Loekoe moro fara leki na trowdé
1, 2. Sortoe moi kontrast de na ini den trow foe Japan, pe wi ben sa kan leri wan sani foe en?
NA INI NA tijdschrift Time (6 december 1982) den ben taki taki trow na ini Japan de wan bisnis foe ’$17.000.000.000’, san wani taki „wan moni foe joe skreki foe $22.000 gi ala trowpaar. Tokoe „na broko trow cijfer na ini Japan doro wan hémarki di noiti den ben sabi a fesi; dri foe den tin trowpaar e gwe libi makandra.”
2 Kontrari nanga disi na njoensoe koranti Hokoe Sjimboen e gi kommentaar tapoe na trow foe toe kotoigi foe Jehovah na Nosjiro: „Ala toe de kristen di de fajafaja, èn tapoe a gron foe a leri dati den abi na prakseri: ’Na trow kan de eenvoudig aladi ala sma e feni en tog boen.’” Te joe teki en gersi nanga den diri, boen bigi trow di sma gwenti, dan na trow disi ben de so aparti foe na eenvoud foe en dati a ben kon na ini na njoensoe. „Tokoe”, so na koranti e tjari kon na krin, „a ben de wan trowdé di ben foeroe nanga kolokoe nanga ala den boen winsi dati gi na ten di e kon di na jongoe paar ben kisi.”
3. Fa na trow foe joe kan abi krakti na tapoe joe kolokoe?
3 A fasi fa wan jongoe paar e si wan trow èn san a trowfesa e aksi foe den, kan abi krakti wantronwantron a tapoe na prisiri foe den ini a ten di e kon. Fa so? Leki fa psychologe Dr. Sally Witte, e taki, „dan studi ben sori no wawan den takroe sani di e miti joe, e tjari stress kon, ma ooktoe boen sani”. Sabiman na tapoe na kontren foe na jeje gosontoe e sori dati a go a ini wan trow e tjari moro span kon leki a lasi foe wan wroko. Na wan sani di de so na wi fesi dati efoe na trow de boen bigi na presi foe bescheiden, èn de diri na presi feo eenvoudig, joe sa abi moro problema nanga stress.
4. San e psa nofotron baka wan trowoso di ben bigi?
4 Boiti foe dati, foeroe sma di e trow now e poti someni prakseri tap a trow — èn ferwakti di no de ini akroederi nanga den troe ferwakti foe na libi — dati baka dati wan bigi firi foe teleurstelling e kon. Wan jongoe oema ben ferteri: „Moen langa a ben gersi dati ibri sma di mi ben sabi, èn no wawan mi, de nanga span. Ma ne na trow ini wan sjatoe pisten ben psa èn di mi ben drai kon na oso foe na receptie, sari ben kisi mi.” Wan jongoe man di den e taki foe en na ini na boekoe Getting married (Meki mofo foe go ini wan trow), ben taki:
’Sma e denki dati a pisten te joe meki wan mofo foe trow de heri moi èn span. Baka dati den e prakseri dati joe o gi wan bigi lux trow. Dati de wan fantastis sani. Dan joe go na wan trowkoiri, dati de wan superfantastis sani. Joe e bow a ferwakti dati wan magis èn wan kefarlek sani e go psa sodra joe ben trow, ma dan wantrowantron ala sani e kon tiri. Wantronwantron joe e tan joe wawan a baka nanga na oema disi èn nanga joe.”
5. Na ini sortoe fasi kristensma moe si a trow foe den di e kon?
5 Wi alamala e agri nanga en dati wan paar di verloof moe loekoe foe na trow foe den kon leki wan prisiri, spesroetoe, èn toemsi prenspari sani di moe psa bika den e doe wan bigi stap na ini den libi. Tokoe den sa doe wan sani foe meki den égi kolokoe kon efoe den no tan foe poti someni krakti tapoe na trow dati nanga dati den sani di de moro prenspari, a libi foe den di e waka a baka dati leki trow kristen, e poti go na wan sé.
Sreka joesrefi na tapoe wan kolokoe trow
6. San wan sma moe doe fosi a trowdé doro?
6 Jezus ben ferteri wan waarheid di no kan skoifi poeroe, èn di sma di no trow kan tjari kon poti na tapoe densrefi: „Soema foe oenoe . . . di wani bow wan toren, no e go sidon fosi foe teri den kostoe foe si efoe a abi nofo foe klari en?” (Lukas 14:28) Ija. a e sori taki wan sma koni te a wegi wan sani go-kon boen bifo a bigin nanga en. Dati de ooktoe ini na trowlibi. Foeroe sma di e gi rai foe na trowlibi e gi na rai a den sma di e kon na den, foe meki den patna foe den di den o trow nanga den go tapoe wan cursus ofoe wan wrokoprogramma foe a fiti di wan sma moe fiti ensrefi na a trowlibi èn a fanga foe problema di ben sa kan kon. Wán raiman ben taki: „Efoe jongoe sma di e komoto foe na middelbare skoro, ben sa sabi wan honderdste foe na mindri-libisma-matifasi na ini na trowlibi leki san den sabi foe komputer, dan na trowlibi ben sa de wan ondrofeni di ben sa gi moro tevrédefasi.”
7. Pe joe kan feni boen bodoi foe na trowlibi?
7 Jehovah Kotoigi ben gi boen rai na tapoe na kontren disi, di no abi den fundamenti tapoe na drifi santi foe libisma prakseri foe san kan meki wan trowlibi waka boen, ma di abi den fundamenti na tapoe na volmaakti rai foe na Sma di ben meki na trowlibi (Psalm 119:98-105). Èn na ini Na Wachttoren èn na ini na Ontwaakt! boen foeroe difrenti artikel de kon foe na trowlibi. Joe sa kisi wan moro boen prenki toe foe na omeni foe a materiaal na tapoe na kontren disi te joe loekoe den index foe na Wachttorengenootschap, soleki na Ingrisi Watch Tower Publications Index 1976-1980, èn den index ini den ala jari uitgave foe 15 december foe Na Wachttoren. Foeroe artikel di e go foe na trowlibi e studeri na ini na gemeente, sodati trowpatna foe a ten di o kon kan jere praktis sani foe kristen man nanga oema di de boen studenti foe Gado Wortoe èn di e taki foe égi ondrofeni.
8. Sortoe boen stap joe ben sa kan doe efoe joe abi trowplan?
8 Efoe joe abi trow plan, joe moe loekoe materiaal ooktoe di fiti èn di kon adoro na ini tra bijbelstudie jepisani. Na boekoe Na pasi di e go na troe kolokoe abi foe eksempre kapitel di e go foe moni problema, seks èn foe na osolibi waka boen. Bow wan kolokoe osofamiri libi abi praktis rai moro fara foe a volmaakti Wortoe foe Gado. Wantoe kapitel de: „Poti wan boen fundamenti gi na trowlibi”, „Baka na trowdé”, „Wan trowman di e kisi dipi respeki”, „Wan oema di den e lobi dipi” nanga „Lobi, ’Wan volmaakti banti foe wánfasi’”. Meki plan foe loekoe a materiaal dati bifo joe trowdé nanga na patna nanga soema joe sa trow. Boiti dati a ben sa de wan boen sani te joe ben sa loekoe na materiaal dati nanga wan lepi kristen brada di joe e respeki èn di kan gi boen rai (Odo 4:1-9). Nanga dati oen ala toe ben kan kisi jepi foe gi den plan foe na trow foe oenoe na joisti presi te joe sa loekoe den nanga san de moro prenspari, na heri libi foe joe leki trow-paar.
De klari foe wroko
9, 10. (a) Foe san-ede meki wan loekoe tapoe a trowlibi di de akroederi nanga fa sani de troetroe de prenspari? (b) Fa kristen e kisi jepi foe abi sowan loekoe di abi foe doe nanga fa sani de troetroe?
9 Wi ben si dati foeroe sma e waka go miti a trowdé foe den na ini na ferwakti taki ’wan magis sani ofoe wan kefarlek sani o psa te wan sma go trow’. Sma di abi so wan loekoe di no abi en fundament na tapoe a troetroe libi, kan ferwakti soso desillusie, frustratie nanga sari. A de namkoe wan troe tori dati wan kolokoe trowlibi e aksi wroko, moro foeroe wroko, leki ala sreka foe na trow a fesi, awinsi o bigi disi ben de toe. Tapoe wan trowlibitherapeutische komakandra di professor E.M. Pattison ben hori, wan jongoe oema, Betty ben taki: „Mi ben abi magise fantasie foe na trowlibi, di ben sa kon moro tranga nanga na libi makandra foe man nanga oema. Ma no wan magis sani ben de na ini na trow, soso foeroe èn tranga wroko.”
10 Wan studie foe na Wortoe foe Gado sa jepi kristensma séker foe sreka densrefi na tapoe den troetroe sani foe na trowlibi. Foe san-ede? Na ini na fosi presi foe di wi sabi dati ala sma ben kisi onvolmaaktifasi foe Adam. Na ini Romeini 3:23 wi e kisi na djaranti: „Bika ala sma ben sondoe èn no e doro na glorie foe Gado.” Net so séker a de dati na onvolmaakti sma di sa tron joe trowpatna no sa doro son foe den ferwakti foe joe. Te na routine foe na aladé libi bigin wantron, dan kande sa kon na krin dati na man foe joe no abi pasensi, e kisi es’esi atibron, e lesi pikinso noso a e poeroe ensrefi na ondro bijbelferprekti leki na edeman foe na osofamiri. Noso efoe joe e libi makandra nanga joe oema dan na krosbé matifasi foe na trowlibi kan tjari kon a krin dati a de pikinso ijdel, abi pikinso basifasi, sontron e soekoe fowtoe toemsi ofoe abi wan kefarlek ferwondroe belangstelling na ini goedoe.
11, 12. Foe di joe wani de wan kristen fa dati sa jepi foe meki na kwaliteit foe na trowlibi kon moro boen?
11 Dati oen alatoe de kristensma nanga bribi na ini na volmaaktifasi foe na rai foe Gado, e gi wan fundamenti foe tjari kenki kon. Na wan switi ma tokoe a wan opregtifasi joe kan taki foe den kontren di ibriwan ben sa wani si sote dati waka na baka na rai foe Gado moro boen. Gebroiki koni nanga na tranga foe si sani ini a teki foe a ten di joe wani foe taki foe den afersi disi, sodati joe no e doe disi te joe patna sori taki a de na ini wan ferferi fasi ofoe broeja pikinso. Na den sortoe takmakandra disi moro wini sa kon te joe e doe opregti moeiti foe no sori taki a sé di joe patna e teki no boen. arki na presi foe dati troetroe na san joe patna e tjari kon na fesi noso san a e aksi èn poti prakseri a tapoe. — Odo 15:28; 18:13.
12 Ten foe ten den sortoe afersi dati na wan natuurlek fasi e kon a fesi foe kan taki foe den te man nanga oema de bezig nanga den osofamiri studie foe na bijbel. Soso kaba na fasi foe na okasi dati kan de wan jepi, bika nanga dati krakti e poti a tapoe dati ala toe abi na opregti lostoe foe teki a Wortoe foe Gado èn ooktoe foe plisi na patna foe den. Na belangstelling disi foe na sé foe na bijbel gi na piisi foe na trowpatna e kroederi nanga san na apostel Paulus ben skrifi: „Meki . . . ibriwan foe oenoe [trowman] aparti lobi en oema so leki ensrefi; na oema na a tra sé moe abi bigi respeki gi na man.” — Efesesma 5:33; teki gersi 1 Korintesma 13:4-7.
Kweki na ini joe trowlibi fertrow gl makandra
13. Fa a de nanga na fertrow a mindri trowpatna?
13 Joe sa kisi boen jepi foe loesoe trow problema ofoe stré te ala toe patna kweki na égifasi di e mankeri na ini foeroe trow foe grontapoe — fertrow makandra. Na sari toestand di e doe kon na ini den sortoe trow dati, e kroederi nanga na situwasi di ben de wan heri pisten na ini na naatsi Israël: „No poti joe bribi na ini wan kompe. No poti joe fertrow na ini wan fertrow mati. Hori wakti gi na opo foe joe mofo te joe de na en (oema) di de na joe borsoe” (Micha 7:5; Jeremia 9:4, 5). Fertrowfasi no ben de a mindri man nanga oema foe di ala toe ben e frede dati persoonlek afersi na tapoe wan sondro lobifasi ben sa meki bekenti gi na grontapoe ofoe ben sa gebroiki a wan fasi di no fiti. Te fertrow no de moro, sortoe howpoe de dan ete dati trowpatna sa poti anoe na ini makandra foe loesoe den difrenti na ini prakseri foe den èn meki na trowbanti kon stéfi baka te den abi na trowdé na den baka?
14. Foe san-ede meki a fertrow foe makandra de so prenspari na ini na trowlibi, èn fa wi kan si disi na ini a bijbel?
14 Professor Ned L. Gaylin ben skrifi foe na prenspari fasi foe na fertrow foe makandra: „Toe oekoeston de gi wan boen trowlibi di e waka boen, di e gi tevrédefasi èn di e tan langa lobi nanga fertrow makandra . . . Sondro fertrow a trowlibi na a moro boen pisi foe en de wan kontrakti di es’esi wan sani kan psa nanga en èn di de wan degedege sani foe doe en.” Loekoe san Odo 31:11 e taki foe wan boen trowoema: „Na ini en na éginari foe en de poti en fertrow èn wini no e mankeri.” A no de foe taki dati en trowman, wan owroeman na ini na foto, sontron ben sa abi afersi foe a gemeente foe behandel, di nanga leti a no ben kan taki nanga en oema. Disi ben de wan afersi foe switifasi, foe di en oema nanga dati no ben kisi na hebi foe afersi na en tapoe di a no ben moe sabi (Odo 31:23; 20:19). Ma ini a tra pisi wan matifasi ben moe de, di ben abi en fundamenti na tapoe wan fertrow foe makandra foe ferteri ala sani na makandra. Ibriwan ben e fertrow na tapoe na lobi foe a trawan èn ben abi na sékerfasi dati na man noso na oema ben sa tjari dipi firi kon na ondro wortoe sondro foe soso a trawan ofoe sondro dati den sortoe persoonlek afersi dati ben poti na publiki.
15. San wi kan leri foe na demakandra foe Jezus nanga en bakaman foe na fertrow ini wan trowlibi?
15 Fertrowfasi ben sori taki a ben de ooktoe na mindri Jezus nanga en agersi bruid foe salfoe kristen (Efesesma 5:22-32; 2 Korintesma 11:2). Wantoe sani ben de di a no ben ferteri den apostel di den no ben kan tjari dati ete. Jezus ooktoe no ben ferteri den na joeroe foe na bigi dé foe Gado; Jehovah no ben tjari dati kon na krin gi na manpikin srefi (Joh. 16:12; Mattéus 24:36). Ma te joe poti den wantoe afersi disi na wan sé dan Jezus ben e taki fri nanga den sondro foe hori wan sani a baka. Sma no ben sabi en foe fertrowfasi di ben de psa marki ofoe leki wan sma di ben hori ensrefi pikinso na baka èn na wan wantrow fasi ben de makandra nanga den sma di ben sa de en jeje bruid. Jezus ben lobi taki nanga den èn boen langa toe aladi a ben ferteri srefi sani di pas bakaten den ben sa ferstan. — Johannes 13:7; Markus 8:17.
16. Fa a fertrow foe makandra kan meki wan moro betre trowlibi kon?
16 Te joe nanga joe trowpatna e kweki fertrow gi makandra, dan na banti foe na trowlibi sa kon moro tranga. Joe sa abi na fertrow dati joe kan taki troetroe foe joe firi. Èn te joe o taki dan foe wan difrenti na ini prakseri ofoe wan kontren pe wan trowpatna ben sa kan tjari kenki kon, dan mendri tjans sa de dati wantronwantron disi sa poti na wan sé ofoe ferferifasi sa kon na fesi foe stop a tori. Na presi foe dati dan nanga foeroe fertrow joe sa bribi taki joe trowpatna lobi joe èn na ini ala opregtifasi e tjari wan fasi foe loekoe sani noso rai kon na joe prakseri di de warti foe go denki en pikinso rustig. — Odo 27:6.
17. San de wan sani di joe sa wani foe joe trowdé, efoe joe abi disi na joe baka ofoe e de na joe fesi e kon?
17 A fertrow disi kan kon moro bigi ooktoe te joe denki foe na sjatoe, romantis firi ini na ten foe joe verloving èn na tapoe joe trowdé. Te joe e tjari den sortoe dipi firi dati kon ini joe prakseri baka, dan ferferi fasi ofoe atibron fasi di kande ben sa kan kon sa poti na joe ondro. Soboen efoe joe verloof now ofoe e meki plan foe joe trowdé, doe disi dan na wan fasi dati joe sa abi switi, vréde fasi nanga positief memre di langa ten baka joe trowdé sa tan, sa kari ini joe nanga joe oema safoefasi nanga switi firi. — Hésingi 3:11.
San joe ben leri?
◻ Sortoe praktis stap kan meki trow receptie kon di e waka na tapoe wan ordefasi?
◻ Foeroe trowoso di de psa marki abi sortoe bakapisi?
◻ Sortoe krakti disi kan abi na tapoe joe ferwakti tapoe wan kolokoe trowlibi?
◻ Fa a de foe joe leki wan kristen kan tjaritrowkolokoe kon?
◻ Foe san-ede meki fertrow na mindri trowpatna de so prenspari?