan sani di de boen ernstig. Den e waka baka na tra sani di den proféti nanga priester foe den taki de troe troe na „lai” foe na Wortoe foe Gado. Na tra sani foe den, no abi hen fundamenti tapoe den Santa Boekoe. A abi leki fundamenti den égi prakseri, sodati „ibriwan foe den e waka baka hen égi wortoe”. Gi den sortoe tranga jesi soema di e anga na den religie na Jeremia-klasse e taki: „Oen drai den wortoe foe na libi Gado, Jehovah foe den fetiman, na Gado foe wi” (Jer. 23:33-36) Ma den kan drai na rampoe di na „lai foe Jehovah” e warskow wi? Nono.
33, 34. Tapoe na de noja foe soema na Jeremia-klasse moe poti na prakseri foe den kerkisoema di e kari den égi boskopoe leki „noti moro leki na lai foe Jehovah?
33 Tra fasi leki na sani di den memre foe na Jeremia- klasse ben meki bekenti sensi na jari 1919 baka na oorlog, den takiman foe na kristenheid e verteri den falsi kori boskopoe foe den. Foe meki disi de gewichtig gi trawan, den e sori na a sani di den abi foe taki, leki „Na lai foe Jehovah”. Na den soema disi di e anga na den religie Jehovah ben seni na Jeremia-klasse alaten foe verteri den dati den no mag kari ini préki nanga profétitori foe den „na lai foe Jehovah”. Sortoe piki na Jeremia-klasse moe gi den soema disi di e anga na den religie? Disi:
34 „Foe datede, disi Jehovah ben taki: ’Bikasi oen taki: „Na wortoe disi de noti moro leki na lai foe Jehovah”, di mi ben seni gi oenoe na boskopoe (nanga mofo foe Jeremia), taki: „Oenoe no moe taki: ’No lai foe Jehovah!’”, foe datede, dja mi de!’” — Jer. 23:38, 39.
35, 36. Leki fa Jeremia 23:39, 40 taki, dan sortoe bosroiti di Jehovah taki na Jeremia-klasse moe meki bekenti na den soema di e préki ofoe jere wan falsi „Lai”?
35 Joisti! Jehovah de dja leki Kroetoebakra foe den proféti foe na kristenheid. Sortoe bosroiti a de meki bekenti gi den „proféti” di e kari na boskopoe foe den leki „noti moro leki na lai foe Jehovah” en foe den soema di e poti prakseri tapoe na falsi „lai”? Na Kroetoebakra e verteri wi:
36 „Mi wani gi oenoe abra na a frigiti foe oenoe, en mi wani libi oenoe nanga na foto di mi ben gi oenoe nanga oenoe grantata — komoto foe mi fesi. En mi wani poti sjen na oen tapoe foe tégo en sjen foe ten di no abi marki, di no sa frigiti.” — Jer. 23:39, 40.
37. (a) Fa Jehovah ben doe hen kroetoe bosroiti ini na ten foe Jeremia, en nanga sortoe krakti? (b) Fa a ben go nanga Jeremia na a ten dati, en fa disi sa kon troe tapoe na Jeremia-klasse?
37 Na bosroiti di Jehovah e meki bekenti leki Kroetoebakra ben kon troe ini Jeremia ten, en dati ben de di den Babylon soema ben pori Jeruzalem nanga hen tempel ini 607 bifo wi Teri. Na sjen ondrofeni disi gi den tranga-ede, ontrouw Israëlsoema ben bewijsi dati Jehovah, di den ben soso, ben gi den abra now na frigiti foe den. A ben libi, foe den kan tjari den bakapisi foe na takroedoe foe den. Na mofo foe den bigimemre falsi proféti dati ben tapoe nanga dati. Ma Jeremia mofo ben tan taki profétitori doro. Akroederi nanga na agersi fasi disi, dan Jehovah no sa libi na Jeremiaklasse, te djonsro a sa doe na gewichtig bosroiti foe hen tegen den kerki fesiman nanga gemeente foe na kristenheid. — Jer. 39:11–40:4; Klaagl. 1:1-22.
KORI — NA WAN BOEN FASI
38. Ini sortoe fasi Jehovah ben kori Jeremia, en nanga sortoe bakapisi?
38 Na so fasi Jeremia ben doe hen wroko fo-tenti jari di a ben meki ala sani bekenti di Jehovah ben gi hen komando foe taki. A ben si dati Jehovah ben . . . hen. Jehovah ben sori dati a ben de moro tranga leki hen. Na Wortoe foe hen ben abi wan krakti tapoe Jeremia di ben overtoigi hen (Willibrordvertaling). Nanga disi a ben de foe taki tangi dati Jeremia ben kan hori doro te na a kaba ini na wroko foe Gado. Jehovah ini disi, ben „kori” hen. A ben sori dati a ben de moro tranga leki na swaki fasi foe Jeremia. Jeremia no ben ondrofeni ogri dati Jehovah ben kori hen.
39, 40. Disi e meki wi prakseri sortoe sani di Jeremia ben taki, baka di Pashur ben poeroe hen ini na blok?
39 Dja wi e memre den wortoe foe Jeremia, baka di Pashur, na moro prenspari fesiman foe na tempel, ben poeroe hen foe na blok:
40 „Joe ben kori mi, o Jehovah, sodati mi ben meki joe kori mi. Joe ben gebroiki na tranga foe joe tegen mi (tegen na firi foe mi), sodati joe ben wini. Mi ben tron wan sani di den ben lafoe na heri de; ibri soema e spotoe mi. Bikasi, ala tron te mi e taki, mi e bari. Ogridoe nanga foefoeroe mi e bari. Bikasi na wortoe foe Jehovah ben tron gi wan sani foe sjen en spotoe na heri dé. En mi ben taki: ’Mi no sa taki foe hen, en mi no sa taki moro ini hen nen.’ En ini mi ati a ben de leki wan faja, di de ini mi bonjo; en mi ben weri foe hori hen na ini en mi no ben kan. Bikasi mi ben jere na takroe njoensoe foe foeroe soema. Skreki ben de na lontoe . . . Ma Jehovah ben de nanga mi leki wan verschrikkelijke maktiwan. Foe datede, joisti den di e waka na mi baka, sa fadon en no wini. Den sa kisi bigi sjen, foedi den no ben go na fesi. Na sjen foe den di sa tan tégo, no sa frigiti. — Jer. 20:7-11.
41. Soboen, fa wi sa man foe tan taki foe na Kownoe Herder, di na bijbel e kari „Jehovah na regtvaardiki fasi foe wi”?
41 Leki wan „verschrikkelijke maktiwan” Jehovah sa tranga wi ini wi swakifasi. Wi sa ton taki ini hen krakti foe na Kownoe Herder, na soema di na bijbel e kari „Jehovah de na regtvaardiki fasi foe wi”.