Sortoe organisaatsi — Foe Jehovah ofoe foe Satan?
„Teki tide gi joesrefi soema joe wani dini.” — Joz. 24:15.
1, 2. (a) Sortoe bosroiti moe teki now, èn o tranga fanowdoe a de foe teki dja wan bosroiti? (b) A bosroiti foe soema tapoe na afersi disi 1900 jari psa kaba abi foe doe nanga na heri universum, èn sortoe bosroiti a ben teki?
NOW wan sma moe teki na mindri den moro toe bigi organisaatsi di de. Foe na sé foe na historia dan disi no de wan njoen sani, ma ini disi na fanowdoe foe teki wan bosroiti de moro tranga fanowdoe leki oiti na fesi. Toe doesoen jari pasa kaba wan sma di ben de leki fa historia taki ben tanapoe fesi na fanowdoe foe teki so wan bosroiti èn na bosroiti foe en tapoe na afersi disi ben sa abi den moro bigi bakapisi gi na heri universum,
2 Toe kotoigi foe na tori disi, toe ondrosoekoeman foe den historia troe tori, namkoe Matteus Levi, wan fosten tolnaar, èn Lukas, wan datra, e gi wi na kotoigi, sodati na waarheid foe disi kon de troe. Na historia sma di na ai foe na heri universum ben de na tapoe en, ben de Jezus Kristus ini na Midden-Oosten. Matteus Levi e ferteri wi dati Satan na Didibri „ben sori en ala kownoekondre foe na grontapoe nanga na glori foe den, èn a taigi en: ’Mi sa gi joe ala den sani disi ofoe joe fadon na gron èn doe wan fasi foe anbegi na mi’”. Jezus no taki dati na georganiseerde grontapoe no de foe Satan, ma sondro degedege a ben trowe san Satan ben aksi (Matt. 4:8-11). Jezus ben wégri foe libi na organisaatsi di a ben de wan pisi foe en kaba èn go tron wan pisi foe Satan organisaatsi.
3. Fa na Openbaring di ben gi na Johannes e skrifi foe Satan na Didibri, èn sortoe pisi en organisaatsi abi?
3 Wan égi mati foe Jezus Kristus, namkoe na fosten fisiman Johannes, na manpikin foe Zebedéus, skrifi san de now na laatste boekoe foe na bijbel. Ini na boekoe dati a de skrifi foe na gensman, Satan na Didibri leki wan mekisani di Johannes noiti ben kan prakseri ini en égi froestan fa a ben tan. Ondro na krakti foe Gado santa jeje Johannes e skrifi foe datede foe en leki „wan bigi fajakloroe kaiman, nanga sébi ede èn tin toetoe èn tapoe en ede sébi kroon” (Openb. 1:1, 9, 10; 12:3). Na vreemde sortoe mekisani dati nen „na bigi kaiman”, „na fosi sneki, di nen Didibri nanga Satan”. Leki wan bakapisi foe wan feti — go prakseri dati pikinso — ini den hemel di wi no kan si, ofoe na jejekondre, na agersi kaiman „iti trowe go na grontapoe, èn en èngel ben iti go nanga en” (Openb. 12:7-9). Den ogri-èngel di ben feti na a sé foe Satan, de en jeje organisaatsi.
4. (a) San na „wilde meti” e agersi, di leki fa Openbaring kapitel 13 taki e komoto kon foe na se? (b) Sortoe libifasi na grontapoe foe libisma e teki na fesi foe na „meti” dati, èn pe èn oten den sa kisi jepi komoto foe na dren?
4 Na organisaatsi foe Satan na Didibri abi sosrefi toe wan libisma pisi di de foe si. Wi de wan pisi foe en ofoe wi e teki na sé foe na organisaatsi disi? Ini kapitel 13 foe Openbaring na organisaatsi disi gersi leki wan wilde meti di e opo komoto foe na se. Sortoe libifasi na grontapoe foe libisma e teki na fesi foe na agersi mekisani disi? Arki: „Èn na kaiman gi na meti en krakti èn en troon èn bigi makti . . . èn na heri grontapoe waka baka na meti nanga froewondroe. Èn den anbegi na kaiman, foedi a ben gi na a wilde meti na makti, èn den anbegi na wilde meti nanga den wortoe: ’Soema de speri foe na wilde meti, èn soema kan opo feti nanga en?’” (Openb. 13:2-4) Den anbegiman dati foe na grontapoe pisi foe Satan organisaatsi di joe e si, sa komoto ini wan dren, bikasi leki fa Openbaring 19:11-21 taki, dan na glori Jezus Kristus, makandra nanga en georganiseerde legre foe engel, na Har-mágeddon sa feti nanga na „wilde meti” èn pori en. — Openb. 16:14-16.
5. Sortoe seti foe sani e tan foe de te nanga na feti dati foe Har-mágeddon?
5 Te nanga na ten dati e tan san na apostel Paulus, e taki ini Efese 2:2, namkoe, „a seti foe sani foe disi grontapoe, akroederi na tiriman foe na makti foe na loktoe, na jeje di e wroko now ini den manpikin foe trangajesi”. Paulus e taki toe ini 2 Korinte 4:4 dati „na gado foe disi seti foe sani ben breni na jeje foe den sma di no e bribi”. Nanga sortoe prakseri? „Sodati na brenki leti foe na glori boen njoensoe foe na Kristus, di de na prenki foe Gado, no sa ben skijn.”
6. (a) Sortoe feti kristensma moe feti soleki Efese 6:11-18 taki? (b) Disi wani taki dati wan pisi foe Satan organisaatsi di wi e si no de, di wi moe feti nanga en?
6 Ini Efese 6:12 Paulus e poeroe na bere kon na doro foe na organisaatsi foe Didibri di wi no kan si. Wi e lési drape: „Wi no abi wan stré tegen broedoe nanga skin, ma tegen den regering, tegen den makti, tegen den grontapoe-tiriman foe disi doengroe, tegen den ogri jejekrakti ini den hemel kontren.” Paulus no e taki dja dati wan grontapoe pisi foe Satan organisaatsi no de. A de memre wi soso dati wi leki kristen no moe stré nanga tranga tegen den libisma elementi foe Satan organisaatsi di wi e si ini wan proberi foe trowe en a gron. Di Jezus Kristus ben de na grontapoe ini skin, a no ben proberi foe trowe Satan organisaatsi na gron, èn so srefi toe en foetoeboi no moe proberi foe doe disi, foedi den no man foe doe disi. Den moe feti wan jeje feti foe no tron wan pisi foe Satan organisaatsi, èn foe disi a de fanowdoe den gebroiki dan fetisani di Paulus e skrifi foe den ini Efese 6:11-18.
7. (a) San wi kan froewakti foe Gado foedi Satan abi wan organisaatsi èn foe sanede? (b) Fa disi e agersi ini Jezus agersitori foe na gron pe na feanti foe na gronman, baka di alési ben prani, go sai wiwiri?
7 Na wan sani di wi no kan taki a no de so, dati Satan abi wan makti organisaatsi nanga wan pisi di joe no kan si èn wan pisi di joe kan si. Satan na Didibri na wan sma di e doe san trawan e doe èn di poti na prakseri foe kori trawan, èn dati a abi wan organisaatsi e sori a tapoe dati en moro bigi feanti, Jehovah Gado, abi sosrefi toe wan organisaatsi. Na imitator Satan foe datede kori foeroe soema foe denki dati den ben doe boen foe teki na organisaatsi foe en èn moksi densrefi nanga en (2 Kor. 11:13-15). Tjari kon ini prakseri, leki wan agersi fasi foe disi soso na gersitori foe na alési nanga na wiwiri ofoe dolik. Na wiwiri ofoe dolik na a bigin ben gersi someni leki na alési dati ini na froeka gro na gevaar ben de dati te den bo wai den alésibon ben kan roetoe poeroe na presi foe den takroe wiwiri ofoe dolik di Didibri ben sai (Matt. 13:24-30, 36-43). Jezus ben tjari kon na krin dati na wiwiri ofoe na dolik ben de wan agersi fasi foe den „manpikin foe na ogri-wan, èn na feanti di sai en, de na Didibri”.
8. San na agersi wiwiri dati e agersi akroederi na fosi brifi foe Johannes èn Paulus tweede brifi gi den Thessalonikasma?
8 Ini na kotiwroko di e psa now, ini na „bosroiti foe wan seti foe sani”, na agersi wiwiri e agersi na anti-krist di ben taki na fesi. Ini en fosi brifi di ben skrifi na a kba foe na fosi eeuw, na apostel Johannes e taki: „Soleki joe ben jere dati na anti-krist ben sa opo tanapoe, na so toe foeroe anti-krist ben opo tanapoe . . . Disi de na anti-krist, na sma di taki a no sabi na Tata èn na Manpikin” (1 Joh. 2:18, 22). Disi e akroederi nanga san na apostel Paulus ben skrifi sowan 50 jari na fesi foe na dé foe Jehovah. A taki: „A dé dati no e kon efoe na fadon komoto foe bribi no kon fosi èn na soema foe kroektoedoe kon na krin.” A no de foe taki dati Paulus no ben sori na wan letterlek man, bikasi a taki moro fara: „A kibritori foe na kroektoedoe disi de kaba e wroko . . . Ma a de-noja foe na kroektoedoewan de akroederi na wroko foe Satan nanga ibri krakti wroko èn lé marki èn wondroe èn nanga ibri onregtvaardiki bidrigi fasi gi den sma di e go lasi, leki wan paiman, foedi den no ben teki na lobi foe na waarheid, sodati den ben kan kisi ferloesoe.” — 2 Thess. 2:3, 7-10.
9. (a) Na sortoe wroko foe Satan wi kan poti „na kibritori foe na kroektoedoe”? (b) Sortoe presi na kristenheid e teki leki wan pisi foe na kristenheid?
9 Foe den wortoe dati e kon na krin dati na anti-krist, na sma foe kroektoedoe di fadon komoto na bribi, „na kibritori foe na kroektoedoe disi”, de Satan meesterwroko ini na fasi foe wan organisaatsi. A de wan imitatie foe na georganiseerde kristendom èn de foe datede tegen na kristendom. Leki wan sani di e teki na presi foe na troe kristendom a de sori ensrefi now ini na disten kristenheid, wan nen di e bedoel na kontren foe na kristendom. Na nen kristenheid de wan kori nen, bikasi na kristenheid de troetroe na moro makti pisi foe Babylon na Bigiwan, na grontapoe-makti foe falsi religie, ondro na tirimakti foe Satan na Didibri.
10. San de na kristenheid ini disi ten troetroe, te joe loekoe den wortoe foe Johannes nanga Paulus, èn san ibri memre-organisaatsi e taki foe en?
10 Ini na leti foe san den apostel Paulus nanga Johannes ben taki, dan na kristenheid de wan wai komoto foe na troe, fosi gemeente foe Jezus Kristus; a de foe troe wan fadon komoto foe na gemeente disi, ja, wan oproeroe tegen en. Kontrari na fosi-eeuw kristen gemeente, dan na kristenheid abi now moro leki doesoen kerki sekte leki organisaatsi, di alamala sondro foe poeroe wan e taki dati den de kristelek èn den e teki na presi foe na bijbel kristendom.
SORTOE NEN?
11. Nanga sortoe nen den uitgevers foe na tijdschrift Zion’s Watch Tower ben wani sma kari den so wan 100 jari psa kaba?
11 Foe na sé foe den prati kerki organisaatsi di de ini na kristenheid, dan Zion’s Watch Tower foe februari 1884 (pikinmoro 100 jari pasa kaba) ben taki disi ondro na tori „Wi nen”:
„Njoen lésiman ini ala pisi foe na kondre e aksi alaten: Nanga sortoe nen oenoe e kari oensrefi? Oen de ’den fosi Baptist’? Oenoe de ’Zendingsbaptist’? Oenoe de ’Universalistsma’? Oenoe de ’Adventist’? Oenoe de den ’Fosi Methodist’?, èn so moro fara, èn so moro fara. Foeroe tron wi ben proberi foe tjari wi positie kon na krin èn wi e proberi foe doe disi ini wantoe wortoe agen.
Wi no de nowan ENKRI PISI FOE WAN GRONTAPOE ORGANISAATSI; soboen efoe joe sa kari na heri lijst foe sekte, dan wi ben sa piki No na sortoe nen toe. Wi e hori wisrefi soso na a hemel organisaatsi — ’di den skrifi’ ini hemel’ (Hebr. 12:23; Luk. 10:20). Ala santawan di e libi now, ofoe di ben libi ini na ten foe na eeuw disi, ben de wan pisi foe WI KERKI-ORGANISAATSI: den de alamala WAN Kerki, èn Masra no e teki NO WAN TRAWAN. Ibri organisaatsi di e gens pikinso na wanfasi disi foe santawan, de foe dat-ede kontra den leri foe na bijbel èn na wani foe Masra — ’dati den moesoe de WAN’ (Joh. 17:11)”.
12. San ben taki ini na nomroe foe maart 1883 foe Zion’s Watch Tower, èn fa disi ben sori dati den dopoe memre foe na kristen gemeente ben de wan pisi foe Gado organisaatsi?
12 Dati den dopoe memre foe na troe kerki ofoe gemeente di gebore njoen nanga jeje ben tai nanga na hemel pisi foe Gado organisaatsi, ben bewijsi na bladzijde 6 foe na nomroe foe maart 1883 foe Zion’s Watch Tower, nanga den wortoe:
„Ma aladi a de wan sani di de onmogelek gi wan natuurlek sma foe si na organisaatsi foe wi, foedi a no kan froestan den sani foe na Jeje foe Gado, tog wi e froetrow dati joe kan si dati na troe Kerki orga toemsi boen èn wroko boen srefsrefi. . .
Foedi wi e teki na organisaatsi disi, di de foe na Jeje èn na nowan fasi wani foe de wan pisi foe na grontapoe organisaatsi, di no kan si en ofoe froestan en, dan wi de klarklari foe tjari na sjen foe wan ’pipel di de a goedoe foe Gado’.
Wi abi wan toemsi bigi bribi ini wi Tiriman; èn na organisaatsi disi di grontapoe no man si, e go na fesi na wan seker èn glori wini.”
13. (a) Sortoe boekoe na Watch Tower Society ben tjari kon na doro ini 1904, èn tapoe sortoe tekst leki fundamenti na nen foe na boekoe ben didon? (b) San ben de na nen foe Studi 5 foe na boekoe disi, èn san ben taki foe na tori disi?
13 Ini na jari 1904 na Watch Tower Bible And Tract Society ben tjari na boekoe kon na doro di ben nen „The new Creation” (Na njoen mekisani). Na nen foe na boekoe disi ben abi en fundamenti ini den bijbeltekst di e kon now: „Efoe wan sma de foe datede ini wanfasi nanga Kristus, dan a de wan njoen mekisani; den owroe sani pasa gwe kaba, loekoe! njoensani doe kon” (2 Kor. 5:17). „Bikasi efoe joe besnijde, efoe joe no besnijde no de wan sani, ma wan njoen mekisani de wan sani” (Gal. 6:15). Studi 5 foe Deel 6 foe Studi foe den Bijbelboekoe (Bijbelboekoestudi), bladzijde 195, e bigin nanga na verklari: „Foedi na Njoen Mekisani sa kisi en volmaaktifasi ofoe kon boen dorodoro pas nanga na Fosi Opobaka, dan en organisaatsi sa kon boen dorodoro pas dan. A tempelprenki e agersi disi: now wi e kisi kari leki libi ston foe teki presi ini na glori tempel, èn soleki na apostel e tjari kon na krin (1 Petr. 2:5), wi e kon na Jezus di, leki na vertegenwoordiger foe na Tata, e seti wi, e meki wi kon volmaakti, e meki wi kon boen èn e brenki wi foe presi ini na glori Tempel foe na ten di e kon — na presi pe Gado nanga na grontapoe e miti.” Na nen foe na Studi dati ofoe na Kapitel 5 dati nanga reti ben de so: „Na organisaatsi foe na Njoen Mekisani”.
14. (a) Sortoe krakti den ondrofeni foe na Fosi Grontapoefeti ben abi tapoe den sma, di ben komoto foe Babylon na Bigiwan èn di ben go moksi denrefi nanga na Watch Tower Bible And Tract Society? (b) Sortoe wortoe di ben abi foe doe nanga tori ben bigin foe kon na fesi?
14 San wi taki dja na fesi e sori sortoe loekoe sma ben abi, di bifosi na Fosi Grontapoe ben broko kon ini 1914, ben komoto foe Babylon na Bigiwan èn ben go moksi densrefi nanga na Watch Tower Bible And Tract Society. Baka den tof ondrofeni di den ben kisi ini na ten foe na grontapoe stré dati, dan den loyaal memre foe Gado „njoen mekisani” ben de ini moro moeilijkheid nanga Babylon na Bigiwan leki noiti na fesi. Den ben kon si sani na jeje fasi moro srapoe foedi foeroe bijbel profétitori ben kon troe sensi 1914. Foe 1 te nanga 8 september 1919, dan ini Cedar Point (Ohio, Amerkankondre) wan congres ben hori baka na feti, pe foeroe hondro-hondro foe den ben de, èn den ben bigin foe si den marki foe Gado wroko di ben de ete na den fesi. Na nen „Gado organisaatsi” ben kon moro na fesi!
15. (a) Spesroetoe foe sortoe profétitori na thema-lezing ben taki di ben hori tapoe 8 september na a ten foe na tweede congres na Cedar Point? (b) Sortoe toe krakti di ala toe ben tjari wan organisaatsi, poti abrasé makandra?
15 Ini september 1922 wan tweede congres ben hori ini Cedar Point (Ohio, Amerkankondre). Tapoe fréda 8 september, di ben de tapoe na programma leki „Na dé”, J.F. Rutherford, di ben de a ten dati présidenti foe na Watch Tower Bible And Tract Society, ben hori en historia lezing, di ben abi en fundamenti ini Matteus 4:17, „Na kownoekondre foe hemel kon krosibé”. A ben behandel finifini na disiten kontroe foe Jesaja kapitel 6. Den wortoe foe en di ben fiti èn di ben go foe na fejanti organisaatsi e ferdini foe wi poti den djaso ete wan tron:
„Jehovah, na bigi tiriman foe na universum, di abi nanga reti ala tirimakti, ben poti na prakseri foe bai na libisma-lo fri èn a ben orga na naatsi Israël foe agersi disi. Nanga na naatsi dati a ben orga na troe religie, aladi a ben gi komando dati den ben moe anbegi en leki na wan enkri troe Gado. Na haswaman Satan, na namaakgado, orga na mindri den volkoe lontoe Israël na falsi religie èn ben tjari den so fara foe anbegi en nanga tra didibri. A krakti di Jehovah e sori tapoe en pipel de na santa jeje. Na banti di e tai Satan nanga en foetoeboi de na ogri jeje. Foedi Israël ben fadon gi den triki foe en, meki a ben masra en. Gado ben lési strafoe gi na naatsi, èn ben tjari na strafoe dati kon ini 606 bifo G.T.; ne Satan ben tron na gado foe disi grontapoe a nen toe na granman foe na makti foe na loktoe, èn disi e sori tapoe en organisaatsi di joe kan si èn joe no kan si. . . .
Den moni granman nanga makti tiriman foe grontapoe di ben de ini Parijs foe wan vréde-konmakandra èn den kerki-fesiman foe na nen-kristendom ben moksi densrefi nanga den; èn leki wan bakapisi na Volkoebontoe ben opo, na wrokosani di Didibri te foe kaba ben tjari kon foe teki na presi foe na kownoekondre foe na Messias. No wawan dati na nen-kristenheid ben tai now nanga na bigi zaken-grontapoe nanga na politiek, ma a ben meki bigi foe na sani disi; èn na nen-kerki (now wan pisi foe na organisaatsi foe na Didibri, sondro na makti foe doe na priesterwroko) kon na fesi foe offer wierook . . .
Den kerki tiriman nanga den ipi foe den, di e hori baka gi na organisaatsi foe na Didibri sa jere? Na proféti foe Masra e piki: ’Oen di e jere, oen jere, ma oen no froestan, èn oen di e si, oen si, ma no si. . .’”
16. Nanga sortoe dekati na takiman ben tjari en lezing foe na thema foe Gado kownoekondre ini anoe foe Kristus kon na wan hémarki?
16 Akroederi nanga en thema-tekst foe Gado kownoekondre ini anoe foe Kristus, J.F. Rutherford ben tjari en faja lezing kon na wan hémarki di a taki:
„Meki na boskopoe na ala presi bekenti. Na grontapoe moe sabi dati Jehovah Gado na Gado èn Jezus Kristus de Kownoe foe den Kownoe èn Masra foe den Masra. Disi de den dé foe den dé. Loekoe na Kownoe e tiri! Oenoe de en publiki prékiman. Foe datede: „Préki, préki, préki na kownoe èn en kownoekondre.” — The Watch Tower, 1 november 1922, den bladzijde 331-337.
17. San ben doe sensi 1922 leki wan bakapisi foe na toemsi boen „veldorganisaatsi”, aladi moro soema kon na gron-tapoe sensi na ten dati, èn foe san Jehovah Kotoigi ben gi kotoigi soboen?
17 Ondro na opschrift „Veld-organisaatsi”, ini na nomroe foe 15 december 1922 foe The Watch Tower, disi ben taki ini na jari-bericht: „Na boen fasi di na kotoigiwroko moe doe e anga moro foeroe foe den georganiseerde moeiti di e doe ini na veld” (Bladzijde 389). Sensi na froeka baka-oorlog jari dati, dan moro leki toe miljard soema ben kon libi moro na grontapoe. Sosrefi toe moro prékiman foe Jehovah Kownoe nanga en Messias kownoekondre ben kon. Ini na leti foe na toemsi boen kotoigiwroko di den ben doe te leki na dé foe tide dan den dopoe Kotoigi foe Jehovah di gi densrefi abra ben gi kotoigi tapoe wan fasi di no kan figi poeroe foe sortoe sé den e teki foe na moro prenspari stré-aksi foe disi ten: „Sortoe organisaatsi, foe Jehovah ofoe foe Satan?”