Waktitoren LIBRARY TAPU INTERNET
Waktitoren
LIBRARY TAPU INTERNET
Sranantongo
  • BIJBEL
  • BUKU
  • KONMAKANDRA
  • w85 1/10 blz. 1-5
  • Wan ’tegoe sani’ e tan misi foe tjari vréde kon

Felem no de na a pisi disi.

Sorry, wan sani no go bun di wi pruberi fu drai a felem.

  • Wan ’tegoe sani’ e tan misi foe tjari vréde kon
  • A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1985
  • Edeprakseri
  • A srefi sortu tori
  • Den djoe e teki wan sé
  • Moro leki wan tron di a kon troe
  • Na sé di na kristenheid e teki
  • „Na tegoe sani na ini a ten disi
  • Na kefar gi na kristenheid
  • Lon go na den bergi
  • Jeruzalem èn na kristenheid
  • Lowe foe kisi kibri bifo a „bigi banawtoe”
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1996
  • „Meki a leisiman gebroiki a koni foe man si sani krin”
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1999
  • A ten doro kaba foe lowe!
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1982
  • Na marki fu den lasti dey
    A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1990
Moro sani
A Waktitoren—A e taki fu Yehovah Kownukondre 1985
w85 1/10 blz. 1-5

Wan ’tegoe sani’ e tan misi foe tjari vréde kon

„Te oenoe e si Jeruzalem lontoe nanga legrekampoe meki den di de na ini Judéa lon go na den bergi.” — LUKAS 21:20, 21

1, 2. (a) Foe san-ede libisma noiti sa tjari vréde kon nanga jepi foe organisaatsi soleki den Verenigde Naatsi? (b) Fa Gado sa tjari vréde kon na grontapoe?

AWINSI sma e doe boen foeroe moeiti foe tjari troetroe vréde nanga sékerfasi kon nanga jepi foe instelling, soleki den „Verenigde Naatsi, tokoe den no sa man foe tjari en kon noiti. Foe san-ede? Foe di na libismafamiri no de ini vréde nanga Gado, èn sékerfasi di e tan, kan kon wawan te libisma abi vréde nanga en Mekiman (Psalm 46:1-9; 127:1; Jesaja 11:9; 57:21). Fa na problema disi kan loesoe? Kolokoe dati Jehovah srefi abi na afersi kaba na ini en makti. Vréde nanga sékerfasi sa kon na tapoe na grontapoe disi te foe kaba nanga jepi foe a Kownoekondre foe Gado na ini anoe foe en Manpikin, Jezus, di na a ten di a ben gebore engel ben singi: „Glorie na Gado na ini den moro hépresi, èn na grontapoe vréde a mindri sma foe boen wani.” — Lukas 2:14; Psalm 72:7.

2 Na ini na fosi jarhondro Jezus ben meki a kownoekondre foe Gado bekenti èn a ben gi sma di ben soekoe vréde na okasi foe tron manpikin foe Gado èn kompe tiriman nanga en na ini na kownoekondre dati (Mattéus 4:23; 5:9; Lukas 12:32). Den sani di ben psa bakadati e kroederi foeroe nanga san e psa na ini wi égi jarhondro. Te wi ondrosoekoe den sani disi di psa dan wi sa kon sabi foeroe foe na pasi di na”Organisaatsi di libisma meki foe vréde nanga sékerfasi, den Verenigde Naatsi, sa go waka na ini a ten di e kon.

Den djoe e teki wan sé

3. Soema na ini a ten foe Jezus ben proeberi foe hori internationale vréde nanga sékerfasi, èn foe san-ede na proeberi disi noiti ben kan waka boen krinkrin?

3 Na ini a ten foe Jezus dan wan bigi pisi foe na grontapoe ben de na ondro na tirimakti foe na Romein kownoekondre, di ben abi en égi prakseri foe vréde nanga sékerfasi. Nanga jepi foe den legre fóe en a ben tjari na Pax Romana (Romeinse vréde) nanga tranga go na ini wan bigipisi foe a grontapoe foe a ten dati di sma ben sabi. Ma na Pax Romana no ben kan de noiti wan vréde di e tan, foe di na heiden Rome nanga en legre noiti ben meki wan verzoening kon a mindri libisma nanga Gado. Na Kownoekondre di Jezus ben meki bekenti, ben de foe dat’ede foeroetron moro hé.

4. Fa a moro bigi pisi foe den djoe ben teki na préki foe Jezus? Ma san safrisafri na ini na fosi jarhondro ben gro kon?

4 Tokoe, a moro bigi pisi foe den kondreman foe Jezus ben trowe a Kownoekondre foe Gado (Johannes 1:11; 7:46, 48; 9:22). Den tiriman foe den, di ben si Jezus leki wan kefar foe na nationaal sékerfasi foe den, ben gi en abra foe den kiri en, èn den ben taki nanga krakti: „Wi no abi no wan tra kownoe leki caesar” (Johannes 11:48; 19:14, 15). Ma son djoe, èn bakaten foeroe heiden, ben erken Jezus nanga prisiri leki na kownoe di Gado ben teki (Kolosse 1:13-20). Den ben préki foe en na ini foeroe kondre, èn Jeruzalem ben tron na centrum foe wan internationaal gemeenschap foe kristensma. — Tori foe den Apostel 15:2; 1 Petrus 5:9.

5, 6. (a) Fa na matifasi a mindri den djoe nanga Rome ben go? (b) Sortoe warskow Jezus ben gi, èn fa Kristensma na ini 70 G.T. ben tan a libi nanga dati?

5 Aladi den djoe ben teki caesar na presi foe Kristus, tokoe na matifasi mindri Jeruzalem nanga Rome ben kon takroe eri esi kaba. Djoe Zelootsma ben feti wan guerilla feti tegen na kownoekondre foe Rome te leki te foe kaba na ini 66 G.T. wan feti ben bigin. Den Romein troepoe ben proeberi foe meki na Paz Romana kon boen baka, èn a no ben teki langa ofoe den ben lontoe Jeruzalem. Disi ben wani taki foeroe gi den kristensma. Foeroe jari a fesi Jezus ben warskow: „Te oenoe e si Jeruzalem lontoe nanga legrekampoe, sabi dan dati a pori foe en kon krosbé. Meki den di de na ini Jeruzalem lon go na den bergi, èn meki den di de ini a mindri foe Jeruzalem, hari komoto foe en” (Lukas 21:20, 21). Den ben lontoe Jeruzalem now, èn den kristensma ben e wakti tapoe wan okasi foe lon komoto foe en.

6 Heri esi kaba na okasi disi ben kon. Den Romeinsma ben diki na ondro na skotoe foe na tempel èn foeroe djoe ben de klari kaba foe gi densrefi abra, di na Romein komanderiman Cestius Gallus ben kari onfroewakti en troepoe baka èn den hari gwe. Den Zelootsma ben teki na okasi foe reorganiseer na verdediging foe den, ma fen kristen ben gwe libi na foto di ben moesoe go ini pori. Na ini 70 G.T. den Romeinlegre agen ben de lontoe den skotoe foe Jeruzalem, èn a tron disi na foto ben kisi pori. Fa na sari tori disi foe na historia abi krakti tapoe wi? Na a fasi disi: Na warskow foe Jezus, di ben kibri na libi foe en bakaman, wani taki ooktoe wan sani gi wi na ini disi ten.

Moro leki wan tron di a kon troe

7-9. (a) Fa wi sabi dati na profétitori foe Jezus foe na lontoe di legre ben sa lontoe Jeruzalem ben sa abi moro leki wan kontroe? (b) Fa a lési foe na boekoe Daniel nanga ferstan e hori baka gi disi?

7 Na warskow disi ben de wan pisi foe wan bigi profétitori di Jezus ben taki na ini piki tapoe wan prenspari aksi di en bakaman ben aksi: „Oten [a pori foe na djoe tempel] sa de, èn san sa de na marki foe joe de noja èn foe na bosroiti foe na seti foe sani?” Leki piki Jezus ben gi wan marki di ben sa de foe foeroe pisi, èn na lontoe di den ben sa lontoe Jeruzalem ben de wan pisi foe en toe (Mattéus 24; Markus 13; Lukas 21). Ini den jari baka a dede foe Jezus foeroe pisi foe na profétitori disi ben kontroe nanga te foe kaba leki hémarki na pori foe Jeruzalem èn na djoe seti foe sani na ini 70 G.T. — Mattéus 24:7, 14; Tori foe den Apostel 11:28; Kolosse 1:23.

8 Ma den discipel ben aksi ooktoe foe a „denoja” foe Kristus, di na ini a bijbel e tjari kon ini kroederi nanga na kaba foe wan heri grontapoe seti foe sani (Daniël 2:44; Mattéus 24:3, 21). Foe di Jezus jeje denoja èn na kaba foe na heri grontapoe seti foe sani no ben sori ensrefi na ini na fosi jarhondro, meki wi ben kan ferwakti wan moro bigi kontroe na ini a ten di boo kon foe Jezus profétitori, èn den fosi-jarhondro sani di ben psa ben sa de wan model foe na moro bigi kontroe. Disi ben wani taki ooktoe dati a warskow foe Jezus foe na pori foe Jeruzalem ben sa abi wan moro bigi kontroe.

9 Disi e kon moro krin te wi loekoe fa na warskow disi skrifi na ini den toe tra bijbelboekoe pe den de foe feni. Na ini Mattéus den e skrifi foe den troepoe di boo lontoe a foto leki „na tegoe sani di e tjari pori kon, foe soema na proféti Daniel ben taki, [tanapoe] na ini wan santa presi” (Mattéus 24:15). Leki fa na tori foe Markus e taki dan „na tegoe sani” ben sa tanapoe „pe a no ben mag tanapoe” (Markus 13:14). A tori foe Mattéus e taki dati den e kari „a tegoe sani” ooktoe na ini a boekoe foe Daniel. Den wortoe „na tegoe sani” e kon srefi dri tron na ini a boekoe dati: wántron (na ini meervoud: „den tegoe sani”) na ini Daniël 9:27, na ini wan pisi foe wan profétitori di ben kontroe di Jeruzalem ben kisi pori na ini 70 G.T. èn moro fara na ini Daniël 11:31 èn Daniël 12:11. Leki fa den laatste toe tekst disi e taki dan „na a faste ten” ofoe na ini „na ten foe na kaba, wan ’tegoe sani’ ben sa poti (Daniël 11:29; 12:9). Sensi 1914 wi e libi na ini a ten foe na kaba”;. Foe dat’ede meki a warskow foe Jezus abi toe foe doe nanga now. — Mattéus 24:15.

Na sé di na kristenheid e teki

10, 11. Fa sani di psa ini a ten disi e kroederi nanga di ben psa na ini na fosi jarhondro?

10 Na ini wi jarhondro den sani di pasa ben waka akroederi wan patron di gersi di foe na fosi jarhondro. Now soleki na a ten dati a so joe abi wan grontapoe makti di hori na eri grontapoe toe na ini en makti. Na disiten makti de na Anglo Amerkan grontapoemakti, di e feti fajafaja foe meki na libismafamiri teki en égi prakseri foe vréde nanga sékerfasi abra. Na ini na fosi jarhondro na Israel na skinfasi ben trowe Jezus leki na salfoe kownoe foe Gado. Na ini 1914 Jezus „denoja” ben bigin leki a kownoe di Jehovah ben poti tapoe a troon (Psalm 2:6; Openbaring 11:15-18). Ma den naatsi, èn ooktoe di foe na kristenheid, ben wégri foe erken en (Psalm 2:2, 3, 10, 11). Den ben go srefi na ini wan takroe grontapoefeti foe na internationale soevereiniteit. Den kerki tiriman foe na kristenheid ben teki fesi — net soleki den djoe tiriman — na ini a trowe foe Jezus. Sensi 1914 den de alaten actief na ini na politiek arena, aladi den ben gens na préki foe na boen njoensoe foe na kownoekondre. — Markus 13:9.

11 Ma net soleki na ini a ten foe Jezus na so foeroe sma na ini a ten disi ben erken nanga prisiri Jehovah Kownoe èn ben panja na boen njoensoe foe na Kownoekondre na na heri grontapoe (Mattéus 24:14). Moro leki toe nanga afoe miljoen Kotoigi foe Jehovah e sori now a loyaliteit foe den gi na Kownoekondre foe Gado (Openbaring 7:9, 10). Den de neutraal na ini a tori foe na politiek foe na grontapoe disi èn den e poti bribi dorodoro na ini den seti di Jehovah ben tjari foe meki troe vréde nanga sékerfasi kon. — Johannes 17:1, 5, 16 Efese 1:10.

„Na tegoe sani na ini a ten disi

12. San na a disiten „tegoe sani”?

12 San de dan na disiten „tegoe sani di e tjari pori kon”? Na ini a fosi jarhondro a ben de den Romein troepoe di den ben seni foe meki na Pax Romana kon baka na ini Jeruzalem. Ma ini a ten disi den naatsi di ben feti na ini na fosi Grontapoefeti ben lasi den howpoe foe na boen foe na bigi feti leki wrokosani foe meki vréde kon nanga tranga èn den go proeberi nanga wan njoen sani: Wan internationaal organisaatsi foe hori grontapoe vréde. Na organisaatsi disi ben bigin foe de na ini 1919 leki na Folkoe Bontoe èn a de te now ete leki den Verenigde Naatsi. Disi na a disiten „tegoe sani di e tjari pori kon”.

13, 14. (a) Sortoe moi èn kori ferklari na kristenheid ben gi foe na „tegoe sani”? (b) Foe san-ede disi ben de afkodré, èn pe na „tegoe sani” ben kon tanapoe nanga disi?

13 A de wan moi sani foe si dati na Hebrew wortoe di vertaal na ini Daniël nanga „tegoe sani” de Sjiqqoets. A wortoe disi a bijbel-moro foere e gebroiki gi kroektoe gado nanga afkodré (1 Kownoe 11:5, 7). Lési, nanga disi ini prakseri, pikinso wantoe sani di kerki tiriman ben taki foe na Bontoe:

„San na visioen disi foe wan grontapoe federatie foe na libismafamiri . . . kan de moro leki na Kownoekondre foe Gado?” „Na Folkoebontoe abi en roetoe na ini na evangelium” (Federale Rai foe Kerki foe Kristus na ini Amerkankonclre). „Foe ibri doelstelling nanga ibri activiteit foe na Folkoe Bontoe wi kan taki dati a e meki na wani foe Gado kontroe, soleki disi e kon a fesi na ini a leri foe Jezus Kristus” (den bisschop foe na Anglikan kerki). „Na komakandra e fertrow foe dat’ede na Folkoe Bontoe na na steun nanga begi foe ala kristensma, meki na wan enkri wrokosani di de èn di kan tjari [vréde] na grontapoe kon” (wortoe foe wan groepoe Baptistsma, congregationalisten nanga presbyteriansma ini Groot-Brittanië). „[Na Folkoe Bontoe] de na wan enkri orga moeiti di doe foe doro den winsi di alatron na santa stoeroe ben meki sma jere.” — Kardinaal Bourne, aartsbisschop foe Westminster.

14 Di den naatsi no wawan ben trowe a Kownoekondre foe Gado, ma ooktoe ben opo den égi organisaatsi foe tjari vréde kon, dan dati ben de na opo foe densrefi tége Gado. Di den kerki tiriman foe na kristenheid ben poti na organisaatsi dati tapoe wan lin nanga na Kownoekondre foe Gado èn na evangelium èn taki dati a de „na wan enkri wrokosani di de” foe tjari vréde kon, dan dati ben de afkodré. Den ben gi na organisaatsi dati na positsi foe na Kownoekondre foe Gado, e poti en „na ini wan santa presi”. A ben kon tanapoe séker „pe a no mag tanapoe” (Mattéus 24:15; Markus 13:14). Den kerki tiriman e tan hori baka gi den Verenigde naatsi di teki a presi foe a Folkoe Bontoe, na presi foe den sori den sma na tapoe na Kownoekondre foe Gado di opo.

Na kefar gi na kristenheid

15, 16. Fa na matifasi a mindri na kristenheid nanga den naatsi di e hori baka gi na „tegoe sani” ben go?

15 Aladi den fasi foe bribi foe na kristenheid ben teki na sé foe na Folkoe Bontoe nanga na organisaatsi di waka na en baka na presi foe a Kownoekondre foe Gado, tokoe na matifasi foe den nanga den memrekondre foe na organisaatsi dati ben kon, de moro takroe. Disi e kroederi nanga san ben psa a mindri den djoe nanga Rome. Sensi 1945 na organisaatsi foe den Verenigde Naatsi abi moro nanga moro kondre di ofoe no de kristen ofoe de tége kristen, èn disi no e ferteri foeroe boen gi na kristenheid.

16 Boiti foe dati, na ini foeroe kondre kesekese de a mindri den fasi foe bribi foe na kristenheid nanga lanti. Na ini Polen den e si na katholiek kerki leki wan gensman foe na lanti foe drape. Na ini Noord-Ierland èn Libanon den fasi foe bribi foe a kristenheid ben sorgoe dati den problema tapoe na kontren foe vréde nanga sékerfasi ben kon moro takroe. Boiti foe dati, den fasi foe bribi foe na kristenheid ben meki sma doe kon di, net leki den djoe Zelootsma, ben gi tranga foe doe ogri. Na so den protestant grontapoe rai foe kerki ben gi moni na terrorist organisaatsi, aladi katholiek priester na ini den boesi e feti leki guerillafetiman èn e dini na ini revo-tiri.

17. (a) San na a disiten Jeruzalem? (b) San sa psa nanga en te foe kaba?

17 Soso a ten sa leri na ini sortoe marki den matifasi mindri fasi foe bribi foe na kristenheid èn den naatsi sa kon moro takroe ete, ma den sani di ben psa na ini na fosi jarhondro de leki wan prenki kaba fa ala disi sa kon na wan kaba. Soleki Jezus ben si a fesi, dan den legre foe Rome na ini na fosi jarhondro ben pori Jeruzalem te foe kaba, san ben feni presi nanga foeroe benawtoe. Ini akroederi nanga na proféti patron dan den naatsi makandra nanga den Verenigde Naatsi sa fadon tapoe „Jeruzalem”, dati wani taki na kerki sistema foe na kristenheid èn pori en. — Lukas 21:20, 23.

Lon go na den bergi

18. San safri-ati sma moe doe te den e si dati na „tegoe sani” poti na en presi?

18 Na ini na fosi jarhondro den kristensma ben abi na okasi foe lon gwe, baka di „na tegoe sani” ben sori ensrefi. Jezus ben gi den na rai foe doe disi wantewante, foe di den no ben sabi o langa na okasi dati ben sa tan (Markus 13:15, 16). Na netso toe safri-ati sma na ini a ten disi, moe lon komoto wantewante foe na kerki kontren foe na kristenheid te den si dati „na tegoe sani” de. Ibri seconde di den e tan na ini a seti dati, dan den jeje libi de ini kefar, èn soema sabi o langa na okasi foe lon komoto sa de ete gi den?

19, 20. (a) San den fosi jarhondro kristen ben doe di den ben si Romein legre ben lontoe Jeruzalem? (b) San „den bergi” e agersi now, èn san moe tjari safri-ati sma go so fara foe lon gwe foe drape?

19 Na ini na evangelium foe Lukas den kristen foe en ten ben kisi na warskow foe lon efoe den ben si „taki legre kampoe ben lontoe Jeruzalem”. Soleki wi ben taki kaba, dan den legre dati ben kon na ini 66 G.T. dan na okasi dati foe lon gwe, ben sori ensrefi na ini a jari dati di Cestius Gallus ben hari den troepoe foe en baka. Bakadi den kristensma ben lon gwe dan a feti na mindri den djoe èn Romeinsma ben go doro aladi a no ben de lontoe Jeruzalem. Keizer Nero ben seni Vespasianus go na Palestina, èn drape na ini 67 èn 68 veldtocht di ben waka boen ben feni presi. Ne Nero dede èn Vespasianus ben kon ini a tori foe a sma di ben o teki na presi foe na keizer. Ma baka di na ini 69 G.T. den ben poti en leki keizer, a ben seni en manpikin Titus go foe klari na djoe feti. Na ini 70 G.T. Jeruzalem ben kisi pori.

20 Ma den kristen no ben wakti na ini Jeuzalem foe si ala den sani disi pasa. Sodra den ben si den legre di foe na fostron ben lontoe Jeruzalem, den ben sabi dati na foto ben de na ini dede kefar. Na so ooktoe now na wrokosani foe na pori foe na kristenheid sori ensrefi kaba. Foe dat’ede meki sodra wi si ini sortoe kefar na kristenheid de, „lon go na den bergi”, na a kibripresi di Jehovah ben gi na en theokratis organisaatsi. Tra profétitori no e gi wan fundamenti foe bribi taki wan ten foe tek bro sa de a mindri na fosi aanval foe na kristennheid èn na pori foe en te foe kaba. Sowan pauze foe den féjantifasi no sa de fanowdoe ooktoe. Safri-ati sma e doe boen foe dat’ede foe lon komoto foe a kristenheid now.

Jeruzalem èn na kristenheid

21. Foe san-ede na „tegoe sani” sori ensrefi na a kaba foe a ten foe a kaba foe Jeruzalem, aladi na ini na jarhondro disi a ben sori ensrefi na a bigin foe a ten foe na kaba foe na seti foe sani disi?

21 A moe de wan ferwondroe sani gi wi dati „na tegoe sani” na ini na fosi jarhondro ben sori ensrefi leti bifo na pori foe Jeruzalem, aladi now a sori ensrefi te na a bigin foe na ten foe na kaba foe na grontapoe disi? Nono. ini ala toe geval na „tegoe sani” sori ensrefi tapoe a momenti dati Jehovah ben wani dati en pipel ben sa lon komoto. Na ini na fosi jarhondro, den kristen ben moe tan wan pisten ete na ini Jeruzalem foe préki (Tori foe den Apostel 1:8). Pas ini 66 G.T. di na pori ben de foe kon, wan ’tegoe sani’ ben sori ensrefi, sodati den ben kisi na warskow foe lon gwe. Ma foe de ini na disiten Jeruzalem, wani taki dati wan sma de wan pisi foe kerki makti foe na kristenheid.a A de wan sani di no kan foe dini Jehovah ini so wan pori kontren pe sma fadon komoto a bribi tapoe wan fasi di ai teki. Foe dat’ede meki „na tegoe sani” ben sori ensrefi biten kaba na ini a ten foe na kaba foe na grontapoe foe warskow kristensma foe lon komoto. Na lowe komoto foe na kristenheid e go doro ete, èn ibri sma e kisi na warskow foe lon komoto so esi leki a si dati „na tegoe sani” e poti na ini en presi.

22. Sortoe aksi moe kisi wan piki ete?

22 Ma wi ben sa kan aksi na aksi: San e tjari na onfroewakti sani disi kon na pori foe na kristenheid nanga anoe foe den sroedati elementi na inisé foe den Verenigde Naatsi? Oten dati sa psa? Èn fa disi séker sa tjari vréde nanga sékerfasi kon na tapoe wi grontapoe? Den aksi disi wi sa go piki na ini na tra artikel di e kon.

[Foetoewortoe]

a Den ben kan meki wan agersi di ben e kroederi pikinso mindri na foto Babylon, foe san den djoe ben lon komoto ini 537 bifo G.T., èn na disiten Babylon a Bigiwan, foe san kristensma e lon komoto ini a ten disi. — Jesaja 52:11; Jeremia 51:45; Openbaring 18:4.

Joe kan memre disi ete?

◻ Foe san-ede na profétitori foe Jezus di e go foe na „tegoe sani” moe abi wan disiten kontroe?

◻ San de na ini a ten disi „na tegoe sani”, èn sensi oten a poti na en presi?

◻ San na a disiten Jeruzalem foe na profétitori foe Jezus?

◻ Fa Lukas 21:20, 21 e jepi wi foe si dati a de tranga fanowdoe foe lon komoto?

◻ San na den bergi pe safri-ati sma moe lon go?

    Sranantongo buku (1978-2025)
    Log Out
    Log In
    • Sranantongo
    • Seni en gi wan sma
    • Settings
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gebruiksvoorwaarden
    • Privacybeleid
    • Privacyinstellingen
    • JW.ORG
    • Log In
    Seni en gi wan sma