Gado dé foe refrensi kon krosibé?
„Jehovah abi wan dé foe refrensi.” — Jes. 34:8.
1. Lukas 21:25, 26 e kon troe ini (. . .)?
JEZUS KRISTUS ben taki na fesi dati na ten di Gado ben sa teki refrensi, ben sa abi leki marki „broeja skreki foe den naatsi”, di foe den problema ede, di e kwinsi na libisma-maatschappij, „no ben sa feni wan pasi foe komoto”. A ben taki dati den sma ben sa „kon weri foe frede nanga froewakti foe den sani di e kon tapoe a grontapoe pe libisma e libi” (Luk. 21:25, 26). Disi no de a situatie die wi e si now ini disi jari, 1981?
JA! WI E SI ALA DEN SANI DISI TROETROE!
2. (a) San e sori dati Openbaring 11:15, 18 ben bigin kon troe ini 1914? (b) Foe sortoe sani den sani di pasa de wan bigin?
2 A disiten moeiliki grontapoe-situatie, de na gro kon moro foeroe foe den benawtoe moeilijkheid, di sensi na jari 1914, di den naatsi foe a fosi tron ben de ini wan totale oorlog. Leki fa Openbaring kapitel 11 e sori, dan na jari „di den naatsi ben kisi atibron” — 1914 — de marki sosrefi toe na ten di a „kownoekondre foe grontapoe” na wan reti fasi „ben tron a kownoekondre foe wi Masra (Jehovah) nanga foe en Kristus” (Openb. 11:15, 18). Dati Kristus na a fasi disi ben poti foe tiri tapoe a troon, ben de wan bigin sodati a pasi ben kan opo foe tjari refrensi kon.
3. Sortoe presi den kerki foe na kristenheid e teki tapoe a tori foe Gado boskopoe foe refrensi?
3 Ini a ten disi wan soema de di Gado jeje gi makti foe bari wroko foe a dé foe Jehovah refrensi nanga foe trowstoe ala soema di e sari? Ja, ma séker wi no kan taki dati den kerki foe na kristenheid no ben kisi na makti disi. Den no abi wan boskopoe foe troetroe trowstoe, nanga sosrefi toe den no wani abi Jehovah leki den Gado. No wawan dati den no wani foe kebroiki Jehovah nen, ma den e ferfolgoe troe kristensma di wani foe gi Jehovah nen grani.
4. Sortoe reden wi abi foe de nanga prisiri?
4 Ma Jehovah kotoigi bréti foe tjari na moro prenspari nen foe na universum! Den bréti foe soema kari den Jehovah Kotoigi. Den e prisiri foetroe, dati sensi na opo foe a Kownoekondre ini na jari 1914, den abi na grani foe kan meki Jehovah dé foe refrensi bekenti na a eri grontapoe. Den abi sosrefi toe na fasti bosroiti soleki Micha 4:5 e tjari disi kon ondro wortoe, foe „waka ini na nen foe Jehovah, (den) Gado, te ten di no abi marki, ja foe tego”! Èn den e prisiri toemsi dati miljoen-miljoen soema di e sari ben arki na a boskopoe foe den, ben kisi trowstoe èn ben poti densrefi na a sé foe Gado kownoekondre di e kon.
GADO REFRENSI — A DE WAN SANI DI SOEMA FERDINI?
5. (a) Den „moeiliki ten” disi de den laatste froktoe foe san? (b) Sortoe sani wi e si e pasa now ini a kristenheid leki wan kontroe foe Paulus profétitori foe den „laatste dé”?
5 Ma grontapoe de nownow troetroe so ogri dati Gado moe tjari en refrensi kon na tapoe? Arki pikinso na den wortoe foe na apostel Paulus di a ben taki nanga Gado jeje. A ben taki: „Sabi disi, dati ini den laatste dé, moeiliki ten sa broko kon.” Den moeiliki ten disi de den laatste froktoe, na kabapisi foe na teki di sma no teki na préki foe na waarheid (2 Tim. 2:23-26). Srefi ini den kondre foe a kristenheid wi e si now wan kon moro foeroe, dati joe e skreki, foe kiri nanga dwengi, na broko foe osofamiri, a no abi foe respeki foe émakti nanga na lasi foe moraliteit. Ala den sani disi abi leki fundamenti gridi, bigi-ai èn a mankeri foe troetroe lobi. Paulus e taki moro fara: ’Den sma sa lobi densrefi nomo, sa lobi a moni, sondro lobi gi boen sani, nanga abi moro lobi gi prisiri leki lobi gi Gado’ (2 Tim. 3:1-5). We now, wi e si a profétitori disi e kon troe now na a eri grontapoe? Ja, foetroe. Te ini den moro fini pisi den e kon troe.
6. Sortoe situwasi ben gro kon leki wan kontroe foe Mattheus 24:12?
6 Di Jezus ben taki ensrefi na profétitori foe „a marki foe a bosroiti foe a seti foe sani” a ben taki: „Foe di na kroektoedoe sa kon moro foeroe, foe datede meki na lobi foe na moro bigi pisi foe den sma sa kon kowroe” (Matt. 24:3, 12). Fa disi de srefi troe nanga na kristenheid, èn sosrefi toe nanga na eri disiten grontapoe! Ibri jari na a ten foe kresneti den soema e taki foeroe foe lobi nanga foe vréde nanga boen wani na mindri sma, ma den naatsi foe na kristenheid e doe den sani disi? Den wortoe foe na fosi minister foe Ingrisi kondre wani taki foeroe, di a ben taki wàn wiki bifo kresneti foe a jari 1979. A ben taki: „Wi tanapoe fesi wan njoen decennium (pisiten foe 10 jari) — ’wan kefarliki decennium’ mi kari en — pe den tjalansi tapoe a tori foe wi tanboen nanga wi fasi foe libi sa de moro ebi leki ini den jari sébi-tenti.”
7, 8. (a) Sortoe oorlog-situwasi wi e miti now? (b) Sortoe djaranti Jehovah e gi, èn fa lobi nanga refrensi abi foe doe nanga disi?
7 Fa den naatsi e teki den sortoe tjalansi disi? Foedi den e sreka densrefi moro tapoe feti. Prakseri disi pikinso: A grontapoe disi, sondro lobi, e kebroiki so wan toe miljoen koroe ibri minuut gi fetisani, moro leki wan biljoen (1.000000000000) koroe ini wan jari! Ala disi e meki wan feti-situwasi kon di a grontapoe, no kan feni wan loesoe foe en. Leki san wan groepoe foe datra, natuur-sabiman nanga trawan ben taki ini na New York Times foe 2 maart 1980, dan wan kernoorlog, efoe disi ben sa bigin tamara, ben kan pori ini soso wan joeroe na moro bigi pisi foe a libi na grontapoe — miljard-miljard soema! Èn ete den naatsi moro faja srefi e tan meki moro didibri super-feti-sani.
8 We now, na lobifasi Gado foe wi, na Mekiman foe na moi grontapoe disi, sa gi pasi dati ogri naatsi meki a tron wan presi di bron èn no abi libi? Noiti! Bikasi a de taki krin ini en Wortoe: „Disi Jehovah ben taki, na Mekiman foe den hemel, na troe Gado, na Setiman foe a grontapoe nanga na Mekiman foe en. Èn na soema di ben poti en stéfi, no ben meki en soso foe noti, di ben seti en foe (sma) libi a tapoe: ’Mi na Jehovah, èn nowan trawan de.’” A nen foe en di no abi en speri de wan djaranti foe dati taki En, leki a lobifasi Mekiman nanga Soeverein Masra foe na universum, no sa gi pasi, dati wi grontapoe sa meki kon tron wan aardbol pe libi no de a tapoe. Gado lobi e aksi dati Gado tjari en refrensi kon tapoe den sma di e doti grontapoe èn di ben sa wani pori en libisma mekisani. — Jes. 45:18; Jer. 10:10-12.
9. San Jehovah abi na prakseri foe doe, foedi den naatsi e wégri foe saka den fetisani, èn foe sainde Jehovah sa doe disi?
9 Sensi na bigin foe a Fosi Grontapoefeti ini 1914, na grontapoe disi ben nati nanga na broedoe foe tintron miljoen onnowsel sma. Ja, soso a Tweede Grontapoe feti kaba ben aksi 55 miljoen libisma libi! Now na froewakti a wi fesi foe wan kiri nanga nucleaire fetisani de srefi moro ogri. Ma foedi den naatsi e wégri foe saka den fetisani, dan wi lobifasi Gado e ferteri dati eri esi tapoe en boen fasi a sa meki den poeroe den fetisani tapoe wan fasi di sa tan. A de taki: „Kon, loekoe den wroko foe Jehovah, fa a ben doe wondroe sani na grontapoe. A de meki feti kon a wan kaba te na den farawe oekoe foe grontapoe” (Ps. 46:8, 9). Ja, a de a lobifasi prakseri foe Jehovah foe doe san den naatsi noiti sa doe — a sa masi ala den fetisani, ja, srefi ala den nucleaire projectiel a sa meki tron sani di no e doe ogri. Precies soleki Jehovah e taki: „Refrensi de foe mi; mi sa pai” (Rom. 12:19; Zef. 3:8, 9). A pramisi foe wi lobifasi Gado dati a sa tjari refrensi kon, no e meki wi bréti? Disi moesoe de so!
SARI E KON MORO FOEROE
10. Sortoe bakapisi den feti foe disi eeuw ben tjari?
10 Den feti di sensi 1914 ben feti, ben tjari ogri bakapisi kon. Ini disi ben de takroe doti seks-libi, pe wan pestsiki foe siki foe a sjenpresi ben kon èn so toe bere di oema no ben wani. Den bere disi di oema no ben wani ben tjari nanga den leki bakapisi wan skwala foe poeroe-bere. Leki fa den bereken dan now ini a eri grontapoe, ibri jari sowan 30 te 40 miljoen bere e poeroe foe pikin di no gebore, den e kiri den! Dati de na moro bigi kiri di ben doe oiti tapoe onnowsel sma, pe na nomroe foe dedesma ini na moro ogri feti di ben de oiti ini istoria, no e kon na en sé.
11. A sortoe fasi „ogrisma e kon moro ogri”?
11 Sosrefi toe wi ben si ini a ten di pasa fa a de srafoe foe drug, broko-trow, kiri nanga ala sortoe foe kroektoedoe e kon tapoe wan fasi di e gi joe skreki. Now a gemeenschap foe homo e meki bigi dati soso ini Amerkankondre wawan a abi 20 miljoen sma kaba. No langa pasa kaba wan homoseksueel ben poti wan disiten émarki, di a ben kiri 33 jongoe man di a ben ros foe abi seks nanga den. Tog a de so, dati homoseksualiteit de soso wan pisi foe na oeroedoe di e kon moro foeroe ini na kristenheid èn tapoe a eri grontapoe. Ini 2 Timoteus kapitel 3 nanga reti a de taki foe den „laatste dé” disi dati „ogri sma sa kon moro ogri”. — Vers 13.
12. Sortoe bewijsi wi abi dati a ogri grontapoe e doro en kaba?
12 Te wi e loekoe na a oeroedoe grontapoe di de lontoe wi, a de dwengi wi foe bari: Precies leki fa a ben de ini Noach dé! Precies leki fa a de ben de ini a ten foe Sodom nanga Gomorra! Precies fa a ben de nanga den pori Kanaänsma èn den Israëlsma di ben fadon komoto na bribi! O moro na disiten grontapoe e saka go moro ini na tokotoko foe oeroedoe, wi e kisi na prakseri na warskow foe na apostel Paulus dati „den sma di e doe den sortoe sani disi, e ferdini na dede” (Rom. 1:18, 26-32). Nono, na lobifasi Gado no sa verdrage moro langa na takroe ogridoe foe na seti foe sani disi. Na presi foe dati a sa pori den sma di e pori a grontapoe foe en. — Openb. 11:18.
KON SABI WAN „BARINEN OEROEOEMA”
13. San e bedoel nanga „jeje soetadoe”?
13 Ma a bijbel e taki sosrefi toe foe jeje oeroedoe. Den sma di e taki dati den e dini Gado soifri, ma di e moksi densrefi nanga den afersi foe Satan grontapoe, e gi densrefi abra na disi. A bijbel e taki: „Soetaman, oen no sabi taki na matifasi nanga a grontapoe wani taki feantifasi nanga Gado? Ala sma foe datede di wani tron wan mati foe grontapoe, e meki ensrefi tron wan feanti foe Gado” (Jak. 4:4). So wan matifasi — jeje soetadoe — foe a sé foe den sma di taki dati den de Gado dienstknegti, de ete wan prenspari reden foe sanede Jehovah sa teki refrensi. Foe sanede wi e taki disi?
14. Tjari kon na krin san na a „barinen oeroe-oema” èn den „foeroe watra” di a sidon a tapoe?
14 Foe na sani di e taki ini Openbaring kapitel 17. Wi e lési drape foe „a bigi oeroe-oema, di sidon tapoe foeroe watra”. San disi wani taki? Vers 15 e tjari kon na krin gi wi dati „den foeroe watra” e sori tapoe „volkoe, nanga ipi nanga naatsi nanga tongo”. Ma soema de a „bigi oeroe-oema” disi, di e ori makti tapoe den volkoe? Ini The Jerusalem Bible, wan katholiek vertaling, den e kari en „na barinen oeroe-oema”. San a ben doe dati a ben kon kisi barinen? Openbaring 17:5 e gi wan sroto. Dape tanapoe: „Tapoe en fesi-ede wan nen ben skrifi, wan kibritori: Babylon na Bigiwan, na mama foe den oeroe-oema èn foe den tegoe sani foe na grontapoe.”
15. San ben pasa nanga Babylon, ma sortoe goedoe a libi?
15 Soboen, na „barinen oeroe-oema” abi wan nen, „Babylon na Bigiwan”. Disi e tai en nanga na Babylon foe na owroe istoria, na a ten foe kownoe Nebukadnezar, èn foe a foto dati a istoria e tjari kon na krin dati a ben foeroe nanga porifasi seks-anbegi (Dan. 4:28-30). A Babylon foe Nebukadnezar no de now moro. A presi ini a disiten Irak pe a ben didon, de légi èn sma no e libi dape, „leki di Gado ben drai Sodom nanga Gomorra ondro kon na tapoe” (Jes. 13:19-22). Ma na owroe Babylon ben libi wan goedoe a baka gi a libisma-famiri. San dan? Na afkodré foe en — en religie!
16. (a) Fa wan grontapoe-makti foe falsi religie ben gro kon? (b) Sortoe kroetoe Gado e tjari kon tapoe Babylon na Bigiwan èn foe sainde?
16 Sensi den froekoe ten foe na Froedoe dan falsi anbegi ben tai nanga Babylon. Ini Babylon sma ben bow wan foto nanga wan kerki toroe, di a ede ben miti hemel. Disi den ben doe foe tergi Jehovah. Èn di Jehovah ben broeja a tongo foe den, dan komoto foe Babylon den ben panja go na a eri grontapoe, aladi den ben teki den falsi religie go nanga den. Ini na di foe fo eeuw dan kristensma di ben fadon komoto foe bribi ben moksi a leri nanga ceremonie foe Babylon nanga na kerki systema di de te nanga now ini na vorm foe den difrenti sekte foe na Katholiek bribi nanga na protestant bribi. Na so fasi wan grontapoe-makti foe falsi religie ben gro kon, „Babylon na Bigiwan”, pe „kristen” religie èn no-kristen religie de na ini. Foe di „Babylon na Bigiwan” ben de ini den ferfolgoe, nanga dwengi èn srefi den grontapoefeti foe na istoria, dati meki Gado e tjari kroetoe kon tapoe en nanga den wortoe: „Ini en na broedoe ben feni foe proféti èn foe santawan èn foe ala sma di ben slakti na grontapoe.” — Openb. 17:5, 6; 18:24; Gen. 10:8-10; 11:1-9.
17. San na a „redi wilder meti” èn fa a meki den profétitori kon troe?
17 Na oeroedoe „matifasi foe en nanga a grontapoe” e go srefi moro fara. Ini disi de sosrefi toe na matifasi foe en nanga a agersi „meti” di a de basi. Ini Openbaring 17:3 tanapoe namkoe foe Babylon na Bigiwan, dati a ben sidon „tapoe wan redi meti di ben abi foeroe nen foe kosi Gado”. A bijbel e kebroiki foeroetron „meti” leki wan agersifasi foe politiek naatsi (Dan. 7:2-8; 8:5-8, 20, 21; Openb. 13:1-18). Ma dja na bijbel e taki foe wan freemde sortoe „meti” nanga „sébi ede èn tin toetoe”. A disiten istoria e sori dati a „meti” disi ben kon sori ensrefi foe a fosi tron ini 1920. A ben de wan combinatie foe volkoe — na Volkoebontoe. Ini a ten foe a Tweede Grontapoefeti na Bontoe foe wan pisiten ben de leki a dede. Ma ini 1945 — leki wan kontroe foe bijbelprofétitori — a ben kon sori ensrefi baka leki na Verenigde Naties. Eri esi na organisatie disi „e waka go miti pori”. — Openb. 17:8-11.
18. Fa wan kaba sa kon na a kerki-politiek matifasi foe Babylon na Bigiwan?
18 Na falsi religie, „Babylon na Bigiwan”, ben proeberi komanderi na Volkoebontoe èn na Verenigde Naties. Ma Gado Wortoe e sori dati eri esi wan kaba sa kon na den sortoe kerki politiekmatifasi foe na sé foe paus nanga tra kerki fesiman. Na a pisten dati na „barinen oeroeoema” e prakseri dati a sidon moi, dan Gado sa sorgoe dati den agersi „tin toetoe” foe na Verenigde Naties sa kebroiki den sroedati makti foe den tegen en. Den sa trowe en foe den baka, pori en èn leki faja bron en krinkrin. — Openb. 17:16, 17.
„KOMOTO FOE EN, MI PIPEL”
19. Fa Gado e sori en lobi gi ala opregti sma ini disi ten?
19 Fa Gado e sori en lobi te moro nanga moro a joeroe dati foe kroetoe e kon krosibé? So: Gado e meki wan tranga fanowdoe kari go na ala opregti katholiek, protestant, boeddhist nanga hindoe — ja na ala sma foe ala falsi religie di wani de wan pisi foe a pipel foe Gado èn a kari disi tanapoe ini Openbaring 18:4, 5: „Komoto foe (Babylon na Bigiwan), mi pipel, efoe joe no wani teki prati ini en sondoe, èn efoe joe no wani kisi afoe foe en tanteri. Bikasi den sondoe foe en ben é go te na hemel, èn Gado ben memre den ongeregtigheid foe en.”
20. Foe sainde a de now na ten foe tan farawe foe na birti foe Babylon na Bigiwan?
20 Degedege no de dati na tjari kon foe Gado kroetoe e kon moro krosibé! Naatsi di de kontra kerki e abi bigi makti kaba ini na Verenigde Naties. Kondre nanga sroedati-makti di angri foe oli no de wawan wan gevaar gi den moslim-kondre, ma gi den naatsi toe di langa ten ben de leki wan fortresi gi den religie foe na kristenheid. Foe datede meki a de now na ten gi ala sma di lobi waarheid nanga regtvaardiki fasi, foe tan farawe foe na birti foe na „barinen oeroe-oema”, ja, foe lon go na Gado kownoekondre.
21. San na Armageddon èn oten den naatsi de drape?
21 San e kon baka na pori foe „Babylon na Bigiwan”, na grontapoemakti foe falsi religie? Den Santa Boekoe e sori dati den „tin toetoe” foe na „meti” sa drai go tegen na troe religie soleki Jehovah Kotoigi e teki presi foe dati na grontapoe. Ma te dati pasa, dan den naatsi sa si dati ini Armageddon den e feti nanga Gado! Èn Armageddon no de soso wan pikin presi ini na kondre Palestina. Kontrari foe dati, Armageddon de wan grontapoe-situwasi di e aksi refrensi ini „a feti foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan”, na moro bigi stré foe ala ten! — Openb. 16:14, 16; 17:12-14.
22. Fa a de kon na krin ini na bijbel dati Armageddon de wan regtvaardiki feti?
22 A bijbel e taki dati Gado e kebroiki Kristus Jezus nanga den hemel legre foe „kroetoe èn foe ori feti ini regtvaardiki fasi”. Ja, Armageddon sa de wan regtvaardiki feti. Regtvaardiki? Fa so? Foe di ini disi feti ferdini refrensi sa tjari kon tapoe den naatsi nanga pipel foe a grontapoe, di ben teki na bosroiti foe no sabi Gado èn di e kaka foetoe gi a reti foe en foe tiri. A sa de wan selectieve feti te joe loekoe na pori foe en. Den ogrisma sa kisi pori, aladi ala sma di „e gi jesi na a boen njoensoe foe wi Masra Jezus”, foe kebroiki den wortoe foe na apostel Paulus, sa kisi ferloesoe. Na so fasi, ini Armageddon Gado refrensi sa tjari kon ini balans nanga Gado lobi. — 2 Thess. 1:8; Ps. 145:20; Openb. 19:11-21.
23. (a) Sortoe Gado na Jehovah, soleki e kon na krin ini Psalm 145:17-21? (b) Foe sainde na Gado disi foe lobi e teki refrensi foe datede? (c) Sortoe stap wi moe doe te wi e si na „dé foe refrensi” e kon krosibé?
23 Wi e froestan now foe sanede na „Gado foe lobi” de sosrefi toe wan Gado foe refrensi? Foe di a lobi regtvaardiki fasi èn no wani si ogri na ai, èn disi moe de so toe nanga wi (Ps. 145:17-21). Fa a de fanowdoe dati Jehovah bigi nen nanga prakseri kon reti! Fa a de fanowdoe dati na grontapoe foe wi kon krin foe ala broedoe-paiman, bidrigi fasi nanga oeroedoe, di ben meki a moi mekiwroko foe Gado ini den millennia (pisiten foe doesoen jari) di pasa ben doti! Soso dan na grontapoe sa tron wan grontapoe paradijs, di Gado ben abi na prakseri gi na libisma-famiri. Ma fosi, na Gado foe lobi di no abi en speri moe opo na pasi foe tjari refrensi kon tapoe en feanti. Wi no e prisiri dati en dé foe refrensi e kon now krosibé? Meki wi de dan den sma di e teki Jehovah lobifasi kari: „Prisiri, oen naatsi nanga en pipel, bikasi a sa tjari refrensi kon tapoe en feanti.” — Deut. 32:43.