’Volkoe moe lon go na na anbegi di e gi libi’
1, 2. (a) Fa a ben de nanga na tempel ini Jeruzalem, di Johannes ben kisi en visioen di skrifi ini Openbaring 7:9-17? (b) Oten èn pe den ben kon sabi na „bigi ipi”, èn fa den sma di ben go na a congres ben teki disi?
DI NA kriboi boekoe foe na bijbel, na Openbaring, di na djoe kristen apostel Johannes ben skrifi ini na jari 96 G.T., dan na djoe tempel ini Jeruzalem ben kisi pori foe na anoe foe den Romein sroedati ondro generaal Titus. Ma ete na apostel Johannes e skrifi ini Openbaring 7:9-17 foe wan visioen pe a de si „wan ipi sma” di joe no kan teri foe ala volkoe, naatsi, ras nanga tongo e doe santa dienst gi Gado tapoe en troon ini na fesi djari foe en tempel. A de krin dati drape na jeje foe Jehovah Gado ben bedoel.
2 Ini 1935 Jehovah Kotoigi nanga sma foe boen wani ben prisiri toemsi di den bewijsi ben gi dati den sma di ben de wan pisi foe na internationaal „ipi sma” di joe no kan teri ben de den „skapoe” foe na agersitori foe Jezus foe den skapoe nanga den boko (Matt. 25:31-46). Ja, buwijsi ben gi dati den ben de toe den „tra skapoe” di kari ini Jezus agersitori foe na Toemsi Boen Herder (Joh. 10:16; loekoe na boekoe Na Harpoe foe Gado foe 1921 (Ingrisi tongo), blz. 343, par. 577; ooktoe Na Watch Tower foe 15 oktober 1923 blz. 310, na ondrokopje „Toe klasse”). A ben de tapoe na congres di ben hori ini Washington D.C. (Amerkankondre) foe 30 mei-3 juni 1935, dati den ben kon sabi den sma di de foe na „bigi ipi” foe Openbaring 7:9-17, foedi wan up to date verklari foe Jezus agersitori foe den skapoe nanga den boko ben gi. Tapoe na satra, baka na taki dati, 840 sma foe na congres ben dopoe tapoe na gron foe na njoen ferstan foe den afersi di den ben kisi akroederi na verklari foe Jezus agersitori.
3. Oten Micha 4:2 ben bigin foe kon troe, èn den sma di ben abi wan pisi ini na kon troe foe en, ben loekoe na sortoe Jeruzalem?
3 Den dopoe „tra skapoe” di gi densrefi abra e teki makandra nanga den jeje brada foe na Kownoe Jezus Kristus prati na a meki bekenti na a heri grontapoe foe na „boen njoensoe disi foe na kownoekondre”, di o préki „na a heri grontapoe leki wan kotoigi gi ala naatsi” (Matt. 24:14). Tapoe a fasi disi Micha 4:2 ben bigin kon troe: „Èn foeroe naatsi sa go foe troe èn taki: ’Kon meki wi go na a bergi foe Jehovah èn na a oso foe na Gado foe Jakob; èn a sa leri wi foe en pasi, èn wi sa waka troetroe en pasi.’ Bikasi komoto foe Sion na wet sa kon, na wortoe foe Jehovah foe Jeruzalem.” Na „bigi ipi” „tra skapoe” no ben loekoe foe kisi a bijbel wet èn foe na „wortoe foe Jehovah”, di ben kon na den nanga jepi foe salfoe kotoigi, den jeje Israëlsma, den no ben loekoe na a grontapoe Jeruzalem, di ben de ondro na makti foe den Brits sroedati, ma den ben loekoe na a njoen Jeruzalem tapoe na hemel bergi Sion.
4. Na mindri foe soema Micha 4:3, 4 ben bigin foe kon troe?
4 Den wortoe foe Micha 4:3, 4 no ben bigin foe kon troe na mindri den grontapoe naatsi, di ben soekoe moro fetsani bifo a di foe Toe Grontapoefeti, ma na mindri den sma di gersi skapoe foe na internationaal „bigi ipi”: „Èn séker a sa hori kroetoe na mindri foeroe volkoe èn poti afersi reti foe farawe naatsi. Èn den sa moe smeti den fetowroe tron proegoe èn den lansri tron kron nefi. Den no sa opo fetowroe tapoe makandra, naatsi tége naatsi, èn den no sa leri feti moro. Èn troetroe ibriwan sa sidon ondro en droifibon èn ondro en figabon, èn nowan sma sa de di e meki den béfi; bikasi a de na mofo foe Jehovah foe den fetiman di ben taki dati.”
5. Gi sortoe positie den ben teki den standpunt ini na ten foe na di foe Toe Grontapoefeti èn fa den e libi te joe loekoe en na agersi fasi?
5 Sondro foe frede, sondro foe meki soema foe na grontapoe disi meki den frede, den Kotoigi ben meki na publiki bekenti a neutraliteit foe den foe na sé foe ala naatsi di ben feti fajafaja èn den skrifi na standpunt disi di den ben teki, srefi di baka 1 september 1939 na di foe Toe Grontapoefeti ben broko kon (Loekoe na Watch Tower foe 1 november 1939, pe a ede-artikel „Neutraliteit” ben tanapoe). Na neutraal standpunt disi noiti den ben libi. Ini foeroe geval disi ben meki den sroto den ini concentratiekampoe ofoe ini strafoe-oso ofoe den ben kiri den leki sma di no lobi a kondre foe den tata. Foedi den e waka baka Jezus, meki den ben wégri foe tron wan pisi foe na grontapoe disi. Nanga reti wi kan froewakti dati den Kotoigi sa hori vréde na inisé foe den égi gemeente foe den èn libi makandra leki brada nanga sisa (Ps. 133). Te joe taki en na agersi fasi, dan ibri wan foe den e sidon „ondro en égi droifibon èn ondro en égi figabon”, ini séker fasi, soleki disi ben de nanga den Israëlsma ini na ten foe den 40 jari vréde tiri foe kownoe Salomo, na manpikin foe David (1 Kon. 4:25). Ini na ten foe „na besroiti disi foe na seti foe sani” den e préki ini vréde „na boen njoensoe disi foe na kownoekondre . . . tapoe na heri grontapoe pe libisma e libi”. — Matt. 24:3, 14.
DEN SMA DI TAN NA LIBI INI HARMÁGEDDON E GO DORO NANGA NA TROE ANBEGI
6, 7. San na Watch Tower foe 15 december 1928 ben taki foe na kon troe foe Micha 5:6-9 èn foe na kon troe foe na profétitori disi?
6 Den kotoigi de na mindri ala pipel wan sani di e gi kowroe ati. Disi de precies soleki ben taki a fesi ini Micha 5:6-9: „Èn en (Jehovah) séker sa meki fri kon foe den Assyriasma (na Grontapoe makti Assyria), te a kon ini wi kondre, èn te a poti foetoe tapoe wi kontren. Èn den wan di tan abra foe Jakob moe tron na mindri foe foeroe pipel leki dow foe Jehovah, leki foeroe alen tapoe den bon nanga wiwiri, di no e howpoe tapoe wan libisma, èn di no e wakti tapoe den manpikin foe den grontapoe sma. Èn den wan di tan abra foe Jakob moe tron na mindri den naatsi, na mindri foe foeroe volkoe leki wan lew na mindri den meti foe boesi, leki wan jongoe lew nanga neki wiwiri na mindri den ipi-skapoe, di, te a de hari psa troetroe, séker e trapoe èn e priti; èn nowan wan jepiman de. Joe anoe sa de hé tapoe joe feanti, èn ala feanti foe joe sa koti poeroe.”
7 Ini na artikel „Tiriman foe Bethlehem”, ini na Watch Tower foe 15 december 1928, den ben sori tapoe dati. Drape tanapoe:
Foe disi wan sma ben sa kan ferstan, dati son wan foe na fikapisi srefi baka te Armageddon ben stré, sa de ete na grontapoe, èn dan sa abi foe doe moro wroko ete ini na nen foe Masra èn leki prijse èn glori gi en. Den sma di psa na bigi èn takroe banawtoe, no sa loekoe moro langa na libisma foe kisi jepi, èn no na den manpikin foe den libisma foe gi den jepi nanga trowstoe, ma den sa go na Masra èn arki nanga prisiri na en Wortoe. Son mekisani sa abi na grani leki wrokosani èn boskopoeman foe Masra foe tjari na boskopoe foe vréde go na den sma.
Na fikapisi foe Masra akroederi na profétitori sa wini ini na krakti foe Jehovah. Wan lew de wan kownoe na mindri den meti foe boesi, di no wan meti kan tan tanapoe na en fesi. Den ipi-skapoe de sondro makti na fesi foe wan tranga èn jongoe lew na den mindri. Na so na proféti e skrifi foe na getrow fikapisi foe Gado. A sa de ini na nen foe Masra na mindri den naatsi, na mindri foe foeroe pipel, tranga èn krakti foe jepi den sma di wani kisi jepi èn foe sori na sortoe fasi Gado sa pori den sma di e kaka foetoe. — Blz. 376, par. 35, 36.
8. Fa na Watch Tower foe 15 maart 1929 ben go moro fara tapoe a tori disi?
8 Ini Na Watch Tower foe 15 maart 1929, bladzijde 88, paragraaf 41, den ben go moro fara tapoe a tori disi. Drape tanapoe:
Srefi na klasse foe na bigi ipi moe tjari go na den watrafonten foe libi (Openb. 7:17). A kan de dati Masra e gebroiki na fikapisi foe jepi den na a fasi dati. Foeroe trawan sa de di Armageddon sa meki a saka ensrefi èn den sa de klari foe arki. Kande baka Armageddon Masra sa gebroiki son wan foe na fikapisi foe gi kotoigi èn foe jepi den sma di moe kisi leri, èn disi den e doe bifo den teki poti troetroe ini den oso foe tego glori. A de séker dati na fikapisi abi now na wroko foe préki boen njoensoe leki kotoigi di Gado ben poti tapoe na joisti fasi.
9. Na fikapisi kan tron leki dow èn leki „jongoe lew nanga neki-wiwiri” gi den volkoe foe den naatsi, baka te Jehovah ben wini ini Har-mágeddon?
9 Na fikapisi foe jeje Israëlsma no abi foe wakti te baka na „feti foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan” na Harmágeddon foe de leki kowroe dow gi den sma di e soekoe foe anbegi „na Gado foe Jakob” (Openb. 16:14, 16). Nono, na fikapisi no ben abi foe wakti baka te Jehovah wini na a hé marki foe na kriboi feti dati, bifo den ben kan tron leki wan „jongoe lew nanga neki-wiwiri” na mindri den naatsi. Neleki na proféti Jesaja di a ben kisi wan visioen foe Jehovah ini En tempel, na so den ben teki na aksi foe Jehovah boen: „Soema sa go gi wi?” Wantronwantron baka di na Fosi Grontapoefeti ini 1918 ben kon na wan kaba, den ben taki: „Dja mi de! Seni mi” (Jes. 6:8). Foedi den ben gi jesi na a komando foe Gado: „Go”, meki den ben go na den volkoe foe ala naatsi.
10. Di na fikapisi ben préki sortoe boskopoe foe Jehovah, meki den ben de leki wan lew na mindri den naatsi?
10 Na so fasi den ben abi foeroe foe doe nanga na préki foe a boskopoe foe na kownoekondre di ben opo, èn di sa blesi na klasse foe den „skapoe” èn sa pori a klasse foe den „boko” (Matt. 25:31-46). Foedi den ben meki bekenti na „dé foe, refrensi foe na sé foe wi Gado”, meki den ben abi someni dekati leki wan lew, sodati den ben ferteri den feanti foe na kownoekondre foe Gado di opo, dati na Har-mágeddon, Jehovah Stréman-Kownoe, Jezus Kristus, „na Lew foe na lo foe Juda” sa pori den. — Jes. 61:1-3; Openb. 5:5.
11. Fa a doe kon dati na „anoe” foe na fikapisi ben poti hé tapoe den feanti foe den, èn sortoe bakapisi disi ben abi tapoe na kontren foe bijkantoro nanga skapoe di ben tjari kon makandra?
11 Na so fasi na „anoe foe den ben de hé tapoe den feanti foe den”, san wani taki dati foedi den ben gebroiki fajafaja na Wortoe foe Gado ini den libi den ben wini den feanti di ben proberi foe kwinsi na Kownoekondre boskopoe. Den feanti dati kisi na warskow kaba foe na lasi èn pori foe den di e kon ini Harmágeddon, den sa koti poeroe foe tego (Micha 5:9). Na a tra sé a de so dati den salfoe sma disi di e meki Gado kownoekondre bekenti de leki kowroe „dow” gi den sma di gersi skapoe di ben firi densrefi leki dré „bon nanga wiwiri” di son ben bron. Foedi Jehovah ben hori baka gi na anoe foe den, dan ini ala den jari disi sensi na kon na doro foe den artikel di wi kari dja na fesi ini na Watch Tower foe 1928 nanga 1929, na anoe foe den ben tan de hé tapoe den feanti foe den. Disi e kon na krin te wi loekoe na nomroe foe bijkantoro foe na Watch Tower Bible and Tract Society di de wan jepi gi na salfoe fikapisi, èn di gro kon tron 97. Ooktoe na „bigi ipi” „tra skapoe” foe na Toemsi Boen Herder, Jezus Kristus te nanga now tan kon moro foeroe. O bigi na nomroe foe den te foe kaba sa de, Openbaring 7:9-11 no e ferteri.
12. Te nanga sortoe sani loesoe kon, na wroko foe na salfoe fikapisi nanga den mati foe den di gersi skapoe moe go doro èn foe san-ede?
12 Den activiteit foe na salfoe fikapisi nanga den mati foe den di gersi skapoe moe go doro te leki den „fo èngel” di tanapoe na den fo oekoe foe na grontapoe, kisi na komando foe loesoe den fo winti, sodati na „bigi benawtoe” sa loesoe kon. Ini na benawtoe dati den sma sa „koti poeroe” di nanga tranga-ede e trowe na Kownoekondre boskopoe, dati wani taki, den sa kisi pori. Na a ten dati na definitief nomroe di de fanowdoe foe meki den 144.000 mede-ërfgenaam foe Jezus Kristus doro a troetroe nomroe, sa kisi wan ségelmarki ini den fesi-ede (Openb. 7:1-8, 14). Den mati foe den di gersi skapoe, di komoto foe ala naatsi foe soekoe na jeje oso foe Jehovah èn di gi den libi abra na en foe „waka den pasi foe en”, sa kisi kibri ini na „bigi benawtoe” (Micha 4:1-4). Foe datede den sa tan na libi na grontapoe èn go ini na 1000 jari tiri foe Jezus Kristus nanga en glori mede-ërfgenaam.
13. Omeni foe na salfoe fikapisi sa psa libilibi Har-mágeddon, èn leki san den sa de ete na mindri den mati foe den di tan na libi?
13 Omeni foe na salfoe fikapisi foe Kristus mede-ërfgenaam makandra nanga den sa psa libilibi „na feti foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan”, na Har-mágeddon, wi no sabi. Sosrefi toe wi no sabi o langa baka dati den sa de ete na mindri den mati foe den di tan a libi. Ma wán sani de séker: den sa de ete leki kowroe „dow” gi na „bigi ipi” „tra skapoe”. Den disi no sa de wan problema gi na fikapisi, foedi den „tra skapoe” makandra nanga na fikapisi kon tron „wán ipi” — na fikapisi di de kaba ini na „koi disi”, pe na Toemsi Boen Herder ben tjari na „pikin ipi” kon makandra kaba (Joh. 10:16; Luk. 12:32). Na mindri na „bigi ipi” na fikapisi no abi foe tjari ensrefi na mindri den skapoe leki wan lew di e priti sma.
14. Leki sortoe meti di e trapoe na hemel Sion sa de na a okasi dati, èn o tranga na „toetoe” sa de gi den feanti?
14 A fikapisi no sa stré wan sroedati stré ini na „feti foe na bigi dé foe Gado na Almaktiwan” na Har-mágeddon. Neleki den Israëlsma ini den dé foe kownoe Josafat, a so den sa tan tanapoe wawan èn si fa Jehovah e gi ferloesoe nanga jepi foe Jezus Kristus, na „lew foe na lo foe Juda” (2 Kron. 20:17). Na a okasi dati Jehovah Gado sa meki na „toetoe” foe na hemel Sion leki isri, èn leki wan mankaw na hemel Sion disi sa trapoe Gado feanti leki tapoe wan gron pe den e sjoeroe alési èn a sa „masi foe troe foeroe volkoe”, san sa wani taki pori gi den (Micha 4:13). San sa tan abra baka na pori foe den, den sma di sa tan na libi baka Har-mágeddon sa gebroiki.
SAN E AKSI FOE WI NOW NA MINDRI FOE WAN PORI GRONTAPOE
15. Efoe wan sma wani miti na marki foe Gado ini Micha 6:8, a kan tan ini na kristenheid?
15 Na foe na kristenheid, na disten prenki foe na deloyaal Israël, dati Micha 7:2, 6 e taki: „Na loyaal sma komoto foe grontapoe, èn na mindri den sma opregti fasi no de. . . . den feanti foe wan de den ososma foe en.” San sma srefi di e taki dati den de kristen èn di de wan pisi foe na kristenheid moe doe foe lon komoto foe den bakapisi foe den pori toestand disi? Den moe tjari ofrandi na skin fasi, aladi den e tan ete wan pisi foe na pori kerki organisatie? Nono! Na presi foe dati, den moe handri akroederi nanga na sani di tanapoe ini Micha 6:8: „A ben ferteri joe, o, grontapoe sma, san de boen. Èn san Jehovah e aksi baka foe joe, dan foe doe retidoe, èn foe lobi boenfasi èn foe waka safri nanga joe Gado?” Efoe wan sma wani doro na marki disi foe Gado, dan a sa moe libi srefi na kristenheid, foedi no nanga reti a de taki dati a de kristelek. Disi e kon a krin te joe loekoe na kerki nanga moreel porifasi foe en. Foe tan ini na kristenheid èn proberi foe kenki en, no sa abi noiti winimarki. Na Gado di a taki a de dini, poti dati a sa pori.
16, 17. (a) Na sortoe ipi sma wi moe moksi wisrefi, èn sortoe gado di wan sma wani dini, a moe teki? (b) Sortoe Gado e kisi grani nanga na singi foe Mozes èn foe a Lam?
16 Na oso foe anbegi foe na kristenheid sa wai poeroe, soleki na tempel foe Jeruzalem foe na ten foe Micha ben pori ini 607 bifo G.T. Efoe wan sma foe datede wani „waka safri nanga en Gado”, dan a sma moe moksi ensrefi na den volkoe foe ala nationaliteit di de lon go „na a bergi foe Jehovah èn na a oso foe na Gado foe Jakob”, òfoe a sma de wan pisi foe na kristenheid, òfoe a de wan tra pisi foe na heri grontapoe makti foe falsi bribi. Wan sma moe teki den leri foe Jehovah di e komoto foe na hemel Sion èn waka na pasi di En poti now foe wi waka. Disi no wani taki dati wan sma moe tron wan sma di teki na djoe bribi ofoe proseliet. A wani taki dati wan sma moe tron wan discipel foe na wan enkri gebore Manpikin foe Jehovah èn moe tron wan srefi kotoigi leki en ben de. San? Wan sma moe tron wan dopoe kotoigi foe Jehovah di gi ensrefi abra? Ja! A wani taki dati wan sma moe teki na besroiti di tanapoe ini Micha 4:5: „Bikasi ala volkoe, foe den sé ibri wan sa waka ini na nen foe den gado; ma wi, foe wi sé, sa waka ini na nen foe Jehovah, wi Gado, te ten di no abi marki, ja foe tego.” Wan sma moe singi makandra na „singi foe Mozes, na srafoe, foe Gado, èn na singi foe na Lam”, foedi a de taki:
17 „Bigi èn froewondroe, joe wroko de, Jehovah Gado, na Almaktiwan. Regtvaardiki èn troe joe pasi de, Kownoe foe tego. Soema no sa frede joe troetroe, Jehovah, èn gi grani na joe nen, foedi joe wawan de loyaal? Bikasi ala naatsi sa kon èn anbegi na joe fesi, foedi den regtvaardiki besroiti foe joe ben meki bekenti.” — Openb. 15:3, 4.
18. Foe san-ede na aksi di Micha e aksi te foe kaba èn so toe na piki di a de gi baka dati, fiti tapoe na tori foe Jehovah?
18 Jehovah sa hori ensrefi loyaal na ala den pramisi di a ben gi wi, soleki na pramisi di a ben gi na famiri-edeman Abraham nanga en bakapikin Jakob, ofoe Israël, san wani taki dati a sa go srefi so fara dati a sa blesi ala famiri èn naatsi foe grontapoe nanga jepi foe En Manpikin, Jezus Kristus. Te Jehovah e doe disi, dan ensrefi sa doe wroko leki na agersi Abraham, leki na Moro Bigi Abraham. Te wi loekoe na loyaliteit di no kan seki èn di a sori wi te nanga now, dan wi kan teki na kriboi wortoe foe Micha èn taki:
„Soema de wan Gado leki joe, wán di e, gi pardon foe sondoe èn di e loekoe psa na sondoe foe na fikapisi foe en famirigoedoe? Séker a no sa hori foe tego na a atibron foe en, bikasi a abi prisiri ini lobi boenfasi. A sa sori agen sari-ati fasi; a sa poti wi sondoe na en ondro. Èn joe sa trowe ala den sondoe foe den ini na dipi foe na se. A troefasi di joe ben gi na Jakob, na lobi boen-fasi di ben gi na Abraham, di foe sensi den dé foe fosi ten joe ben pramisi wi fostenpapa nanga wan sweri.” — Micha 7:18-20.
19. Soema de na Gado di no abi en speri, èn na anbegi foe soema wi sa hé ini na „laatste foe den dé” èn so toe baka dati?
19 Nowan Gado de leki na Soeverein Masra Jehovah, na Gado èn Tata foe wi Masra Jezus Kristus. Meki now, „ini na laatste foe den dé”, leki ini alaten tego, wi hé en soifri anbegi.
[Prenki na tapoe bladzijde 233]
’Volkoe moe lon go na na anbegi di e gi libi’